Leasuithe ar an Acht um Nochtadh Cosanta 2022

Forálann an tAcht um Nochtadh Cosanta, 2014 creat cosaintí reachtúla do sceithirí in Éirinn. Rinneadh athchóiriú suntasach ar an Acht leis an Acht um Nochtadh Cosanta (Leasú), 2022, a síníodh ina dhlí i mí Iúil. Tháinig an reachtaíocht nua i bhfeidhm an 1 Eanáir 2023.

Tá beartas agus nósanna imeachta curtha i bhfeidhm ag an Roinn Cosanta maidir le Nochtaí Cosanta a dhéanamh sa roinn. Forbraíodh iad sin i gcomhréir leis an Acht um Nochtadh Cosanta, 2014 agus ghlac Bord Bainistíochta na roinne leo. Leagtar amach iontu an próiseas trína bhféadfaidh ‘oibrí’ de chuid na roinne nochtadh cosanta a dhéanamh, an méid a tharlóidh ar nochtadh a dhéanamh agus an méid a dhéanfaidh an roinn chun an nochtóir a chosaint. Déanfar an beartas agus na nósanna imeachta a nuashonrú chun an tAcht um Nochtadh Cosanta (Leasú), 2022, a tháinig i bhfeidhm an 1 Eanáir 2023 agus chun an Treoir Reachtúil do chomhlachtaí poiblí agus do dhaoine forordaithe, arna foilsiú ag an Roinn Caiteachais Phoiblí agus Athchóirithe i mí na Samhna 2023, a léiriú.

Tacaíonn an próiseas leis an dúthracht a chaitheann an roinn lena chinntiú go spreagann, go n-éascaíonn agus go dtacaíonn cultúr agus timpeallacht oibre na roinne le haon bhall foirne de chuid na roinne ‘labhairt amach’ ar aon cheist a d’fhéadfadh drochthionchar a imirt ar chumas na roinne a róil agus a freagrachtaí uile a chomhlíonadh i gceart agus go hiomlán de réir an chaighdeáin ardfheidhmíochta is gá.

Is féidir leis na daoine seo a leanas nochtadh cosanta a dhéanamh faoin mbeartas:

Gach “oibrí” sa roinn mar a shainmhínítear in alt 3 den Acht, lena n-áirítear:

• fostaithe reatha agus iar-fhostaithe
• oibrithe deonacha
• conraitheoirí neamhspleácha
• daoine faoi oiliúint
• iarrthóirí poist

Leagtar amach sa bheartas an próiseas trína bhféadfaidh oibrí nochtadh cosanta a dhéanamh, an chaoi a láimhseáiltear tuairiscí den sórt sin agus an méid a dhéanfaidh an roinn chun an duine a dhéanann an nochtadh a chosaint.

Caitheann an Roinn Cosanta an-dúthracht le cultúr a chothú inar féidir lenár n-oibrithe go léir labhairt amach go sábháilte agus aon nithe is údar imní dóibh a thuairisciú faoi mhí-iompar iomchuí mar a shainmhínítear sa reachtaíocht, agus leis na tacaíochtaí riachtanacha a sholáthar dóibh siúd a ardaíonn nithe is údar imní le meon macánta.

Tá tacaíochtaí saor in aisce agus neamhspleácha ar fáil d’aon duine atá ag smaoineamh ar nochtadh cosanta a dhéanamh, nó atá tar éis nochtadh cosanta a dhéanamh. Is féidir le duine ar bith teagmháil a dhéanamh leis an líne chabhrach ‘Speak Up’ (1800 844 866), seirbhís atá saor in aisce agus faoi rún, é sin nó an Fhoirm Thuairiscithe Shlán, ríomhphost, post, nó aip Signal a úsáid, arb iad Transparency International Ireland a oibríonn iad. Tá an próiseas seo neamhspleách ar an roinn.

