Ó An Roinn Talmhaíochta, Bia agus Mara
Foilsithe
An t-eolas is déanaí
D'fhógair an tAire Talmhaíochta, Bia agus Mara, Charlie McConalogue TD, inniu go n-osclófar an dara glao ar iarratais ar Choigeartú an Bhreatimeachta: Scéim Bonneagair Mhuirí na nÚdarás Áitiúil 2022-2023. Maoiníonn an Scéim bonneagar muirí atá faoi úinéireacht phoiblí agus tá sí á maoiniú faoi Chúlchiste Coigeartaithe Breatimeachta an AE (BAR). I mí Aibreáin, faoi chéad ghlao na Scéime, d'fhógair an tAire McConalogue ceadú do 110 tionscadal ar fud chósta na hÉireann.
Agus oscailt an dara glao seo ar iarratais á fógairt aige, dúirt an tAire:
“Níos luaithe i mbliana d'iarr muid ar údaráis áitiúla tús áite a thabhairt dá dtionscadail a bhí réidh le tógáil ag an am agus bhí sé iontach an méid sin tionscadal a fheiceáil lena gceadú. Anois agus cuid de na tionscadail seo á gcur chun cinn agus tionchar an Bhreatimeachta ag teacht chun cinn do roinnt pobail chósta, tá sé tráthúil an dara glao a oscailt agus forbairt tuilleadh tionscadal bonneagair a chur chun cinn faoin Scéim."
Cabhraíonn an scéim le forbairt an gheilleagair mhuirí i bpobail chósta trí dhíriú ar spreagadh láithreach a thabhairt do na pobail chósta sin a bhfuil tionchar ag an gComhaontú Trádála agus Comhair idir an tAontas Eorpach agus an Ríocht Aontaithe (TCA) orthu. Tá sé dírithe ar thionscadail den sórt sin de bhuiséad suas le €1m a mhealladh le linn 2022 agus 2023. Tugann an Scéim deis freisin maidir le tionscadail níos mó a mhaoiniú áit a bhfuil nochtadh ar leith don Bhreatimeacht mar gheall ar ghaireacht d’uiscí na RA agus cailliúint deiseanna iascaireachta. Is é an t-údarás áitiúil ar leis an bonneagar muirí ábhartha a dhéanfaidh na tionscadail a sheachadadh.
Thug an tAire spreagadh do na húdaráis áitiúla lánúsáid a bhaint as an deis uathúil seo:
“Tá athrú suntasach tagtha ar an tírdhreach geopholaitiúil le déanaí, agus tá sé thar a bheith tábhachtach go ndéanaimid infheistíocht chun fás eacnamaíoch sa todhchaí a chur chun cinn inár bpobail chósta”.
Tá an Roinn Talmhaíochta, Bia agus Mara ag riaradh na Scéime agus oibreoidh sí go dlúth le húdaráis áitiúla cois cósta lena chinntiú go bhfaighidh tionscadail incháilithe maoiniú. Tá gach údarás áitiúil freagrach as rialachas agus seachadadh a chuid tionscadal féin.
Is ionstraim éigeandála aonuaire speisialta í Cúlchiste Coigeartaithe an Bhreatimeachta (BAR). Is é cuspóir an BAR tacaíocht a sholáthar chun dul i ngleic leis na hiarmhairtí díobhálacha eacnamaíocha, sóisialta, críochach agus, i gcás inarb iomchuí, comhshaoil a bhaineann le tarraingt siar na Ríochta Aontaithe as an Aontas i mBallstáit, lena n-áirítear a réigiúin agus a bpobail áitiúla, agus earnálacha, go háirithe sna cinn sin is mó a raibh tionchar dochrach ag an tarraingt siar orthu, agus chun an tionchar diúltach gaolmhar ar an gcomhtháthú eacnamaíoch, sóisialta agus críochach a mhaolú. Is í Éire an tairbhí is mó de Chúlchiste Coigeartaithe an Bhreatimeachta agus an chéad Bhallstát a fuair a réamh-mhaoiniú. Tá úsáid an BAR á rialú ag rialachán AE. Ba ghné thábhachtach iad iascaigh agus pobail chósta den chaibidlíocht ar leithdháiltí BAR na mBallstát.
Moladh i dTuarascáil an Tascfhórsa Bia Mara tionscnamh cúig bliana de €80 milliún chun bonneagar muirí faoi úinéireacht phoiblí a fhorbairt, a ndíreofaí sna blianta luatha ar thionscadail Údaráis Áitiúil “réidh le tógáil” ar scála beag a bheadh maoinithe faoin BAR. Is é an cuspóir spreagadh láithreach tógála a thabhairt do na pobail cois cósta a bhfuil tionchar ag an TCA orthu agus go gcuirfeadh an fhorbairt bonneagair a bheadh mar thoradh air sin ardán níos fadtéarmaí ar fáil chun gníomhaíocht eacnamaíoch nua agus éagsúlaithe a fhorbairt sna pobail chósta seo. Bheadh soláthar an bhonneagair mhuirí feabhsaithe seo faoi úinéireacht phoiblí ina áisitheoir chun feidhmiú comhtháite a cheadú ag leibhéal áitiúil ar thionscnaimh molta eile an Tascfhórsa don earnáil bia mara, tionscnaimh forbartha faoi stiúir áitiúil agus turasóireacht mara.
Tá Coigeartú an Bhreatimeachta: Scéim Bonneagair Mhuirí na nÚdarás Áitiúil 2022-2023 deartha chun tacú le hearnálacha eacnamaíocha, gnólachtaí agus pobail áitiúla agus chun tacú le cruthú post agus cosaint trí chistí BAR a dháileadh chun bonneagar cósta agus muirí na hÉireann atá faoi úinéireacht phoiblí a fheabhsú, a uasghrádú, a nuachóiriú agus a fhorbairt chun éagsúlú deiseanna eacnamaíocha a éascú. Is é an príomhchoinníoll a bhaineann le húdaráis phoiblí a aisíoc ná go gcaithfidh na costais a thabhaítear a bheith nasctha go díreach le héifeachtaí díobhálacha aistarraingt na RA a chomhrac.
Ní mór leas a bhaint as maoiniú ón gCúlchiste roimh dheireadh 2023. Beidh ar údaráis áitiúla na coinníollacha seo agus coinníollacha eile a chomhlíonadh chun leas a bhaint as an maoiniú. Sa chéad ghlao faoin Scéim ceadaíodh 110 tionscadal timpeall chósta na hÉireann: McConalogue announces approval of €31.7 million Brexit investment in Public Marine Infrastructure