Conas do ráta Pinsean Stáit (Ranníocach) a ríomh

Ó Eanáir 1 2024 ar aghaidh, d’athraigh an chaoi ina áiríonn tú do Phinsean Stáit (Ranníocach). Tá sonraí na n-athruithe sin leagtha amach anseo.

Ina theannta sin, beidh tú in ann do Phinsean Stáit (Ranníocach) a tharraingt anuas ag aois ar bith idir 66 agus 70 bliain d’aois. Is é dáta tarraingt anuas do phinsin ná an dáta óna dteastaíonn uait tosú ag fáil an Phinsin Stáit (Ranníocach).

Chun cabhrú le meastachán a dhéanamh ar ráta an Phinsin Stáit (Ranníocach) a d’fhéadfá a fháil, is féidir leat cóip de do Ráiteas Ranníocaíochta a iarraidh ar MyWelfare.ie.

Is achoimre é do Ráiteas Ranníocaíochta ar thaifead do ranníocaíochtaí árachais shóisialaigh (ÁSPC) in Éirinn. Agus do ráta de Phinsean Stáit (Ranníocach) á ríomh, úsáideann an Roinn do Ráiteas Ranníocaíochta chun iad seo a leanas a shainaithint:

• do stair oibre
• aon am a chaith tú ar íocaíochtaí ón Roinn Coimirce Sóisialaí
• am ar bith a chaith tú ag cur cúram ar fáil

Tá do Ráiteas Ranníocaíochta roinnte i gcolúin éagsúla. Mínítear gach colún thíos:

• Bliain (Colún 1): Bliain ábhartha
• Ranníocaíochtaí Íoctha (Colún 2): Tá sonraí sa cholún seo ar do ranníocaíochtaí íoctha atá tugtha ar ais ag d’fhostóir nó aon ranníocaíochtaí féinfhostaíochta íoctha do gach bliain ábhartha
• Ranníocaíochtaí Creidiúnaithe (Colún 3): Tá sonraí sa cholún seo ar do ranníocaíochtaí creidiúnaithe atá nasctha le haon íocaíochtaí leasa shóisialaigh a fuair tú
• Ranníocaíochtaí Fadtéarmacha Cúramóirí (Colún 4): Tá sonraí sa cholún seo ar ranníocaíochtaí d’aon tréimhse cheadaithe a thug tú cúram lánaimseartha do dhuine éagumasaithe. Caithfidh 1040 tréimhse/seachtaine (20 bliain) cúraim a bheith agat sa cholún seo, sular féidir iad a úsáid i gColún 5
• Ranníocaíochtaí Ináirithe don Phinsean (Colún 5): Tá sonraí sa cholún seo ar do ranníocaíochtaí a áirítear i dtreo an Phinsin Stáit (Ranníocach)
• Ranníocaíochtaí Ináirithe Creidiúnaithe don Phinsean (Colún 6): Tá sonraí sa cholún seo ar do ranníocaíochtaí creidiúnaithe a d’fhéadfadh a bheith san áireamh i leith an Phinsin Stáit (Ranníocach)
• Ranníocaíochtaí Iomlána Ináirithe agus Ranníocaíochtaí Creidiúnaithe (Colún 7): Soláthraíonn an colún seo figiúr iomlán do ranníocaíochtaí inríofa agus creidmheasanna ináirithe

Chun do ráta Pinsean Stáit (Ranníocach) a ríomh, breithneoidh an Roinn aon ranníocaíochtaí atá ar do thaifead suas go dtí an dáta tarraingthe anuas pinsin atá roghnaithe agat.

Go ginearálta, teastaíonn uait ar a laghad 520 ranníocaíocht íoctha (10 mbliana de ranníocaíochtaí) le bheith i dteideal an Phinsin Stáit (Ranníocach). B’fhéidir gur ranníocaíochtaí iad seo a bhí ina:

• Ranníocaíochtaí Íoctha (Colún 2), nó
• Ranníocaíochtaí Fadtéarmacha Cúramóirí (Colún 4)

Gach bliain, breithnítear uasmhéid de 52 ranníocaíocht chun críocha an Phinsin Stáit (Ranníocach). Nuair a bheidh 520 Ranníocaíocht Ináirithe (10 mbliana) san iomlán agat don Phinsean (Colún 5), cáileoidh tú do ráta an Phinsin Stáit (Ranníocach).

