Tuarascáil an Choimisiúin um Pinsin
Foilsithe
An t-eolas is déanaí
Foilsithe
An t-eolas is déanaí
$cuid Tuarascáil agus Doiciméid Ghaolmhara
Report of the Commission on Pensions: Executive Summary
Report of the Commission on Pensions
Pensions Commission: Work of the Commission Infographic
Pensions Commission: The State Pension Challenge Infographic
Technical Working Paper 1: Population and Labour Force Projections
Technical Working Paper 2: Expenditure Projections
$cuid Conclúidí agus Moltaí an Choimisiúin
Tá liosta iomlán mholtaí an Choimisiúin leagtha amach sna codanna seo a leanas.
$cuid Moltaí Ginearálta
Tacaíonn an Coimisiún le bearta a spreagann fás geilleagrach agus iomaíochas agus a mhéadaíonn rannpháirtíocht i margadh an tsaothair, lena n-áirítear oibrithe scothaosta.
Molann an Coimisiún gur cheart go gcuirfí aon cheann de na moltaí atá á gcur chun cinn ag an Rialtas faoi ghrinnscrúdú breise ó thaobh inscne, comhionannais agus bochtaineachta de.
Leagann an Coimisiún béim ar an ngá atá le trédhearcacht fheabhsaithe, agus molann sé cumarsáid leanúnach a bheith ann i dtaca le hathchóiriú an Phinsin Stáit chun cur in luí ar an bpobal an tábhacht a bhaineann le hinbhuanaitheacht, cinnteacht agus cosc a chur ar bhochtaineacht.
$cuid Pinsin Stáit a Mhaoiniú
Ba cheart leanúint den Chiste Árachais Shóisialta (lena n-áirítear córas an Phinsin Stáit) a mhaoiniú ar bhonn Íoc Mar a Úsáidtear.
Molann an Coimisiún go gcruthófaí cuntas ar leith sa Chiste Árachais Shóisialta (CÁS) do Phinsin Stáit. Má dhealaítear sainaithint, cuntasaíocht agus tuairisciú ranníocaíochtaí Pinsin Stáit óna chéile, is é an bua atá aige seo ná go mbeidh trédhearcacht fheabhsaithe ann maidir le maoiniú Pinsean Stáit agus cumas an Chiste a chuid oibleagáidí a chomhlíonadh ar bhonn leanúnach.
Tacaíonn an Coimisiún le prionsabal na ranníocaíochtaí bliantúla Státchiste leis an gcuntas ‘Pinsean Stáit’ laistigh de CÁS. In ionad a bheith ag brath go hiomlán ar fhóirdheontais Státchiste nuair a bhíonn an CÁS in easnamh, ba cheart don Stát teacht ar ranníocaíocht Státchiste ar leith agus é a leithdháileadh ar chuntas Pinsean Stáit CÁS.
Tacaíonn an Coimisiún le córas chlárú uathoibríoch an choigiltis scoir a thabhairt isteach go luath, rud a thabharfaidh comhpháirt mhaoinithe isteach don chóras pinsin agus a fheabhsóidh leordhóthanacht ioncaim scoir do phinsinéirí amach anseo.
$cuid Rátaí Íocaíochta
Aithníonn agus tacaíonn an Coimisiún le córas na bPinsean Stáit mar bhunchloch an chórais pinsean, agus é mar chrann taca bunriachtanach chun bochtaineacht pinsinéara a chosc.
Tacaíonn an Coimisiún leis an bprionsabal ginearálta maidir le tagarmharcáil agus innéacsú íocaíochtaí Pinsin Stáit.
Chun a chinntiú go leanann córas na bPinsean Stáit de leibhéal ioncaim a chur ar fáil a choisceann bochtaineacht pinsinéara go héifeachtach, agus chun aghaidh a thabhairt ar iarratais an phobail i leith na cinnteachta maidir le luach íocaíochtaí Pinsin Stáit do lucht pinsin faoi láthair, do dhaoine atá ar tí éirí ina bpinsinéirí agus do na pinsinéirí a bheidh ann amach anseo, ba cheart don Rialtas an cur chuige tuillimh rianaithe a chur i bhfeidhm láithreach maidir leis an tagarmharcáil agus an innéacsú mar atá leagtha amach sa Treochlár um Chuimsiú Sóisialta 2020 – 2025.
Tacaíonn an Coimisiún le buanchomhlacht neamhspleách a bhunú a chuirfeadh comhairle ar an Rialtas maidir le rátaí íocaíochta pinsin arna ríomh ar dtús leis an sásra tagarmharcála agus innéacsaithe tuillimh rianaithe a mholtar thuas, ar bhealach atá cosúil leis an gCoimisiún um Pá Íseal mar a mholtar sa Treochlár um Chuimsiú Sóisialta 2020 - 2025.
