Táimid uile ag teacht chun réitigh le dúshláin nua agus is féidir le sin a bheith deacair. Is féidir bearta a dhéanamh le d'fholláine a chothú ag an am seo.
Cabhróidh sé le:
Cuir roinnt gníomhaíochtaí coirp san áireamh i do ghnáthamh laethúil:
- moltar dúinn solas na gréine agus aer úr a fháil trí dhul ag siúl, ag rith nó ag rothaíocht
- d’fhéadfadh aclaíocht sa bhaile a bheith san áireamh ansin freisin (e.g. ióga, damhsa, meáchain, scipeáil).
- tá moltaí iontacha maidir le gníomhaíocht choip ar fáil i bfheachtas an Rialtais In This Together
Cuir roinnt gníomhaíochtaí sóisialta san áireamh:
- bíonn sé deacair orainn go léir a bheith scaradh fisiceach/sóisialta. Chomh maith le bualadh le grúpaí beaga cairde, úsáid an teicneolaíocht chun fanacht i dteagmháil le daoine. Tá nasc sóisialta an-tábhachtach i láthair na huaire
- déan nasc le do theaghlach.
Tarraing ar do chuid líonraí tacaíochta:
- má mhothaíonn tú go bhfuil gach rud ag teacht sa mhullach ort nó má bhíonn tú faoi strus caithfidh tú a bheith in ann tarraingt ar thacaíocht ó dhaoine eile. Labhair le do mhuintir agus le do chairde faoi do chuid mothúchán. Is mór an cúnamh é smaointe nó imní a roinnt le daoine eile. Iarr tacaíocht ó dhuine a bhfuil muinín agat as/aisti.
- labhair le do chomhairleoir treorach scoile nó le ball d’fhoireann tacaíochta mac léinn na scoile má theastaíonn cúnamh uait chun tacú le d’fholláine nó más mian leat caint faoí roghanna oideachais agus gairme a d’fhéadfadh a bheith ag déanamh imní duit
- má cheapann tú go dteastaíonn cúnamh breise uait, tá go leor seirbhísí tacaíochta ann freisin do dhaoine óga a sholáthraíonn comhairle agus tacaíocht trí théacs, ríomhphost agus ar líne.
- tá sé tábhachtach freisin a bheith in ann tacaíocht a sholáthar do dhaoine eile más féidir leat. Smaoinigh ar na daoine ar féidir leat teagmháil a dhéanamh leo i do líonra tacaíochta.
Tabhair faoi deara do chuid mothúchán:
Sna seachtainí beaga amach romhainn b’fhéidir go mbeidh go leor mothúchán éagsúil agat. B’fhéidir go mbraithfidh tú go bhfuil tú faoi strus, go bhfuil imní nó brón ort, go bhfuil tú dubh dóite leis an saol, go bhfuil fearg nó frustrachas ort, gur baineadh siar asat nó go díreach nach bhfuil mothú ar bith ionat. B’fhéidir nach mbraitheann cuid agaibh aon rud ar chor ar bith. Is gnáthfhreagairtí agus is freagairtí sláintiúla iad sin go léir sa chás go mbíonn strus ann, mar shampla na Gráid Ríofa a eisiúint agus cinntí a dhéanamh maidir leis an gcéad rud eile atá le dhéanamh agat. Níl aon bhealach ‘ceart’ nó ‘mícheart’ le mothú.