Tabhair do d’aire: Ranníocaíochtaí Cúramóirí Fadtéarmacha

Gheobhaidh tú Ranníocaíochtaí Cúramóra Fadtéarmacha nuair a bheidh níos mó ná 20 bliain caite agat ag soláthar cúram lánaimseartha do dhuine éagumasaithe. Áireofar sa cholún ar Ranníocaíochtaí Fadtéarmacha do Chúramóirí (Colún 4) aon tréimhsí sainaitheanta cúraim a bronnadh ort. Tá eolas maidir le conas iarratas a dhéanamh ar Thréimhsí Ranníocaíochta do Chúramóirí Fadtéarmacha ar fáil anseo.

A luaithe is a bheidh 1040 ranníocaíocht (20 bliain) ar a laghad sa cholún seo (Colún 4) le linn do shaol oibre, is féidir leat iad seo a chur le Ranníocaíochtaí Íoctha (Colún 2) suas go dtí uasmhéid de 52 ranníocaíocht in aghaidh na bliana i Ranníocaíochtaí Ináirithe do Phinsean (Colún 5).

Ranníocaíochtaí Creidiúnaithe a Chur Leis

Is éard is Ranníocaíochtaí Creidiúnaithe ann ná ranníocaíochtaí ÁSPC a d’fhéadfaí a dhámhachtain ar dhuine a fhaigheann íocaíocht ón Roinn Coimirce Sóisialaí.

Is féidir le Ranníocaíochtaí Creidiúnaithe cabhrú leat cáiliú do ráta níos airde de Phinsean Stáit (Ranníocach).

Tá na Ranníocaíochtaí Creidiúnaithe go léir san áireamh sa Ráiteas Ranníocaíochta (Colún 3) agus taispeántar na Ranníocaíochtaí Ináirithe Creidiúnaithe don Phinsean Stáit (Ranníocach) freisin (Colún 6).

Braithfidh úsáid Ranníocaíochtaí Ináirithe Creidiúnaithe (Colún 6) ar an modh ríofa a úsáidtear chun do ráta Pinsean Stáit (Ranníocach) a chinneadh.

Ag Cur le gníomhaíocht Cúraim ar feadh tréimhsí níos lú ná 20 bliain

Má chaith tú am ag tabhairt aire ar feadh tréimhse nó tréimhsí níos lú ná 20 bliain, nó sa chás nach bhfuil an cúram sin san áireamh faoi na coinníollacha maidir le Ranníocaíochtaí Fadtéarmacha do Chúramóirí, d’fhéadfá cáiliú don Scéim Tréimhsí Cúram Baile nó don Scéim um Chúramaí Baile.

Is féidir leis na scéimeanna seo cabhrú leat cáiliú do ráta níos airde de Phinsean Stáit (Ranníocach) chomh luath is a chomhlíonann tú na critéir cháilíochta.

Tréimhsí Cúraim Bhaile

Ní úsáidtear Scéim na dTréimhsí Cúram Baile ach amháin i ríomh Cur Chuige na Ranníocaíochta Iomlán.

D’fhéadfaí Tréimhsí Cúraim Baile a bhronnadh ort má rugadh thú tar éis 31 Lúnasa 1946 agus má chuir tú cúram lánaimseartha ar fáil do leanbh nó leanaí faoi 12 bhliain d’aois nó do dhuine a raibh leibhéal méadaithe cúraim de dhíth air/uirthi. Is féidir tréimhse Cúram Baile a dhámhachtain do gach seachtain nach raibh tú fostaithe lena linn, lena n-áirítear féinfhostaíocht, ag fáil íocaíocht leasa shóisialaigh, nó ag síniú le haghaidh creidmheasanna ar bhealach eile.

Áireofar ar do Ráiteas Ranníocaíochta aon Tréimhsí Cúram Baile a bronnadh ort.

Scéim um Chúramaí Baile

Ní úsáidtear an Scéim um Chúramaí Baile ach amháin i ríomh Mhodh Mheáin Bhliantúil.

