Foilsiú
Réadmhaoin Fholamh a Athchóiriú - Tacaíochtaí go léir
Ó An Roinn Tithíochta, Rialtais Áitúil agus Oidhreachta
Foilsithe
An t-eolas is déanaí
Ó An Roinn Tithíochta, Rialtais Áitúil agus Oidhreachta
Foilsithe
An t-eolas is déanaí
Is scéim é an Deontas Athchóirithe Réadmhaoine Folamh chun tacú le hathúsáid inbhuanaithe réadmhaoine folmha. Arna mhaoiniú ag Ciste na mBailte Croí Cónaithe, tá an scéim ag cuidiú le foirgnimh fholmha agus tearcúsáidte a thabhairt ar ais chuig úsáid chónaitheach agus tá sé ag cinntiú go bhfuil an stoc tithíochta reatha á úsáid chomh fada agus is féidir. Tá roghanna nua á gcur ar fáil aige freisin do dhaoine chun cónaí i ngach cathair, baile, sráidbhaile agus ceantar tuaithe in Éirinn, ag tacú lena bhfás agus lena bhforbairt amach anseo.
Tá dhá chineál deontais ann:
Tá costas CBL na n-oibreacha san áireamh sa deontas. Riarann na húdaráis áitiúla an scéim.
D’fhéadfadh go mbeadh Deontas Scéime um Fhuinneamh Níos Fearr Tithe de chuid Údarás Fuinnimh Inmharthana na hÉireann (ÚFIÉ) ar fáil ina dteannta leis an deontas seo. Clúdaíonn Scéim um Fhuinneamh Níos Fearr Tithe (ÚFIÉ) oibreacha suas le €26,750.
Tá an Scéim Deisiúcháin agus Léasaithe dírithe ar úinéirí réadmhaoine folmha nach bhfuil acmhainn acu nó nach bhfuil rochtain acu ar an maoiniú a theastaíonn chun na réadmhaoine sin a thabhairt suas go dtí an caighdeán a bhfuil gá leis le haghaidh réadmhaoine ar cíos.
Má theastaíonn deisiúcháin ó réadmhaoin chun é a thabhairt suas go dtí an caighdeán a bhfuil gá leis le haghaidh ligean ar cíos, íocfaidh údarás áitiúil nó Comhlacht Ceadaithe Tithíochta as an obair deisiúcháin seo, suas go dtí uasmhéid de €80,000 (CBL san áireamh) in aghaidh an aonaid. Mar chúiteamh, cuirtear an réadmhaoin ar fáil do thithíocht shóisialta ar feadh tréimhse idir cúig agus 25 bliana. Déanfar luach na ndeisiúchán a fhritháireamh ansin i gcoinne na híocaíochta cíosa comhaontaithe thar thréimhse shainithe laistigh den léas.
Ba cheart d’úinéirí réadmhaoine a bhí folamh le bliain ar a laghad agus a dteastaíonn deisiúcháin uathu chun an réadmhaoin a thabhairt chuig caighdeáin cíosa dul i dteagmháil lena n-údarás áitiúil, á rá gur mian leo iarratas a dhéanamh ar an scéim deisiúcháin agus léasaithe.
Leis an Scéim Cheannaigh agus Athnuála tacaítear le húdaráis áitiúla chun aonaid tithíochta a bhfuil deisiú de dhíth orthu a cheannach agus a athnuáil agus iad a chur ar fáil mar thithíocht shóisialta. Is ceist é do gach aon údarás áitiúil é a chinneadh an bhfuil réadmhaoin oiriúnach don tithíocht shóisialta. Tá sé d'aidhm ag an scéim dul i ngleic le fadhb an dearóilithe agus feabhas a chur ar chuma an cheantair.
Mar thionscnamh comhlántach don Scéim Deisiúcháin agus Léasúcháin, cuireann sé an rogha ar fáil réadmhaoin oiriúnach a cheannach seachas í a ligean ar léas, más é sin rogha úinéara réadmhaoine.
Faoin Scéim Réidh le Tógáil, cuirfidh údaráis áitiúla láithreáin seirbhísithe i mbailte agus i sráidbhailte ar fáil do cheannaitheoirí aonair féideartha (féin-tógálaithe). Beidh na láithreáin seo ar fáil ar lascaine ar luach margaidh an láithreáin chun maoin a thógáil lena háitiú mar phríomháit chónaithe phríobháideach an cheannaitheora.
Tá sé i gceist go bhforbróidh an t-údarás áitiúil láithreá(i)n reatha faoina smacht nó go gceannóidh siad láithreá(i)n agus go gcuirfear ar fáil iad le haghaidh forbartha trí sheirbhísí agus rochtain ar an láithreán/na láithreáin lena mbaineann a sholáthar.
