English

Cuardaigh ar fad gov.ie

Preasráitis

Fógraíonn an tAire Smyth torthaí an Chórais Náisiúnta Monatóireachta maidir le Truailliú ó Bhruscar, 2022

D’fhógair Ossian Smyth, an tAire Stáit sa Roinn Comhshaoil, Aeráide agus Cumarsáide ar a bhfuil freagracht as an nGeilleagar Ciorclach, inniu (an 9 Samhain 2023) gur foilsíodh torthaí an Chórais Náisiúnta Monatóireachta maidir le Truailliú ó Bhruscar, 2022. Soláthraítear i dtorthaí an chórais sonraí staitistiúla tábhachtacha faoi fhad agus comhdhéanamh an bhruscair in Éirinn agus faoi na cúiseanna leis, agus iad ag cur ar chumas na n-údarás áitiúil chun an truailliú ó bhruscar a bhainistiú ar bhealach córasach struchtúrtha.

Agus foilsiú na dtorthaí don bhliain 2022 á bhfógairt aige, luaigh an tAire Smyth an ról tábhachtach atá á imirt ag údaráis áitiúla agus ag pobail áitiúla araon i ndul i ngleic le dúshláin bhruscair na hÉireann.

Dúirt an tAire:

"Tá áthas orm a fheiceáil gur taifeadadh laghdú sa chéatadán de limistéir atá aicmithe mar limistéir a bhfuil méid mór truaillithe iontu. Mar sin féin, is ábhar imní é an méadú sa chéatadán de limistéir a bhfuil méid beag bídeach bruscair iontu agus de limistéir a bhfuil méid measartha bruscair iontu, á mheabhrú dúinn gur gá dúinne uile leanúint d’obair go dícheallach chun a chinntiú go leanaimid den dul chun cinn atá déanta againn go dtí seo ar thruailliú ó bhruscar a chomhrac.

"Bhí dea-scéala ann maidir lenár ndaoine óga, agus an bruscar ó scoileanna agus ó leanaí scoile ag laghdú ó 4.6% sa bhliain 2021 go 3.6% sa bhliain 2022.

"Tá bruscar a bhaineann le toitíní ar an toisc is mó ar fad taobh thiar den bhruscar foriomlán fós, agus é ag méadú ó 48.4% go 52.1% sa bhliain atá imithe thart. I mí Eanáir, cheadaigh mé Scéim Freagrachta Leathnaithe d’allmhaireoirí agus táirgeoirí a dhíolann scagairí tobac a bhfuil plaisteach iontu. Cabhróidh sé sin le híoc as an gcostas a bhaineann le glanadh agus le bonneagar le haghaidh bruscair. Cabhróidh sé freisin le feasacht a mhéadú.

"Leagtar béim sna torthaí a foilsíodh inniu ar na réimsí éagsúla is dúshlán don bhruscar a chosc in Éirinn. Táim meáite ar dhul i ngleic leis an bhfadhb sin agus tá mo chuid oifigeach i mbun scrúdú a dhéanamh ar an dóigh is fearr ar féidir é sin a bhaint amach."

Bruscar a bhaineann le toitíní

Is é atá sa bhruscar a bhaineann le toitíní fós ná an chatagóir aonair truaillithe bruscair is mó sna

láithreacha a ndearnadh suirbhé orthu.

Is é atá sa bhruscar a bhaineann le toitíní fós ná an chatagóir aonair truaillithe bruscair is mó sna láithreacha a ndearnadh suirbhé orthu.

Táthar ag dul i ngleic leis sin faoi cheann amháin de cheanglais na Treorach maidir le Plaistigh Aonúsáide, rud a glacadh sa bhliain 2019 agus a trasuíodh sa dlí náisiúnta faoi na Rialacháin um Plaistigh Aonúsáide, 2021. Is é aidhm na Treorach ná an tionchar atá ag plaistigh aonúsáide ar an gcomhshaol a chosc agus a laghdú, rud atá le baint amach trí chreat beart lena n-áirítear srianta margaidh, ceanglais maidir le táirgí agus le lipéadú, méadú feasachta, agus scéimeanna Freagrachta Leathnaithe Táirgeora a thabhairt isteach.

Cheadaigh an tAire Smyth an scéim Freagrachta Leathnaithe Táirgeora le haghaidh táirgí scagaire toitíní a bhfuil plaisteach iontu i mí Eanáir i mbliana agus ceanglaítear léi ar allmhaireoirí agus ar tháirgeoirí a chuireann scagairí tobac a bhfuil plaisteach iontu ar mhargadh na hÉireann chun teacht ina mbaill agus chun ranníoc leis na costais a bhaineann le bruscar a ghlanadh agus le feasacht a mhéadú.