Tugadh an Scéim um Chúramaí Baile isteach ar 6 Aibreán 1994 chun tacú le daoine a éiríonn as obair chun aire a thabhairt do leanbh faoi bhun 12 bliana d’aois nó do dhuine os cionn 12 atá faoi éagumas agus a dteastaíonn cúram lánaimseartha uaidh/uaithi. Ní féidir ach tréimhsí tar éis an dáta seo a chur san áireamh, suas go huasmhéid 20 bliain.

Faoin Scéim um Chúramaí Baile, déantar neamhaird de bhlianta ar bith a chaith tú mar chúramaí baile (ó 6 Aibreán 1994) agus do mheán-ranníocaíochtaí bliantúla do Phinsean Stáit (Ranníocach) á ríomh. Ní féidir neamhaird a dhéanamh ach ar bhlianta iomlána.

Áireoidh le do Ráiteas Ranníocaíochta briseadh síos ar aon bhliain a cháilíonn faoin scéim um Chúramaí Baile.

Chomh luath is a chomhlíonann tú na critéir cháilíochta íosta, úsáidtear réimse de mhodhanna áireamh nuair atá cinneadh le déanamh don ráta is fearr den Phinsean Stáit (Ranníocach). Déantar formhór na gcustaiméirí a mheasúnú le haghaidh an Phinsin Stáit (Ranníocach) trí úsáid a bhaint as:

• Cur Chuige Ranníocaíochta Iomlán, nó
• Modh an Mheán Bhliantúil

Tabhair faoi deara

Ó Eanáir 2025, bainfear an Meán-Mhodh Bliantúil de réir a chéile siar go 10 mbliana, rud a chiallaíonn go ndéanfar na pinsin go léir a ríomh trí úsáid a bhaint as Cur Chuige na Ranníocaíochta Iomlána faoi 2034. Item was unpublished or removed

Nuair a chuireann tú isteach d’fhoirm iarratais ar Phinsean Stáit (Ranníocach), déanfaidh an roinn do theidlíocht ar Phinsean Stáit (Ranníocach) a mheas ag baint úsáide as gach modh ríomha atá ar fáil lena chinntiú go n-íoctar an ráta is airde is féidir leat.

Má bhíonn rochtain agat ar do Phinsean Stáit (Ranníocach) roimh dheireadh 2024, déanfar do theidlíocht ar Phinsean Stáit (Ranníocach) a mheas ag baint úsáide as Modh na Ranníocaíochta Comhiomlánaithe] (MRC) nó as Meán-Mhodh Bliantúil, agus íocfar an modh ríomha a bhaineann an ráta is tairbhiúla amach leat.

Ó 2025, cuirfear deireadh leis an Meán-Mhodh Bliantúil de réir a chéile thar thréimhse 10 mbliana. Déanfar na pinsin go léir a ríomh trí úsáid a bhaint as Modh na Ranníocaíochta Comhiomlánaithe (MRC) faoi 2034. Le linn na tréimhse 10 mbliana seo, ríomhfar rátaí trí úsáid a bhaint as ‘Modh na Ranníocaíochta Comhiomlánaithe’ (MRC) is fearr amháin, nó chomhcheangal de chuid de MRC le cuid de Mheán Bliantúil chun an ráta iníoctha a mheas, agus íocfar an ráta is tairbhiúla leat.

Ní féidir leis an Roinn tú a chur ar an eolas maidir le ráta do Phinsean Stáit (Ranníocach) sula mbeidh d’fhoirm iarratais faighte againn.

Níl an Cur Chuige Ranníocaíochta Iomlán (CCR) ar fáil ach amháin dóibh siúd a rugadh ar 1 Meán Fómhair 1946 nó tar éis an dáta seo.

Tá trí ghné ag baint leis an gcur chuige seo:

• 1. Líon iomlán na Ranníocaíochtaí Ináirithe don Phinsean (Colún 5)
• 2. Ranníocaíochtaí Ináirithe Creidiúnaithe don Phinsean (Colún 6) (uasmhéid 520 creidmheas (10 mbliana) a úsáidtear sa ríomh)
• 3. Tréimhsí Cúram Baile a dhámhtar i leith am a chaitear ag tabhairt aire do leanaí 12 bliana d’aois nó níos óige nó do dhuine éagumasaithe (uasmhéid de 1040 tréimhse (20 bliain) a úsáidtear sa ríomh)

Tabhair faoi deara

Ní féidir le comhiomlán na Ranníocaíochtaí Ináirithe Creidiúnaithe agus na dTréimhsí Cúram Baile a bheith níos mó ná 1040 (20 bliain).

