Foilsíonn an tAire Dillon torthaí an Chórais Náisiúnta Monatóireachta ar Thruailliú Bruscair 2024

Inniu, d’fhógair an tAire Stáit atá freagrach as an nGeilleagar Ciorclach, Alan Dillon, go bhfoilseofar torthaí an Chórais Náisiúnta Monatóireachta ar Thruailliú Bruscair (CNMTB) 2024, a thugann léargas tábhachtach ar mhéid agus ar chomhdhéanamh an bhruscair ar fud na hÉireann. Tacaíonn na torthaí seo le húdaráis áitiúla truailliú bruscair a bhainistiú ar bhealach níos éifeachtaí agus níos straitéisí.

Ag fógairt na dtorthaí, dúirt an tAire Dillon:

Sa bhliain 2024, rinneadh 5,579 Suirbhé ar Thruailliú Bruscair (STB) go náisiúnta. Léiríonn torthaí CNMTB do 2024 go raibh:

• 19.2% de na ceantair a ndearnadh suirbhé orthu in 2024 neamhthruaillithe (LPI 1), laghdú 2.3% ó 2023 (21.5%)
• 59.8% de na ceantair uile a ndearnadh suirbhé orthu in 2024 beagán truaillithe (LPI 2), méadú 3% ó 2023 (56.8%)
• 17.4% de na ceantair uile a ndearnadh suirbhé orthu in 2024 ina gceantair mheasartha truaillithe (LPI 3), méadú 1.9% ar 2023 (15.5%)
• 3% de na ceantair uile a ndearnadh suirbhé orthu in 2024 ina gceantair an-truaillithe (LPI 4), laghdú 2.8% ó 2023 (5.8%)
• 0.6% de na ceantair uile a ndearnadh suirbhé orthu in 2024 ina gceantair truaillithe ar fad (LPI 5), méadú 0.1% ó 2023 (0.5%)

Léiríonn torthaí an CNMTB gur coisithe ag dul thar bráid is cúis leis an truailliú bruscair fós in 2024. Mar sin féin, tá laghdú tagtha ar an méid truaillithe bruscair a chuirtear i leith an ghrúpa seo. Bhí laghdú 2.9% ar 2023 (42.3%) go 39.4% le feiceáil in 2024.

Sa bhliain 2024, léiríonn an tuarascáil gur fhan an dá phríomhghné de thruailliú bruscair mar a bhí siad in 2023, agus go raibh bunanna toitíní agus bruscar guma coganta ina míreanna is mó a léirítear.

Leanann bunanna toitíní de bheith ar an gcuid is mó den bhruscar go náisiúnta in 2024.

De réir na Rialachán um Phlaistigh Aonúsáide, ón 5 Eanáir 2023 ar aghaidh, ní mór do gach táirgeoir a chuireann táirgí scagaire tobac ina bhfuil plaisteach ar mhargadh na hÉireann a bheith ina mbaill de scéim freagrachta leathnaithe táirgeora (FLT) agus airgead a thabhairt i dtreo aon chostas a bhaineann le glanadh bruscair a eascraíonn as a gcuid táirgí. Is é an FLT do tháirgí tobac ná an Grúpa Scagairí Plaisteacha Táirgí Tobac (GSPTT) – www.tffpg.ie. Bailíonn an scéim FLT ranníocaíochtaí bruscair ó bhaill táirgeoirí aonair le tabhairt don Aire.

Tá ranníocaíochtaí iníoctha ag an FLT gach bliain i riaráistí leis an Aire. B’ionann ranníocaíocht an GSPTT i leith costais a bhaineann le bruscar a ghlanadh do 2023 agus €248,264 agus fuair an tAire é seo in 2024. Déanfar an t-ioncam a bhailítear a chur i leataobh chun cuidiú le bearta maidir le cosc bruscair agus glanadh suas.

I measc na mbeart eile atá á ndéanamh chun dul i ngleic le cuid de na cineálacha bruscair is coitianta tá:

• Foráladh san Acht um Gheilleagar Ciorclach agus Forálacha Ilghnéitheacha, a achtaíodh i lár 2022, d’úsáid raon teicneolaíochtaí atá i gcomhréir le RGCS, amhail CCTV chun críocha forfheidhmithe bruscair
• Chuir an Scéim Éarlais agus Tabhair Ar Ais, a cuireadh i bhfeidhm an 1 Feabhra 2024 le laghdú bruscair, is bealach éifeachtach é chun dul i ngleic leis an tionchar atá ag buidéil agus cannaí deochanna aon úsáide
• Bunófar scéimeanna eile Freagracht Leathnaithe Táirgeora le haghaidh earraí aon úsáide amhail ceirtíní fliucha, balúin, agus trealamh iascaireachta ina bhfuil plaisteach, sa bhreis ar na scéimeanna atá ann cheana féin le haghaidh scagairí tobac agus pacáistiú.
• Leanann an Tascfhórsa um Bhruscar Guma Coganta, a bunaíodh in 2007 mar chomhoibriú idir Food Drink Ireland, an Roinn Aeráide, Fuinnimh agus Comhshaoil, an tionscal guma coganta, agus údaráis áitiúla, de bheith ag seachadadh torthaí dearfacha trína fheachtais oideachais agus feasachta, agus laghdú 1.7% ar bhruscar guma coganta ó 9% in 2023.

