Ó An Roinn Talmhaíochta, Bia agus Mara
Foilsithe
Oscailte le haghaidh aighneachtaí ó
Dúnadh na haighneachtaí
An t-eolas is déanaí
Tá comhairliúchán dúnta
Gealltar i gClár an Rialtais luach saothair a thabhairt d’fheirmeoirí as oiriúnú do mhodhanna feirmeoireachta níos inbhuanaithe agus d’fhorbairt scéim agra-chomhshaoil nua a bheidh in ann tairbhí leathana comhshaoil agus bithéagsúlachta a sholáthar a ailíneoidh tacaíochtaí airgeadais le cuspóirí aeráide. Chun an cuspóir seo a chur chun cinn tá maoiniú curtha ar fáil do thionscadal píolótach agra-chomhshaoil. Tá sé beartaithe é seo a dhéanamh mar thionscadal atá bunaithe ar thorthaí d’fhonn é a chur ar chomhréim le prionsabail an chéad CAP eile.
Tugann scéimeanna íocaíochta agra-chomhshaoil atá bunaithe ar thorthaí luach saothair d’fheirmeoirí as iarracht thiomnaithe comhshaoil trí íocaíochtaí a nascadh le cáilíocht na dtorthaí comhshaoil a sheachadtar. Tá sé seo i gcodarsnacht leis an múnla caighdeánach ‘bunaithe ar oideas’ a úsáideann GLAS, áit a ndéantar íocaíochtaí as gníomhartha sainithe a dhéanamh de réir shonraíochtaí na scéime. I measc samplaí de ghníomhaíochtaí agra-chomhshaoil oideas-bhunaithe tá plandáil Clúdach Éan Fiáin, ag baint úsáid as teicneolaíochtaí Astaíochtaí Íseal le haghaidh Scaipeadh Sciodair agus boscaí beach agus ialtóg a shuíomh mar atá mínithe i sonraíochtaí GLAS. I measc na ngníomhartha atá bunaithe ar oideas tá ceanglais éigeantacha atá le cur i bhfeidhm chun cáiliú le haghaidh íocaíochta amhail innilt, dátaí bainte agus srianta ar leasachán agus luibhicíd. Faoin gcur chuige seo déantar an íocaíocht chéanna beag beann ar an gcáilíocht éiceolaíoch a bhaintear amach ina dhiaidh sin.
Faoin gcur chuige bunaithe ar thorthaí scóráiltear gnéithe feirme chun a fháil amach cén tionchar a bhí ag cleachtais bhainistíochta ar stádas comhshaoil an ghabháltais. Ríomhtar an scóráil ag tagairt do tháscairí sainithe, a roghnaítear chun bithéagsúlacht fhoriomlán agus sláine éiceolaíoch a léiriú. Tá íocaíochtaí nasctha le cáilíocht an chomhshaoil. Mar aitheantas ar an gcáilíocht chomhshaoil agus bhithéagsúlachta a bhaintear amach, is iad na feirmeacha leis an scór is airde a fhaigheann an íocaíocht is mó.
Is éard atá i gceist le scéimeanna bunaithe ar thorthaí, íocaíochtaí a dhámhtar go hiomlán ar thorthaí a baineadh amach, nó a d’fhéadfadh a bheith ina mhúnlaí cumaisc le híocaíochtaí as ‘infheistíochtaí neamhtháirgthe’ a thacaíonn le seachadadh na bithéagsúlachta agus na sochar comhshaoil. Trí íocaíochtaí a nascadh le táscairí sainithe cruthaíonn an múnla bunaithe ar thorthaí dreasacht airgeadais atá nasctha le torthaí d’fheirmeoirí rannpháirteacha. Is fiú go mór an múnla do rannpháirtithe mar is féidir leo tuiscint a fháil ar na coinníollacha atá riachtanach chun na buntáistí bithéagsúlachta agus comhshaoil is fearr a sholáthar.
D'úsáid Tionscadal Burren an múnla bunaithe ar thorthaí go rathúil chomh maith le tionscadail éagsúla EIP (Comhpháirtíocht Nuálaíochta na hEorpa) lena n-áirítear an Tionscadal Chromán na gCearc, an Tionscadal BRIDE agus na Tionscadail Pailneoirí Talamh Feirme a Chosaint. Go dtí seo bhí a chur i bhfeidhm teoranta do dhúshláin shonracha chomhshaoil agus do cheantair gheografacha. Níor tástáladh an tsamhail ar bhonn náisiúnta go dtí seo.
