Ó An Roinn Comhshaoil, Aeráide agus Cumarsáide
Foilsithe
An t-eolas is déanaí
Sheol an Rialtas an Creat Náisiúnta Slándála Fuinnimh inniu, a sholáthraíonn freagairt uileghabhálach agus chuimsitheach ar riachtanais slándála fuinnimh na hÉireann i gcomhthéacs an chogaidh san Úcráin.
Leagtar amach sa Chreat conas is féidir leis an rialtas tacú le teaghlaigh agus le gnólachtaí, le béim ar leith ar chosaint a thabhairt dóibh siúd is mó atá i mbaol bochtaineachta breosla, an chaoi a bhfuil slándáil fuinnimh na hÉireann á chinntiú aige cheana féin, agus conas a chuirfidh sé dlús le haistriú na tíre chuig éifeachtúlacht fuinnimh mhéadaithe agus córais fuinnimh in-athnuaite dhúchasacha. Leagtar amach ann freisin conas is féidir tacú le tomhaltóirí agus gnólachtaí chun fuinneamh a shábháil agus airgead a shábháil.
Agus muid ag teacht amach as an bpaindéim, tá méadú tagtha ar na héilimh ar fhuinneamh ar fud an domhain mar gheall ar ghníomhaíocht idirnáisiúnta shóisialta agus eacnamaíoch. Chomh maith leis an ngéarchéim dhaonnúil phráinneach, tá dúshláin nua tagtha chun cinn maidir le slándáil soláthairtí fuinnimh ar fud na hEorpa mar thoradh ar ionradh na Rúise ar an Úcráin.
Mar thoradh air seo tá méaduithe suntasacha ar phraghas ola agus gáis nádúrtha, rud a d'fhág, ar a uain, go raibh praghsanna miondíola méadaithe ar pheitreal, díosal, ola téimh, gás agus leictreachas – ní hamháin in Éirinn, ach ar fud na hEorpa.
Ag labhairt dó ag foilsiú Chreat Náisiúnta Slándála Fuinnimh an lae inniu, dúirt an tAire Comhshaoil, Aeráide agus Cumarsáide, agus Iompair, Eamon Ryan:
"Níl aon samhail ag ionradh na Rúise ar an Úcráin i stair na hEorpa le déanaí. Dhírigh an rialtas ar dhéileáil le tionchar láithreach an ionradh, trí thacú le muintir na hÚcráine - trí fhaoiseamh daonnúil práinneach agus dídean a chur ar fáil dóibh siúd a easáitíodh mar gheall ar an gcoinbhleacht uafásach seo"
"Is freagairt chuimsitheach é an Creat Náisiúnta Slándála Fuinnimh ar na tionchair atá ag teacht chun cinn agus atá ag forbairt ar ár gcóras fuinnimh de bharr an chogaidh san Úcráin. Leagtar amach ann an chaoi a bhfuil Éire sásta déileáil le suaití féideartha ar ár gcóras fuinnimh. Tá an cogadh san Úcráin mar bhuntaca freisin faoina thábhachtaí is atá sé go n-aistrímid ar luas agus ar scála go dtí ár bhfoinsí fuinnimh in-athnuaite dúchasacha féin"
"Baineann na méaduithe ar phraghsanna fuinnimh a d'fhulaing muid le breoslaí iontaise go príomha. Tá an Creat seo ag cur in iúl dúinn ó bhreoslaí iontaise agus i dtreo leibhéil níos airde fuinnimh in-athnuaite dúchasach. Soláthraíonn sé sonraí freisin faoi bhearta forásacha atá curtha i bhfeidhm ag an Rialtas cheana féin chun tacú le teaghlaigh agus le gnólachtaí, cosúil leis an scéim uaillmhianach iarfheistithe. Ba mhaith linn a chinntiú go bhfuil tithe ar fud na tíre níos teo, níos sláintiúla agus níos saoire, ag tosú le deontais fhlaithiúla d'insliú áiléir agus cuasbhalla a d'fhéadfadh leas a bhaint as idir 500,000 agus 700,000 teaghlach láithreach."
Bunaíodh Grúpa Éigeandála Slándála Fuinnimh nua chun freagairt na hÉireann do na dúshláin reatha a chomhordú agus a mhaoirsiú. Rinne an grúpa seo, faoi chathaoirleacht na Roinne Comhshaoil, Aeráide agus Cumarsáide, maoirseacht ar chreat náisiúnta nua slándála fuinnimh a fhorbairt.
