Foilsiú
Eolas agus acmhainní folláine
Ó An Roinn Oideachais agus Scileanna
Foilsithe:
An t-eolas is déanaí
Táimid uile ag teacht chun réitigh le dúshláin nua agus féadann sé sin a bheith deacair. Is féidir bearta a dhéanamh le d'fholláine a chothú san am i láthair. Cabhróidh sé le:
Cuir roinnt gníomhaíochtaí coirp san áireamh i do ghnáthamh laethúil:
- Sa chomhairle reatha moltar dúinn solas na gréine agus aer úr a fháil trí dhul ag siúl, ag rith nó ag rothaíocht ar an gcoinníoll go gcoinnímid 2 mhéadar ó dhaoine eile.
- D’fhéadfadh aclaíocht sa bhaile a bheith san áireamh ansin freisin (e.g. ióga, damhsa, meáchain, scipeáil).
- Tá go leor moltaí iontacha ar ghníomhaíocht choirp le fáil ar fheachtas an Rialtais Tagaimis Slán as COVID-19 Le Chéile
Cuir roinnt gníomhaíochtaí sóisialta san áireamh:
- Bíonn sé deacair orainn go léir a bheith scaradh fisiceach/sóisialta. Úsáid an teicneolaíocht chun fanacht i dteagmháil le daoine. Tá nasc sóisialta an-tábhachtach i láthair na huaire
- Déan am a sceidealú lena chinntiú go bhfanfaidh tú i dteagmháil rialta le do chairde. Tá sé tábhachtach fanacht nasctha le daoine eile agus coinneáil orainn ag caint! Déan nasc le do theaghlach. Aimsigh spéiseanna atá i gcoitinne agaibh agus déan pleananna chun féachaint ar an teilifís le chéile, chun dinnéir a chaitheamh le chéile mar theaghlach, tráth na gceist nó na cluichí boird is fearr libh a imirt, nó tabhairt faoi dhúshlán míreanna mearaí le chéile.
Tarraing ar do chuid líonraí tacaíochta:
- Má mhothaíonn tú go bhfuil gach rud ag teacht sa mhullach ort nó má bhíonn tú faoi strus caithfidh tú a bheith in ann tarraingt ar thacaíocht ó dhaoine eile. Labhair le do mhuintir agus le do chairde faoi do chuid mothúchán. Is mór an cúnamh é smaointe nó imní a roinnt le daoine eile. Iarr tacaíocht ó dhuine a bhfuil muinín agat as/aisti.
- Má cheapann tú go dteastaíonn cúnamh breise uait, tá go leor seirbhísí tacaíochta ann freisin do dhaoine óga a sholáthraíonn comhairle agus tacaíocht trí théacs, ríomhphost agus ar líne.
- Tá sé tábhachtach freisin a bheith in ann tacaíocht a sholáthar do dhaoine eile más féidir leat. Smaoinigh ar na daoine ar féidir leat teagmháil a dhéanamh leo i do líonra tacaíochta.
Tabhair faoi deara do chuid mothúchán:
- Sna seachtainí beaga amach romhainn b’fhéidir go mbeidh go leor mothúchán éagsúil agat. B’fhéidir go mbraithfidh tú go bhfuil tú faoi strus, go bhfuil imní nó brón ort, go bhfuil tú dubh dóite leis an saol, go bhfuil fearg nó frustrachas ort, gur baineadh siar asat nó go díreach nach bhfuil mothú ar bith ionat. B’fhéidir nach mbraitheann cuid agaibh aon rud ar chor ar bith. Is gnáthfhreagairtí agus is freagairtí sláintiúla iad sin go léir sa chás go mbíonn strus ann, amhail paindéim Covid-19. Níl aon bhealach ‘ceart’ nó ‘mícheart’ le mothú.
- Más cosúil go bhfuil do chuid mothúchán agus freagairtí difriúil ó na mothúcháin atá ag do chairde, cuimhnigh go mbíonn gach duine difriúil ina gcuid freagairtí, féach Ag Ullmhú don Ardteistiméireacht - Bainistiú a dhéanamh ar do chuid smaointe agus mothúchán .
Bí cineálta leat féin:
- Is amanna dúshlánacha iad seo nach bhfaca muid riamh cheana. Thuigfí go rímhaith duit má bhíonn tú, uaireanta, ag mothú trína chéile, faoi strus nó buartha faoin staid reatha. Cuireann strus teorainn lenár gcuid fuinnimh agus lenár gcumas chun díriú ar rudaí agus mar sin caithfidh tú a bheith réalaíoch faoin méid is féidir leat a bhaint amach. Tá sé tábhachtach gan a bheith crua ort féin agus féinchúram a chleachtadh ar do leas féin.