Déanfaidh an tionscadal píolótach seo córas scórála agus íocaíochta bunaithe ar thorthaí a thriail le bearta oiriúnacha ar fheirmeacha rannpháirteacha ar fud na tíre d’fhonn acmhainneacht uasghrádaithe agus indéantacht úsáide an mhúnla a aithint sa chéad scéim agra-chomhshaoil eile ag leanúint ar aghaidh ó GLAS. Beidh sé mar aidhm ag an tionscadal píolótach raon geografach leathan a chumhdach agus raon leathan cineálacha fiontar feirmeoireachta a áireamh.
1. Oiriúnacht fhéideartha chórais íocaíochta bunaithe ar thorthaí a thástáil ar leibhéal na feirme agus indéantacht an mhúnla seo a uasghrádú mar chuid den chéad scéim agra-chomhshaoil náisiúnta eile le leanúint ar aghaidh ó GLAS
2. Riachtanais oiliúna d’fheirmeoirí, do chomhairleoirí agus do pháirtithe leasmhara eile a aithint
3. Na bacainní ar cheannach isteach ag feirmeoirí ar an múnla bunaithe ar thorthaí a aithint
4. Aird a tharraingt agus athrú dearcaidh a bhaint amach i measc feirmeoirí ar luach na bithéagsúlachta agus seirbhísí éiceachórais eile ar a bhfeirmeacha
5. Oiriúnacht nósanna imeachta agus chórais na Roinne a thástáil maidir le nósanna imeachta iarratais, nósanna imeachta / córais íocaíochta, nósanna imeachta buiséadaithe / airgeadais agus feidhmeanna iniúchta / rialaithe.
6. Impleachtaí rialaithe agus cigireachta a aithint
7. Na gnéithe monatóireachta agus measúnaithe a thástáil le haghaidh gníomhaíochtaí íocaíochta bunaithe ar thorthaí.
1. Bithéagsúlacht
2. Caighdeán uisce
3. Sláinte ithreach
4. Maolú / oiriúnú aeráide
Tá maoiniú faighte do 2021. Cuimseoidh bliain a haon bunú na gcóras tionscadail, oiliúint d’fheirmeoirí agus do chomhairleoirí araon, ar mheasúnú feirme, bunlínte comhshaoil agus bithéagsúlachta a leagan síos ar leibhéal na feirme agus gníomhaíochtaí bainistíochta feirme agus / nó infheistíochta a aithint chun seasamh comhshaoil a fheabhsú. Ag brath ar mhaoiniú, cuirfear gníomhaíochtaí tacaíochta agus bainistíocht níos fearr i bhfeidhm ar fheirmeacha rannpháirteacha i mbliain a dó. Féachfaidh measúnú bhliain a dó le scála na bhfeabhsuithe comhshaoil agus bithéagsúlachta dá bharr a aithint tar éis iad a chur i bhfeidhm.
• Córas iarratais agus íocaíochta a fhorbairt
• Córas scórála a bhunú
• Comhairleoirí feirme oiriúnacha a aithint
• Próiseas iarratais a oscailt d’fheirmeoirí
• Oiliúint d’fheirmeoirí agus do chomhairleoirí
• Measúnú agus scóráil feirme chun bunlínte agus íocaíocht bhliain 1 a shocrú
• Bearta bainistíochta a theastaíonn a aithint agus gníomhaíochtaí tacaíochta (m.sh. fálú, córais uisce srl.) a theastaíonn ar leibhéal na feirme chun dálaí comhshaoil a fheabhsú
• Iarratais ar mhaoiniú le déanamh chuig an Roinn i gcomhair gníomhaíochtaí tacaíochta
• Ceadú maoinithe le haghaidh gníomhaíochtaí tacaíochta
• Íocaíochtaí Bhliain 1 le heisiúint chuig feirmeoirí
• Oiliúint leanúnach d'fheirmeoirí agus do chomhairleoirí
• Gníomhartha tacaíochta (infheistíocht agus bainistíocht caipitil) le cur i bhfeidhm ar fheirmeacha rannpháirteacha
• Measúnú agus scóráil feirme chun tionchar ghníomhartha infheistíochta agus cur i bhfeidhm bearta bainistíochta a mheas
• Íocaíochtaí le heisiúint chuig feirmeoirí as na torthaí a baineadh amach
Féarthailte a úsáideann cur chuige “réimse iomlán”, bunaithe ar thrí ghné: an pháirc féin, teorainn na páirce & imill na páirce. Mar aistriú ó chur chuige forordaithe GLAS, cuirfear oiliúint ar rannpháirtithe chun a gcuid talún a bhainistiú de réir riachtanais an ghabháltais. Beidh an tionscadal píolótach ualaithe i dtreo chothabháil agus feabhsú na ngnéithe agus na bainistíochta feirme atá ann cheana féin seachas gnéithe agus gnáthóga nua a chruthú.