Molann an Coimisiún go mbunófaí an comhlacht sin agus a fheidhmeanna ar bhonn reachtach.
Molann an Coimisiún an cur chuige beartais a bhí ann le déanaí maidir le méadú buiséid ar an Liúntas um Mhaireachtáil Aonair agus molann sé go leanfadh an patrún seo de mhéadú feabhsaithe ar ráta seachtainiúil an Liúntais um Mhaireachtáil Aonair de thacaíocht spriocdhírithe a chur ar fáil do theaghlaigh phinsinéara aonair a bhfuil baol níos mó ann go bhfágfar beo bocht iad.
$cuid Cur Chuige Iomlán na Ranníocaíochtaí
Molann an Coimisiún gur cheart an t-aistriú iomlán chuig Cur Chuige Ranníocaíochtaí Iomlána agus deireadh a chur leis an gcur chuige Meán Bliantúil maidir le teidlíocht ar ráta íocaíochta an Phinsin Stáit Ranníocach a ríomh a chur chun feidhme a luaithe is féidir, go dtí go rithfear an reachtaíocht riachtanach agus athruithe ar an gcóras TF.
Molann an Coimisiún gur cheart go mbeadh feidhm de réir a chéile thar thréimhse 10 mbliana acu siúd atá níos fearr as a dteidlíocht pinsin a ríomh faoin gcur chuige Meán Bliantúil.
Maidir le dearadh sonrach an Chur Chuige Ranníocaíochtaí Iomláin (CCRI), molann an Coimisiún gur cheart go mbeadh an CCRI ‘Eatramhach’ reatha ina CCRI cinntitheach i.e. 40 bliain – nó 2,080 ranníocaíocht – a theastaíonn ag aois an Phinsin Stáit chun cáiliú do phinsean uasráta. Áirítear leis seo 10 mbliana de ranníocaíochtaí creidiúnaithe agus 20 bliain de thréimhsí Aire Teaghlaigh, ach le teorainn 20 bliain le chéile tréimhsí creidiúnaithe agus Aire Teaghlaigh.
Molann an Coimisiún ráitis rialta ranníocaíochta ÁSPC a eisiúint i bhformáid atá éasca le tuiscint ionas go mbeidh ranníocóirí ÁSPC ar an eolas faoina leibhéal ranníocaíochtaí agus faoin gcaoi a mbaineann sé seo le leibhéal an Phinsin Stáit Ranníocach ar féidir leo a bheith ag súil leis. D’fhéadfaí iad seo a chur ar fáil i bhfíor-am ar MyGovID nó d’fhéadfaí iad a eisiúint chuig bosca poist digiteach duine.
$cuid Cúramóirí Fadtéarmacha
Molann an Coimisiún gur cheart rochtain a thabhairt do chúramóirí fadtéarmacha (a shainmhínítear mar chúram ar feadh níos faide ná 20 bliain) ar an bPinsean Stáit Ranníocach trí ranníocaíochtaí siarghabhálacha a bheith íoctha ag an Státchiste dóibh agus iad ag druidim le haois an phinsin le haghaidh aon bhearnaí ina stair ranníocaíochta a eascraíonn as cúram.
Is chun críocha an Phinsin Stáit Ranníocach amháin a bheadh na ranníocaíochtaí, agus d’aithneofaí iad mar ranníocaíochtaí íoctha chun críocha cáiliú don Phinsean Stáit Ranníocach agus chun críocha teidlíocht ráta pinsin a ríomh faoin gCur Chuige Iomlán Ranníocaíochtaí.
Ba cheart don Roinn/do na Ranna Rialtais ábhartha scrúdú a dhéanamh, i gcomhar le páirtithe leasmhara ábhartha, ar roghanna chun ‘Clár Cúramóra Teaghlaigh’ reachtúil a chruthú a d’fhéadfadh, in am, sainaithint cúramóirí teaghlaigh fadtéarmacha a éascú chun críocha an Phinsin Stáit Ranníocach chomh maith le cuidiú le pleanáil agus seachadadh seirbhísí do chúramóirí teaghlaigh. D’fhéadfaí é seo a mheas mar chuid de thiomantas Chlár an Rialtais chun an Straitéis Náisiúnta Cúramóirí a nuashonrú.