- más cosúil go bhfuil do chuid mothúchán agus freagairtí difriúil ó na mothúcháin atá ag do chairde, cuimhnigh go mbíonn gach duine difriúil ina gcuid freagairtí, Féach– Bainistiú a dhéanamh ar do chuid smaointe agus mothúchán ainistiú a dhéanamh ar do chuid smaointe agus mothúchán
- má tá tú faoi strus nó mura bhfuil tú in ann scíth a ligean bain triail as roinnt straitéisí análaithe agus scíthe Anseo -: Teicnící Scíth
Bí cineálta leat féin:
- is amanna dúshlánacha iad seo nach bhfaca muid riamh cheana. Thuigfí go rímhaith duit má bhíonn tú, uaireanta, ag mothú trína chéile, faoi strus nó buartha faoin staid reatha. Tá sé tábhachtach gan a bheith crua ort féin agus féinchúram a chleachtadh ar do leas féin
Tóg am le haghaidh gníomhaíochtaí taitneamhacha/cruthaitheacha:
- déan cinnte roinnt ama ciúin a sceidealú agus gníomhaíochtaí a dhéanamh a thaitníonn leat i rith an lae
- faigh amach cad a chuidíonn leat do scíth a ligean. Tá sé difriúil do gach duine ach tá sé tábhachtach am a chur ar leataobh chun do scíth a ligean ag pointí éagsúla i rith an lae. D’fhéadfadh sé tú a bheith gníomhach nó fiú tú a bheith ar do shuaimhneas seal. D’fhéadfadh sé go n-áireofaí leis roinnt machnaimh, aireachais freisin nó ióga a dhéanamh. Is féidir teacht ar smaointe eile maidir le conas do scíth a ligean anseo agus anseo
- déan rud éigin a thaitníonn leat nó bain triail as rud éigin cruthaitheach gach lá. Smaoinigh ar rudaí a fhágann go mbraitheann tú go maith, ansin déan é - cosúil le bheith ag éisteacht le ceol, ag dul ag siúl, gnáthamh aclaíochta a dhéanamh, scríobh, líníocht, cócaireacht nó féachaint ar scannán greannmhar. Cuimhnigh gur leigheas maith é an gáire!
Dírigh ar an méid ar féidir leat smacht a bheith agat air:
- tá go leor ag dul ar aghaidh i láthair na huaire nach bhfuil neart air. Tá sé tábhachtach cuimhneamh ar an difear idir a bheith ag déileáil le rudaí is féidir leat a athrú agus a bheith in ann glacadh leis na rudaí nach féidir leat a athrú. Níl sé cabhrach an iomarca ama a chaitheamh ag smaoineamh ar rudaí nach bhfuil aon neart agat orthu agus cuirfidh sé sin bac ort ó bheith ag díriú ar rudaí is féidir leat a dhéanamh.
- dírigh ar an méid is féidir leat a dhéanamh anois díreach
Déan iarracht an t-am a chaitheann tú ar na meáin a theorannú:
- cuimhnigh go bhfuil go leor tuairimí, ráflaí éagsúla agus ‘nuacht bhréige’ ag dul timpeall i láthair na huaire. Má tá imní ort fúthu, labhair le duine a bhfuil muinín agat as/aisti
- aimsigh do chuid faisnéise ó fhoinse iontaofa lena chinntiú go bhfuil an fhaisnéis atá á fáil agat cruinn.
Féach anseo le haghaidh tuilleadh eolais
Cuir roinnt gníomhaíochtaí bunúsacha laethúla san áireamh:
- tá codladh maith dár sláinte agus dár bhfolláine agus mar sin is tábhachtach go leor codlata a fháil - moltar ocht go dhá uair déag an chloig. Déan iarracht dul a chodladh ag an am céanna gach oíche. Cuideoidh an fón, an ríomhaire glúine agus an taibléad a bheith taobh amuigh den seomra leapa le hoíche chodlata níos fearr a fháil. Tá tuilleadh eolais faoi na rudaí a chabhróidh leat anseo
- is tábhachtach freisin ithe go sláintiúil agus go leor uisce a ól
Is féidir ár mothú folláine a fheabhsú trí roinnt ama a thógáil chun machnamh a dhéanamh ar chuid de na rudaí a leanas:
Mothúchán Dearfach:
- cad iad na heispéiris dhearfacha/shláintiúla is féidir liom a phleanáil le déanamh inniu (m.sh. léamh, ceol, bia, cluichí, aclaíocht, machnamh, foghlaim etc.)
- cad ar féidir liom a bheith buíoch as inniu? (Táim buíoch as…. Liostaigh 3 rud)
- cén gníomh beag cineáltais is féidir liom a dhéanamh do dhuine eile inniu?
- conas is féidir liom cabhrú liom féin nóiméad suaimhnis a ghlacadh?
Rannpháirtíocht:
- cad a thugann taitneamh dom agus a chuireann ag gáire mé?
- conas is féidir liom ceann amháin nó níos mó de mo chuid buanna a úsáid inniu?
- cé leis/léi ar féidir liom nasc a dhéanamh inniu (ar an teileafón, ar líne, duine le duine)?
- cén bealach is féidir liom difear beag dearfach a dhéanamh do dhuine eile?
