HHC (Hexahydrocannabinol)

Is druga rialaithe Sceideal 1 faoin Acht um Mí-Úsáid Drugaí 1977 an druga HHC (Hexahydrocannabinol) anois. Ciallaíonn sé seo go bhfuil allmhairiú, onnmhairiú, táirgeadh, seilbh, díol agus soláthar táirgí ina bhfuil HHC mídhleathach anois.

Tá HHC ar cheann de 14 substaint nua, lena n-áirítear roinnt canabinoidí leathshintéiseacha agus beinsodé-aiseipín atá aicmithe le déanaí mar dhrugaí rialaithe. Rinneadh é seo le hOrdú Dearbhaithe déanta ag Rialtas na hÉireann ar 29 Iúil 2025. Tugann sé cumhachtaí breise forfheidhmithe don Gharda Síochána chun dul i ngleic leis an trádáil i ndrugaí aindleathacha.

Rialaíonn Acht Mí-Úsáide Drugaí 1977 allmhairiú, onnmhairiú, táirgeadh, soláthar agus seilbh drugaí rialaithe. Is iad drugaí rialaithe Sceideal 1 iad siúd nach bhfuil aon luach míochaine ná teiripeach acu agus nach bhfuil aon úsáid tráchtála acu agus a bhfuil riosca an-ard mí-úsáide ag baint leo.

D’aithin an AE agus Coimisiún na Náisiún Aontaithe um Dhrugaí Támhshuanacha na 14 shubstaint nua atá le dearbhú mar dhrugaí rialaithe mar shubstaintí a chuireann riosca tromchúiseach don tsláinte phoiblí.

Méid curtha leis na Sceidil faoi Rialacháin um Mí-Úsáid Drugaí 2017:

Sceideal 1

• N-[1-(Aminocarbonyl)-2,2-dimethylpropyl]-1-butyl-1H-indazole-3-carboxamide (ar a dtugtar ADB-BUTINACA freisin)
• N,N-diethyl-2-[(4-butoxyphenyl)methyl]-5-nitro-1H-benzimidazole-1-ethanamine (ar a dtugtar Butonitazene freisin)
• N,N-diethyl-5-nitro-2-[(4-propoxyphenyl)methyl]-1-H-benzimidazole-1-ethanamine (ar a dtugtar Protonitazene freisin)
• 2-[(4-Ethoxyphenyl)methyl]-N,N-diethyl-1H-benzimidazole-1-ethanamine (ar a dtugtar Etazene freisin)
• 2-[(4-Ethoxyphenyl)methyl]-5-nitro-1-(2-piperidin-1-ylethyl)-1H-benzoimidazole (ar a dtugtar Etonitazepipne freisin)
• 2-[(4-Ethoxyphenyl)methyl]-5-nitro-1-(2-pyrrolidin-1-ylethyl)-1H-benzoimidazole (ar a dtugtar Etonitazepyne freisin)
• N-ethyl-2-[2-[(4-isopropoxyphenyl)methyl]-5-nitro-benzimidazol-1-yl]ethanamine (ar a dtugtar N-desethyl isotonitazene freisin)
• 2-(2-fluorophenyl)-2-(methylamino)cyclohexan-1-one (ar a dtugtar 2-Fluorodeschloroketamine freisin)
• 6a,7,8,9,10,10a-hexahydro-6,6,9-trimethyl-3-pentyl-6H-dibenzo[b,d]pyran-1-ol (ar a dtugtar Hexahydrocannabinol freisin)
• Hexahydro derivatives of 3-alkyl homologues of cannabinol
• 2-[(4-methoxyphenyl)methyl]-5-nitro-1-(2-pyrrolidin-1-ylethyl)-1H-benzoimidazole (ar a dtugtar Metonitazepyne freisin)
• 1-{2-methyl-4-[(2E)-3-phenylprop-2-en-1-yl]piperazin-1-yl}butan-1-one (ar a dtugtar 2-methyl-AP-237 freisin)
• 5-nitro-2-[(4-propoxyphenyl)methyl]-1-(2-pyrrolidin-1-ylethyl)benzimidazole (ar a dtugtar Protonitazepyne freisin)