Chomh maith leis na Scéimeanna um Freagracht Leathnaithe Táirgeora éagsúla atá á mbunú ag an roinn, leanann an roinn de chláir feasachta comhshaoil a chur chun cinn agus tacaíocht a thabhairt dó, lena n-áirítear Clár na Scoileanna Glasa atá dírithe ar dhaoine óga a chur faoi oiliúint, clár PURE atá á reáchtáil ag Comhairle Contae Chill Mhantáin agus Scéimeanna Deontas Frith-Bhruscar agus Frith-Ghrafaítí atá á n-oibriú ag údaráis áitiúla do phobail áitiúla. Ina theannta sin, leanann an roinn de thacaíocht a thabhairt d’obair ghrúpaí áitiúla trí Ghlantachán Náisiúnta Earraigh An Taisce.

Tá torthaí CNMTB 2024 ar fáil anois ina n-iomláine ar shuíomh gréasáin na roinne.

CRÍOCH

Ceapadh Tobin Consulting Engineers chun feidhmiú mar an Comhlacht Monatóireachta Bruscair (CMB) ag an Roinn Aeráide, Fuinnimh agus Comhshaoil, don tréimhse 1 Iúil 2023 go dtí 1 Aibreán 2026, chun leanúint le forbairt an Chórais Náisiúnta Monatóireachta Truaillithe Bruscair (CNMTB).

Gineann an CNMTB, trí shuirbhéanna údaráis áitiúil (breis is 5,000 in 2024), sonraí iontaofa chun cur ar chumas gach údaráis áitiúil athruithe ar mhéid agus ar chomhdhéanamh an truaillithe bruscair ina limistéir feidhme a thomhas go cruinn le himeacht ama, rud a fhágfaidh go mbeidh pleanáil bainistíochta bruscair níos éifeachtaí ann.

Leis an Tuarascáil Torthaí Córais 2024 seo agus na sonraí a bailíodh ina suirbhéanna comhdhéanamh, is féidir le húdaráis áitiúla tomhas a dhéanamh ar:

• Méid agus déine an truaillithe bruscair i ngach limistéar údaráis áitiúil
• Na cineálacha, na foinsí agus na cúiseanna is dóichí le truailliú bruscair
• Na hathruithe ar leibhéil bruscair ó shuíomh go suíomh agus le himeacht ama
• Suíomh na spotaí dubha bruscair, agus
• Tionchar na mbeart nua in aghaidh an bhruscair

Faoin CNMTB, déantar méid agus déine an truaillithe bruscair a thomhas trí úsáid a bhaint as Innéacs Truaillithe Bruscair (ITB), atá ar scála ó 1 go 5 mar a thuairiscítear thíos:

1. Gan truailliú nó saor ó bhruscar
2. Beagán truaillithe
3. Measartha truaillithe
4. An-truaillithe
5. Truaillithe ar fad

Tá 2 chineál suirbhéanna á ndéanamh ag údaráis áitiúla:

• Suirbhéanna ar Thruailliú Bruscair chun fairsinge agus déine an truaillithe bruscair a chinneadh
• Suirbhéanna Cainníochtaithe Bruscair chun comhdhéanamh (is é sin, an cineál agus an bunús) an truaillithe bruscair atá i réim i limistéar ar leith a aithint

Aithníonn na suirbhéanna cainníochtaithe bruscair 15 chatagóir bruscair:

• Bruscar a bhaineann le toitíní
• Bruscar a bhaineann le bia
• Bruscar a bhaineann le milseáin
• Pacáistiú ó Bhialann beir leat
• Pacáistiú gloine
• Pacáistiú miotail
• Pacáistiú páipéir
• Pacáistiú plaisteach
• Bruscar díobhálach (mar shampla, salú madraí, naipcíní, snáthaidí, steallairí, agus araile)
• Míreanna móra bruscair (mar shampla, fearais tí, troscán, agus araile)
• Bruscar páipéir neamh-phacáistíochta (amhail duillíní bainc agus irisí)
• Bruscar plaisteach neamh-phacáistíochta (mar shampla, sceanra plaisteacha, bréagáin agus araile)
• Míreanna ilchineálacha (míreanna nach gcuimsítear amhail sreangán agus éadaí)
• Rubar (boinn agus balúin)
• Táirgí galtoitíní (mar shampla, galtoitín, pacáistiú, athlíonta agus cadhnraí)

Is uirlis bainistíochta comhshaoil ​​é an Córas Náisiúnta Faireacháin ar Thruailliú Bruscair a chuireann ar chumas údaráis áitiúla dul i ngleic le bruscar ar bhealach níos éifeachtaí, trí chreatlach a sholáthar le haghaidh féinmheasúnaithe comhsheasmhach agus cruinn.