Braithfidh leibhéal na lascaine don duine aonair ar an leibhéal costais seirbhísithe a thabhaíonn an t-údarás áitiúil roimh dhíol an láithreáin ach ní shárófar €30,000. Beidh méid na lascaine sin le feiceáil i bpraghas díola an láithreáin leis an gceannaitheoir.
Ní mór do cheannaitheoir an láithreáin cónaí sa teaghais a tógadh ar an láithreán mar a phríomháit nó a príomháit chónaithe phríobháideach nuair a bheidh an áit chónaithe críochnaithe.
Is scéim dreasachtaí cánach maoine spriocdhírithe é tionscnamh na Cathrach Beo (LCI) atá dírithe ar fhoirgnimh oidhreachta níos sine i Limistéir Athghiniúna Speisialta i limistéir stairiúla lárchathracha Bhaile Átha Cliath, Chorcaí, Luimnigh, na Gaillimhe, Phort Láirge agus Chill Chainnigh a athghiniúint. Cuireann sé faoiseamh cánach ioncaim nó corparáide ar fáil do chaiteachas áirithe a thabhaítear in athchóiriú agus athfheistiú foirgneamh cáilitheach cónaithe agus tráchtála.
Tá trí chineál faoisimh ar leith ar fáil faoin Tionscnamh Cathrach Beo. Is iad seo ná:
Tá sé mar aidhm ag an LCI úinéirí/infheisteoirí a dhreasú chun na hoibreacha athchóirithe agus/nó tiontaithe riachtanacha a dhéanamh chun réadmhaoine atá ann cheana a uasghrádú nó réadmhaoine tréigthe/as úsáid a thabhairt ar ais in úsáid. I measc na samplaí tá urláir uachtaracha fholmha os cionn siopa a thabhairt chun úsáide cónaithe/tráchtála nó obair athchóirithe a dhéanamh ar do theach féin.
Is é an t-íosleibhéal caiteachais cáilitheach le haghaidh athchóiriú agus/nó athchóiriú na maoine ná €5,000 ach níl aon uasteorainn leis an méid caiteachais cháilithigh is féidir a thabhú ar athchóiriú agus/nó athfheistiú áitribh cháilithigh.
Le bheith incháilithe don fhaoiseamh seo, caithfidh an réadmhaoin a bheith tógtha roimh 1915 agus a bheith go hiomlán laistigh de cheann de na Limistéir Athghiniúna Speisialta. Tar éis don obair a bheith críochnaithe, ní mór don éilitheoir an réadmhaoin a áitiú mar a bpríomháit chónaithe do gach bliain nó cuid de gach bliain a bhfuil an faoiseamh á éileamh ina leith.
Féadfaidh forbróirí réadmhaoine iarratas a dhéanamh ar an bhfaoiseamh seo, ach mar sin féin ní féidir é a éileamh ach ag an duine a cheannaíonn an réadmhaoin chun cónaí inti mar a bpríomháit chónaithe.
Déantar na faoisimh seo a thairiscint mar liúntais chaipitiúla luathaithe d’úinéir na réadmhaoine. Cé nach bhfuil an dá fhaoiseamh ar fáil ach maidir le foirgnimh cháilitheacha laistigh de cheann de na Limistéir Athghiniúna Speisialta, tá an ghné chónaithe ar cíos teoranta d’fhoirgnimh a tógadh ar dtús roimh-1915.
Tá teorainn de €200,000 ar uasleibhéal an fhaoisimh chánach iarbhír is féidir a fháil maidir le haon tionscadal aonair faoi na faoisimh chíosa cónaithe agus tráchtála/miondíola, beag beann ar líon na n-infheisteoirí.
Tá léarscáileanna a shonraíonn na Limistéir Athghiniúna Speisialta ar fáil le hamharc orthu, ar shuíomhanna gréasáin na n-údarás áitiúil ábhartha. Ní mór Litir Deimhnithe a fháil ón údarás áitiúil maidir leis an réadmhaoin sular féidir aon éileamh ar fhaoiseamh cánach a dhéanamh.
Tá tuilleadh eolais ar Thionscnamh na Cathrach Beo ar fáil i Lámhleabhar Cánach agus Dleachta na gCoimisinéirí Ioncaim agus ar shuíomh gréasáin an údaráis áitiúil ábhartha thíos:
Tá sé mar aidhm ag Tionscnamh na mBailte Stairiúla (HTI) athghiniúint bhailte stairiúla na hÉireann faoi threoir oidhreachta a chur chun cinn.