Tóg am le haghaidh gníomhaíochtaí taitneamhacha/cruthaitheacha:
- Déan cinnte go gcuirfidh tú sosanna san áireamh i do ghnáthamh laethúil, glac am ciúin agus déan gníomhaíochtaí a thaitníonn leat i rith an lae.
- Faigh amach cad a chuidíonn leat do scíth a ligean. Tá sé difriúil do gach duine ach tá sé tábhachtach am a chur ar leataobh chun do scíth a ligean ag pointí éagsúla i rith an lae. D’fhéadfadh sé tú a bheith gníomhach nó fiú tú a bheith ar do shuaimhneas seal. D’fhéadfadh sé go n-áireofaí leis roinnt machnaimh, aireachais freisin nó ióga a dhéanamh. Is féidir teacht ar smaointe eile maidir le conas do scíth a ligean anseo agus anseo .
- Déan rud éigin a thaitníonn leat nó bain triail as rud éigin cruthaitheach gach lá. Smaoinigh ar rudaí a fhágann go mbraitheann tú go maith, ansin déan é - cosúil le bheith ag éisteacht le ceol, ag dul ag siúl, gnáthamh aclaíochta a dhéanamh, scríobh, líníocht, cócaireacht nó féachaint ar scannán greannmhar. Cuimhnigh gur leigheas maith é an gáire!
Dírigh ar an méid ar féidir leat smacht a bheith agat air:
- Tá go leor ag dul ar aghaidh i láthair na huaire nach bhfuil neart air. Tá sé tábhachtach cuimhneamh ar an difear idir a bheith ag déileáil le rudaí is féidir leat a athrú agus a bheith in ann glacadh leis na rudaí nach féidir leat a athrú. Níl sé cabhrach an iomarca ama a chaitheamh ag smaoineamh ar rudaí nach bhfuil aon neart agat orthu agus cuirfidh sé sin bac ort ó bheith ag díriú ar rudaí is féidir leat a dhéanamh.
- Tá sé tábhachtach díriú ar an méid is féidir leat a dhéanamh chun ullmhú do na scrúduithe, chun plean a dhéanamh agus chun díriú i gcónaí ar an ngníomh dearfach is féidir leat a dhéanamh chun bheith réidh dóibh.
- Dírigh ar an méid is féidir leat a dhéanamh anois díreach.
Déan iarracht an t-am a chaitheann tú ar na meáin a theorannú:
- Cuimhnigh go bhfuil go leor tuairimí, ráflaí éagsúla agus ‘nuacht bhréige’ ag dul timpeall i láthair na huaire. Má tá imní ort fúthu, labhair le duine a bhfuil muinín agat as/aisti.
- Aimsigh do chuid faisnéise ó fhoinse iontaofa lena chinntiú go bhfuil an fhaisnéis atá á fáil agat cruinn.
- Má bhíonn tú seasta ag caint faoi COVID-19 nó ag breathnú ar nuashonruithe air de shíor is féidir leis an imní atá ort a mhéadú. Cé go bhfuil sé tábhachtach a bheith suas chun dáta, déan iarracht teorainn a chur le cé chomh minic agus a bhíonn tú ag teacht ar fhaisnéis ar an idirlíon, ar an teilifís agus ar na meáin shóisialta. Má bhíonn nuashonruithe ag teacht chugat ar do ghuthán, cuir teorainn ar a mhinice a sheiceálann tú iad.
- D’fhéadfadh sé a bheith úsáideach freisin nuashonruithe a mhúchadh ar feadh cúpla lá.
Féach anseo le haghaidh tuilleadh eolais
Is iad gnáthaimh agus sceidil is tábhachtaí ar fad chun teacht tríd an gcéim nua seo inár saol. Cuideoidh sé go mór linn má bhíonn ár gcuid laethanta struchtúrtha agus intuartha chun go mothóimid slán agus tabharfaidh sé roinnt intuarthachta dúinn maidir leis an staid reatha ina bhfuilimid. Is féidir linn cabhrú linn féin teacht tríd an tréimhse seo trí Phlean don Lá a chruthú, agus é sin a dhéanamh gach tráthnóna don lá atá amach romhainn. Agus Plean don Lá á chruthú agat smaoinigh ar na rudaí a leanas:
Cuir roinnt gníomhaíochtaí bunúsacha laethúla san áireamh:
- Tá codladh maith dár sláinte agus dár bhfolláine agus mar sin is tábhachtach go leor codlata a fháil - moltar ocht go dhá uair déag an chloig. Déan iarracht dul a chodladh ag an am céanna gach oíche. Cuideoidh an fón, an ríomhaire glúine agus an taibléad a bheith taobh amuigh den seomra leapa le hoíche chodlata níos fearr a fháil. Tá tuilleadh eolais faoi na rudaí a chabhróidh leat anseo.
