Preasráitis
Titeann an leibhéal caitheamh tobac go 17% den daonra - an Suirbhé Éire Shláintiúil
Foilsithe
An t-eolas is déanaí
Foilsithe
An t-eolas is déanaí
Rinne Catherine Byrne TD, an tAire Stáit le freagracht as Cur Chun Cinn na Sláinte, torthaí an tSuirbhé bhliantúil Éire Shláintiúil a fhoilsiú inniu. Ba í an Roinn Sláinte a chistigh an suirbhé agus ba é Ipsos MRBI a sheol é.
Tháinig laghdú ar an ráta caitheamh tobac ó 23% sa bhliain 2015 go 17% sa bhliain 2019. Is é sin le rá gur éirigh thart ar 165,000 duine as an tobac sna cúig bliana seo a chuaigh thart. Tugadh pacáistiú pléineáilte a bhfuil rabhaidh shláinte orthu isteach faoi dhlí nua sa bhliain 2018 agus luaigh 25% de chaiteoirí gur thug an pacáistiú sin spreagadh dóibh éirí as. Rinne 40% de chaiteoirí iarracht éirí as sa 12 mhí seo a chuaigh thart agus bhí ábhair imní sláinte ar an bpríomhchúis leis an iarracht sin.
Dúirt Simon Harris, an tAire Sláinte:
“Fáiltím roimh na torthaí ón Suirbhé Éire Shláintiúil i mbliana, go háirithe an titim leanúnach sa ráta caitheamh tobac. Léiríonn sé sin go bhfuil ag éirí leis an gcur chuige ilghnéitheach atá á shaothrú againn, agus reachtaíocht, tacaíocht do scor den tobac agus beartais ar bun againn chun caitheamh tobac a dhínormalú inár sochaí. Táimid ar an mbealach ceart i dtreo Éire atá Saor ó Thobac a bhaint amach.
Trí leanúint le hobair i gcomhpháirt lena chéile ar fud an Rialtais agus na sochaí i gcoitinne faoin gclár oibre Éire Shláintiúil, tá sé mar aidhm againn treochtaí dearfacha den chineál céanna a ghnóthú amach anseo i gcás tosca riosca eile amhail murtall, alcól, neamhghníomhaíocht fhisiciúil agus réim bia. Is nithe iad sin a théann i bhfeidhm ar shláinte daoine agus a bhíonn ina gcúiseanna le galar ainsealach.
A bhuí leis na torthaí atá sa tuarascáil ar an Suirbhé don bhliain 2019, cabhrófar linn faireachán a dhéanamh ar cé chomh maith agus atá ag éirí lenár mbeartais agus teacht ar bhealaí inar féidir linn tacaíocht níos fearr a thabhairt do dhaoine chun bheith sláintiúil.”
Ag labhairt di ag an seoladh, d’fháiltigh an tAire Byrne roimh fhoilsiú na tuarascála, agus í ag rá:
“I bhfianaise na rioscaí a bhaineann le caitheamh tobac, tugann na figiúirí seo muinín dúinn go bhfuilimid ar an mbealach ceart maidir le cur chun cinn na sláinte agus maidir leis na bearta reachtacha atá á gcur i bhfeidhm againn. Ábhar imní dom, áfach, is ea go bhfuil na rátaí caitheamh tobac is airde le fáil i measc aosaigh óga atá idir 25-34 bliana d’aois. Is airde i bhfad na rátaí caitheamh tobac i measc daoine dífhostaithe agus daoine a chónaíonn sna limistéir is díothaí ná i measc daoine eile freisin. Ba mhaith liom an deis seo a thapú chun a mheabhrú do gach duine go bhfuil raon tacaí do dhaoine atá ag iarraidh éirí as an tobac ar fáil ón tseirbhís QUIT a reáchtálann Feidhmeannacht na Seirbhíse Sláinte (FSS).”
Cé gur tháinig laghdú beag ar rátaí róthroime agus murtaill i measc na bhfear ón mbliain 2017 amach (ó 70% go 66%), léirítear sna figiúirí foriomlána gur róthrom nó murtallach atá 60% díobh sin a ndearnadh suirbhé orthu. Léirítear iontu freisin nach bhfuil meáchan slán ach amháin i 37% d’aosaigh.
Dúirt an tAire Byrne:
“Mórchúis imní go fóill is ea na leibhéil róthroime agus mhurtaill atá i réim inár ndaonra. Cé gur cosúil go bhfuil na leibhéil sin ag socrú síos, níor cheart dúinn bheith réchúiseach faoin scéal. Le blianta beaga anuas, thug an Rialtas beartais fhianaisebhunaithe agus tionscnaimh agus gníomhartha éagsúla isteach chun dul i ngleic le murtall agus le neamhghníomhaíocht fhisiciúil araon, agus tá sé mar thosaíocht againn go fóill na nithe sin a chur chun feidhme. Léirítear sa suirbhé i mbliana go raibh méadú beag ann ar an líon daoine a bhíonn ag comhlíonadh na dtreoirlínte maidir le gníomhaíocht fhisiciúil, agus is údar misnigh é sin.”
