Ár dTodhchaí Tuaithe: Osclaíonn an tAire Calleary sraith tionscadal forbartha tuaithe go hoifigiúil i Loch Garman
- Foilsithe: 10 Nollaig 2025
- An t-eolas is déanaí: 10 Nollaig 2025
- Athoscailt an Seamlais, ceann de na háiteanna is stairiúla i Ros Mhic Thriúin
- Freastalaíonn an tAire Calleary ar shraith oscailtí oifigiúla agus iompaíonn sé fód ar fud an chontae
- Seoladh phlean earnála an PFN freisin
Inniu, (Dé Céadaoin, an 10 Nollaig 2025) thug an tAire Forbartha Tuaithe agus Pobail, Dara Calleary TD, cuairt ar Loch Garman chun sraith tionscadal a mhaoiníonn a Roinn a oscailt go hoifigiúil.
Thosaigh an tAire i Ros Mhic Thriúin áit ar athoscail sé an Seamlas go hoifigiúil, ceann de na háiteanna is stairiúla i Ros Mhic Thriúin, tar éis tionscadal athghiniúna a maoiníodh tríd an Scéim Athnuachana Baile agus Sráidbhaile.
Chruthaigh an tionscadal seo spás poiblí ardchaighdeáin a chuireann rochtain do choisithe ar fáil, agus a chuireann le foirgneamh oidhreachta an Seamlais a athúsáidtear le haghaidh úsáide ilchuspóirí pobail agus turasóireachta.
Ag labhairt i Ros Mhic Thriúin inniu, dúirt an tAire Calleary:
“Tá mo thiomantas chun tacú le bailte agus sráidbhailte tuaithe agus iad a fhorbairt bunaithe ar chuspóir Ár dTodhchaí Tuaithe, polasaí an Rialtais maidir le forbairt tuaithe, agus tá sé mar aidhm aige na coinníollacha a chruthú chun pobail thuaithe in Éirinn a dhéanamh níos tarraingtí le maireachtáil, oibriú agus páirt a ghlacadh iontu.
“Tugadh isteach an Scéim Athnuachana Bailte agus Sráidbhailte in 2016 agus dearadh é chun bailte agus sráidbhailte tuaithe ar fud na tíre a athnuachan. Ó bunaíodh í, leithdháileadh beagnach €184 mhilliún ar bhreis is 1800 tionscadal ar fud na tíre. As sin, leithdháileadh breis is €9 milliún ar thionscadail anseo i gcontae Loch Garman.
“Tá an Rialtas bródúil as tacú le claochlú na gceantar seo i Loch Garman. Is é seo an cineál infheistíochta a fhaigheann luach saothair amach anseo, ag spreagadh daoine chun teacht le chéile agus ag neartú an phobail.”
Thaistil an tAire Calleary go Baile Uí Mhítigh freisin chun an fód a iompú ag suíomh ionad pobail nua. Ceadaíodh maoiniú os cionn €1.4 mhilliún do Chomhairle Chontae Loch Garman faoin gCiste Infheistíochta Ionad Pobail chun saoráid nua a thógáil ar an láthair úrnua.
Thaistil sé ansin go Teach Munna, áit ar thug sé cuairt ar shuíomh a cheannaigh Comhairle Chontae Loch Garman le maoiniú a ceadaíodh faoin mBeart Ceannaithe Talún nó Foirgnimh 2025. Tá an talamh suite in aice le agus taobh thiar d'Ionad Pobail Ghrúpa Gníomhaíochta Theach Munna. Leathnófar na seirbhísí atá ann cheana féin agus forbrófar an dara bealach isteach ar Bhóthar Sheanrois ar an talamh breise seo.
Ansin, d’iompaigh an tAire Calleary an fód ag Tionscadal Chiste Infheistíochta Ionad Pobail ag Club CLG Oileán Mhuire. Ceadaíodh maoiniú €144,990 do Ghiomnáisiam Phobal Oileán Mhuire don tionscadal.
Ar deireadh, thaistil an tAire go Calafort Ros Láir le haghaidh oscailt oifigiúil Mhol Pobail agus Fiontraíochta an Bhainc. Áirítear leis an tionscadal críochnaithe oifigí agus seomraí cruinnithe athchóirithe, a bheidh ar fáil le ligean ar cíos ag grúpaí pobail, eagraíochtaí áitiúla agus gnólachtaí.
Agus é i Loch Garman, d’fhógair an tAire foilsiú phlean earnála PFN a Roinne freisin. Ag labhairt faoin bplean, dúirt an tAire:
“Tá áthas orm a bheith i Loch Garman inniu chun a fheiceáil go díreach conas atá na hinfheistíochtaí a rinneamar cheana féin ag déanamh difríochta dearfach do phobail.
“Cuirfidh an Plean Forbartha Náisiúnta an maoiniú riachtanach ar fáil chun cur leis na tacaí láidre a chuireann an Rialtas ar fáil cheana féin chun freastal ar ár bpobail. Tacóidh an maoiniú seo le pobail ar fud na tíre agus cuirfidh sé cumhacht bhreise leo, agus spreagfaidh sé forbairt ár gceantair Ghaeltachta.
