Fáiltíonn an tAire Sláinte roimh fhoilsiú na tuarascála ón ESRI maidir le hAcmhainneacht Seirbhíse Sláinte ar riachtanais acmhainne amach anseo do sheirbhísí DG
- Foilsithe: 20 Meitheamh 2025
- An t-eolas is déanaí: 23 Meitheamh 2025
D'fháiltigh Jennifer Carroll MacNeill TD, an tAire Sláinte, inniu roimh fhoilsiú an dara Tuarascáil ar Chumas Seirbhíse Sláinte a chuir an Institiúid Taighde Eacnamaíochta agus Sóisialta (ESRI) ar fáil thar ceann na Roinne Sláinte. Tuartar sa tuarascáil an t-éileamh a bheidh ann amach anseo ar sheirbhísí cleachtais ghinearálta in Éirinn go dtí 2040. Deimhníonn sé go spreagfaidh ár ndaonra atá ag fás agus ag dul in aois, mar aon leis an aistriú chun cúram níos mó a sholáthar i suíomhanna pobalbhunaithe, méadú suntasach ar an éileamh ar sheirbhísí DG. Chuige sin, beidh gá le méadú comhfhreagrach ar líon na DG agus na n-altraí DG.
Leagtar amach sa tuarascáil leibhéal an éilimh mhéadaithe agus sainaithnítear inti go bhfuil gá le idir 943 agus 1,211 DG breise agus idir 761 agus 868 n-altra DG breise faoi 2040, bunaithe ar na cóimheasa comhairliúcháin atá ann cheana. Bheadh líon níos mó DG ag teastáil le haghaidh líon níos ísle comhairliúchán DG – mar gheall ar chastacht mhéadaitheach nó uaireanta oibre níos giorra.
In 2023, bhí 5.3 milliún duine in Éirinn. Meastar go dtiocfaidh méadú 15% go 6.1 milliún air sin faoi 2040. Bhí thart ar 87,000 duine 85 bliana d'aois agus níos sine, agus réamh-mheastar go mbeidh níos mó ná dúbailt orthu faoi 2040 go 204,000 duine. Is gnách le haoisghrúpaí níos sine seirbhísí cúraim sláinte a úsáid níos minice agus ar feadh tréimhsí níos faide.
Dúirt an tAire Carroll MacNeill:
"Cuirfidh an tuarascáil go mór lenár gcuid oibre chun soláthar DG, altraí DG agus baill foirne eile atá riachtanach don chleachtas ginearálta a mhéadú sna cúig bliana déag amach romhainn. Leagtar béim sa tuarascáil ar an dúshlán atá romhainn chun a chinntiú go leanfaidh ár ndaonra de rochtain a bheith acu ar sheirbhísí ardchaighdeáin DG.
“Tá méadú 80% á dhéanamh againn cheana féin ar áiteanna oiliúna DG ó bhí 2019 ann, rud a chuireann 350 áit ar fáil in aghaidh na bliana anois. Tríd an gclár Idirnáisiúnta Céimithe Leighis, a forbraíodh i gcomhar leis an ICGP, táimid ag earcú DG go hidirnáisiúnta, go háirithe do cheantair thuaithe.
“Tá méadú tagtha ar chaiteachas rialtais ar chleachtas ginearálta ó €560 milliún in 2019 go €955 mhilliún in 2024, méadú 70%. Tacaíonn an cistiú sin le Comhaontuithe DG 2019 agus 2023, lena n-áirítear an Clár um Bainistiú Galar Ainsealach, tacaíocht mhéadaithe don fhoireann cleachtais, agus cúram DG saor in aisce leathnaithe do leanaí 6 agus 7 mbliana d’aois agus dóibh siúd a thuilleann suas go dtí an t-ioncam airmheánach teaghlaigh.
“Tabharfar breac-chuntas san Athbhreithniú Straitéiseach leanúnach ar Chleachtas Ginearálta, atá le cur i gcrích i mbliana, ar bhealaí nua chun a chinntiú go mbeidh sé d’acmhainn againn seirbhísí riachtanacha lia-chleachtóirí ginearálta a sholáthar.
