Ó An Roinn Comhshaoil, Aeráide agus Cumarsáide
Foilsithe
An t-eolas is déanaí
Inniu Lá Domhanda na Teileachumarsáide agus na Sochaí Faisnéise. Agus an ócáid á comóradh aige, dúirt an tAire Stáit le freagracht as Cumarsáid agus Geilleagar Ciorclach, Ossian Smyth:
"Agus muid ag bogadh i dtreo geilleagar atá inbhuanaithe agus nasctha go digiteach, táimid ag rolladh amach líonra cumarsáide den scoth ar fud na tíre - rud a chuirfidh ar chumas teaghlach, pobal agus gnólachtaí glacadh le deiseanna digiteacha.
"Is é an sprioc atá again ná seachadadh na nascachta digití do gach Mol Nasctha agus do gach scoil a chur i gcrích faoi 2023; go gclúdófar gach teaghlach agus gnólacht Éireannach le líonra Gigighiotáin tráth nach déanaí ná 2028; agus go gclúdófar gach limistéar daonra le 5G tráth nach déanaí ná 2030."
Tacóidh infhaighteacht nascachta digití iontaofa ardluais le huaillmhianta eacnamaíocha agus sóisialta na hÉireann a bhaint amach sa ré dhigiteach agus cuideoidh sé le huaillmhian an Stáit a bhaint amach a bheith ar thús cadhnaíochta i bhforbairtí digiteacha Eorpacha agus domhanda.
Tacóidh an nascacht dhigiteach sin le forbairt agus fás réigiúnach níos cothroime, chomh maith le tacú leis an aistriú glas. Cumasóidh Éire atá nasctha go digiteach cianobair, agus éascóidh sí rochtain níos fearr ar thallann agus scileanna réigiúnacha.
Rannchuideoidh sé le bailte agus sráidbhailte a athbheochan agus cuideoidh sé le haghaidh a thabhairt ar an deighilt dhigiteach do cheantair thuaithe, lena n-áirítear nascacht a sholáthar chuig na suíomhanna tuaithe is iargúlta fiú, ag éascú líonraí náisiúnta a cheangal, mar shampla leabharlanna, le Pointí Nasctha Leathanbhanda agus Moil Nasctha, agus tacú le forbairt líonraí de mhoil nuálaíochta réigiúnacha.
In ainneoin go bhfuil daonra dlúis níos ísle acu, léiríonn sonraí* ón gCoimisiún Eorpach go bhfuil Éire ina taibheoir láidir cheana féin ar fud Bhallstáit uile an AE maidir le leathanbhanda atá cumasach le gigighiotán. De réir na sonraí, i mí an Mheithimh 2020, d'fhéadfadh 58% de theaghlaigh na hÉireann rochtain a fháil ar luas leathanbhanda 1 Ghigighiotán nó níos mó, seacht bpointe céatadáin chun tosaigh ar mheán an AE 27%. Tagraíonn gigighiotán-chumasach do líonra atá in ann 1 ghigighiotán ar a laghad in aghaidh an tsoicind (Gbps) nó 1,000 meigighiotán in aghaidh an tsoicind (Mbps) a sholáthar do ghnólachtaí agus do shealbhóirí tí.
Mar bhonn agus taca breise leis an bhfeidhmíocht láidir seo tá an daonra tuaithe is mó ag Éirinn i measc Bhallstáit uile an AE. Rangaítear 39% de theaghlaigh na hÉireann mar theaghlaigh tuaithe, i gcomparáid le meán AE de 16%. Méadaíonn dlús daonra níos ísle costas rolladh amach líonra, toisc go méadaíonn sé leibhéal na n-oibreacha sibhialta /innealtóireachta a theastaíonn.
