Seolann an tAire Dillon Comhairliúchán Poiblí ar an Dara Straitéis um Gheilleagar Ciorclach in Éirinn
- Foilsithe: 16 Deireadh Fómhair 2025
- An t-eolas is déanaí: 16 Deireadh Fómhair 2025
Inniu sheol Alan Dillon, an tAire Stáit sa Roinn Aeráide, Fuinnimh agus Comhshaoil le freagracht ar leith as an nGeilleagar Ciorclach, comhairliúchán poiblí ar Dhara Straitéis um Gheilleagar Ciorclach Uile-Rialtais na hÉireann.
Agus an comhairliúchán poiblí ar an dréachtstraitéis á sheoladh aige ag Comhdháil Gheilleagair Chiorclaigh na Gníomhaireachta um Chaomhnú Comhshaoil inniu, dúirt an tAire Dillon:
"Tá Éire ag cor cinniúnach. Ní uaillmhian comhshaoil amháin atá sa gheilleagar ciorclach, is deis eacnamaíoch agus shóisialta í. Trí athmhachnamh a dhéanamh ar an gcaoi a ndearaimid, a n-úsáidimid agus a athúsáidimid ábhair, is féidir linn dramhaíl a laghdú, acmhainní a chosaint agus poist agus gnólachtaí nua a chruthú."
Dúirt sé freisin:
"Leagtar amach sa straitéis geilleagair chiorclaigh conas a ardóimid ár rátaí úsáide ábhar ciorclach agus conas a dhéanfaimid prionsabal dearaidh den chiorclú do tháirgí agus do sheirbhísí. Baineann sé le dramhaíl a thiontú ina luach agus na huirlisí a thabhairt do phobail agus do ghnólachtaí chun ceannaireacht a dhéanamh."
Áirítear ar phríomhchuspóirí na Straitéise:
- Ráta úsáide ábhair chiorclaigh (RÚÁC) na hÉireann a ardú 2 phointe céadtadáin ar a laghad gach bliain
- Nuálaíocht, iomaíochas agus cruthú fostaíochta a spreagadh trí Éire a chur chun cinn mar cheannródaí Eorpach maidir le samhlacha gnó ciorclacha agus teicneolaíochtaí glasa
- Fás eacnamaíoch a dhíchúpáil ó úsáid acmhainní
- A áirithiú go bhfuil an ciorclaíocht ina prionsabal deartha táirgí
- Saoránaigh a chumhachtú chun an t-aistriú chuig stíl mhaireachtála níos ciorclaí a dhéanamh
Tá réimse gníomhaíochtaí agus spriocanna bainteacha ar fud príomhearnálacha agus réimsí tosaíochta trasnaí beartaithe sa Straitéis. Áirítear leo sin bearta chun athúsáid agus deisiúchán táirgí, cleachtais fhoirgníochta atá tíosach ar acmhainní, nuálaíocht dearaidh le haghaidh formáidí pacáistithe, scéim freagrachta leathnaithe táirgeora le haghaidh teicstílí, leithdháiltí deontas méadaithe chun tacú le nuálaíocht i ngeilleagar ciorclach na hÉireann, forbairt gréasáin idirnasctha mol geilleagair ciorclach, ardán náisiúnta cumarsáide agus bunú ionaid náisiúnta barr feabhais le haghaidh an gheilleagair chiorclaigh a chur chun cinn.
Agus béim á cur aige ar an Straitéis, lean sé ar aghaidh:
"Leagtar amach sa straitéis conas a ardóimid ár rátaí úsáide ábhair chiorclaigh agus conas prionsabal deartha do tháirgí agus seirbhísí a dhéanamh den chiorclaíocht. Baineann sí le luach a dhéanamh den dramhaíl agus leis na huirlisí a thabhairt do phobail agus gnólachtaí chun a bheith i gceannas."
Leag sé amach na bearta atá á ndéanamh:
"Áirítear leis an straitéis clár cuimsitheach gníomhartha, ó athúsáid agus deisiú táirgí a chur chun cinn, tacú le cleachtais tógála atá tíosach ar acmhainní, agus nuálaíocht i ndearadh pacáistíochta a thiomáint, go freagracht leathnaithe táirgeora a thabhairt isteach i gcás teicstílí, deontais a leathnú chun tacú le nuálaíocht chiorclach, líonra náisiúnta mol geilleagair chiorclaigh a fhorbairt, ionad náisiúnta barr feabhais a bhunú, agus feachtas cumarsáide agus feasachta a sheoladh ar fud na tíre."
Mar fhocal scoir, leag an tAire Dillon amach:
"Is é an comhairliúchán seo do dheis chun todhchaí chiorclach na hÉireann a mhúnlú. Ba mhaith linn smaointe, léargais, samplaí praiticiúla agus réitigh ó ghnólachtaí, ó phobail agus ó dhaoine aonair."