Dáileachtaí féarthailte / páirceanna in aon chuid den tír a d’fhéadfaí feabhas comhshaoil a chur orthu. Ag brath ar cháilíocht na n-iarratas a fhaightear féachfaidh an tionscadal le feirmeacha a áireamh ó raon geografach leathan a chlúdaíonn dálaí éagsúla feirmeoireachta.
1. Seirbhísí comhairleora incháilithe a fhostú ó liosta atá le soláthar ag an Roinn
2. Freastail ar sheisiúin oiliúna íoctha le linn an tionscadail phíolótaigh
Feidhmeoidh feirmeoirí rannpháirteacha faoi threoir a gcomhairleora oilte agus beifear ag súil go ndéanfaidh siad an talamh a thabharfaidh siad isteach sa tionscadal píolótach a bhainistiú ar bhealach a chuirfidh na torthaí comhshaoil agus bithéagsúlachta is fearr is féidir ar fáil. Cé go mbeidh comhairleoirí freagrach as an measúnú agus an scóráil, ba cheart é sin a dhéanamh agus an feirmeoir rannpháirteach ag glacadh páirt.
Fógrófar an tionscadal píolótach go náisiúnta agus beidh sé oscailte d’fheirmeoirí nár ghlac páirt i GLAS agus nach bhfuil i scéim agra-chomhshaoil faoi láthair. Is foirm ar líne aon leathanaigh a bheidh sa phróiseas iarratais. Ní bheidh aon chostais iarratais tosaigh i gceist. Cuirfear liosta comhairleoirí a léirigh spéis ar fáil do na hiarratasóirí. Mura liostáiltear comhairleoir rialta de chuid feirmeora beidh air / uirthi roghnú ón liosta chun críocha an tionscadal píolótach. Cé go bhfuil na critéir deiridh le réiteach cuirfear na rudaí seo a leanas san áireamh;
• Caithfidh an t-iarratasóir a bheith ocht mbliana déag nó níos sine ar dháta an iarratais
• A bheith ina shealbhóir uimhir ghníomhach tréada
• An talamh go léir atá le tabhairt isteach sa phíolóta a bheith in ainm an iarratasóra dearbhaithe ar a n-iarratas BPS do 2020
• Níor ghlac sé/sí páirt i GLAS
• Níl sé/sí i scéim agra-chomhshaoil faoi láthair
• D'fhostaigh sé comhairleoir atá incháilithe don tionscadal píolótach
Beifear ag súil go dtabharfaidh gach rannpháirtí faoi sheisiúin oiliúna éigeantacha le híocaíocht le feirmeoirí.
Fostóidh feirmeoirí rannpháirteacha seirbhísí comhairleoirí. Íocfaidh an feirmeoir an comhairleoir. Ní bheidh caidreamh conarthach ag an Roinn le comhairleoirí agus ní bheidh sí faoi dhliteanas táillí nó costais chomhairleoirí a íoc. Beidh comhairleoirí freagrach as measúnú agus scóráil talún agus as treoir leanúnach a gcuid cliant le linn théarma an tionscadail phíolótaigh. Chun a chinntiú go mbeidh comhairleoirí ag aistriú eolais chuig feirmeoirí beidh a gcliaint páirteach sna feidhmeanna measúnaithe agus scórála.