- conas is féidir liom spéis a thaispeáint i nduine eile nó ina c(h)uid oibre/c(h)aitheamh aimsire?
Brí:
- cad iad na spriocanna is féidir liom a leagan síos don lá inniu?
Gnóthachtáil:
- cad iad na spriocanna, is cuma cé chomh beag, is féidir liom a bhaint amach inniu?
- cén dúshlán ar féidir liom tabhairt faoi inniu?
- cad a dhéanfaidh mé?
Aithnítear nach mbeidh an traidisiún maidir le teacht ar ais ar scoil chun na torthaí a cheiliúradh le múinteoirí agus le comhghleacaithe ranga an lá a eisítear na torthaí mar an gcéanna le blianta roimhe seo do rang na hArdteistiméireachta 2020.
Agus aitheantas á thabhairt don tsraith uathúil imthosca do na mic léinn sin a fhaigheann gráid ríofa in 2020, beidh scoileanna in ann roinnt beart a chur i bhfeidhm chun tacú le mic léinn ar an lá agus sa líon laethanta ina dhiaidh sin. Aithníonn na bearta seo an ról atá ag scoileanna i gcothú agus i dtacú le mic léinn ar feadh a mblianta san iar-bhunscoil.
Comhairlíodh do scoileanna tacaíocht a sholáthar do mhic léinn ar bhealach oiriúnach ar an lá, trí chur ar chumas mac léinn teacht chun na scoile más mian leo ag am sceidealta, tar éis COVID-19 agus prótacail sláinte agus sábháilteachta, bualadh le baill an Mhic Léinn Foireann Tacaíochta mar Chomhairleoirí Treorach, Cinn Bliana, Teagascóirí agus Séiplínigh.
Plé le do smaointe agus le do mhothuithe
Íoslódáil
Ag Plé le Strus agus Imní
Íoslódáil
Ag Plé le Scaoll
ÍoslódáilJigsaw
- tá Líne Thacaíochta Jigsaw ar fáil i gcomhair tacaíocht agus comhairle mheabhairshláinte saor in aisce do dhaoine óga 12 go 25 bliain, agus do thuismitheoirí nó daoine fásta imníocha in Éirinn.
- saorghlao 1800 544729 (ó 1pm go 5pm Luan go hAoine)
- téacsáil CALL ME go 086 180 3880, agus tabhair an lá agus am is fearr leat i gcomhair glao (ó 9am go 5pm Luan go hAoine)
- cuir r-phost chuig help@jigsaw.ie (i gcomhair freagraí ó 9am go 5pm Luan go hAoine)
- téigh chuig www.jigsaw.ie chun tuilleadh eolais a fháil
Barnardos
- cuireann Barnardos seirbhís náisiúnta thacaíocht fóin ar fáil do thuismitheoirí, mar fhreagra ar na dúshláin atá acu le linn phaindéim Covid-19. Saorghlao1800 910 123 (ó 10am go 2pm, Luan go hAoine)
- cuireann Barnardos seirbhís líne chabhrach bás gaoil ar fáil do pháistí fosta do dhaoine atá ag lorg eolais agus tacaíochta maidir le bás gaoil. Teileafón 01 473 2110 (ó 10am go 12pm, Luan go Déardaoin)
SpunOut.ie
- cuireann SpunOut.ie ar fáil réimse leathan d'ailt agus d'eolas do dhaoine óge ar an iomad ábhar, lena n-áirítear meabhairshláinte.
- téacsáil SPUNOUT go 086 1800 280 le labhairt le saorálaí oilte (féadann gnáthrátaí teachtaireachtaí a bheith i bhfeidhm)
- téigh chuit www.spunout.ie chun tuilleadh eolais a fháil
Pieta House
Cuireann Pieta teiripe saor in aisce ar fáil dóibh sin atá ag déanamh dochair dóibh féin, a bhfuil smaointe féinmharaithe acu nó ar chuir gaol leo lámh ina b(h)ás féin.