Nochtaí Cosanta d’aird na Roinne Cosanta

Seoltar nochtaí leictreonacha ar ríomhphost chuig pdcorrespondence@defence.ie

Marcáiltear Nochtaí Cosanta a chuirtear sa phost ‘faoi rún’ agus seoltar iad chuig an seoladh a leanas:

Bernadette Dempsey, An Oifig um Nochtadh Cosanta, An Roinn Cosanta, Bóthar an Stáisiúin, Droichead Nua, Co. Chill Dara, W12 AD93.

Más rud é go bhfuil, nó go raibh, oibrí fostaithe i gcomhlacht poiblí, is féidir leis an oibrí nochtadh cosanta a dhéanamh d’Aire iomchuí.

Sainmhínítear “Aire iomchuí” mar Aire atá freagrach as an gcomhlacht poiblí lena mbaineann agus a bhfuil feidhmeanna, bíodh siad reachtúil nó eile, maidir leis an gcomhlacht poiblí, dílsithe dó, nó Aire Stáit ar tarmligeadh aon fheidhm den sórt sin dó. Go ginearálta, is gnách gurb é sin Aire mháthair-roinn an chomhlachta phoiblí.

Cuirtear nochtaí leictreonacha ar ríomhphost chuig an Aire Cosanta ar pdministercorrespondence@defence.ie

Marcáiltear Nochtaí Cosanta a chuirtear sa phost ‘faoi rún’ agus seoltar iad chuig an seoladh a leanas:

An tAire Cosanta, An Roinn Cosanta, Bóthar an Stáisiúin, Droichead Nua, Co. Chill Dara, W12 AD93.

Cuirfear Nochtaí Cosanta a gheobhaidh an tAire díreach chuig an gCoimisinéir um Nochtadh Cosanta laistigh de 10 lá féilire ó dháta a bhfála gan an tAire an tuairisc ná an fhaisnéis ná aon líomhain sa nochtadh a bhreithniú. Ba cheart aon cheisteanna nó comhfhreagras breise a chur go díreach chuig an gCoimisinéir.

Tá daoine áirithe forordaithe le nochtaí cosanta a fháil (“daoine forordaithe”). Ina measc tá ceannairí agus oifigigh shinsearacha i raon comhlachtaí a bhfuil baint acu le maoirseacht nó rialáil earnálacha áirithe den gheilleagar nó den tsochaí.

Tá liosta iomlán na ndaoine forordaithe le fáil in I.R. Uimh. 367 de 2020.[BD(1]

Is duine forordaithe faoin Acht é Ard-Rúnaí na Roinne Cosanta le nochtaí seachtracha a fháil ar ábhair a bhaineann le bronnadh conarthaí áirithe a bhfuil baint acu le Cúrsaí Cosanta agus Slándála arna leagan síos i Rialacháin an Aontais Eorpaigh (Bronnadh Conarthaí a bhfuil baint acu le Cúrsaí Cosanta agus Slándála), 2012 (I.R. Uimh. 62 de 2012).

Nochtadh cosanta atá i nochtadh a dhéanann tú do dhuine forordaithe ar chuntar go sásaítear an dá choinníoll seo:

• Creideann tú le réasún go bhfuil an mí-iompar ábhartha faoi réimse freagrachta an duine forordaithe.
• Is fíor go substaintiúil an fhaisnéis a nochtann tú agus aon líomhain atá inti (is caighdeán níos airde é sin ná mar atá riachtanach i gcás nochtadh do d’fhostóir).

Ní mór don duine forordaithe:

• Do thuairisc a admháil laistigh de 7 lá.
• Do thuairisc a fhiosrú go dúthrachtach.
• Aiseolas a thabhairt duit, laistigh de 3 mhí, ar na bearta a rinneadh nó atá beartaithe (is féidir an tréimhse sin a shíneadh go 6 mhí i gcásanna áirithe ach údar maith a bheith ann).
• Faisnéis a thabhairt duit faoi thoradh deiridh aon imscrúduithe.

Is féidir tuairiscí a thabhairt go díreach don Oifig um Nochtuithe Cosanta, ag pdcorrespondence@defence.ie.