Molann an Rialtas ceapacháin chuig Coimisiún na hÉireann um Chearta an Duine agus Comhionannas

Tá moltaí na Seirbhíse um Cheapacháin Phoiblí maidir le seisear iarrthóirí a cheapadh chuig Coimisiún na hÉireann um Chearta an Duine agus Comhionannas tugtha dá haire agus glactha ag an gComh-aireacht inniu, an 4 Iúil 2023, ag teacht leis an bpróiseas atá leagtha amach in Alt 13 d’Acht na hÉireann um Chearta an Duine agus Comhionannas 2014.

Dúirt an tAire Leanaí, Comhionannais, Míchumais, Lánpháirtíochta agus Óige, Roderic O’Gorman, a chuir na moltaí faoi bhráid an Rialtais:

Cuirfear na moltaí seo, a d’eascair as próiseas neamhspleách de chuid na Seirbhíse um Cheapacháin Phoiblí, ar aghaidh anois lena gceadú chuig Tithe an Oireachtais agus chuig an Uachtarán. Tá an próiseas ceapacháin do chomhaltaí an Choimisiúin á rialú ag Alt 13(1)(b) d’Acht fá Choimisiún na hÉireann um Chearta an Duine agus Comhionannas, 2014. Foráiltear leis an Acht go gceapfaidh an tUachtarán (a) comhaltaí den Choimisiún ar chomhairle an Rialtais, agus (b) tar éis rún a rith ó gach Teach den Oireachtas ag moladh an cheapacháin.

Críoch

Is é Coimisiún na hÉireann um Chearta an Duine agus Comhionannas institiúid náisiúnta na hÉireann um chearta an duine agus comhlacht comhionannais. Is comhlacht poiblí neamhspleách é a bhfuil sainordú aige a bunaíodh faoi Acht fá Choimisiún na hÉireann um Chearta an Duine agus Comhionannas, 2014 chun cearta an duine agus comhionannas a chosaint agus a chur chun cinn. Ina theannta sin, féachann sé le cultúr a fhorbairt ina bhfuil meas ar chearta an duine, ar chomhionannas agus ar thuiscint idirchultúrtha sa stát. Is é an misean atá aige ná “sochaí atá cóir agus cuimsitheach a thógáil a dhéanann cearta an duine agus an comhionannas a chosaint agus a chur chun cinn in Éirinn.”

De réir Acht 2014, thug an tSeirbhís um Cheapacháin Phoiblí faoi phróiseas roghnúcháin le déanaí chun seisear comhaltaí den Choimisiún a cheapadh.

I gcomhair ceapacháin:

• Is státseirbhíseach sinsearach é an Dr Andrew Forde a bhfuil taithí fhairsing náisiúnta agus idirnáisiúnta aige ar chearta an duine. Tá an Dr Forde i gceannas ar Athghiniúint Tuaithe sa Roinn Forbartha Tuaithe agus Pobail faoi láthair agus tá céimeanna LLM agus PhD aige sa dlí idirnáisiúnta um chearta an duine, le saineolas ar leith dírithe ar an gCoinbhinsiún Eorpach um Chearta an Duine. Is comhalta cuartaíochta é an Dr Forde freisin ag Ionad na hÉireann um Chearta an Duine agus scríobhann sé go forleathan ar chúrsaí a bhaineann le cearta an duine san Eoraip.

• Is dlíodóir agus abhcóide idirnáisiúnta um chearta an duine é Caoilfhionn Gallagher KC FRSA, a dhéanann speisialtóireacht i ndlí chearta an duine, sa dlí poiblí, in ionchoisne, i gcúram pobail, i ndlí príosúin agus i ndlí na meán. Ó 2005 i leith, ghníomhaigh Caoilfhionn in go leor cásanna cinniúnacha maidir le cearta an duine os comhair na Cúirte Eorpaí um Chearta an Duine, os comhair chomhlachtaí na Náisiún Aontaithe agus os comhair binsí idirnáisiúnta eile, os comhair Choiste Breithiúnach na hArdchomhairle, agus os comhair cúirteanna sa Ríocht Aontaithe agus roinnt dlínsí eile. Is í Caoilfhionn an Rapóirtéir Speisialta reatha maidir le Cosaint Leanaí, arna cheapadh ag Rialtas na hÉireann don ról sin i mí Eanáir 2023.

• Tá Colin Harvey ina Ollamh le Dlí Chearta an Duine in Ollscoil na Banríona, Béal Feirste agus ina Stiúrthóir ar an Ionad um Chearta an Duine. Tá an tOllamh Harvey ina Choimisinéir ar Choimisiún Thuaisceart Éireann um Chearta an Duine, tá sé tar éis dlí chearta an duine a mhúineadh le beagnach 30 bliain anuas agus tá an dlí um chearta an duine scríofa agus gafa go forleathan aige ar an leibhéal áitiúil agus ar fud an domhain.

• Is í Eoin Ronayne Cathaoirleach Chuideachta Comhpháirtíochta Ceantair Phort Láirge agus Comhairleoir Tionscadail Speisialta in Fórsa. Tá cúlra fairsing ag Eoin mar oifigeach sinsearach ceardchumainn agus d’fhostaigh Fórsa é ar réimse tionscadal oibriúcháin agus seachadadh polasaí do Chomhdháil Cheardchumann na hÉireann (ICTU). Tá Eoin ina bhall d’Fheidhmeannach an Comhdhála na gCeardchumann le blianta fada agus comhalta é freisin de Choiste Feidhmiúcháin na hÉireann de Chónaidhm Eorpach an Aontais Seirbhíse Poiblí.

• Is dlíodóir, abhcóide liigator agus bainisteoir é Noeline Blackwell a bhfuil taithí leathan aige ar chaighdeáin, oibríochtaí, cleachtais agus dúshláin chearta an duine. Is í Noeline Príomhoifigeach Feidhmiúcháin reatha Ionad Éigeandála um Éigniú Bhaile Átha Cliath ó 2016 agus bhí sí ina hArd-Stiúrthóir ar FLAC 2005-2016. I measc na mball boird roimhe seo ag Noeline tá Cónaidhm Idirnáisiúnta Chearta an Duine, Cosantóirí Túslíne, Comhairle Inimirceach na hÉireann, agus Amnesty International Éireann.

• Tá an Dr Salome Mbugua ina chomhalta den Choimisiún ar Choimisiún na hÉireann um Chearta an Duine agus Comhionannas ó 2018 i leith agus tá taithí fhairsing aige ar cheannaireacht, bainistíocht shinsearach, pleanáil straitéiseach, bainistiú pearsanra, forbairt tionscadal, cur chun feidhme, forbairt eagraíochtúil, monatóireacht ar bhuiséad, agus príomhshruthú inscne. Is é an Dr Mbugua bunaitheoir dhá eagraíocht atá bunaithe ar chomhionannas, AkiDwA agus Wezesha agus tá sé go mór ar son cearta an duine, comhionannas inscne, agus cuimsiú éagsúlachta.