- Is tábhachtach freisin ithe go sláintiúil agus go leor uisce a ól.
- Cuimhnigh cithfholcadh agus gléasadh a chur san áireamh sa Phlean don Lá.
- Is tábhachtach am a chaitheamh le daoine eile, déan iarracht béilí teaghlaigh a chur san áireamh i do chlár ama.
Cuir roinnt gníomhaíochtaí coirp, gníomhaíochtaí sóisialta agus gníomhaíochtaí taitneamhacha/cruthaitheacha san áireamh chomh maith le gnáthamh staidéir.
(Ná déan dearmad do phlean a phlé le do theaghlach chun a chinntiú go n-oibríonn do phlean le haghaidh béilí, am ríomhaire, am don chithfholcadh srl. do gach duine sa teach.)
Is féidir ár mothú folláine a fheabhsú trí roinnt ama a thógáil chun machnamh a dhéanamh ar chuid de na rudaí a leanas:
Mothúchán Dearfach:
- Cad iad na heispéiris dhearfacha/shláintiúla is féidir liom a phleanáil le déanamh inniu (m.sh. léamh, ceol, bia, cluichí, aclaíocht, machnamh, foghlaim etc.)
- Cad ar féidir liom a bheith buíoch as inniu? (Táim buíoch as…. Liostaigh 3 rud)
- Cén gníomh beag cineáltais is féidir liom a dhéanamh do dhuine eile inniu?
- Conas is féidir liom cabhrú liom féin nóiméad suaimhnis a ghlacadh?
Rannpháirtíocht:
- Cad a thugann taitneamh dom agus a chuireann ag gáire mé?
- Conas is féidir liom ceann amháin nó níos mó de mo chuid buanna a úsáid inniu?
- Cé leis/léi ar féidir liom nasc a dhéanamh inniu (ar an teileafón, ar líne, duine le duine)?
- Cén bealach is féidir liom difear beag dearfach a dhéanamh do dhuine eile?
- Conas is féidir liom spéis a thaispeáint i nduine eile nó ina c(h)uid oibre/c(h)aitheamh aimsire?
Brí:
- Cad iad na spriocanna is féidir liom a leagan síos don lá inniu?
Gnóthachtáil:
- Cad iad na spriocanna, is cuma cé chomh beag, is féidir liom a bhaint amach inniu?
- Cén dúshlán ar féidir liom tabhairt faoi inniu?
- Cad a dhéanfaidh mé?
Plé le do smaointe agus le do mhothuithe
Íoslódáil
Ag Plé le Strus agus Imní
Íoslódáil
Ag Plé le Scaoll
ÍoslódáilChildline (ISPCC)
Seirbhís éisteachta na hÉireann do dhaoine óga a fhad le haois 18 mbliana.
- Saorghlao 1800 666 666 (am ar bith, lá agus oíche)
- Téacs 50101 (ó 10am go 4pm gach lá)
- Comhrá ar líne ag www.childline.ie (ó 10am go 4pm gach lá)
Seirbhís BeLonG To
Tugann BeLonG tacaíocht do dhaoine óga leispiacha, aeracha, déghnéasacha, trasinscne agus idirghnéasacha (LADTI+) in Éirinn.
- Téacsáil LGBTI+ go 086 1800 280 le labhairt i modh rúin le saorálaí oilte géarchéime (am ar bith lá agus oíche, féadann gnáthrátaí SMS a bheith i bhfeidhm)
- Téigh chuig www.belongto.org chun tuilleadh eolais a fháil.
Jigsaw
Tá Líne Thacaíochta Jigsaw ar fáil i gcomhair tacaíocht agus comhairle mheabhairshláinte saor in aisce do dhaoine óga 12 go 25 bliain, agus do thuismitheoirí nó daoine fásta imníocha in Éirinn.