Spreagann sé úinéirí príobháideacha agus/nó lonnaithigh chun achar urláir folamh i bhfoirgnimh stairiúla a thabhairt chun feidhme arís. Dírítear go háirithe ar thionscadail a thugann aghaidh ar thréigean agus ar fholúntais, faoi réir dul tríd an bpróiseas pleanála, de réir mar is gá. Is comhthionscnamh é de chuid na Roinne Tithíochta, Rialtais Áitiúil agus Oidhreachta agus na Comhairle Oidhreachta.
Déanann gach údarás áitiúil iarratas díreach chuig an gComhairle Oidhreachta maidir le baile stairiúil amháin (le íosleibhéal daonra táscach de 1,500 áitritheoir) ina limistéar feidhme inar féidir clár de thionscadail athnuachana oidhreachta oiriúnacha a sheachadadh. D’fhéadfadh tionscadail a théann i ngleic le folúntais agus athúsáid a áireamh leis seo. Iarrtar ar úinéirí príobháideacha teagmháil a dhéanamh lena n-údarás áitiúil maidir le hiarratais HTI. Leithdháilfear suas le €250,000 in aghaidh an bhaile in aghaidh na bliana.
Soláthraíonn scéim Chothrom na Féinne tacaíocht airgeadais chun cabhrú le híoc as costas cúraim i dteach altranais. Go dtí le gairid, mar chuid den mheasúnú airgeadais faoi scéim Chothrom na Féinne, rinne na daoine sa scéim dhá chineál ranníocaíochta i dtreo chostas a gcúraim:
Dá ndíolfadh iarratasóir ar scéim Chothrom na Féinne a dteach, d’fhéadfadh go mbeadh orthu ranníocaíochtaí gan teorainn a thabhairt don scéim mar thoradh air. Le chéile, thug na coinníollacha sin dídhreasacht d’iarratasóirí a dtithe a dhíol nó a ligean ar cíos tar éis dóibh dul isteach i gcúram.
Faoi athruithe a tugadh isteach faoi Thithíocht do Chách, tá síneadh curtha leis an teorainn ó ranníocaíochtaí bunaithe ar luach príomháit chónaithe. Tá fáltais ó dhíolachán na háite cónaithe sin san áireamh anois.
Ciallaíonn sé sin, má dhéanann cónaitheoir cinneadh a theach a dhíol fad is atá sé/sí faoi chúram, go gcáileoidh glanfháltais an díolacháin don teorainn 3 bliana freisin. Trí chaitheamh le cóireáil an tí agus a fháltais ar bhealach comhchosúil, cuireann an tAcht deireadh le haon dídhreasacht do dhaoine atá ag iarraidh teach a dhíol a fágadh folamh tar éis dóibh dul isteach i gcúram cónaitheach.
Chomh maith leis sin, déanfar cónaitheoirí a roghnaíonn a dteach folamh a ligean ar cíos a mheas anois ag 40% dá n-ioncam cíosa in ionad 80%. Ciallaíonn sé sin gur féidir le cónaitheoirí 60% den ioncam a choimeád in ionad 20%. Tháinig an t-athrú ar an ráta measúnaithe i bhfeidhm ón 01 Samhain 2022.
Meastar go ligfear idir 400 agus 2,000 réadmhaoin ar cíos leis an mbeart seo, ag aon am amháin, nuair a bheidh sé lánbhunaithe. Rachaidh an t-athrú beartais chun tairbhe ag go leor daoine scothaosta i gcúram fadtéarmach freisin trí rochtain a sholáthar dóibh ar fhoinse ioncaim bhreise.
Iad siúd ar mian leo áitribh thráchtála áirithe a thiontú - lena n-áirítear limistéir fholmha os cionn áitribh ar an urlár na talún agus iar-thithe tábhairne ina n-aonad cónaithe, ní theastaíonn cead pleanála le haghaidh oibreacha den sórt sin. Tá na díolúintí i bhfeidhm go dtí deireadh 2025. Is féidir teorainn de naoi n-aonad cónaithe a tháirgeadh faoi fhorbairt dhíolmhaithe.
Tá Oifigeach um Thithe Folmha le fáil i ngach údarás áitiúil chun eolas, comhairle agus tacaíocht a chur ar fáil d’úinéirí tithe folmha agus iad siúd atá ag smaoineamh ar theach a cheannach atá folamh faoi láthair. Tá siad ar fáil chun déileáil le fiosruithe ó dhaoine den phobal agus ó phríomhpháirtithe leasmhara ar thithe folmha/réadmhaoin fholamh agus chun comhairle shaineolach cothrom le dáta a sholáthar maidir le réadmhaoin fholamh a thabhairt ar ais in úsáid.