- téigh chuig pieta.ie chun tuilleadh eolais a fháil
- saorghlao 1800 247 247
- téacsáil help to 51444
Cuireann suíomh gréasáin YourMentalHealth.ie eolas agus treoir ar fáil ar gach tacaíocht agus seirbhís mheabhairshláinte atá ar fáil go náisiúnta agus go háitiúil ón FSS agus a chomhpháirtithe maoinithe. Is féidir freisin glaoch ar shaorghlao Líne Faisnéise YourMentalHealth le teacht ar thacaíocht agus ar sheirbhísí, 1800 111 888 (am ar bith, lá agus oíche). Liostáiltear na tacaíochtaí agus na seirbhísí agus is féidir iad a chuardach trí phróifíl aoise nó suíomh na seirbhíse a úsáid.
Líne Téacs Géarchéime (téacs 50808)
Soláthraíonn téacs HELLO 50808 spás sábháilte ina n-éisteann Oibrí Deonach Géarchéime oilte leat. Cuirfidh an Saorálaí Géarchéime iad féin in aithne, machnamh ar an méid atá ráite agat, agus tabharfaidh sé cuireadh duit a roinnt ar do luas féin. Cuirfidh tú téacs anonn is anall, gan an rud a bhfuil tú compordach leis a roinnt. Trí cheisteanna a chur, éisteacht leat agus freagairt le tacaíocht, cuideoidh siad leat do chuid mothúchán a shórtáil go dtí go mbraitheann tú beirt go bhfuil tú anois socair socair
MyMind
Soláthraíonn MyMind seirbhísí comhairleoireachta, síciteiripe ar líne saor in aisce do leanaí, do dhéagóirí agus do dhaoine fásta faoin tionscadal COVID-19. Is féidir le cliaint atá 16 bliana d’aois agus níos sine comhairleoireacht ar líne saor in aisce a úsáid. Mar sin féin, tá oiriúnacht na seisiún ar líne do leanaí faoi 16 teoranta, d’fhéadfadh go mbeadh obair i roinnt cásanna níos dírithe ar thuismitheoirí (tacaíocht tuismitheoirí), ní go díreach le mionaoisigh.
Más mian leat coinne a dhéanamh is féidir leat é sin a dhéanamh trí theagmháil a dhéanamh le MyMind trí r-phost ag hq@mymind.org nó ag glaoch ar an oifig ag 0766 80 10 60.
Le haghaidh tuilleadh eolais, tabhair cuairt ar mymind.org.
Childline (ISPCC)
- seirbhís éisteachta náisiúnta 24 uair an chloig na hÉireann do dhaoine óga suas go 18 mbliana d’aois
- saorfhón 1800 666 666 (am ar bith, lá nó oíche)
- téacs 50101 (ó 10am go 4pm gach lá)
- comhrá ar líne ag www.childline.ie (ó 10am go 4pm gach lá)
Tá an tacaíocht a thairgeann gníomhaireachtaí éagsúla atá liostaithe thuas do dhaoine atá ag mothú imní nó imníoch faoi shaincheisteanna éagsúla. Maidir le mic léinn a bhfuil riachtanais chasta sláinte meabhrach acu, is trí do dhochtúir teaghlaigh nó d’ionad sláinte nó seirbhísí éigeandála ospidéil a bhíonn rochtain ar chabhair mar a shonraítear thíos.
Dochtúir teaghlaigh agus ionaid sláinte
Is féidir le dochtúir teaghlaigh tacaíocht a thairiscint do dhaoine atá ag dul trí ghéarchéim. Más féidir, iarr ar dhuine éigin a bheith in éineacht leat
Aimsigh seirbhís in aice leat:
Seirbhísí éigeandála ospidéil
Téigh chuig nó glaoigh ar rannóg éigeandála d' ospidéal ghinerálta áitlúil
Seirbhísí éigeandála teileafóin
Is féidir dul i dteagmháil le seirbhísí éigeandála ar 999 nó 112
Samaritans
Tá seirbhís teileafóin na Samaritans ar fáil 24 uair sa lá.
Tá tacaíocht rúnda, neamhbhreithiúnach ar fáil ag:
- Saorghlao 116 123
- r-phost jo@samaritans.ie
- téigh chuig www.samaritans.ie i gcomhair mhionsonraí an bhrainse is gaire
D’fhéadfadh go mbeadh teorainneacha aoise ar sheirbhísí nó go mbeadh toiliú tuismitheoirí ag teastáil uathu roimh rochtain. Seiceáil leis an soláthraí nó glaoigh ar an líne sláinte meabhrach ar 1800 111 888 le haghaidh tuilleadh sonraí.
