Foilsíonn an tAire Foley tuarascáil dul chun cinn 2024 do Na Chéad 5, straitéis iomlán an rialtais do naíonáin, do leanaí óga agus dá dteaghlaigh

• Infheistíocht €1.3 billiún i luathfhoghlaim agus i gcúram leanaí i mbliana, rud a chuireann leis an sprioc infheistíochta €1 billiún a baineadh amach sa bhliain 2023, cúig bliana níos luaithe ná mar a bhíothas ag súil leis
• Táthar ag súil go gcomhlíonfar 95% de ghealltanais 2024 faoi dheireadh na bliana
• I measc na gcloch mhíle breise tá dhá sheachtain bhreise de Shaoire Thuismitheoireachta íoctha agus íocaíocht bhreise €280 do leanbh nua i measc nithe eile

D’fhoilsigh an tAire Leanaí, Míchumais agus Comhionannais, Norma Foley, inniu an Tuarascáil Bhliantúil ar Chur i bhFeidhm Na Chéad 5 2024.

Foilsíodh Na Chéad 5, an Straitéis Uile-Rialtais deich mbliana do Naíonáin, Leanaí Óga agus a dTeaghlaigh i mí na Samhna 2018. Tá 125 gníomh sa straitéis chun feabhas a chur ar shaol naíonán, leanaí óga agus a dteaghlach ina “gCéad 5” bliana dá saoil. Cuireann réimse leathan de pháirtithe leasmhara an straitéis i bhfeidhm agus tá a gcuid ranníocaíochtaí ríthábhachtach dá rath, lena n-áirítear deich Roinn Rialtais, an HSE, Tusla, chomh maith le 31 comhpháirtí seachadta.

Sa tuarascáil a foilsíodh inniu, déantar achoimre ar an dul chun cinn a rinneadh le déanaí maidir le cur i bhfeidhm na straitéise, agus 56% de ghealltanais 2024 comhlíonta ag an bpointe seo agus meastar go gcomhlíonfar 95% díobh faoi dheireadh na bliana. Sonraítear sa tuarascáil infheistíocht €1.3 billiún le haghaidh luathfhoghlaim agus cúram leanaí go háirithe, rud a chuireann leis an sprioc infheistíochta €1 billiún a baineadh amach in 2023, cúig bliana níos luaithe ná mar a bhíothas ag súil leis

Tá sonraí sa tuarascáil faoi na clocha míle uile a baineadh amach go dtí seo, agus na Roinne, na Gníomhaireachtaí, na Comhpháirtithe agus na páirtithe leasmhara uile ag obair le chéile chun na Chéad 5 Chéim Mhóra a chur i bhfeidhm. Seo a leanas cuid de na príomhghnóthachtálacha ón mbliain 2024 atá bainte amach cheana féin:

• Tá tuismitheoirí a bhfuil leanbh faoi bhun dhá bhliain d’aois acu i dteideal dhá sheachtain bhreise de Shaoire agus Sochar Tuismitheoireachta íoctha a fháil.
• Méadú 24% ar fhoghlaim luath agus cúram leanaí i mBuiséad 2025, rud a thugann ardú €266 milliún ar an maoiniú go dtí os cionn €1.3 billiún.
• Seoladh Ciste Tacaíochta Piaraí Thuismitheoirí chun cabhrú le heagraíochtaí comhroinnt faisnéise a chur chun cinn agus folláine tuismitheoirí a fheabhsú le €100,000 de mhaoiniú atá ar fáil.
• Fógraíodh an ‘Deontas do Leanbh Nua’, arb ionann é agus íocaíocht bhreise de €280 do leanbh nuabheirthe nó leanbh uchtaithe, mar chuid de Bhuiséad 2025.
• Dul chun cinn roinnt beart agus tacaíochtaí chun iompraíochtaí sláinte is fearr a spreagadh amhail beathú cíche, réim bia sláintiúil, gníomhaíocht choirp agus sábháilteacht leanaí.
• Síneadh an tSamhail Rochtana agus Chuimsithe chuig leanaí atá sa chlár uilíoch dhá bhliain an Chláir um Chúram agus Oideachas na Luath-Óige (CCOL). Baineann sé seo le tacaíochtaí spriocdhírithe a sholáthar do leanaí faoi mhíchumas lasmuigh den am a chaitear sa chlár CCOL i rith na bliana.
• Leithdháileadh €1.3m ar sheirbhísí faoin Scéim Leathnaithe Building Blocks chun athchóirithe a dhéanamh nó chun spás atá ann cheana a uasghrádú chun freastal ar níos mó leanaí. Táthar ag súil go soláthróidh sé suas le 300 áit nua do pháistí idir aon agus trí bliana d’aois.
• Tugadh isteach rialacháin shonracha d’fheighlithe leanaí chun go mbeadh cúramóirí leanaí cláraithe clúdaithe faoin Scéim Náisiúnta Cúraim Leanaí.
• Seoladh Tús Cothrom, samhail nua tacaíochtaí stáit, chun a chinntiú gur féidir le leanaí atá faoi mhíbhuntáiste rochtain a fháil ar fhoghlaim luath agus ar chúram leanaí agus páirt a ghlacadh go bríoch iontu.