Fuarthas amach in Innéacs um Gheilleagar Digiteach agus Sochaí Dhigiteach (DESI) 2021 ón gCoimisiún Eorpach go bhfuil Éire sa seachtú háit cheana féin i measc Bhallstáit an AE chun teicneolaíochtaí digiteacha a chomhtháthú ag gnólachtaí; Déanta na fírinne, déanaimid níos fearr ná meán an AE ar roinnt méadrachtaí – i réimsí amhail ríomhthráchtáil, na meáin shóisialta, néalríomhaireacht agus gnó trasteorann – rud a chuireann ar chumas gnóthaí in Éirinn margadh níos leithne a bhaint amach sa bhaile agus thar lear, agus costais a laghdú agus táirgiúlacht a fheabhsú ag an am céanna.
Tá beartas an Rialtais ag cur rolladh amach leathanbhanda ardluais chun cinn ar fud na tíre. Tá Plean Náisiúnta Leathanbhanda na hÉireann ar cheann de na cinn is uaillmhianaí ar domhan, ag cinntiú go mbeidh leathanbhanda ardluais ar fáil do 100% d'áitribh, ár n-oileáin san áireamh, is cuma cé chomh iargúlta nó tuaithe. Ó seoladh é in 2012, thacaigh an Plean Náisiúnta Leathanbhanda le hinfheistíocht agus seachadadh seirbhísí feabhsaithe ag oibreoirí tráchtála inár gcathracha agus i go leor dár mbailte agus dár gceantair mháguaird. I níos mó áiteanna tuaithe, nó i gcás nach dtugann oibreoirí tráchtála seirbhís oiriúnach, tá leathanbhanda ardluais iontaofa agus slán i bhfad na haimsire á rolladh amach chuig leathmhilliún teach agus gnó eile faoin tionscadal idirghabhála faoi stiúir an Stáit.
Nuair a bheidh sí críochnaithe, beidh formhór mór ár gcomharsana Eorpacha sáraithe ag Éirinn maidir le clúdach leathanbhanda snáithín go baile (FTTH) a sholáthar do bheagnach gach áitreabh faoi 2026.
I dtuarascáil ó EY, a cuireadh ar fáil don Roinn Comhshaoil, Aeráide agus Cumarsáide, rinneadh imscrúdú ar na buntáistí a d'fhéadfadh a bheith ag baint leis an bPlean Náisiúnta Leathanbhanda do gheilleagar na hÉireann.
Fuarthas amach sa tuarascáil go bhfuil leathanbhanda ag éirí níos riachtanaí dár saol laethúil agus gur cuid ríthábhachtach d'fhorbairt eacnamaíoch agus shóisialta é. Tá an idirghabháil faoi stiúir an Stáit ríthábhachtach chun a chinntiú gur féidir le hÉirinn ar fad an tairbhe chéanna a bhaint as. Dá mainneofaí an infheistíocht sin a dhéanamh bheadh deighilt dhigiteach ag dul i méid, le tionchair dhiúltacha eacnamaíocha agus shóisialta.
Léiríonn an obair seo go bhfuil buntáistí suntasacha comhshaoil á n-úsáid ag an bPlean Náisiúnta Leathanbhanda, go háirithe le leitheadúlacht mhéadaithe na cianoibre. Leagtar béim sa tuarascáil freisin ar an gcaoi a gcuireann bonneagar digiteach ardluais le tacú le rathúnas agus athléimneacht eacnamaíoch, agus le cuimsiú sóisialta ar fud na tíre ar fad, rud a chiallaíonn go mbeidh na deiseanna agus na seirbhísí céanna ag daoine i gceantair thuaithe agus atá acu siúd i gcathracha móra.
D'óstáil an Roinn comhairliúchán poiblí le déanaí ar an dréacht-Straitéis nascachta digití d'Éirinn. Is é cuspóir na Straitéise nascachta digití na príomhspriocanna atá le baint amach ag an earnáil teileachumarsáide a leagan amach agus na príomhchumasóirí is gá a shainaithint chun na spriocanna sin a bhaint amach. Dúnadh an comhairliúchán sin an 8 Aibreán, agus tá an Straitéis Nascachta deiridh le foilsiú sna seachtainí amach romhainn.