Beidh an comhairliúchán ar oscailt ar feadh 6 seachtaine, ag críochnú ar an 5 Samhain 2025.
CRÍOCH
Nótaí don Eagarthóir
Geilleagar Ciorclach
Is bealach é an Geilleagar Ciorclach chun dramhaíl a chosc trí acmhainní a choinneáil in úsáid chomh fada agus is féidir – trí dheisiú, roinnt agus níos mó a athchúrsáil.
Aithníonn sé an gá atá le haistriú ón tsamhail líneach reatha (tóg-déan-dramhaíl) táirgthe agus tomhaltais go ceann ina gcoinnímid acmhainní in úsáid chomh fada agus is féidir, an luach uasta a bhaint astu agus iad in úsáid, agus ansin táirgí agus ábhair a aisghabháil agus a athghiniúint ag deireadh a saoil.
Tacaíonn beartas an rialtais le haistriú chuig geilleagar ciorclach.
An Gheilleagar Ciorclach in Éirinn go dtí seo
Chuir Plean Gníomhaíochta Dramhaíola na hÉireann don Gheilleagar Ciorclach 2020–2025 beartas náisiúnta dramhaíola nuashonraithe ar fáil le raon aidhmeanna agus spriocanna chun treoir a thabhairt don aistriú ó dhiúscairt dramhaíola go caomhnú acmhainní trí chreat geilleagair chiorclaigh.
Ina dhiaidh sin tháinig an chéad straitéis náisiúnta de chuid na hÉireann atá tiomnaithe don gheilleagar ciorclach: Straitéis Gheilleagair Chiorclaigh an Uile Rialtais 2022–2023 ‘Maireachtáil Níos Mó, Úsáid Níos Lú’. Leagadh amach sa straitéis seo cur chuige iomlánaíoch an rialtais i gcreat don aistriú ciorclach agus mhínigh sé conas is féidir le ceannaireacht na hearnála poiblí oibriú i dtreo na Bearna Ciorclaí a dhúnadh. Áiríodh leis bearta chun feasacht a mhúscailt agus chuir sé infheistíocht sa gheilleagar ciorclach chun cinn.
Leis an Acht um Gheilleagar Ciorclach agus Forálacha Ilghnéitheacha 2022, cumhdaíodh an geilleagar ciorclach i ndlí na hÉireann agus chuir sé bunús dlí ar fáil do ghníomhaíochtaí chun tacú leis. Tá bonn reachtúil ag an dara atriall seo den Straitéis agus, i gcomhréir leis na ceanglais faoi reacht tríd an Acht, áirítear spriocanna le haghaidh príomhearnálacha, ag baint leasa as an gcumas chun ranníocaíochtaí suntasacha a dhéanamh leis an aistriú ciorclach. Comhairlítear san Acht gur cheart gníomhartha agus spriocanna a leagan síos don earnáil tógála, d’earnáil na talmhaíochta, don earnáil mhiondíola, don earnáil phacáistithe, d’earnáil na dteicstílí, agus d’earnáil an trealaimh leictreonaigh.
In 2024, d’fhoilsigh na hOifigí Réigiúnacha Pleanála um Bainistíocht Dramhaíola a bPlean Náisiúnta um Bainistiú Dramhaíola le haghaidh Geilleagar Ciorclach, a chuireann tuilleadh feabhais ar an gcreat rialála trí spriocanna agus gníomhaíochtaí sonracha a leagan amach nach mór d’údaráis áitiúla a dhéanamh thar an tréimhse 2024 go 2030 chun an t-aistriú seo a bhaint amach.
Is é Clár Geilleagair Chiorclaigh (2021 go 2027) na GCC an fórsa tiomána atá taobh thiar d’aistriú na hÉireann i dtreo geilleagair chiorclaigh. Is í an fhís don Chlár ná Éire ina gcinntíonn an geilleagar ciorclach go n-úsáideann gach duine níos lú acmhainní agus ina gcuirtear cosc ar dhramhaíl chun fás eacnamaíoch inbhuanaithe a bhaint amach. Cuireann Clár na Geilleagair Chiorclaigh ceannaireacht ar fáil chun ailíniú gníomhaíochtaí geilleagair chiorclaigh náisiúnta, réigiúnacha agus áitiúla a chinntiú.
Conas freagairt:
Is féidir aighneachtaí a dhéanamh trí ríomhphost chuig CircularEconomyConsultations@dcee.gov.ie nó tríd an bpost chuig:
Comhairliúchán Straitéise maidir leis an nGeilleagar Ciorclach, Aonad Beartais Straitéisigh maidir leis an nGeilleagar Ciorclach, An Roinn Aeráide, Fuinnimh agus Comhshaoil, Teach Tom Johnson, Bóthar Haddington, D04 K7X4