Ag labhairt di faoin bhfoilseachán inniu, dúirt an tAire Foley go raibh sí sásta leis an:

Seoladh Plean um Chur i bhFeidhm Na Chéad 5 2023-2025 i mí na Samhna 2023. Tá 125 gníomh ann chun feabhas a chur ar shaol naíonán, leanaí óga agus a dteaghlach. I measc na bpríomhéachtaí a baineadh amach sa bhliain 2024 tá:

Raon níos leithne roghanna do thuismitheoirí chun cothromaíocht a bhaint amach idir obair agus cúram

• Ó Lúnasa 2024, beidh tuismitheoirí a bhfuil leanbh faoi bhun dhá bhliain d’aois acu nó ar uchtaigh siad leanbh laistigh den dá bhliain dheireanacha i dteideal dhá sheachtain bhreise de Shaoire agus Sochar Tuismitheoireachta íoctha a fháil.
• Ar an an 6 Márta 2024, cuireadh tús leis an gceart chun obair sholúbtha a iarraidh do thuismitheoirí agus do chúramóirí, a tugadh isteach tríd an Acht um Chothromaíocht Oibre is Saoil agus Forálacha Ilghnéitheacha 2023.

Múnla nua tacaíochta tuismitheoireachta

• Dáileadh €75,000 san iomlán i measc 37 eagraíocht faoin gCiste Tacaíochta Piaraí do Thuismitheoirí 2023/24. Chuidigh an maoiniú seo le tionscadail tacaíochta piaraí do thuismitheoirí a sheachadadh ag eagraíochtaí a sholáthraíonn réimse éagsúil seirbhísí amhail foréigean baile, cúram gaolta, beathú cíche, míchumas, agus tacaíochtaí d’imircigh. In 2024/25, tá an maoiniú iomlán atá ar fáil méadaithe go €100,000.
• Ghlac deich gCoiste Seirbhísí do Leanaí agus do Dhaoine Óga (CYPSCanna) páirt i bpíolótú de Chiste Feasachta um Thacaíocht do Thuismitheoirí, ag maoiniú CYPSC chun seirbhísí tacaíochta tuismitheoireachta atá ann cheana féin ina gceantair áitiúla a chur chun cinn. Cuireadh na ceachtanna ón tionscadal píolótach san áireamh sa chiste in 2024 agus ina dhiaidh sin cuireadh i bhfeidhm é chuig na 27 CYPSC go léir.

Forbairtí nua i sláinte leanaí

• Sheol an HSE an Clár Náisiúnta Oideachais um Beathú Naíonán uasdátaithe do sholáthraithe cúram sláinte, le fócas ar sheachadadh oideachais agus oiliúna scileanna maidir le beathú cíche a chaighdeánú, foghlaim chumaisc a uasmhéadú, agus a chinntiú go bhfuil foireann cúram sláinte cothrom le dáta leis an bhfianaise atá ag teacht chun cinn. Go dtí seo, tá cúig mhíle ball foirne cláraithe agus tá breis is 70 ball foirne oilte chun seisiúin oiliúna scileanna beathú cíche a sheachadadh laistigh de sheirbhísí altranais máithreachais agus sláinte poiblí.
• Le linn 2024, ceadaíodh 11 Chlár Cuairteanna Baile breise tríd an gCiste Leanaí i gcomhpháirtíocht le Tusla.
• Ceapadh Oifigeach Tionscadail chun ceannaireacht a dhéanamh ar obair ar fhórsa saothair atá tiomnaithe do shláinte leanaí.

Athchóiriú ar an gcóras Luathfhoghlama agus Cúraim

• Leithdháileadh €266 milliún breise i mBuiséad 2025 le haghaidh luathfhoghlaim agus cúram leanaí, rud a léiríonn méadú 24% ón mbliain 2024.
• Leithdháileadh €1.3m ar sheirbhísí faoin Scéim Leathnaithe Building Blocks chun athchóirithe a dhéanamh nó chun spás atá ann cheana a uasghrádú chun freastal ar níos mó leanaí. Táthar ag súil go soláthróidh sé suas le 300 áit nua do pháistí idir aon agus trí bliana d’aois. Osclaíodh an scéim Síneadh Bloic Foirgníochta €25 milliún d’iarratais i mí na Samhna 2024.
• Baineadh díolúintí a bhain le feighlithe leanaí as an reachtaíocht phríomhúil agus tugadh isteach rialacháin shonracha d’fheighlithe leanaí i mí Mheán Fómhair.
• Faoi Chothú Scileanna: Bhí 47 as 57 gníomh do 2024 críochnaithe nó ar siúl sa Phlean Fórsa Saothair um Fhoghlaim agus Cúram Luath agus Cúram Leanaí d’Aois Scoile (2022-2028).

Pacáiste beart chun dul i ngleic le bochtaineacht agus míbhuntáiste luath-óige

• Seoladh Tús Cothrom; samhail nua mhór de thacaí maoinithe ag an rialtas chun a chinntiú gur féidir le leanaí atá faoi mhíbhuntáiste rochtain a fháil ar fhoghlaim luath agus ar chúram leanaí agus páirt fhiúntach a ghlacadh iontu. Tá suíomhanna a bhaineann leas as tacaíochtaí dírithe ar shuíomhanna – thart ar 800 sa chéad chéim chur i bhfeidhm – aitheanta go hoibiachtúil mar shuíomhanna atá ag feidhmiú i gcomhthéacs na leibhéil is airde de mhíbhuntáiste comhchruinnithe.
• Fógraíodh íocaíocht bhreise €280 do leanbh nuabheirthe nó do leanbh uchtaithe (an ‘Deontas do Leanbh Nua’) mar chuid de Bhuiséad 2025. Meastar go n-íocfar an deontas i leith thart ar 54,000 leanbh sa bhliain 2025.