- Saorghlao 1800 544729 (ó 1pm go 5pm Luan go hAoine)
- Téacsáil CALL ME go 086 180 3880, agus tabhair an lá agus am is fearr leat i gcomhair glao (ó 9am go 5pm Luan go hAoine)
- Cuir r-phost chuig help@jigsaw.ie (i gcomhair freagraí ó 9am go 5pm Luan go hAoine)
- Téigh chuig www.jigsaw.ie nó www.jigsawonline.ie chun tuilleadh eolais a fháil
Barnardos
Cuireann Barnardos seirbhís náisiúnta thacaíocht fóin ar fáil do thuismitheoirí, mar fhreagra ar na dúshláin atá acu le linn phaindéim Covid-19. Saorghlao1800 910 123 (ó 10am go 2pm, Luan go hAoine)
Cuireann Barnardos seirbhís líne chabhrach bás gaoil ar fáil do pháistí fosta do dhaoine atá ag lorg eolais agus tacaíochta maidir le bás gaoil. Teileafón 01 473 2110 (ó 10am go 12pm, Luan go Déardaoin)
SpunOut.ie
Cuireann SpunOut.ie ar fáil réimse leathan d'ailt agus d'eolas do dhaoine óge ar an iomad ábhar, lena n-áirítear meabhairshláinte.
- Téacsáil SPUNOUT go 086 1800 280 le labhairt le saorálaí oilte (féadann gnáthrátaí teachtaireachtaí a bheith i bhfeidhm)
- Téigh chuig www.spunout.ie chun tuilleadh eolais a fháil
Pieta House
Cuireann Pieta teiripe saor in aisce ar fáil dóibh sin atá ag déanamh dochair dóibh féin, a bhfuil smaointe féinmharaithe acu nó ar chuir gaol leo lámh ina b(h)ás féin.
- Téigh chuig pieta.ie chun tuilleadh eolais a fháil
- Saorghlao 1800 247 247
- Téacsáil help go 51444
Tuilleadh tacaíochta ar líne
Cuireann suíomh gréasáin YourMentalHealth eolas agus treoir ar fáil ar gach tacaíocht agus seirbhís mheabhairshláinte atá ar fáil go náisiúnta agus go háitiúil ón FSS agus a chomhpháirtithe maoinithe.
Is féidir fosta glaoch ar shaorghlao Líne Faisnéise YourMentalHealth le teacht ar thacaíocht agus ar sheirbhísí, 1800 111 888 (am ar bith, lá agus oíche).
Tacaíocht chomhairleoireachta ar líne::
Turn2ME cuireann sé cur chuige 3 leibhéal ar fail chun tacú le folláine mheabhrach - féinchabhair, grúpaí tacaíochta agus tacaíocht ghairmiúil. Áirítear le seirbhísí ar líne comhairleoireacht agus grúpaí tacaíochta.
www.mymind.org Tugann sé rochtain ar chomhairleoireacht agus síciteiripe, duine le duine agus ar líne.
Is do dhaoine aonair atá buartha nó imníoch faoi cheisteanna éagsúla atá an tacaíocht a thairgeann na gníomhaireachtaí éagsúla atá liostaithe thuas. Maidir le scoláirí a bhfuil riachtanais chasta mheabhairshláinte acu, tá rochtain fós ar chabhair ó do dhochtúir teaghlaigh nó ó d'ionad sláinte nó ó sheirbhísí éigeandála ospidéil mar atá leagtha amach thíos:
Dochtúir teaghlaigh agus ionaid sláinte
Is féidir le dochtúir teaghlaigh tacaíocht a thairiscint do dhaoine atá ag dul trí ghéarchéim. Más féidir, iarr ar dhuine éigin a bheith in éineacht leat
Aimsigh seirbhís in aice leat:
Seirbhísí éigeandála ospidéil
Téigh chuig nó glaoigh ar rannóg éigeandála d' [external-link https://www.hse.ie/eng/services/maps/ ospidéal ghinearálta áitiúil. ]
Seirbhísí éigeandála teileafóin
Is féidir dul i dteagmháil le seirbhísí éigeandála ar 999 nó 112.
Samaritans
Tá seirbhís teileafóin na Samaritans ar fáil 24 uair sa lá.
Tá tacaíocht rúnda, neamhbhreithiúnach ar fáil ag:
- Saorghlao 116 123
- R-phost: jo@samaritans.ie
- Téigh chuig Samaritans Ireland i gcomhair mhionsonraí an bhrainse is gaire
Seirbhís tacaíochta téacstheachtaireachta
Tá seirbhís nua tacaíochta téacstheachtaireachta don mheabhairshláinte ar fáil 24 uair sa lá, 7 lá na seachtaine. Tugtar tacaíocht láithreach anaithnid nuair is mó an gá.
Is é aidhm na seirbhíse seo tú a chur i dteagmháil le saorálaí oilte i níos lú ná 5 nóiméad. Éistfear leat agus cabhrófar leat smaoineamh níos soiléire agus cuirfear ar do chumas an chéad chéim eile chun bisigh a thógáil.
- Téacsáil YMH go 086 1800 280 (féadann gnáthrátaí SMS a bheith i bhfeidhm)