“Tá gá le tuilleadh oibre freisin chun acmhainneacht i gcúram príomhúil agus i seirbhísí pobail eile a mhéadú, chun rogha agus rochtain níos fearr ar chúram a thabhairt do dhaoine. Sin é an fáth go bhfuilimid dírithe freisin ar ról na cógaisíochta a leathnú trí mholtaí a rinne an Tascfhórsa Saineolaithe a chur i bhfeidhm chun Tacú le Ról na Cógaisíochta in Éirinn a Leathnú. Ón mbliain seo caite, is féidir le cógaiseoirí bailíocht oideas a shíneadh ó shé mhí go dhá mhí dhéag faoi choinníollacha áirithe. Táimid ag obair freisin chun Seirbhís Coinníollacha Comhchoiteanna a bhunú i gcógaslanna pobail. Cuirfidh na céimeanna sin feabhas ar acmhainneacht cúraim sláinte an phobail.”
Tá an Roinn Sláinte tiomanta do chumas samhaltaithe éilimh agus acmhainne a fhorbairt, atá riachtanach d'aon chóras sláinte nua-aimseartha, mar chuid den chomhoibriú leanúnach idir an ESRI agus an Roinn Sláinte. Is í an tuarascáil atá á foilsiú inniu an dara tuarascáil de shraith tuarascálacha Athbhreithnithe Acmhainneachta ar sheirbhís sláinte na hÉireann. Foilsíodh an chéad tuarascáil, maidir le hospidéil ghéarthinnis phoiblí, an 28 Bealtaine 2025, agus foilseofar an tríú tuarascáil, maidir le cúram do dhaoine scothaosta, go luath. Foilseoidh an ESRI tuilleadh anailíse réigiúnaí níos déanaí i mbliana.
Athbhreithniú Acmhainne 2018:
Rinneadh an tAthbhreithniú Acmhainne deireanach in 2018 chun riachtanais acmhainne amach anseo a chur ar fáil do sheirbhís sláinte na hÉireann. Thángthas ar an gconclúid san athbhreithniú sin go mbeadh éileamh méadaithe ann i ngach cás agus go raibh gá le hathchóiriú suntasach freisin.
Meastar anois go bhfuil Athbhreithniú 2018 as dáta agus nach bhfuil sé oiriúnach don fheidhm a thuilleadh. Ní raibh réigiúnú, infheistíocht ná suaití éilimh ó COVID-19, ná suaití maicreacnamaíocha, déimeagrafacha agus costais san áireamh ann. D'athraíomar – agus táimid ag athrú – an sláinte agus an tírdhreach déimeagrafach; le daonra atá ag dul i méid, ag dul in aois agus níos éagsúla mar aon le freagairtí beartais a forbraíodh mar chuid de Sláintecare ar gá iad a chur san áireamh inár bpleanáil fhadtéarmach (e.g. cúram práinneach agus éigeandála, clár liostaí feithimh, cúram roghnach, etc.)
Athbhreithniú Acmhainne 2025:
D’fhostaigh an Roinn Sláinte agus Feidhmeannacht na Seirbhíse Sláinte (FSS) ESRI mar chuid den ‘Chlár Comhpháirteach Taighde in Athchóiriú Cúraim Sláinte’ de chuid na Roinne Sláinte-ESRI chun Athbhreithniú Acmhainneachta nua a dhéanamh chun bonn eolais a chur faoin bpleanáil straitéiseach fhadtéarmach. Leathnaigh an ESRI a samhail réamh-mheastacháin Hippocrates, a sholáthraíonn meastacháin agus réamh-mheastacháin bhonnbhliana don éileamh, don acmhainn agus don chaiteachas.