“Ligfidh an maoiniú a méadaíodh sa Phlean Forbartha Náisiúnta dúinn infheistíocht a dhéanamh i mbonneagar ríthábhachtach céanna dár bpobail oileáin, ag feabhsú áiseanna do dhaoine atá ina gcónaí ar ár n-oileáin agus do thurasóirí ar cuairt. Cuirfidh sé ar chumas freisin áiseanna feabhsaithe a sholáthar chun an Ghaeilge a chur chun cinn agus a mhúineadh.
“Cinnteoidh seachadadh ghealltanais chlár an Rialtais, amhail athbhunú cláir de stíl RAPID atá dírithe ar ár bpobail is mó faoi mhíbhuntáiste, go mbainfidh ionaid uirbeacha i gceantair thuaithe na hÉireann leas as an leibhéal maoinithe seo a méadaíodh freisin, rud a dhéanfaidh difríocht dhearfach do dhaoine ar fud na tíre.”
Tá an Plean Infheistíochta Earnála ar fáil anseo.
Nótaí don eagarthóir
Leithdháiltí Caipitil an Phlean Forbartha Náisiúnta 2026-2030
Tar éis athbhreithniú 2025 ar an bPlean Forbartha Náisiúnta, comhaontaíodh na huasteorainneacha caipitil seo a leanas don Roinn Forbartha Tuaithe agus Pobail agus Gaeltachta. Cuirfidh an Plean Forbartha Náisiúnta €1.3 bhilliún san iomlán ar fáil don Roinn thar an tréimhse idir 2026 agus 2030, agus leagtar leithdháiltí bliantúla amach sa tábla thíos. Méadóidh maoiniú caipitil ó €258 milliún in 2025 go €273 mhilliún in 2026. Beidh maoiniú caipitil do 2029 agus 2030 cothrom le €255 mhilliún in aghaidh na bliana.
|
2025 |
2026 |
2027 |
2028 |
2029 |
2030 |
|
|
Leithdháileadh Iomlán PFN (€m) |
259 |
273 |
273 |
273 |
255 |
255 |
Cuireann an Roinn Forbartha Tuaithe agus Pobail agus Gaeltachta a scéimeanna caipitil i gcrích faoi na réimsí cláir leathana seo a leanas: (i) forbairt tuaithe; (ii) forbairt pobail, agus (iii) an Ghaeltacht agus na hOileáin. Leagtar amach sa tábla thíos na leithdháiltí caipitil atá beartaithe ar fud na dtrí réimse cláir ar bhonn bliantúil idir 2026 agus 2030.
|
Meastachán Caipitil (€m)/Bliain |
2025 |
2026 |
2027 |
2028 |
2029 |
2030 |
|
Forbairt Tuaithe & Gnóthaí Réigiúnacha |
165.00 |
160.00 |
170.00 |
176.00 |
171.00 |
171.00 |
|
Forbairt Pobail |
38.00 |
46.80 |
49.80 |
50.30 |
50.80 |
50.80 |
|
An Ghaeltacht agus na hOileáin |
30.05 |
55.40 |
52.40 |
45.90 |
32.40 |
32.40 |
|
Uasteorainneacha Caipitil an RFTPG |
235.05 |
263.00 |
273.00 |
273.00 |
255.00 |
255.00 |
|
Ciste Aitheantais Pobail Neamh-Lárnach |
25.00 |
10.00 |
0.00 |
0.00 |
0.00 |
0.00 |
|
Caipitil Iomlán |
259.00 |
273.00 |
273.00 |
273.00 |
255.00 |
255.00 |
Tá Athbhreithniú ar an bPlean Forbartha Náisiúnta 2025 ar fáil ar Gov.ie ag an nasc seo a leanas: Athbhreithniú ar an bPlean Forbartha Náisiúnta 2025
Ár dTodhchaí Tuaithe
Is é Ár dTodhchaí Tuaithe an polasaí uile-rialtais do cheantair thuaithe na hÉireann do thréimhse 2021-2025. Glactar cur chuige níos straitéisí, uaillmhianaí agus iomlánaíche ann maidir le hinfheistíocht a dhéanamh i gceantair thuaithe agus deiseanna a uasmhéadú dóibh.
Scéim Athnuachana Baile agus Sráidbhaile
Ó seoladh an Sceim Athnuachana Baile agus Sráidbhaile in 2016, gealladh breis is €177m chun tacú le seachadadh beagnach 1800 tionscadal ar fud na tíre. Ó 2016 i leith, leithdháileadh breis is €9 milliún i maoiniú na Scéime do Loch Garman. Ina theannta sin, in 2024, cuireadh maoiniú €99,000 ar fáil do thionscadal 2 Bhearta Forbartha Tionscadail faoi Shraith Tacaíochtaí Lár an Bhaile.