$ cuid Aois Scoir
Molann an Coimisiún aoiseanna scoir a ailíniú i gconarthaí fostaíochta le haois an Phinsin Stáit, le reachtaíocht a thabhairt isteach a cheadaíonn d’fhostaí fanacht i bhfostaíocht go dtí aois an Phinsin Stáit ach nach gcuireann iallach air/uirthi. Ní mór d’aon reachtaíocht den sórt sin an caighdeán a cheanglaítear leis an Treoir um Chomhionannas a chomhlíonadh (a bhfuil bonn cirt oibiachtúil léi de bharr aidhm dhlisteanach mar a leagtar amach in Airteagal 6)
Is iad seo a leanas cuspóirí beartais molta na reachtaíochta seo:
Tacaíonn an Coimisiún le bearta lena n-éascaítear agus lena spreagtar saol oibre níos iomláine. Ba cheart do chomhpháirtithe sóisialta, do chomhlachtaí Rialtais ábhartha, agus don Choimisiún um Chaidreamh san Áit Oibre breathnú air agus treoir a eisiúint maidir le bearta chun éascú a dhéanamh ar iad siúd ar mian leo leanúint ar aghaidh ag obair tar éis na haoise scoir, agus na moltaí a phlé ag fóraim chuí, lena n-áirítear Fóram Eacnamaíoch na bhFostóirí Saothair.
Molann an Coimisiún go ndéanfadh an Roinn Rialtais nó an comhlacht reachtúil ábhartha athbhreithniú chun:
$cuid Aois an Phinsin Stáit
Agus tromlach suntasach (10 as 11 chomhalta *) ar a shon, molann an Coimisiún méadú incriminteach de réir a chéile ar aois an Phinsin Stáit faoi thrí mhí gach bliain ag tosú in 2028, ag sroicheadh 67 in 2031 (10 mbliana as seo amach), le méadú breise trí mhí gach dara bliain a shroicheann 68 in 2039.
* Níor thacaigh an comhalta a d’ainmnigh ICTU le haon mhéadú ar aois an Phinsin Stáit.
$cuid Rochtain Sholúbtha ar Phinsin Stáit
Molann an Coimisiún gur cheart rochtain ar an bPinsean Stáit a bheith ar bhonn solúbtha.
Molann an Coimisiún go bhféadfaidh duine rogha a dhéanamh rochtain ar an bPinsean Stáit a chur siar suas go dtí 70 bliain d’aois, agus méadú achtúireach costas-neodrach a fháil ar a n-íocaíocht Pinsin Stáit.
Molann an Coimisiún gur féidir le duine leanúint de ranníocaíochtaí árachais shóisialaigh a íoc thar aois an Phinsin Stáit ag a ráta ranníocaíochta ÁSPC reatha (fostaithe, fostóirí agus daoine féinfhostaithe) chun feabhas a chur ar a dtaifead árachais shóisialaigh chun críocha an Phinsin Stáit Ranníocach.
Cuirfidh na ranníocaíochtaí ÁSPC seo ar chumas daoine aonair nach bhfuil taifead ranníocaíochta iomlán acu (agus a bhfuil rochtain iarchurtha acu ar an bPinsean Stáit) a bheith i dteideal an Phinsin Stáit Ranníocaigh, nó ráta íocaíochta an phinsin a mhéadú, mar thoradh ar na ranníocaíochtaí íoctha breise.
Mar rogha ar ceart do Rialtas aird a thabhairt air, ar an gcoinníoll go ndéantar é in éineacht le haois an Phinsin Stáit a mhéadú, measann an Coimisiún go bhfuil fiúntas ag baint le stair fhada ranníocaíochta ÁSPC a aithint trí fhoráil a chur san áireamh trína bhféadfaidh daoine a roghnaíonn dul ar scor ag 65 bliain, agus a bhfuil taifead fada Ranníocaíochtaí Iomlána (CCRI) 45 bliana acu, pinsean iomlán a fháil.
$cuid Ioncam ón gCiste Árachais Shóisialta (CÁS) a mhéadú
Molann an Coimisiún an ráta ranníocaíochta ÁSPC féinfhostaithe a mhéadú. Ar an gcéad dul síos, molann an Coimisiún go méadófaí ÁSPC Aicme S do gach ioncam féinfhostaithe de réir a chéile ó 4 faoin gcéad go 10 faoin gcéad. Sa mheántéarma, ba chóir an ráta ÁSPC Aicme S a shocrú ag an ardráta d’ÁSPC Fostóra Aicme A (11.05 faoin gcéad faoi láthair).
Ráta ÁSPC Aicme A a mhéadú d’fhostóirí agus d’fhostaithe araon.
Rinne an Coimisiún plé ar raon beart ÁSPC le bearta a leathnú.
Molann an Coimisiún go gcoinneofaí an díolúine ó ÁSPC ar gach íocaíocht leasa shóisialaigh.
Seachas íocaíochtaí leasa shóisialaigh, molann an Coimisiún deireadh a chur leis an díolúine ó ÁSPC dóibh siúd atá 66 bliana d’aois nó os a chionn.
Molann an Coimisiún freisin deireadh a chur leis an díolúine chun ÁSPC a íoc ar ioncam pinsin fhorlíontaigh (pinsin cheirde agus phearsanta, agus pinsin na hearnála poiblí).