Sceideal 4 Cuid 1

• Bromazolam
• Carisoprodol

Déantar HHC a chatagóiriú mar chanabinóideach leathshintéiseach. Díorthaítear iad ón bplanda cannabais ach athraítear iad ionas gur ceimiceáin iad nach dtarlaíonn go nádúrtha. Déantar cannabinoidí leathshintéiseacha den chuid is mó ó cannaibidhé-ól (CBD) a eastósctar as cannabas (cnáib) íseal-THC atá cosúil ó thaobh struchtúir cheimicigh de le THC. Cé nach bhfuil mórán staidéir déanta fós ar éifeachtaí canabinoidí leathshintéiseacha ar dhaoine, tugann tuairiscí le fios go bhfuil siad cosúil le héifeachtaí cannabais, agus go bhfuil rioscaí fo-iarsmaí idir nimhiú éadrom agus nimhiú dian ann, agus uaireanta bíonn cóireáil san ospidéal ag teastáil.

Tuairiscíonn roinnt tíortha líon méadaitheach cásanna nimhithe lena mbaineann na substaintí seo, ach níl tuairisciú córasach ar fáil faoi láthair. Ardaíonn an chosúlacht chógaseolaíoch idir canabinoidí leathsintéiseacha agus THC imní faoina bhféidearthacht eipeasóidí síceacha a spreagadh chomh maith lena bhféidearthacht mí-úsáide agus spleáchais agus tá imní á léiriú ag seirbhísí sláinte meabhrach agus andúile na hÉireann faoi mhéaduithe ar tharluithe mar thoradh ar úsáid HHC.

Faoi dheireadh 2024, bhí 24 cannabinoid leathshintéiseach aitheanta ag Gníomhaireacht Drugaí an AE ar mhargaí drugaí san Eoraip. Tá na substaintí seo scaipthe go tapa agus tá bearta déanta chun iad a rialú, agus HHC (Hexahydrocannabinol), an chéad cheann a aithníodh, tuairiscithe i 27 tír Eorpach agus liostaithe mar dhruga rialaithe i 22 Bhallstát den AE ar a laghad. Mhol Coiste Saineolaithe um Spleáchas ar Dhrugaí na hEagraíochta Domhanda Sláinte é a rialú go hidirnáisiúnta i mí na Samhna 2024.

De réir staidéir saotharlainne ar roinnt speiceas ainmhithe, is cosúil go bhfuil éifeachtaí cosúil go ginearálta ag HHC le táirgí cannabais agus THC. Níl staidéar fairsing déanta ar éifeachtaí cógaseolaíocha agus iompraíochta HHC i ndaoine, cé go léiríonn tuarascálacha le déanaí go bhfuil a éifeachtaí cosúil le héifeachtaí cannabais. Athraíonn na héifeachtaí ó dhuine go duine. Mothóidh daoine áirithe giúmar ard, sona nó euforach. D’fhéadfadh cuid a bheith suaimhneach agus dearcadh athraithe acu.

Deimhníonn tuairiscí neamhfhoirmiúla chuig Feidhmeannacht na Seirbhíse Sláinte (FSS) freisin go bhfuil na héifeachtaí seo a leanas tar éis úsáid a bhaint as HHC ag daoine áirithe:

• Cineál meisceachta níos láidre agus ‘difriúil’ i gcomparáid le cannabas
• Mothúcháin tinnis ghinearálta
• An Mearbhall
• Dúlagar
• Comharthaí aistarraingthe tar éis úsáide go minic
• Leacaigh
• Paranóia agus seachrán

Tá tuilleadh eolais faoi na héifeachtaí féideartha a bhaineann le HHC ar shláinte mheabhrach ar fáil ón mbileog eolais CPI.

Is é an Córas Náisiúnta Taifeadta Cóireála Drugaí (NDTRS) an córas faireachais náisiúnta a thaifeadann agus a thuairiscíonn cásanna cóireála drugaí in Éirinn. Tiomsaítear é go bliantúil chun faisnéis a sholáthar ar éileamh cóireála agus cuireann sé sonraí tábhachtacha ar fáil chun ligean do sheirbhísí an méid atá ag teastáil a sheachadadh.

