Comhairliúchán poiblí ar an dara Plean Oiriúnaithe Earnála um Athrú Aeráide Iompair (POEI II)

Tá athrú aeráide ag dul i bhfeidhm ar ár gcóras iompair cheana féin, rud a fhágann moilleanna, cealuithe taistil agus damáiste don bhonneagar. Ó thuilte agus stoirmeacha go leibhéil na farraige ag ardú, tá drochaimsir ag cur isteach ar thurais, ag déanamh damáiste do bhonneagar, agus ag cur brú ar an gcaoi a ndéanaimid pleanáil, tógáil agus cothabháil ar ár gcórais iompair.

Chun freagairt do na dúshláin seo, tá an dara Plean Oiriúnaithe Earnála Iompair don Athrú Aeráide (POEI II) forbartha ag an Roinn Iompair, i gcomhar le páirtithe leasmhara tábhachtacha. Leagtar amach sa dréachtphlean seo conas is féidir le córas iompair na hÉireann oiriúnú do rioscaí aeráide amach anseo agus athléimneacht fhadtéarmach a thógáil ar bhóithre, ar iarnróid, ar chalafoirt, ar aerfoirt, ar iompar poiblí agus ar thaisteal gníomhach.

Anois, ba mhaith linn cloisteáil uait.

Seo an chéad chomhairliúchán poiblí ar an bplean oiriúnaithe iompair i mbreis agus cúig bliana. Fágann sin gur deis annamh agus thábhachtach í seo chun tionchar a imirt ar an gcaoi a ndéanann Éire pleanáil le haghaidh athléimneachta aeráide. Cé go ndéantar aghaidh a thabhairt ar ghnéithe den oiriúnú iompair tríd an bPlean Gníomhaithe ar son na hAeráide (CAP) bliantúil freisin, díríonn an comhairliúchán seo go sonrach ar phleanáil oiriúnaithe don iompar.

Tá sé mar chuid den phróiseas an Plean Oiriúnaithe Earnála Iompair don Athrú Aeráide bunaidh ó 2019 (POEI I) a nuashonrú, i gcomhréir le Creat Náisiúnta Oiriúnaithe nua na hÉireann agus leis na Treoirlínte Pleanála Oiriúnaithe Earnála nuashonraithe.

Ba mhaith linn d’ionchur a fháil chun cabhrú le leagan deiridh an dara Plean Oiriúnaithe Earnála Iompair (POEI II) a mhúnlú. Táimid ag iarraidh aiseolais ó dhaoine aonair, pobail, gnólachtaí agus eagraíochtaí ar fud na hÉireann. Go háirithe, ba mhaith linn do thuairimí a chloisteáil maidir le:

• cibé an gcabhraíonn an plean lenár gcóras iompair a ullmhú don athrú aeráide
• cé na gnéithe den iompar is mó atá i mbaol agus an tionchar atá orthu cheana féin in do cheantar
• cén tacaíocht nó athruithe atá de dhíth chun oiriúnú aeráide a chur i ngníomh
• conas is féidir linn a chinntiú go bhfuil na hathruithe seo cothrom agus ag obair do gach duine

Trí d’aiseolas a roinnt linn, is féidir leat cabhrú leis an gcaoi a n-ullmhaíonn Éire i gcomhair tionchair aeráide agus a chinntiú go bhfanfaidh ár gcóras iompair sábháilte, iontaofa agus cuimsitheach do chách.

Díríonn POEI II ar oiriúnú don athrú aeráide. Is doiciméad straitéiseach é atá deartha chun cabhrú le córas iompair na hÉireann athléimneacht fhadtéarmach a thógáil.

Maolú aeráide i gcomparáid le hOiriúnú - cad é an difríocht?

Ciallaíonn maolú dul i ngleic le cúiseanna an athraithe aeráide (e.g. astaíochtaí a laghdú nó aistriú chuig iompar ísealcharbóin).

Ciallaíonn oiriúnú freagairt do thionchair aeráide atá ag tarlú cheana féin nó a mheastar a tharlóidh amach anseo. (e.g. ullmhú do thuilte, stoirmeacha, tonnta teasa, ardú ar leibhéal na mara agus tionchair aeráide eile).

An fáth a bhfuil tábhacht le hoiriúnú aeráide

Is próiseas leanúnach é an t-oiriúnú, ní réiteach aonuaire.

Ciallaíonn athléimneacht aeráide bonneagar an lae inniu a chosaint ón aeráid agus ullmhú do dhúshláin an lae amárach.

Leagtar amach sa phlean 39 ngníomh tosaíochta chun cur isteach ar sheirbhísí a laghdú, bonneagar iompair a chosaint agus Éire a choinneáil ag gluaiseacht go sábháilte agus go héifeachtach.

Cuireann sé na huirlisí, an t-eolas agus an tacaíocht ar fáil do ghníomhaireachtaí iompair, d’oibreoirí agus do phobail chun pleanáil, infheistíocht a dhéanamh agus oiriúnú.

Léigh an dréacht POEI II

Tuilleadh eolais faoin gCreat Náisiúnta um Oiriúnú don Athrú Aeráide agus na Treoirlínte

Sula ndéanann tú an suirbhé, iarraimid ort na hachoimrí gearra thíos a léamh. Tagann gach ceann acu le cuid den phlean agus leagtar béim iontu ar na príomhphointí a bhfuilimid ag lorg do thuairimí orthu.