Áirítear na nithe seo leis na bearta eile atá á ndéanamh chun roinnt de na cineálacha bruscair is feiceálaí a chomhrac:

  • Scéim Éarlaise agus Aisíoca le haghaidh buidéil dí agus cannaí dí, rud lena méadófar go mór an líon de na míreanna sin a bhailítear lena n-athchúrsáil agus lena laghdófar go mór an líon díobh a bhíonn ag teacht chun bheith ina mbruscar. Seoladh an scéim an 28 Samhain 2022 agus tá Re-turn, oibritheoir na Scéime Éarlaise agus Aisíoca, ag leanúint de shraith beart a fhorbairt i gcaitheamh na bliana chun ullmhú don dáta tosaithe sna míonna tosaigh den bhliain 2024
  • An “Tobhach ar Chupáin Chaife” atá le teacht, rud lena rachfar i ngleic leis an bhfadhb a bhaineann leis na milliúin cupán aonúsáide a bheith á seoladh lena ndiúscairt nó a bheith ag teacht chun bheith ina mbruscar gach bliain. Tabharfar an tobhach ar chupáin aonúsáide isteach amach sa bhliain chun dreasacht a thabhairt do dhaoine roghanna eile a dhéanamh, amhail cupáin in-athúsáidte a úsáid
  • Bunófar scéimeanna eile Freagrachta Leathnaithe Táirgeora le haghaidh míreanna aonúsáide a bhfuil plaisteach iontu, agus iad de bhreis ar na scéimeanna atá ann cheana le haghaidh scagairí tobac agus le haghaidh míreanna pacáistíochta aonúsáide (amhail coimeádáin, paicéid agus cumhdaigh le haghaidh bia agus deochanna, agus málaí plaisteacha siopadóireachta)

Dúirt an tAire Smyth freisin:

"Leanann an Roinn seo de roinnt clár ardtionchair lena méadaítear an fheasacht ar an gcomhshaol a chur chun cinn agus a chur ar aghaidh. Áirítear leo sin Clár na Scoileanna Glasa, atá dírithe ar oideachas a chur ar dhaoine óga, an clár PURE (Ardtailte agus Timpeallachtaí Tuaithe a Chosaint) a reáchtálann Comhairle Contae Chill Mhantáin é agus na scéimeanna deontais frithbhuscair agus frithghraifítí do phobail áitiúla, ar scéimeanna iad a n-oibríonn údaráis áitiúla iad. De bhreis air sin, tá áthas orm leanúint de thacú le hobair grúpaí áitiúla tríd an nGlantachán Náisiúnta Earraigh a reáchtálann An Taisce é agus a ndéanann an Roinn seo urraíocht air."

Forbhreathnú ar Thorthaí an Chórais Náisiúnta Monatóireachta maidir le Truailliú ó Bhruscar, 2022

  • Tugtar le fios i dtorthaí an Chórais Náisiúnta Monatóireachta maidir le Truailliú ó Bhruscar gur tháinig laghdú ar an gcéatadán de limistéir nach bhfuil aon truailliú iontu (LPI 1) ó 22.9% sa bhliain 2021 go 22.1% sa bhliain 2022
  • Tugtar le fios i gcomparáid idir na torthaí ón mbliain 2021 go dtí an bhliain 2022 gur tháinig méadú ar an gcéatadán de limistéir nach bhfuil ach beagán truaillithe iontu (LPI 2) ó 57.1% sa bhliain 2021 go 58.0% sa bhliain 2022
  • Tháinig méadú beag bídeach ar an gcéatadán de limistéir a bhfuil méid measartha truaillithe iontu (LPI 3) ó 16.9% sa bhliain 2021 go 17.0% sa bhliain 2022
  • Tháinig laghdú ar an gcéatadán de limistéir a bhfuil méid mór truaillithe iontu (LPI 4) ó 2.8% sa bhliain 2021 go 2.5% sa bhliain 2022
  • D’fhan an céatadán de limistéir a bhfuil méid ollmhór truaillithe iontu (LPI 5) mar a bhí sé, agus é cothrom le 0.3% sa bhliain 2022
  • Tháinig méadú beag bídeach (0.1%) ar an gcéatadán de limistéir nach bhfuil aon truailliú iontu (LPI 1) agus de limistéir nach bhfuil ach beagán truaillithe iontu (LPI 2) le chéile idir an bhliain 2021 agus an bhliain 2022, á thaispeáint, mar sin de, go raibh laghdú beag bídeach ann sa truailliú ó bhruscar idir an bhliain 2021 agus an bhliain 2022
  • Tháinig laghdú ar an gcéatadán de bhruscar ó scoileanna/leanaí scoile ó 4.6% sa bhliain 2021 go 3.6% sa bhliain 2022.
  • Leanann coisithe a bhíonn ag dul thart de bheith ar an toisc chúiseach aonair is mó taobh thiar den truailliú ó bhruscar, agus iad freagrach as 41.1% den truailliú ó bhruscar ar fud gach údaráis áitiúil sa bhliain 2022

Maidir leis na comhpháirteanna den truailliú ó bhruscar agus leis na tosca cúiseacha taobh thiar de, tá siad measartha seasmhach ar fud gach cineáil údaráis áitiúil fós idir an bhliain 2021 agus an bhliain 2022. Tá bruscar a bhaineann le toitíní agus bruscar a bhaineann le guma coganta ar an gcomhpháirt is mó agus ar an dara comhpháirt is mó faoi seach den truailliú ó bhruscar sa tír fós.