Tacaíonn an straitéis go díreach le Straitéis Dhigiteach Náisiúnta an Rialtais a seoladh le déanaí 'Leas a bhaint as Creat Digiteach – Éire Dhigiteach', go háirithe Gné 2: Bonneagar Digiteach. Sa Straitéis maidir le Nascacht Dhigiteach d'Éirinn, tugtar aghaidh ar cholún an bhonneagair dhigitigh de Dheich mBliana Digiteacha na hEorpa – fís an Aontais don chlaochlú digiteach faoi 2030
CRÍOCH
Déantar Lá Domhanda na Teileachumarsáide agus na Sochaí Faisnéise a cheiliúradh gach bliain gach 17 Bealtaine ó 1969, chun comóradh a dhéanamh ar bhunú ITU (An tAontas Teileachumarsáide Idirnáisiúnta) agus ar shíniú an chéad Choinbhinsiúin Idirnáisiúnta Telegraph in 1865.
Leagtar amach sa Chreat Leas a Bhaint as Cúrsaí Digiteacha – Digiteach na hÉireann a seoladh le déanaí uaillmhian na hÉireann a bheith ina ceannaire digiteach i gcroílár forbairtí digiteacha Eorpacha agus domhanda. Leagtar amach ann bealach chun an t-aistriú digiteach a chur chun cinn agus a chumasú ar fud an gheilleagair agus ár sochaí. Tá sé mar aidhm leis folláine ár saoránach, éifeachtúlacht seirbhísí poiblí, chomh maith le táirgiúlacht, iomaíochas, nuálaíocht agus inbhuanaitheacht ár ngeilleagair a uasmhéadú. Is féidir tuilleadh sonraí a fháil ag: gov.ie -Leas a bhaint as Digitiú – Creat Digiteach na hÉireann
Is é Deich mBliana Digiteacha na hEorpa fís an AE don chlaochlú digiteach faoi 2030. Molann Coimisiún an AE Compás Digiteach do Dheich mBliana Digiteacha an Aontais a fhorbróidh timpeall ceithre phointe chairdéalta. Tá an chéad dá cheann dírithe ar na rudaí seo a leanas: bonneagair dhigiteacha; agus oideachas agus scileanna. Tá an dá cheann eile dírithe ar chlaochlú digiteach na seirbhísí gnó agus poiblí.
Tacaíonn an Straitéis nascachta digití d'Éirinn go díreach leis an ngné bonneagair dhigitigh a bhfuil cur síos uirthi sa Chreat um Leas a Bhaint as Éire Dhigiteach – Dhigiteach. Tugtar aghaidh sa Straitéis maidir le Nascacht Dhigiteach d'Éirinn freisin ar cholún an bhonneagair dhigitigh de Dheich mBliana Digiteacha na hEorpa.
D'óstáil an Roinn comhairliúchán poiblí le déanaí ar an dréacht-Straitéis nascachta digití d'Éirinn. Leagtar amach sa dréachtstraitéis uaillmhian an Stáit nascacht dhigiteach a bhaint amach faoi 2030. Leagtar amach ann freisin na príomh-'chumasóirí' a chinnteoidh go mbainfear amach na spriocanna sin. Áirítear ar na 'cumasóirí' sin:
Chuir EY tuarascáil le chéile a dhéanann imscrúdú ar na buntáistí a d'fhéadfadh a bheith ag an bPlean Náisiúnta Leathanbhanda do gheilleagar na hÉireann. Cuireadh an tuarascáil ar fáil don Roinn Comhshaoil, Aeráide agus Cumarsáide.
Is é aidhm na tuarascála seo imscrúdú a dhéanamh ar na buntáistí a d'fhéadfadh a bheith ag an bPlean Náisiúnta Leathanbhanda do gheilleagar na hÉireann. Aithnítear na buntáistí seo ar fud roinnt catagóirí, eadhon: buntáistí eacnamaíocha, fiontar, sochaíoch agus aonair. Baineann na tairbhí sin de chineál cáilíochtúil agus cainníochtúil araon, agus baineann siad leas as taighde intíre agus idirnáisiúnta.
Léiríonn príomhthorthaí an taighde seo: