Cead faighte ag an Aire Butler ón Rialtas le haghaidh leasuithe beartaithe ón Seanad Éireann i dtaca leis an mBille Meabhair-Shláinte, 2024
- Foilsithe: 4 Nollaig 2025
- An t-eolas is déanaí: 4 Nollaig 2025
- Breis agus 300 leasú molta curtha faoi bhráid an Rialtais ag an Rialtas ar an mBille Meabhair-Shláinte, 2024 chuig Seanad Éireann
- Is tosaíocht de chuid an Rialtais é an Bille a achtú
- Tá an Bille, ina bhfuil os cionn 220 rannán, dírithe ar an duine agus cosnóidh sé cearta daoine a bhfuil deacrachtaí meabhairshláinte acu sna blianta amach romhainn
Tá cead faighte ag Mary Butler TD, an tAire Meabhair-Shláinte, ón gComh-Aireacht le haghaidh leasuithe beartaithe Rialtais ar an mBille Meabhair-Shláinte, 2024, a bheidh le cur faoi bhráid an tSeanaid le haghaidh díospóireacht ar Chéim an Choiste. Tosóidh an tAire ar na leasuithe a thairiscint sa Seanad an tseachtain seo chugainn (Dé Máirt, an 2 Nollaig 2025)
Tá an toirmeasc ar theiripe teiripe leictri-thritheamhach (ECT) do leanaí, chomh maith le coimircí breise a bhaineann le measúnuithe acmhainneachta agus neartú na gcritéar cóireála, i measc na 300 leasú atá á dtabhairt isteach.
Tá dhá chuid nua á dtabhairt isteach sa Bhille freisin chun cumhachtaí nua a thabhairt don Choimisiún Meabhair-Shláinte chun srian cógaseolaíoch a rialáil agus faireachán a dhéanamh air i gcás ina bhfuil duine ina bhaol dá shábháilteacht féin nó do shábháilteacht daoine eile.
Déanfaidh leasú eile atá á mholadh sa Seanad an Bille a ailíniú tuilleadh leis an Acht Cúnaimh um Cinnteoireacht (Cumas) 2015. Leis an leasú seo, beidh sé níos éasca do ghairmithe meabhairshláinte iarratas a dhéanamh chun na Cúirte ar Ionadaí Cinnteoireachta a cheapadh do dhaoine a choinnítear go neamhdheonach agus nach bhfuil sé d’acmhainn acu cinntí áirithe a dhéanamh maidir lena gcóireáil féin.
Tá an tAire Butler ag tnúth le páirt a ghlacadh i ndíospóireacht chuiditheach ar na leasuithe agus ar dhul chun cinn leanúnach an Bhille mar thosaíocht trí na Tithe.
Ag labhairt roimh Chéim an Choiste den Seanad, dúirt an tAire Butler:
"Tá sé mar thosaíocht agam féin agus ag an Rialtas le fada an lá an Bille seo a achtú agus tá áthas orm anois breis agus 300 leasú a dhéanamh ar an mBille Meabhair-Shláinte ag Céim an Choiste sa Seanad. Ba mhaith liom a chinntiú go mbeidh an Bille chomh láidir agus is féidir, agus creidim go ndéanfaidh na leasuithe seo an Bille níos treise. Táim ag tnúth le bheith ag obair le comhghleacaithe sa Seanad agus sa Dáil chun dul chun cinn a dhéanamh i dtreo achtú a luaithe is féidir.
“Tá na leasuithe seo bunaithe ar chomhairliúchán breise le páirtithe leasmhara agus le Ranna Rialtais eile. Leis na leasuithe substainteacha, féachtar le haghaidh a thabhairt ar shaincheisteanna oibríochtúla agus le cothromaíocht iomchuí a áirithiú idir neamhspleáchas daoine aonair a urramú agus rochtain thráthúil ar chúram sláinte á soláthar ag an am céanna.”
Mar fhocal scoir, dúirt an tAire Butler:
“Tá sé ríthábhachtach go n-achtóimid an reachtaíocht sin chun ár reachtaíocht mheabhairshláinte a nuachóiriú agus chun na coimircí is gá a chur i bhfeidhm chun a chinntiú go ndéanfar cearta daoine a bhfuil deacrachtaí meabhairshláinte acu a chosaint sna blianta amach romhainn.
“Táim ag tnúth le bheith ag obair le Seanadóirí ar fud an tseomra chun scrúdú a dhéanamh ar na leasuithe seo sa Seanad sna seachtainí amach romhainn agus chun oibriú i dtreo achtú an Bhille a luaithe is féidir.”
Nótaí
- Is é is cuspóir don Bhille;
- Taithí daoine a ligtear isteach go neamhdheonach i suíomh géarshláinte meabhrach a athbhreithniú agus a fheabhsú
- Cosaintí nua a chur ar fáil do na daoine sin, cur chuige athbhreithnithe a thabhairt isteach maidir le toiliú le cóireáil, ag cinntiú go mbeidh níos mó cainte ag daoine i gcinntí maidir lena gcóireáil
- Cumhachtaí nua a dheonú don Choimisiún Meabhair-Shláinte chun gach seirbhís meabhairshláinte pobail a rialáil, lena n-áirítear seirbhísí meabhairshláinte pobail do leanaí agus d’ógánaigh (CAMHS)
- Cuid thiomnaithe den Bhille a bhaineann go heisiach le cúram agus cóireáil leanaí agus daoine óga i suíomhanna géarshláinte meabhrach a sholáthar i reacht, lena n-áirítear ligean do leanaí 16 bliana d'aois agus 17 mbliana d'aois toiliú le cóireáil meabhairshláinte ar an mbonn céanna le cúram sláinte coirp.
- Foilsíodh an Bille Meabhair-Shláinte i mí Iúil 2024 agus tugadh gach céim sa Dáil chun críche i mí Iúil 2025.
- Lean an tAire Butler agus oifigigh na Roinne Sláinte de dhul i gcomhairle go forleathan le príomhpháirtithe leasmhara faoin mBille. Baineann go leor de na 300 leasú ar Chéim Choiste an tSeanaid le leasuithe teicniúla, agus díríonn cuid eile acu ar aghaidh a thabhairt ar na hábhair imní atá ag grúpaí páirtithe leasmhara éagsúla.
- Baineann na leasuithe is suntasaí le forálacha sa Bhille do leanaí lena n-áirítear toirmeasc ar theiripe teiripe leictri-thritheamhach (ECT) dóibh siúd faoi bhun 18 mbliana d'aois, chomh maith le cumas a thabhairt isteach don chúirt dúiche gníomhú mar chinnteoir ionadach thar ceann leanaí i gcásanna nach féidir toiliú tuismitheora a fháil amach nó cóireáil a dhiúltú.
- Tá leasuithe á dtabhairt chun cinn freisin i ndáil leis an gcion beag daoine fásta a ligtear isteach go neamhdheonach in aonad géar-mheabhairshláinte agus nach bhfuil sé d’acmhainn acu toiliú le cóireáil. Le leasuithe nua, beidh gá le ligean isteach nó cóireáil ar dócha go ‘tairbheoidh sé go hábhartha’ de choinníoll duine, seachas ‘tairbhe’ amháin.
- Tá leasuithe á dtabhairt isteach freisin chun foráil a dhéanamh maidir le coimircí breise i ndáil le forálacha maidir le toiliú le cóir leighis lena mbunaítear íostréimhsí ama nach mór measúnuithe acmhainneachta a dhéanamh ina leith i gcásanna ina bhfuil cóir á riar i gcás nach bhfuil acmhainneacht ag duine.