Córas Scórála
1. Úsáidfear scórchárta comhtháite chun gnéithe feirme a mheas
2. Déanfaidh comhairleoirí oilte an scóráil le rannpháirtíocht an fheirmeora
3. Beidh an scóráil i mbliain 1 bunaithe go príomha ar cháilíocht na ngnéithe atá ann cheana agus beidh sé mar bhunús d’íocaíocht 2021. Tabharfaidh sé seo luach saothair d’fheirmeoirí as dea-bhainistíocht go dtí seo agus leagfaidh sé bunlíne freisin maidir le scóráil sa todhchaí
4. Uaslódálfaidh comhairleoir an rannpháirtí an scór ar chóras Bainistíochta Talún Cineálach (GLAM) na Roinne.
5. Déanfaidh rannán cigireachta na Roinne measúnú agus meastóireacht ar an scóráil a baineadh amach ar shampla de na feirmeacha rannpháirteacha.
6. Dréachtchárta scór le meas:
a. Táscairí dearfacha comhshaoil / bithéagsúlachta i láthair
b. Clúdach comhcheangailte de tháscairí dearfacha ar fud an phlota
c. Clúdach comhcheangailte de tháscairí diúltacha ar fud an phlota
d. Struchtúr fásra
e. Bainistíocht ar ghnéithe teorann
f. Bainistiú imill páirce
g. Fianaise ar aon ghníomhaíochtaí díobhálacha d’fhásra, ithir nó uisce
h. Tráchtanna / moltaí le tabhairt faoi deara ag an bhfeirmeoir agus bearta molta chun scór páirce a cheartú nó a fheabhsú sa ghearrthéarma / sa mheántéarma
Cinnfear na rátaí íocaíochta ag tagairt don chostas deise a bhaineann le bainistíocht reatha a chothabháil sa chás go soláthraíonn sé seo torthaí comhshaoil nó bithéagsúlachta cheana féin. Measfar rátaí freisin maidir le hioncam ligthe thar ceal, costais bhreise bainistíochta comhshaoil ar leith agus costais idirbhirt.
Táthar ag súil go n-úsáidfear córas íocaíochta hibrideach. Beidh sé seo comhdhéanta de na comhpháirteanna seo a leanas;
• buníocaíocht
• íocaíocht bhreise arna ríomh de réir na dtorthaí comhshaoil agus bithéagsúlachta a baineadh amach le linn an tionscadal phíolótach
• íocaíocht as gníomhartha tacaíochta / caipitil
Ba chóir a thabhairt faoi deara go mbeidh an tionscadal píolótach seo faoi réir rialacha cúnaimh stáit is infheidhme maidir leis an earnáil talmhaíochta lena n-áirítear rialacháin a rialaíonn riachtanais De Minimis.
Sainaithneoidh an chéad mheasúnú feirme a dhéanfaidh an comhairleoir i mbliain a haon gníomhaíochtaí bainistíochta agus infheistíochta a theastaíonn chun seasamh comhshaoil agus bithéagsúlachta a fheabhsú. Ag brath ar mhaoiniú, moltar go bhféadfaí liosta de ghníomhaíochtaí comhlántacha féideartha a chur ar fáil d’fheirmeacha rannpháirteacha. Féadfaidh feirmeoirí iarratas a dhéanamh chuig an Roinn ar mhaoiniú le haghaidh gach ceann de na gníomhartha seo.
1. Soláthar uisce do bheostoc (chun imill bhruachánacha a éascú)
2. Fálú / geataí (chun imill páirce / bainistíocht maolán cúrsa uisce a éascú)
3. Plandáil fálta sceach agus crainn
4. Síolta chun pailneoirí a spreagadh
Lorgaítear tuairimí páirtithe leasmhara anois maidir le dearadh agus cur i bhfeidhm an tionscadail phíolótaigh bunaithe ar thorthaí. Is féidir leo siúd ar mian leo ionchur a dhéanamh sa phróiseas seo é a dhéanamh tríd an nasc suirbhé
Tá leagan Gaeilge den suirbhé le fáil ach é a iarraidh ó rbp@agriculture.gov.ie
Is féidir ceisteanna a bhaineann le hoibriú an phróisis comhairliúcháin seo a sheoladh chuig rbp@agriculture.gov.ie
29 Eanáir 2021