Tá Torthaí an Chórais Náisiúnta Monatóireachta maidir le Truailliú ó Bhruscar, 2022, ar fáil anois ina n-iomláine ar litter.ie agus ar shuíomh gréasáin na Roinne Comhshaoil, Aeráide agus Cumarsáide, agus tugtar míniú sa Nóta d’Eagarthóirí thíos ar na príomhghnéithe den chóras.

CRÍOCH

Nótaí don Eagarthóir

Cheap an Roinn Tobin Consulting Engineers chun feidhmiú mar Chomhlacht Monatóireachta Bruscair don tréimhse ón 1 Iúil 2022 go dtí an 30 Meitheamh 2023 agus, ag teacht sna sála ar chomórtas tairisceana, athcheapadh Tobin Consulting Engineers le déanaí don tréimhse ón 1 Iúil 2023 go dtí an 30 Meitheamh 2024 chun leanúint le forbairt a dhéanamh ar an gCóras Náisiúnta Monatóireachta maidir le Truailliú ó Bhruscar a bunaíodh sa bhliain 1999 agus chun cur chun feidhme an chórais sin ag údaráis áitiúla a chomhordú. Trí bhíthin suirbhéanna ó na húdaráis áitiúla (dá raibh breis agus 5,000 ceann ann sa bhliain 2022), gintear sonraí iontaofa leis an gCóras Náisiúnta Monatóireachta maidir le Truailliú ó Bhruscar chun cur ar chumas gach údaráis áitiúil athruithe i méid agus comhdhéanamh an truaillithe ó bhruscar ina limistéar feidhme a thomhas go cruinn le himeacht ama, rud a chabhraíonn leo bainistíocht bruscair a phleanáil ar bhealach níos éifeachtaí.

Leis an gcóras, ceanglaítear ar údaráis áitiúla:

  • na foinsí féideartha bruscair ina limistéar feidhme a shainaithint/a léarscáiliú
  • na sonraí sin a úsáid chun láithreacha suirbhé a shainaithint ar mhaithe le comhdhéanamh agus méid an truaillithe ó bhruscar ina limistéar a dhéanamh amach
  • sraith suirbhéanna a dhéanamh gach bliain, ar féidir na torthaí orthu a chur i gcomparáid leis an "tagarmharc" nó le torthaí suirbhé na mblianta roimhe chun rianú a dhéanamh ar an dul chun cinn ar dhul i ngleic le bruscar, agus na foirmeacha suirbhé cuí a chomhlánú lena seoladh ar ais chuig an gComhlacht Monatóireachta Bruscair lena n-anailísiú/lena measúnú

Ar na sonraí suirbhé a fháil ó údaráis áitiúla, déanann an Comhlacht Monatóireachta Bruscair:

  • tuairisciú ar ais do gach údarás áitiúil lena mheasúnú ar na sonraí suirbhé uathu
  • na torthaí suirbhé a thiomsú i bhforbhreathnú náisiúnta agus é a chur faoi bhráid na Roinne

Is ann do dhá chineál suirbhé a dhéanann údaráis áitiúla:

  • Suirbhéanna ar Thruailliú ó Bhruscar chun méid agus déine an truaillithe ó bhruscar a dhéanamh amach
  • Suirbhéanna ar Chainníocht Bruscair chun comhdhéanamh (is é sin, cineál agus bunús) an truaillithe ó bhruscar atá i réim i limistéar ar leith a shainaithint

Sainaithnítear naoi gcatagóir leathana bruscair sna suirbhéanna ar chainníocht bruscair:

  • Bruscar a bhaineann le toitíní
  • bruscar pacáistíochta
  • bruscar a bhaineann le bia
  • bruscar a bhaineann le milseáin
  • bruscar páipéir
  • bruscar plaisteach (is é sin, bruscar nach bruscar pacáistíochta é, amhail sceanra plaisteach, bréagáin agus mar sin de)
  • bruscar dochrach (amhail salú madraí, clúidíní, snáthaidí, steallairí agus mar sin de)
  • mórmhíreanna bruscair (amhail fearais tí, troscán agus mar sin de)
  • bruscar ilghnéitheach (is é sin, míreanna nach gclúdaítear leis na catagóirí eile, amhail sreangán, éadaí, fabraicí agus mar sin de)

Cuid den

Polasaí