Comhordaíonn an Creat Náisiúnta Slándála Fuinnimh obair ar shlándáil fuinnimh ar fud na n-earnálacha ola, gáis agus leictreachais agus leagtar amach ann freagairt 'uile-rialtais' ar shlándáil fuinnimh lena n-áirítear príomhfhócas ar inacmhainneacht fuinnimh.
Leagtar amach sa Chreat gníomh an Rialtais mar fhreagairt ar na saincheisteanna seo ar fud príomhthéamaí:
Leagtar amach sa Chreat freisin conas a thacófar le teaghlaigh agus gnólachtaí fuinneamh agus airgead a shábháil le clár cumarsáide a chuirfidh bonn eolais faoi na gníomhartha is féidir leo a dhéanamh chun a n-éileamh ar fhuinneamh a laghdú, conas a d'fhéadfaidís billí fuinnimh a ísliú agus na tacaíochtaí atá ar fáil dóibh.
Sonraíonn an Creat tacaíochtaí agus cosaintí atá i bhfeidhm cheana féin agus atá á bhfeabhsú lena n-áirítear:
Cé go bhfuil tionchair shuntasacha ar phraghsanna fuinnimh mar thoradh ar an gcogadh san Úcráin, níor fógraíodh na tionchair ar an tslándáil fuinnimh go dtí seo. Mar sin féin, d'fhéadfadh tionchar a bheith ag slándáil fuinnimh ag brath ar fhorbairtí. Ar an ábhar sin, ní mór d’Éire a ullmhú go leordhóthanach má thagann tuilleadh saincheisteanna chun cinn.
Tá struchtúir i bhfeidhm chun déileáil le cásanna éigeandála, chun soláthairtí leictreachais, gáis agus ola a bhainistiú sa ghearrthéarma.
I measc na bpríomhghníomhartha a aithníodh sa Chreat tá:
San fhadtéarma, ciallaíonn slándáil sholáthar fuinnimh na hÉireann spleáchas na hÉireann ar bhreoslaí iontaise allmhairithe a laghdú. Tá sé sin i gcomhthéacs deireadh a chur de réir a chéile ar a spleáchas ar allmhairí gáis, ola agus guail na Rúise a luaithe is féidir.
Tá an Rialtas tiomanta cheana féin, mar shampla, suas le 80% de ghiniúint leictreachais a bhaint amach ó fhoinsí in-athnuaite faoi 2030, mar atá leagtha amach sa Phlean Gníomhaithe ar son na hAeráide. San fhadtéarma, rachaidh tiomantas an rialtais dlús a chur leis an aistriú ó bhreoslaí iontaise, go foinsí fuinnimh in-athnuaite níos iontaofa agus nach bhfuil chomh díobhálach céanna, chun tairbhe do gach duine inár mbillí fuinnimh, go náisiúnta inár slándáil fuinnimh, agus ar fud an domhain inár n-uaillmhianta aeráide.
Tá 3 phríomhréimse oibre ann:
I measc na bhfreagraí atá leagtha amach sa Chreat tá:
Cé go bhfuil an t-aistriú ó bhreoslaí iontaise ar siúl, ní mór don Rialtas, úinéirí tí, tiománaithe, pobail agus gnólachtaí, oibriú le chéile chun na dúshláin slándála fuinnimh láithreacha a eascraíonn as na cúinsí eisceachtúla reatha a shárú.
Ní féidir leis an rialtas consaint iomlán a dhéanamh ar neamhchinnteachtaí agus tionchair an chogaidh, agus beidh gá le comhghníomhaíocht chun ár n-acmhainní fuinnimh a chaomhnú.
Tá feachtas faisnéise poiblí á fhorbairt chun an pobal a chur ar an eolas faoi na bearta is féidir leo a dhéanamh chun cur leis an iarracht náisiúnta. Cuirfidh an feachtas ar chumas daoine a n-úsáid fuinnimh a laghdú agus iompar inbhuanaithe fadtéarmach a spreagadh. Cuirfidh an feachtas san áireamh éilimh shéasúrach ar ídiú fuinnimh lena chinntiú go bhfuil faisnéis agus comhairle ábhartha agus tráthúil.