Foilsíonn an tAire Sláinte Comhaontú Cógaisíochta Pobail 2025

• Cinnteoidh infheistíocht nua €75 milliún idir 2025 agus 2026 go mbeidh cógaiseoirí pobail níos fearr feistithe chun cur le tosaíochtaí sláinte náisiúnta a thacaíonn le cúram sláinte sábháilte, cothrom agus éifeachtúil a sholáthar.

D’fhoilsigh an tAire Sláinte, Jennifer Carroll MacNeill T.D., an Comhaontú Cógaisíochta Pobail 2025 inniu, tar éis críoch rathúil a bheith curtha ar chaibidlíocht le hAontas Cógaisíochta na hÉireann (IPU) an tseachtain seo caite. Tacaíonn an comhaontú suntasach seo le cúram sláinte sábháilte, cothrom agus éifeachtúil a sholáthar, agus cinntíonn sé go bhfuil cógaiseoirí pobail níos fearr ullmhaithe chun cur le tosaíochtaí náisiúnta sláinte trí rannpháirtíocht struchtúrtha, maoiniú inbhuanaithe agus seachadadh comhtháite seirbhísí. Tacaítear leis an gcomhaontú le hinfheistíocht nua €75 milliún idir 2025 agus 2026.

Ag labhairt faoin bhfoilseachán inniu, dúirt an tAire Sláinte:

Áirítear ar phríomhghnéithe an Chomhaontaithe:

• Seirbhísí Leathnaithe: Beidh ról níos mó ag cógaslanna pobail i dtaca le frithghiniúint, imdhíonadh, scagthástáil bputóg, agus filleadh agus diúscairt shábháilte cógas neamhúsáidte.
• Comhtháthú Digiteach: Tacóidh cógaslanna go gníomhach le hathchóirithe náisiúnta ríomhshláinte, lena n-áirítear an tSeirbhís Náisiúnta Ríomh-Oideas agus an Taifead Sláinte Leictreonach Náisiúnta.
• Maoiniú Nua: Tacóidh €25 milliún in 2025 agus €50 milliún in 2026 le coigeartuithe táillí, forbairt seirbhísí agus oiliúint.
• Comhoibriú Straitéiseach: Bunófar creat comhoibríoch nua chun tacú le múnlú agus cur i bhfeidhm seirbhísí cógaisíochta pobail.

Tugann an Comhaontú isteach táillí agus liúntais nua do chógaslanna rannpháirteacha freisin, tacaíonn sé le hoiliúint agus forbairt foirne cógaisíochta, agus clár oibre atá dírithe ar ualaí riaracháin ar chógaslanna pobail a laghdú.

Dúirt an tAire freisin:

Tá an Comhaontú ar fáil ar shuíomh gréasáin na Roinne Sláinte anseo.

Is cloch mhíle shuntasach é Comhaontú Cógaisíochta Pobail 2025 sa chomhoibriú straitéiseach idir an Roinn Sláinte, Feidhmeannacht na Seirbhíse Sláinte (FSS), agus Aontas Cógaisíochta na hÉireann (IPU). Leagann sé amach cosán cuimsitheach agus leanúnach chun ról na cógaisíochta pobail i seirbhísí cúram sláinte na hÉireann a nuachóiriú agus a leathnú. Tacaíonn an comhaontú le cúram sláinte sábháilte, cothrom agus éifeachtúil a sholáthar, agus cinntíonn sé go bhfuil cógaiseoirí pobail níos fearr ullmhaithe chun cur le tosaíochtaí náisiúnta sláinte trí rannpháirtíocht struchtúrtha, maoiniú inbhuanaithe agus seachadadh seirbhísí comhtháite.

Príomhbhuaicphointí

Sa bhliain 2026, cuirfidh cógaslanna pobail seirbhísí nua ar fáil:

Scagthástáil putóg:

Is féidir le cógaiseoirí pobail agus a bhfoirne, mar ghairmithe cúram sláinte iontaofa, ról tábhachtach a imirt i dtaca le tacú le méadú ar ghlacadh leis an gClár BowelScreen tríd an gclár a chur chun cinn ar leibhéal an daonra chomh maith le rochtain a fheabhsú trí thacú le daoine aonair páirt a ghlacadh sa chlár. Beidh cógaslanna in ann othair incháilithe a aithint bunaithe ar aois, cuireadh a thabhairt don duine páirt a ghlacadh sa chlár, iad a chlárú ar an gclár agus trealamh FIT (Tástáil Imdhíoncheimiceach Faecal) a ordú d’fhonn glacadh le scagthástáil a fheabhsú.

Leanúint ar aghaidh le hOideas Frithghiniúna Béil:

Tá an Grúpa Maoirseachta um Chur i bhFeidhm Leathnú Cógaslanna Pobail ag dul chun cinn faoi láthair maidir le soláthar leanúnach frithghiniúna inchúlaithe gearrghníomhach ag cógaiseoirí pobail. Cuirfidh sé seo ar chumas cógaiseoirí pobail comhairliúchán cliniciúil a dhéanamh le hothar agus, i gcás inarb iomchuí, leanúint d’oideas le haghaidh frithghiniúna inchúlaithe gearrghníomhach i gcomhréir le prótacail atá forbartha go náisiúnta agus ceanglais rialála agus oibríochtúla gaolmhara.

An tSeirbhís Náisiúnta Dáilte Coiscíní (NCDS):

Dáileann an tseirbhís seo coiscíní agus saicéid bealaidh saor in aisce ar sheirbhísí a oibríonn go díreach le grúpaí daonra a d'fhéadfadh a bheith i mbaol méadaithe toirchis gan phleanáil, VEID nó ionfhabhtuithe gnéas-tarchurtha. Leathnófar an tseirbhís chuig cógaslanna pobail a shainaithneoidh daoine a d'fhéadfadh a bheith i mbaol méadaithe ionfhabhtú gnéas-tarchurtha nó toircheas gan phleanáil a fháil agus cuirfidh siad comhairle, tacaíocht agus rochtain ar choiscíní/bealaidh saor in aisce ar fáil dóibh le linn comhairliúcháin chliniciúla.

Seirbhís Coinníollacha:

Beidh cógaslanna in ann an tSeirbhís um Choinníollacha Coitianta a bhunú ó dheireadh 2025 go dtí tús 2026. Seirbhís a n-íocfar táille uirthi a bheidh ann, agus beidh cógaslanna i dteideal táille chomhairliúcháin a ghearradh. Mar sin féin, aisíocfaidh an Stát cógais i gcomhréir le Scéimeanna Drugaí Pobail. Cuirfidh sé seo ar chumas cógaiseoirí pobail coinníollacha coiteanna a bhainistiú trí chomhairle féinchúraim, líontán sábhála a thairiscint, agus, nuair is cuí, cógais áirithe thar an gcuntar (OTC) a sholáthar agus cógais ar oideas amháin (POM) a ordú trí phrótacail bhunaithe.

Filleadh agus Diúscairt Cógais Neamhúsáidte:

Bunófar seirbhís náisiúnta nua in 2026 a chuirfidh ar chumas othair a gcógais neamhúsáidte a thabhairt ar ais chuig a gcógaslann pobail áitiúil.

Cláir Imdhíonta:

Tugann cógaiseoirí pobail vacsaíniú amháin as gach trí vacsaíniú faoi na cláir vacsaínithe fliú agus COVID-19 anois. Chun tacú le méadú ar ghlacadh leis an vacsaín polaisiúicríde niúmacocúil (PPV23), comhaontaíodh, ag tosú níos déanaí i mbliana, go dtabharfaidh cógaiseoirí pobail an vacsaín PPV23 do dhaoine sláintiúla os cionn 65 bliain d'aois.

Comhoibriú:

Tá an Roinn Sláinte, an FSS, agus Aontas Cógaisíochta na hÉireann tiomanta do phróiseas rannpháirtíochta leanúnaí, struchtúrtha chun tacú le forbairt na cógaisíochta pobail amach anseo. Tá sé mar aidhm ag leanúint de chaidreamh straitéiseach ardleibhéil, buan tacú le múnlú agus cur i bhfeidhm ról na cógaisíochta i gcóras sláinte níos comhtháite, níos éifeachtaí agus níos dírithe ar an othar. Faoin gComhaontú bunófar Grúpa Comhoibrithe Straitéiseach a chuirfidh fóram struchtúrtha ar fáil le haghaidh idirphlé agus machnaimh chomhpháirtigh ar shaincheisteanna straitéiseacha a mhúnlaíonn todhchaí na cógaisíochta pobail in Éirinn.

Digitiú agus TFC:

Tá straitéis sláinte digitigh na hÉireann treoraithe ag Digiteach don Chúram: Creat Sláinte Digiteach d’Éirinn 2024–2030, arna fhorbairt i gcomhpháirt ag an Roinn Sláinte agus Feidhmeannacht na Seirbhíse Sláinte. Leagtar amach sa Chomhaontú Cógaisíochta Pobail creat le haghaidh comhair agus comhoibrithe idir an Stát agus an chógaslann phobail chun a chinntiú go ndéantar an raon iomlán athchóirithe agus tionscnamh digiteach ábhartha a chomhtháthú agus a sheachadadh, lena n-áirítear an Clár Náisiúnta um Oideas Leictreonach, an Taifead Cúraim Chomhroinnte, Aip an FSS, agus an Taifead Sláinte Leictreonach.

Ualach Riaracháin agus Athchóiriú:

Áirítear leis an gComhaontú gníomhartha maidir le hathchóirithe rialála, riaracháin agus próisis atá dírithe ar an ualach riaracháin a laghdú agus ar thacú le níos mó acmhainne atá os comhair othar.

Infheistíocht

Sa bhliain 2025, déanfar suas le €25 milliún d’infheistíocht nua i gcógaslanna pobail, agus i gcás na gcógaslanna pobail sin a roghnaíonn páirt a ghlacadh sa Chomhaontú, beidh sé sin comhdhéanta de dheontais aonuaire, agus méadú ar na táillí caighdeánacha dáilte is iníoctha faoin Scéim Seirbhísí Leighis Ghinearálta (GMS), faoin Scéim Íocaíochta Drugaí (DPS), faoin Scéim Tinnis Fadtéarmaigh (LTI), faoin Scéim um an Limistéar Eorpach Eacnamaíoch agus faoin Scéim faoin Acht Sláinte (Leasú) 1996. Leanfaidh an infheistíocht seo ar aghaidh go dtí 2026, agus déanfar infheistíocht nua de €50 milliún i gcógaslanna pobail, trí raon deontas/tacaíochtaí nua agus méadú ar tháillí caighdeánacha dáilte freisin.