Mura bhfuil aon Tréimhsí Cúram Baile agat, is é 520 (10 mbliana) an t-uaslíon Ranníocaíochtaí Creidiúnaithe is féidir a úsáid sa ríomh.

Mura bhfuil aon ranníocaíochtaí creidiúnaithe agat, is é 1040 (20 bliain) uaslíon na dTréimhsí Cúram Baile is féidir a úsáid.

Chun an t-uasráta íocaíochta a fháil, ní mór 2,080 ar a laghad (comhionann le 40 bliain) a bheith i dteannta na 3 eilimint.

Má tá d’iomlán níos lú ná 2,080, beidh do ráta mar chéatadán den ráta uasta pinsin.

Ríomh CCR

Má tá an figiúr ‘Iomlán le haghaidh ríomh CCR’ níos lú ná 2080, cáileoidh an duine do phinsean ar ráta laghdaithe a ríomhtar mar seo a leanas

Chun an ráta iarbhír iníoctha a fháil, iolraigh % an ráta uasta faoin uasráta reatha den Phinsean Stáit (Ranníocach). Féach ar an sampla thíos:

Ríomh CCR – Sampla

Tá 947 ranníocaíocht ináirithe pinsin ag duine a rugadh in 1957, 855 ranníocaíocht chreidiúnaithe ináirithe le haghaidh pinsin agus 350 Tréimhse inúsáidte Cúram Baile.

Tabhair faoi deara

• Sa sampla seo cé go bhfuil 855 ranníocaíocht ináirithe creidiúnaithe ag an duine le haghaidh pinsin, tá an teorainn de 520 (10 mbliana) ranníocaíocht creidiúnaithe curtha i bhfeidhm.

Nuair a chomhcheanglaítear na creidmheasanna caipínithe leis na Tréimhsí Cúram Baile, toisc go bhfuil an figiúr níos lú ná 1040 (520+350=870) is féidir na Tréimhsí Cúram Baile ar fad a úsáid sa ríomh.

Toisc go bhfuil an ‘Iomlán le haghaidh ríomh CCR’ níos lú ná 2080, tá an duine i dteideal ráta laghdaithe pinsin. Ríomhtar an ráta pinsin laghdaithe mar seo a leanas:

Is féidir leat na ranníocaíochtaí a úsáidfear chun do ráta Pinsean Stáit (Ranníocach) a ríomh a fháil sa cholún Iomlán na Ranníocaíochtaí Ináirithe agus Ranníocaíochtaí Creidiúnaithe (Colún 7).

Tá an figiúr seo comhdhéanta de na Ranníocaíochtaí Ináirithe don Phinsean (Colún 5) agus na Ranníocaíochtaí Ináirithe Creidiúnaithe don Phinsean (Colún 6) agus ní sháróidh sé 52 ranníocaíocht i ngach bliain.

Faoin Meán-Mhodh Bliantúil, ríomhtar do mheán trí úsáid a bhaint as do Ranníocaíochtaí Ináirithe Iomlána agus Ranníocaíochtaí Creidiúnaithe (Colún 7) agus é seo a roinnt ar líon na mblianta idir an dáta a chuaigh tú isteach i bhfostaíocht inárachais in Éirinn agus an dáta tarraingthe anuas pinsin a roghnaigh tú.

Tá an t-uasráta íocaíochta ar fáil dóibh siúd a bhfuil meánráta 48 ar a laghad acu agus íoctar an t-íosráta íocaíochta leo siúd a bhfuil 10 ar a laghad ar an meán acu. Idir an dá fhigiúr seo, roinntear rátaí i mbandaí.

Tá bandaí meánráta 6 bliana ann, agus léiríonn gach ceann acu ráta pearsanta pinsin:

Meán-Mhodh Bliantúil a ríomh

Ranníocaíochtaí Ináirithe agus Creidmheasanna Ináirithe

Déan na Ranníocaíochtaí Ináirithe agus na Ranníocaíochtaí Ináirithe Creidiúnaithe go léir (Colún 7) a chomhaireamh ar do Ráiteas Ranníocaíochta, ó dháta do theacht isteach go dtí an bhliain chánach chríochnaithe deiridh roimh an dáta tarraingthe anuas pinsin a roghnaigh tú.