Measann samhaltú réamh-mheastacháin Hippocrates rátaí gníomhaíochta i mbonnlíne 2023 de réir aoise agus gnéis. Tuartar an t-éileamh ansin trí rátaí gníomhaíochta a iolrú faoin daonra réamh-mheasta in 2040. Cuirtear toimhdí agus cásanna éagsúla i bhfeidhm chun raon réamh-mheastachán a thabhairt maidir le seirbhísí agus toilleadh leapacha. Chuir na seirbhísí sláinte isteach go mór ar na gnáththreochtaí gníomhaíochta ar fud COVID-19, agus cé go bhfuil seirbhísí ag téarnamh, bhí an timpeallacht le haghaidh pleanáil amach anseo níos éiginnte d’Athbhreithniú Acmhainneachta 2025 ná d’Athbhreithniú 2018.
Tá an t-éileamh a bheidh ann amach anseo (go dtí 2040, ar leibhéal an Réigiúin Náisiúnta agus Sláinte) á thuar in Athbhreithniú Acmhainneachta 2025 maidir leis an méid seo a leanas:
(1) Ospidéil Ghéarmhíochaine Phoiblí
(2) Seirbhísí Cleachtais Ghinearálta
(3) Seirbhísí Daoine Scothaosta
Tá réamh-mheastacháin acmhainne náisiúnta á bhfoilsiú ag an ESRI le linn na Bealtaine agus an Mheithimh, agus tá réamh-mheastacháin réigiúnacha le leanúint níos déanaí sa bhliain. Tabharfaidh ESRI Comhéadan Fiosrúcháin Hippocrates (leagan den tsamhail le feidhmiúlacht níos teoranta ar fáil d'oifigigh) cothrom le dáta freisin chun na sonraí is déanaí atá ar fáil a chur san áireamh.
Sainaithníodh san Athbhreithniú ar Chumas an gá atá le breithniú níos mionsonraithe a dhéanamh ar na riachtanais acmhainneachta le haghaidh roinnt réimsí de sholáthar cúraim sláinte. In 2025 agus 2026, déanfar scrúdú sa Chlár Comhpháirteach Taighde ar Rátaí Áitíochta, ar riachtanais acmhainneachta le haghaidh seirbhísí Cúraim Gearrfhanachta, Athiompair agus Ionaid Lae agus ar riachtanais acmhainneachta le haghaidh Cúram Criticiúil. Beidh na tionscadail taighde sin mar bhonn eolais do phleanáil acmhainneachta amach anseo. Sainaithneofar réimsí eile fócais ar bhonn bliantúil i gcomhréir le ceanglais straitéiseacha an chórais sláinte.
Maidir le rátaí gníomhaíochta, tá sé tábhachtach a aithint gur cuireadh isteach go mór ar sholáthar cúraim sláinte le linn phaindéim COVID. Tá rátaí arda fáis i ngníomhaíocht iar-COVID á dtuairisciú ag codanna den tseirbhís sláinte, rud a chuir brú ar an gcóras agus ní raibh treochtaí gníomhaíochta chomh hintuartha céanna leis an tréimhse roimh COVID. Roghnaíodh bonnbhliain 2023 toisc gur léirigh sí na sonraí iar-COVID is cothroime le dáta atá ar fáil. Rinneadh scrúdú ar na bunsonraí chun a áirithiú go raibh bonnbhliain 2023 láidir. Tá patrúin úsáide cúraim sláinte i mbonnbhliain 2023 inchomparáide a bheag nó a mhór leis an tréimhse roimh COVID, rud a thugann muinín i gcruinneas na réamh-mheastachán.
Ní píosa oibre neamhspleách aonuaire a bheidh san Athbhreithniú ar Chumas, ach forbrófar samhail réamh-mheastacháin Hippocrates le himeacht ama chun sonraí breise amach anseo (e.g. daonáireamh 2026) agus breithnithe beartais a chur san áireamh de réir mar is gá, chun réamh-mheastacháin rialta ar thoilleadh a sholáthar amach anseo. Is féidir leis na réamh-mheastacháin bonnlíne a sholáthar dúinn inar féidir linn tionchar na n-idirghabhálacha éagsúla a thástáil.