Foilsiú
Treoir maidir le clúdaigh aghaidhe a úsáid go sábháilte
Foilsithe
An t-eolas is déanaí
Ní amháin go gcabhraíonn cumhdaigh aghaidhe éadaigh le tú a chosaint, ach cuireann sé cosc ar dhaoine nach bhfuil a fhios acu go bhfuil COVID-19 (Coróinvíreas) orthu é a scaipeadh ar dhaoine eile.
Má chaitheann tú ceann, ba cheart duit na rudaí tábhachtacha a dhéanamh atá riachtanach chun scaipeadh an víris a chosc.
Áirítear orthu sin:
- do lámha a ní i gceart agus go minic
- do bhéal agus do shrón a chlúdach le ciarsúr páipéir nó le do mhuinchille agus tú ag casacht agus ag sraothartach
- gan do lámh a leagan ar do shúile, do shrón ná do bhéal mura bhfuil do lámha glan
- scaradh sóisialta (coinnigh 2 mhéadar ar a laghad amach ó dhaoine eile)
Is éard atá i gclúdach aghaidhe clúdach de chineál ar bith a chlúdaíonn do shrón agus do bhéal gan aon bhearnaí le feiceáil. Níl cumhdaigh aghaidhe oiriúnacha iad sciatha aghaidhe agus scáthláin ach féadfaidh daoine a bhféadfadh deacrachtaí análaithe nó míchumais nó leithscéal réasúnach sonrach eile sciath aghaidh nó scáthlán a chaitheamh in ionad cumhdaigh aghaidhe.
Má chaitear clúdach aghaidhe éadaigh go poiblí, féadfar leathadh COVID-19 sa phobal a laghdú. D’fhéadfadh sé cabhrú le scaipeadh braoiníní riospráide ó dhaoine atá ionfhabhtaithe le COVID-19 a laghdú.
D’fhéadfadh clúdach aghaidhe éadaigh cuidiú le daoine nach bhfuil a fhios acu go bhfuil an víreas acu ón víreas a scaipeadh.
Má tá COVID-19 agat nó má tá siomptóim an víris agat, ní mór duit féin-aonrú. Déan é seo fiú má tá clúdach aghaidhe á chaitheamh agat.
Caithfear clúdaigh aghaidhe a chaitheamh sna suíomhanna seo a leanas:
- siopaí, lena n-áirítear cógaslanna
- ollmhargaí
- ionaid siopadóireachta
- bainc, comhair chreidmheasa agus oifigí poist
- leabharlanna
- pictiúrlanna agus coimpléisc phictiúrlainne
- amharclanna
- hallaí ceolchoirme
- hallaí biongó
- músaeim
- salón ingne
- salóin ghruaige agus bearbóirí
- siopaí tatúnna agus cneasphollta
- gníomhairí taistil agus tionscnóirí turas
- neachtlanna agus tirimghlantóirí
- siopaí geallghlacadóra
- ar iompar poiblí
- Comhaltaí foirne a bhíonn ag freastal ar chustaiméirí i mbeáir, i mbialanna agus i gcaiféanna
- I dtacsaithe (tiománaithe agus paisinéirí)
- stáisiúin bus agus stáisiúin iarnróid
Moltar cumhdaigh aghaidhe a chaitheamh sna cúinsí seo a leanas chomh maith:
- ag daoine a thugann cuairt ar thithe daoine atá os cionn 70 bliain d’aois nó atá leochaileach ó thaobh na sláinte de
- ag daoine a mbíonn cuairteoirí atá os cionn 70 bliain d’aois nó atá leochaileach ó thaobh na sláinte de ina dtithe acu
- má tá tú ag taisteal i bhfeithicil le duine nach bhfuil cónaí ort leis/léi
- áiteanna oibre plódaithe
- ionaid adhartha
- spásanna gnóthacha nó plódaithe lasmuigh ina bhfuil go leor daoine bailithe.
- In imthosca nach féidir achar 2m a choinneáil
Tá clúdaigh aghaidhe á gcaitheamh i siopaí cheana féin ag formhór mór na ndaoine. Ba cheart d’úinéirí siopaí agus bainisteoirí áitribh a chur in iúl do dhaoine atá ag teacht isteach nó atá ina n-áitribh go gcaithfidh siad cumhdaigh aghaidhe a chaitheamh agus gur cheart dóibh comhlíonadh a chur chun cinn.
Go dtí seo tá an Garda Síochána i dteagmháil leis an bpobal chun oideachas agus spreagadh a thabhairt dóibh cloí leis na bearta atá i bhfeidhm agus níl forfheidhmiú á úsáid aige ach amháin mar rogha dheiridh.
Is cion é gan cumhdach aghaidhe a chaitheamh gan leithscéal réasúnach agus féadfaidh an Garda Síochána fógra pionóis socraithe €80 a eisiúint ina leith.
Tá formhór mór an phobail ag comhlíonadh agus táthar ag súil go leanfaidh siad orthu ag déanamh amhlaidh agus nach dtiocfadh pionóis chun cinn ach i gcásanna rí-annamh.