Líon na mblianta le roinnt ar

Déan líon na mblianta ar fad ón mbliain a ndeachaigh tú isteach i bhfostaíocht inárachais a chomhaireamh go dtí an bhliain chánach chríochnaithe deiridh roimh an dáta tarraingthe anuas pinsin a roghnaigh tú. Cuir an bhliain chánach chríochnaithe deiridh san áireamh sa chomhaireamh. Is féidir blianta iomlána a chaitear ar an Scéim um Chúramaí Baile a úsáid chun líon na mblianta le roinnt orthu a laghdú ionas nach gcuirfidh na blianta seo tú faoi mhíbhuntáiste.

Ó Eanáir 2002 ar aghaidh, leanann an bhliain chánach ar aghaidh ó Eanáir go Nollag gach bliain.

• Tá bliain chánach ghearr sa bhliain 2001, mar gheall ar na hathruithe ar na blianta cánacha (a chruthaíonn bliain sa bhreis le ríomh an mheáin bhliantúil).

Meán Modh Bliantúil - Sampla

Is sampla é seo de dhuine a rugadh sa bhliain 1957. Thosaigh siad ag obair i Lúnasa 1978 agus d’oibrigh siad go páirtaimseartha. D’éirigh siad as an bhfostaíocht idir 1979 agus 2005 agus ní raibh siad ar aon íocaíochtaí leasa shóisialaigh ná ag tabhairt aire d’aon duine le linn an ama seo.

In 2005, d’fhill siad ar fhostaíocht pháirtaimseartha, ag leanúint ar aghaidh ag obair go dtí gur scoir siad ón obair in 2022 agus roghnaigh siad 66 bliana d’aois mar dháta tarraingt anuas an phinsin, a bhainfidh siad amach in 2023. Sa sampla seo, déan na Ranníocaíochtaí Ináirithe agus na Ranníocaíochtaí Ináirithe Creidiúnaithe go léir ón mbliain 1978/79 a chomhaireamh ar an Ráiteas Ranníocaíochta go dtí deireadh mhí na Nollag 2022.

Chun ‘Líon na mblianta le roinnt ar’ a fháil, comhair líon na mblianta ó 1978 go 2022 go huile. 2022-1978 = 44 +1

Bheadh sé seo mar chuid de Bhanda Ráta 15 – 19 agus bheadh sé cothrom le €180.70 in aghaidh na seachtaine bunaithe ar rátaí an Phinsin Stáit (Ranníocach) inniu.

Athruithe ar an Meán-Modh Bliantúil a Ríomh

1) Tástáil ranníocaíochta malartach (TRM)

Má tá ranníocaíochtaí ÁSPC íoctha ag duine sa bhliain 1979/1980, is féidir an bhliain seo a úsáid mar an chéad iontráil i ranníocaíochtaí ÁSPC chun “Líon na mblianta le roinnt ar” a chinneadh i ríomh an Mhodh Mheáin Bhliantúil. Caithfidh toradh an ríomha seo a bheith 48 ar a laghad le go mbeidh an ríomh seo i bhfeidhm.

Má tá sé níos lú ná 48, úsáidfear an Meán-Mhodh Bliantúil a ríomh.

2) Daoine a bhfuil Ranníocaíochtaí ÁSPC Féinfhostaíochta (Aicme S) acu

Má thosaigh duine ag íoc ÁSPC Aicme S ar 6 Aibreán 1988 (dáta tugtha isteach ranníocaíochtaí ÁSPC do dhaoine féinfhostaithe), is féidir 1988 a úsáid mar an chéad iontráil i ranníocaíochtaí ÁSPC chun “Líon na mblianta le roinnt ar” a chinneadh i ríomh Meán-Mhodh Bliantúil, ar choinníoll go sásaíonn siad an dáta iontrála roimh 56 bliana d’aois ar an dáta sin. Ní mór 10 gcinn ar a laghad a bheith mar thoradh ar an ríomh seo le go mbeidh an ríomh seo i bhfeidhm.