Tá an NDTRS maoinithe ag an Roinn Sláinte agus á chothabháil ag an mBord Taighde Sláinte. Cuireadh Hexahydrocannabinol (HHC) le NDTRS sa bhliain 2024, chomh maith le galú mar bhealach riaracháin. Idir an 1 Eanáir 2024 agus an 25 Iúil 2025, tuairiscíodh 221 cás cóireála don NDTRS inar taifeadadh HHC mar phríomhdhruga fadhbach nó mar dhruga fadhbach breise. Díobh seo, rinneadh cóireáil ar 118 de na cásanna seo in 2025 (go dtí an 25 Iúil 2025). Tá na figiúirí seo sealadach agus faoi réir athraithe. Ba fhir formhór na ndaoine a ndearnadh cóireáil orthu le haghaidh HHC agus bhí an chuid is mó díobh 19 mbliana d’aois nó níos óige.

Cé go bhfuil fianaise fós ag teacht chun cinn maidir le héifeachtaí gearrthéarmacha agus fadtéarmacha HHC, tá imní léirithe ag dhá staidéar Éireannacha faoin tionchar a d’fhéadfadh a bheith aige ar shláinte mheabhrach, lena n-áirítear staidéar le déanaí ag taighdeoirí in Ospidéal Ollscoile na Gaillimhe a fuarthas amach gurbh é HHC an dara druga is coitianta a d’úsáid othair a raibh síocóis orthu thar thréimhse 21 mí.

Is riocht í an tsíceóis ina gcailleann daoine teagmháil leis an réaltacht agus is minic a bhíonn siabhráin nó siabhránachtaí i gceist leis na hairíonna. Is féidir le síceóis a bheith ina riocht gearrthéarmach nó fadtéarmach. I measc na gcásanna in Éirinn ina n-úsáidtear HHC tá tuairiscí ar anacair mhór, seachrán, siabhránachtaí éisteachta, paranoia, easpa spéise sa réaltacht agus féindhíobháil. Is féidir teacht ar thuilleadh faisnéise anseo.

Leagtar amach i straitéis náisiúnta drugaí na hÉireann cur chuige atá faoi stiúir na sláinte i leith úsáid drugaí. Aithníonn sé gur fadhb sláinte í an úsáid drugaí ar an gcéad dul síos. Tá sé mar aidhm aige stíl mhaireachtála níos sláintiúla a chur chun cinn laistigh den tsochaí agus daoine a spreagadh chun roghanna níos sláintiúla a dhéanamh maidir le húsáid drugaí agus alcóil. Tá sé seo á bhaint amach trí thionscnaimh oideachais, coisctheacha agus laghdaithe díobhála, agus trí athshlánú agus téarnamh a chur chun cinn. Tá sé mar aidhm aige rochtain ar dhrugaí le haghaidh úsáide díobhálaí a laghdú. Is céim thábhachtach í rialú HHC sa mhéid seo.

Tá obair ar siúl faoi láthair chun Straitéis Náisiúnta Drugaí comharba a fhorbairt.

Is sábháilte i gcónaí gan drugaí a úsáid ar chor ar bith. Beidh imoibriú difriúil ag gach duine ar na substaintí a úsáideann siad, bunaithe ar shláinte choirp agus mheabhrach, ar riochtaí sláinte bunúsacha, ar ábhar agus ar chumhacht an druga atá á úsáid acu, agus ar an suíomh ina bhfuil siad.

Tá líne chabhrach rúnda saor in aisce ar fáil ó HSE do Dhrugaí agus Alcól: 1800 459 459 ó Luan go hAoine idir 9:30 am agus 5:30 pm nó trí ríomhphost ag helpline@hse.ie. Is féidir eolas faoi sheirbhísí i do cheantar a fháil ar léarscáil idirghníomhach an Bhoird Taighde Sláinte.

Cuireann suíomh gréasáin drugs.ie de chuid an HSE faisnéis agus tacaíocht chuimsitheach ar fáil do dhaoine a úsáideann drugaí agus do thuismitheoirí, do theaghlaigh, do mhúinteoirí agus don phobal i gcoitinne atá buartha. Cuireann HSE faisnéis ar fáil trí chainéil meán sóisialta Drugs.ie chomh maith.