Tá réimsí nua staidéir ar áireamh sa suirbhé i mbliana, lena n-áirítear codladh agus cosaint ar an ngrian. Tá codladh ina ghné thábhachtach de stíl mhaireachtála shláintiúil a leanúint agus thuairiscigh na rannpháirtithe sa suirbhé go bhfaigheann siad 7.1 uair an chloig codlata ar an meán gach oíche le linn na seachtaine.
Léirítear sna sonraí nua maidir le cosaint ar an ngrian go mbaineann 92% de rannpháirtithe úsáid as cineál éigin cosanta nuair a bhíonn siad nochta don ghrian ar feadh níos mó ná 30 nóiméad. Is iad sciath ghréine agus spéaclaí gréine na cineálacha cosanta is coitianta úsáid. Seoladh an Plean um Ailse Chraicinn a Chosc níos luaithe i mbliana, agus é ar an gcéad phlean dá chineál riamh in Éirinn. Cabhróidh na sonraí bonnlíne ón suirbhé atá á fhoilsiú inniu le faireachán a dhéanamh ar dhul chun cinn faoin bplean sin.
Is é atá sa Suirbhé don bhliain 2019 freisin ná tuarascáil speisialta ar thuismitheoirí agus a sláinte. Léirítear na nithe seo a leanas i dtorthaí na tuarascála sin:
Dúirt an tAire Byrne:
“Is eol dúinn go n-imríonn iompraíochtaí sláinte tuismitheoirí tionchar suntasach ar shláinte agus folláine a leanaí agus go bhfuil tuismitheoirí ina n-eiseamláir thábhachtach dá leanaí maidir le iad a spreagadh stíl mhaireachtála shláintiúil a ghlacadh. Taispeántar sa suirbhé roinnt torthaí dearfacha faoi thuismitheoirí agus faoi na hiarrachtaí atá ar bun acu chun aire a thabhairt do shláinte a dteaghlach. Taispeántar ann chomh maith na réimsí sin ina bhféadfaimis tacaíocht níos fearr a thabhairt do thuismitheoirí agus teaghlaigh ionas gur féidir leo roghanna níos sláintiúla a dhéanamh.”
Féachadh freisin sa suirbhé i mbliana ar shláinte daoine a bhfuil freagrachtaí eile cúraim orthu agus fuarthas amach ann go dtugann duine amháin as gach deichniúr dínn cabhair phearsanta neamhíoctha rialta do bhall teaghlaigh nó cara atá thíos le fadhb sláinte fhadtéarmach nó míchumas. Fuarthas amach sa suirbhé freisin go dtuairiscíonn 42% de chúramóirí go bhfuil siad féin thíos le tinneas fadtéarmach nó fadhb shláinte fhadtéarmach.
Dúirt an Dr Tony Holohan, Príomhoifigeach Míochaine ag an Roinn Sláinte:
“Is é seo an cúigiú babhta den Suirbhé Éire Shláintiúil, a fhágann go bhfuil againn anois sreabhadh luachmhar sonraí agus faisnéise atá cothrom le dáta faoi shláinte an náisiúin. Is sócmhainn an-luachmhar é, lena gcabhraítear leis an Roinn Sláinte agus leis an gcuid mhór comhpháirtithe atá againn faoin gClár Éire Shláintiúil faireachán a dhéanamh ar dhul chun cinn agus tionchar na hoibre comhchoitinne atá ar bun againn chun torthaí sláinte agus folláine a fheabhsú.”
Príomhthorthaí:
Caitheamh Tobac
Meáchan
Gníomhaíocht fhisiciúil
Freagrachtaí cúraim
Is é seo an cúigiú hachoimre ar na torthaí ón Suirbhé Éire Shláintiúil. Cuirfear na torthaí sin leis na sonraí a bailíodh sna suirbhéanna roimhe, a foilsíodh idir na blianta 2015 agus 2017.
Rinneadh agallamh ar shampla ionadaíoch 7,413 dhuine a bhí 15 bliana d’aois nó ní ba shine idir mí Mheán Fómhair 2018 agus mí Mheán Fómhair 2019. Tugtar sa suirbhé léargas cothrom le dáta dúinn ar shláinte an náisiúin agus leagtar amach ann roinnt mhaith iompraíochtaí stíl mhaireachtála amhail caitheamh tobac, úsáid alcóil, réim bia, sláinte bhéil agus seirbhísí sláinte.
Úsáidtear na sonraí ó Shuirbhéanna Éire Shláintiúil chun buntacú le beartais a fhorbairt agus a chur chun feidhme, chun faireachán, tomhas agus meas a dhéanamh ar an dul chun cinn ar ghnéithe éagsúla den Chreat Éire Shláintiúil a chur chun feidhme agus chun lear mór oibleagáidí tuairiscithe idirnáisiúnta a chomhlíonadh, lena n-áirítear oibleagáidí tuairiscithe don Eagraíocht um Chomhar agus Fhorbairt Eacnamaíochta, don Aontas Eorpach agus don Eagraíocht Dhomhanda Sláinte.
Tá urlabhraithe ar fáil ar iarratas. Déan teagmháil le Preasoifig na Roinne Sláinte: press_office@health.gov.ie / 01 635 4477
Tá tuilleadh faisnéise ar fáil ag www.gov.ie/HealthyIreland
CRÍOCH