Má tá sé níos lú ná 10, úsáidfear an Meán-Mhodh Bliantúil a ríomh.

Tá tuilleadh faisnéise faoi conas do Ráiteas Ranníocaíochta a úsáid chun do ráta Pinsean Stáit (Ranníocach) a mheas ar fáil sa doiciméad seo:

Ó 2025 ar aghaidh, cuirfear tús leis an Meánmhodh Bliantúil a chéimniú amach thar thréimhse 10 mbliana. Faoi 2034, ní dhéanfar na rátaí íocaíochta uile a ríomh ach amháin trí úsáid a bhaint as Cur Chuige Iomlán na Ranníocaíochta.

I gcás gach ceann de na blianta 2025 go dtí 2033, ríomhfar rátaí trí dhá mhodh a úsáid, agus íocfar an ráta níos airde as an dá mhodh leat. Is iad seo a leanas an dá mhodh a úsáidtear:

• an Cur Chuige Iomlán Ranníocaíochta] (TCA). Má tá uasráta ranníocaíochta maidir leis an Pinsean Stáit á fháil agat, agus feidhm á baint as an áireamh seo, níl aon áireamh sa bhreis de dhíth

nó

• cur chuige an chomhráta. Is meascán é seo de sciar den Chur Chuige Ranníocaíochtaí Iomlána le sciar den Mhodh Meán Bliantúil chun an ráta iníoctha a ríomh. Braithfidh an céatadán de gach ceann acu ar an mbliain ar mian leat do phinsean a tharraingt anuas.

Cur chuige ráta chomhcheangailte

Tá cur chuige an chomhráta i ngach ceann de na blianta 2025 - 2033 leagtha amach thíos agus cinntear é de réir na bliana a tharraingíonn tú anuas do Phinsean Stáit (Ranníocach). Nuair a bheidh do ráta ríofa, is é sin do ráta ábhartha den Phinsean Stáit (Ranníocach), faoi réir athruithe buiséadacha amach anseo.

Tabhair faoi deara: Má roghnaíonn tú do phinsean Stáit (Ranníocach) a tharraingt anuas idir 67 bliain d'aois agus 70 bliain d'aois, cinnfidh an bhliain a tharraingeoidh tú anuas do phinsean an cur chuige comhráta a úsáidfear, agus ní an bhliain a shroichfidh tú aois inphinsin (66 bliain d'aois).

Mar shampla: Má shroicheann tú aois inphinsin (66) in 2025 agus má chinneann tú do phinsean a tharraingt anuas ag aois 67 in 2026, úsáidfear na modhanna ríofa do 2026.

Tábla achomair den mhodh ríofa ó 2025 ar aghaidh

Ó 2025 ar aghaidh, cuirfear tús leis an Meánmhodh Bliantúil a chéimniú amach thar thréimhse 10 mbliana. Faoi 2034, ní dhéanfar na rátaí íocaíochta uile a ríomh ach amháin trí úsáid a bhaint as Cur Chuige Iomlán na Ranníocaíochta.

Le linn na hidirthréimhse 10 mbliana, ríomhfar ráta an Phinsin Stáit (Ranníocach) iníoctha trí úsáid a bhaint as dhá mhodh mar atá leagtha amach sa tábla thíos.

Modh 1BliainModh 2YA% + TCA%

TCA amháinTCA amháinTCA amháinTCA amháinTCA amháinTCA amháinTCA amháinTCA amháinTCA amháin

Tar éis comparáid a dhéanamh idir toradh Mhodh 1 agus Mhodh 2, bronnfar an ráta níos airde ort.

Modhanna Ríofa 2025 – 2034

Tá sé tábhachtach modhanna ríofa (TCA agus cur chuige an ráta chomhcheangailte) a chur san áireamh don bhliain ábhartha nó do na blianta ábhartha agus cinneadh á dhéanamh ar cheart leas a bhaint as socruithe solúbtha pinsin.

Roghnaigh an bhliain a tharraingeoidh tú anuas do Phinsean Stáit (Ranníocach) chun tuilleadh eolais a fháil ar na modhanna ríofa don bhliain sin.

2025 |2026 |2027 |2028 |2029 |

2030 |2031 |2032 |2033 |2034 ar aghaidh |