Tá póstaeir maidir le húsáid cumhdaigh aghaidhe ar fáil i mBéarla agus i nGaeilge agus is féidir iad a íoslódáil anseo.
Déantar clúdaigh aghaidhe as ábhair éadaigh cosúil le cadás, síoda nó línéadach.
Is féidir leat iad a cheannach nó iad a dhéanamh sa bhaile ag úsáid earraí cosúil le scairfanna, t-léinte, léinte aclaíochta, nó tuáillí.
Ní mholtar cumhdaigh aghaidhe do dhuine ar bith:
- a bhfuil trioblóid análaithe acu
- atá gan aithne nó faoi éagumas
- nach bhfuil in ann é a bhaint gan chabhair
- a bhfuil riachtanais speisialta acu agus a d’fhéadfadh a bheith trína chéile nó an-míchompordach á gcaitheamh
- a chaithfidh cumarsáid a dhéanamh le daoine a bhfuil deacrachtaí foghlama acu, nach bhfuil an éisteacht go maith acu nó atá bodhar
Sna cásanna sin, más féidir leis an duine scáthlán a chaitheamh, tabharfaidh sé cosaint éigin dóibh. Ach is é sin an t-aon am amháin ba chóir duit scáthlán a chaitheamh. Is bealach níos fearr iad cumhdaigh aghaidhe éadaigh chun tú féin a chosaint ar COVID-19.
Chun clúdach éadaigh a dhéanamh sa bhaile:
- gearr dhá dhronuilleog de chadás dlúthfhite thart ar 25cm x 15cm
- fill agus fuaigh na himill ar bharr agus ar bhun
- fill agus fuaigh na himill ar na taobhanna, ag fágáil bearna atá mór go leor chun leaisteach a shnáithiú tríd
- snáithigh dhá phíosa leaisteach 15cm trí na himill agus ceangail go docht iad. Oibreoidh ceangail gruaige nó sreangán, gearrtha níos faide agus ceangailte taobh thiar den cheann
- sáigh snaidhmeanna leaisteacha taobh istigh d’imill an mhaisc agus fuaigh iad le go mbeidh siad deas néata
Ba chóir duit clúdach aghaidhe éadaigh a chaitheamh amach:
- nuair nach gclúdaíonn sé an srón agus an béal a thuilleadh
- nuair atá na ceangail tarraingthe amach nó damáistithe
- nuair nach bhfanfaidh siad ar aghaidh an duine
- nuair atá poill nó stróiceadh san fhabraic
Déan:
- glan do lámha i gceart sula gcuireann tú ort é
- cleachtadh é a úsáid ionas go mbeidh tú compordach é a chur ort agus é a bhaint díot
- cinntigh go bhfuil sé déanta as fabraic atá compordach
- clúdaigh do bhéal agus do shrón leis agus déan cinnte nach bhfuil aon bhearnaí idir do chlúdach aghaidhe éadaigh
- ceangail go docht é
- iompair maisc neamhúsáidte i mála glan uiscedhíonach séalaithe (mar shampla, mála ziplock)
- iompair an dara mála den chineál céanna chun maisc úsáidte a chur ann
Ná:
- ná leag lámh ar do chlúdach aghaidhe agus tú á chaitheamh - má dhéanann tú sin, glan do lámha i gceart
- ná úsáid masc leighis tais nó fliuch agus ná athúsáid masc leighis
- ná roinn maisc
- ná ísligh do masc chun labhairt, ithe agus tobac nó galtoitín a chaitheamh - más gá duit do shrón nó do bhéal a nochtadh bain an masc de agus cuir sa mhála é le haghaidh masc úsáidte
- ná caith uait maisc in áiteanna poiblí
Chun é a bhaint díot i gceart:
- bain díot é ón gcúl - ná leag lámh ar thosaigh an mhaisc
- ná leag lámh ar do shúile, do shrón agus do bhéal
- glan do lámha i gceart
- cuir maisc aon uaire i mbosca bruscair láithreach
Masc indiúscartha é masc ar ghrád leighis a bhfuil trí shraith ann agus tugtar masc máinliachta air freisin. Bíonn dath gorm ar na maisc seo, de ghnáth, bíonn ‘úsáid leighis’ scríofa ar an lipéad agus bíonn comhartha CE orthu. Ní hionann iad agus maisc éadaigh, nach bhfuil comhartha CE orthu, agus níl siad chomh héifeachtach céanna le maisc ar ghrád leighis.
Molann an Fhoireann Éigeandála Sláinte Poiblí Náisiúnta (an FÉSPN) go n-úsáideann na daoine seo a leanas maisc ar ghrád leighis:
- Daoine leochaileacha in áiteanna taobh istigh nó in áiteanna taobh amuigh atá plódaithe
- Daoine níos sine ná 70 bliain d’aois nó in áiteanna taobh amuigh atá plódaithe
- Daoine ar deimhníodh go bhfuil COVID-19 orthu
- Daoine a bhfuil comharthaí COVID-19 orthu
- Daoine a rinne teagmháil dhlúth le cás deimhnithe COVID-19
