Faigheann an tAire Ryan comhaontú ón Rialtas chun Coimisiún nua um Aistriú Cóir a bhunú

• Foilsíodh an tuarascáil ón Tascfhórsa um Aistriú Cóir

Cheadaigh an Rialtas an 30 Aibreán go mbunófaí Coimisiún nua um Aistriú Cóir chun comhairle a thabhairt maidir le conas aistriú cóir chuig aeráidneodracht in Éirinn a chinntiú.

Chomh maith leis sin, d’fhoilsigh Eamon Ryan, an tAire Comhshaoil, Aeráide agus Cumarsáide, an tuarascáil deiridh ón Tascfhórsa um Aistriú Cóir, rud a bhí mar bhonn eolais faoi Théarmaí Tagartha an Choimisiúin nua um Aistriú Cóir.

Déanfaidh an Coimisiún um Aistriú Cóir an méid seo a leanas:

• Déanfaidh sé taighde fianaisebhunaithe straitéiseach a ullmhú agus a anailísiú i ndáil leis a Aistriú Cóir chun pleanáil fhadtéarmach beartais agus infheistíochta aeráide a réamh-mheas agus chun bonn eolais a chur fúithi.
• Déanfaidh sé meastóireacht ar phleanáil beartais, ar chur chun feidhme beartais agus ar an dul chun cinn ar phrionsabail Aistrithe Chóir na hÉireann a chur le beartais aeráide náisiúnta agus earnála, agus leas á bhaint as anailís ardchaighdeáin fhianaisebhunaithe, agus tabharfaidh sé comhairle agus barúlacha maidir leo sin.
• Soláthróidh sé comhairle straitéiseach agus rannpháirteachas straitéiseach maidir leis an Aistriú Cóir agus tacóidh sé leis an Idirphlé Náisiúnta ar Ghníomhú ar son na hAeráide agus le haon idirphlé eile ar nithe a bhaineann leis an aeráid/leis an aistriú cóir laistigh d’earnálacha aonair.
• Is féidir go rachaidh an Coimisiún i mbun caidreamh réamhghníomhach le pobail, earnálacha nó réigiúin ar leith atá ag déileáil le dúshláin ghéara nó fhadtéarmacha shonracha a eascraíonn as an aistriú, agus is féidir go dtabharfaidh sé comhairle don Rialtas maidir le hidirghabhálacha nó tacaíochtaí spriocdhírithe a d’fhéadfadh cabhrú le haghaidh a thabhairt ar na dúshláin a bhfuil an pobal, earnáil nó réigiún sin ag déileáil leo.

Cé go mbeidh an t-aistriú chuig geilleagar aeráidneodrach ina dhúshlán, is é atá i gCoimisiún a bhunú ná deis chun comhlacht a chur i bhfeidhm a bhfuil de mhisean aige údarás, saineolas agus ceannaireacht tathanta a sholáthar chun tacú leis an Rialtas agus le geallsealbhóirí ar fud na sochaí agus iad ag iarraidh an t-aistriú sin a bhainistiú.

Agus comhairle á tabhairt aige don Rialtas maidir le conas ba cheart d’Éirinn a chinntiú nach bhfágfaí aon duine inár ndiaidh agus í ag comhlíonadh a huaillmhianta aeráide, comhlánóidh an Coimisiún nua ról reatha na Comhairle Comhairlí um Athrú Aeráide. Is é sainordú reachtúil na comhairle comhairlí comhairle a thabhairt don Aire agus don Rialtas maidir leis na beartais um an aeráid a mhaolú agus um oiriúnú don aeráid is gá chun Cuspóir Aeráide Náisiúnta reachtúil na hÉireann a chomhlíonadh. Oibreoidh an Coimisiún i ndlúthchomhar leis an gcomhairle chomhairleach chun a chinntiú nach mbeidh aon fhorluí ann ar a sainorduithe agus a gcláir oibre faoi seach.

Beidh comhaltas an Choimisiúin comhdhéanta d’ainmnithe ó na cúig cholún d’idirphlé sóisialta (an Colún Talmhaíochta; an Colún Pobail agus Deonach; an Colún Fostóirí; an Colún Comhshaoil; agus an Colún Ceardchumann) agus de dhaoine aonair a bhfuil saineolas acu ar dhisciplíní ábhartha éagsúla, lena n-áirítear cearta an duine agus comhionannas, forbairt scileanna, forbairt tuaithe agus pobail, cuimsiú sóisialta, an t-aistriú eacnamaíoch glas, agus dearcthaí óige.

Beidh cathaoirleach neamhspleách ag an gCoimisiún.

Ag labhairt dó faoi, dúirt an tAire Ryan:

Seolfaidh an tAire feachtas earcaíochta chun comhaltaí a cheapadh chuig an gCoimisiún nua i gceann tamaillín, d’fhonn é a bhunú go foirmiúil agus an chéad chruinniú dá chuid a chur ar siúl i Ráithe 3 i mbliana.

An Tascfhórsa um Aistriú Cóir

Thionóil an tAire Ryan an Tascfhórsa um Aistriú Cóir i mí Mheán Fómhair 2023, agus é mar shainordú aige moltaí a thabhairt don Aire agus don Rialtas maidir le Coimisiún fadtéarmach um Aistriú Cóir a bhunú. Tháinig an Tascfhórsa le chéile roinnt uaireanta ón uair sin i leith agus chuir sé an tuarascáil deiridh uaidh faoi bhráid an Aire i mí Feabhra 2024.

Is féidir tuilleadh faisnéise a fháil faoin Tascfhórsa, faoin Tuarascáil Deiridh uaidh agus faoi Théarmaí Tagartha an Choimisiúin nua um Aistriú Cóir ar Item was unpublished or removed

CRÍOCH

An Creat Beartais um Aistriú Cóir

Tríd an bPlean Gníomhaithe ar son na hAeráide, ghlac an Rialtas creat uileghabhálach le haghaidh forbairt beartais, áit a nglactar cur chuige atá bunaithe ar phrionsabail chun an tAistriú Cóir a shainiú in Éirinn. Tá an creat sin comhdhéanta de cheithre phrionsabal, atá ag teacht leis na Treoirlínte ón Eagraíocht Idirnáisiúnta Saothair, le Creat-Choinbhinsiún na Náisiún Aontaithe ar an Athrú Aeráide agus le creataí agus moltaí an Aontais Eorpaigh, rud a fhágann gur féidir iad a chur i bhfeidhm ar fud earnálacha ilchineálacha:

• Cur chuige comhtháite, struchtúrtha agus fianaisebhunaithe chun ár bhfreagairt do riachtanais aistrithe chóir a shainaithint agus a phleanáil;
• Na scileanna cearta a bheith á dtabhairt do dhaoine chun go mbeidh siad in ann páirt a ghlacadh sa gheilleagar astaíochtaí nialasacha amach anseo agus leas a bhaint as;
• Na costais a bheith á roinnt sa chaoi is go mbeidh an tionchar cothrom agus nach ngéarófar ar na neamhionannais reatha; agus
• Idirphlé sóisialta chun a chinntiú go gcumhachtófar saoránaigh agus pobail a mbeidh tionchar orthu agus go mbeidh siad lárnach don phróiseas aistrithe.

Ar aon dul leis an uaillmhian de chuid an Rialtais go ndéanfaí na prionsabail sin a phríomhshruthú go seasta isteach sa bheartas aeráide, tá príomhearnálacha i mbun na prionsabail sin a chomhtháthú isteach i ndearadh a mbeartas agus a mbeart faoi seach tríd an bPlean Gníomhaithe ar son na hAeráide, ar plean bliantúil é.