Is féidir leat iniúchadh a dhéanamh ar:

• cén fáth a bhfuil tábhacht le hoiriúnú aeráide don iompar
• an méid atá athraithe ó bhí an chéad phlean ann in 2019
• an méid a deir an eolaíocht aeráide faoi thodhchaí aeráide na hÉireann
• conas a sainaithníodh agus a tugadh tús áite do rioscaí aeráide d'earnáil iompair na hÉireann
• cad iad na bearta atá beartaithe
• conas a dhéanfar dul chun cinn a rianú agus a chur chun cinn

Más fearr leat an ceistneoir a íoslódáil agus é a sheoladh ar ais leis an bpost (chuig an seoladh atá liostaithe thíos), bain úsáid as na naisc thíos le do thoil.

Tabhair faoi deara go bhfuil dhá leagan ar fáil — ceann d’aonair agus ceann d’eagraíochtaí:

• Comhairliúchán T-SAP II: Foirm aiseolais do dhaoine aonair
• Comhairliúchán T-SAP II: Foirm aiseolais d’eagraíochtaí

Amchlár comhairliúcháin

• Suirbhé oscailte: Dé hAoine 6 Meitheamh – Dé hAoine 4 Iúil 2025
• Tuarascáil achomair foilsithe: Lúnasa 2025
• Plean deiridh eisithe: Meán Fómhair 2025

Naisc chabhracha

• Léigh an dréacht POEI II
• Achoimre i mBéarla Simplí
• Ceisteanna Coitianta faoin gcomhairliúchán
• Tuilleadh eolais faoin gCreat Náisiúnta Oiriúnaithe
• suirbhé ar líne
• ceistneoir do dhaoine aonair
• ceistneoir d'eagraíochtaí

Is féidir leat d’aiseolas a sheoladh tríd an bpost nó ríomhphost freisin:

Beidh an comhairliúchán poiblí ar siúl ó Dé hAoine an 6 Meitheamh go dtí Dé hAoine an 4 Iúil 2025. Ní féidir aighneachtaí ná tuairimí a fhaightear lasmuigh den tréimhse chomhairliúcháin phoiblí a bhreithniú.

Táimid tiomanta do bheith ag plé le páirtithe leasmhara ar bhealach soiléir, oscailte agus trédhearcach. Féadfaidh aon duine nó eagraíocht aighneacht a dhéanamh i leith an chomhairliúcháin seo. Beidh gach freagra á mheas sula bhfoilseofar an leagan deiridh den Phlean Oiriúnaithe Earnála Iompair don Athrú Aeráide (POEI II).

Tá do fhreagra ar an gcomhairliúchán seo faoi réir:

• an Achta um Shaoráil Faisnéise 2014 (FOI)
• na Rialachán um Rochtain ar Fhaisnéis faoin gComhshaol 2007–2018 (AIE)
• an Achta um Chosaint Sonraí 2018 agus an Rialacháin Ghinearálta maidir le Cosaint Sonraí (GDPR)

Cé atá ag bailiú do chuid sonraí?

Is í an Roinn Iompair (RI) an Rialaitheoir Sonraí don chomhairliúchán seo. Tá AECOM ag riaradh an chomhairliúcháin thar ceann na Roinne agus gníomhaíonn sé mar Phróiseálaí Sonraí faoi threoir ón RI.

Conas a úsáidfear do shonraí

Stórálfar na freagraí go léir go slán agus ní úsáidfear iad ach amháin chun an t-aiseolas a anailísiú agus an POEI II deiridh a mhúnlú. Ní gá duit faisnéis phearsanta a sholáthar mura dteastaíonn uait é. Déanfar aon sonraí pearsanta a fhaightear a anaithnidiú nó a cheilt sula ndéanfar anailís orthu nó sula bhfoilseofar iad.

Foilsiú freagraí

Féadfaimid achoimre ar na haighneachtaí a fuarthas a fhoilsiú ar ár suíomh Gréasáin. Má dhéanaimid, bainfear aon sonraí pearsanta sula bhfoilseofar iad.

Cuir in iúl aon fhaisnéis íogair atá ann

Agus tú ag freagairt, cuir in iúl go soiléir an bhfuil aon chuid de d’aighneacht ina bhfuil:

• faisnéis phearsanta
• faisnéis íogair tráchtála nó rúnda nach mian leat a nochtadh faoi Shaoráil Faisnéise, AIE, nó a fhoilsiú ar shlí eile. Breithneoimid gach iarratas den sórt sin

Léigh ár bhFógra Príobháideachta Sonraí

Ba mhaith linn d’aird a tharraingt ar ár Fógra Príobháideachta Sonraí a mhíníonn:

• conas agus cathain a bhailímid sonraí pearsanta
• cén fáth a ndéanaimid amhlaidh
• conas a láimhseálaimid an fhaisnéis sin
• do chearta maidir le bailiú faisnéise pearsanta
• conas is féidir leat na cearta sin a fheidhmiú

Chun féachaint ar an gcomhairliúchán cliceáil ar an gcnaipe thíos.