Fáiltíonn na hAirí Sláinte roimh fhoilsiú na tuarascála ón ESRI maidir le hAcmhainneacht Seirbhíse Sláinte i ndáil leis na ceanglais acmhainneachta a bheidh ann amach anseo maidir le Cúram Daoine Scothaosta
- Foilsithe: 3 Iúil 2025
- An t-eolas is déanaí: 3 Iúil 2025
Chuir Jennifer Carroll MacNeill, an tAire Sláinte, agus Kieran O’Donnell, an tAire Stáit le freagracht as Daoine Scothaosta agus Tithíocht, fáilte inniu roimh fhoilsiú an tríú ceann de thrí thuarascáil náisiúnta ar Athbhreithniú ar Chumas na Seirbhíse Sláinte a rinne an Institiúid Taighde Eacnamaíochta agus Sóisialta (ESRI), thar ceann na Roinne Sláinte.
Tuartar i dtuarascáil ESRI go mbeidh éileamh amach anseo ar sheirbhísí daoine scothaosta (cúram cónaithe fadtéarmach agus tacaíocht bhaile) in Éirinn go dtí 2040, rud a léiríonn go mbeidh gá le méadú suntasach ar an acmhainneacht chun freastal ar éilimh ár ndaonra atá ag fás agus ag dul in aois.
Meastar go dtiocfaidh méadú ar dhaonra na hÉireann atá 65 bliana d’aois nó níos sine ó 0.78 milliún go dtí os cionn 1.3 milliún idir 2022 agus 2040, agus meastar go dtiocfaidh méadú ar chion foriomlán an daonra atá 65 bliana d’aois nó níos sine ó 15% go 21%. Ina theannta sin, meastar go dtiocfaidh méadú faoi dhó ar an daonra atá 85 bliana d’aois nó níos sine idir 2022 agus 2040. Is iondúil go n-úsáideann na haoisghrúpaí níos sine seirbhísí cúraim sláinte níos minice agus ar feadh tréimhsí níos faide agus is úsáideoirí suntasacha cúraim cónaithe fhadtéarmaigh agus tacaíochta baile iad.
Tuartar i dtuarascáil ESRI go mbeidh gá le méadú 61% ar a laghad ar líon na leapacha cúraim cónaithe fhadtéarmaigh faoi 2040; beidh ar leapacha cúraim cónaithe ghearrthéarmaigh méadú 72% ar a laghad faoi 2040; agus beidh gá le méadú 57% ar a laghad ar uaireanta tacaíochta baile faoi 2040.
Dúirt an tAire Carroll MacNeill:
"Gabhaim buíochas leis an ESRI as an tuarascáil seo, mar aon lena dtuarascálacha eile, cuideoidh sé linn pleanáil níos fearr a dhéanamh agus a bheith níos ullmhaithe chun freagairt do na dúshláin atá romhainn chun freastal ar riachtanais ár ndaonra atá ag fás agus ag dul in aois.
"Gealltar i gClár an Rialtais 2025 níos mó leapacha poiblí tí altranais a thógáil, scéim cúraim baile a chruthú chun cabhrú le daoine fanacht ina dtithe ar feadh tréimhse níos faide, agus uaireanta cúraim baile a mhéadú.
“Tá dul chun cinn á dhéanamh againn cheana féin maidir le hacmhainn cúraim chónaithe agus uaireanta tacaíochta baile a mhéadú dár ndaonra scothaosta. Léirítear é sin leis an €4 mhilliún a leithdháileadh i mBuiséad 2025 ar an bhfoireann agus 615 leaba phobail nua a oscailt. Tá an Roinn Sláinte agus FSS ag obair freisin ar Phlean Acmhainneachta Breise um Chúram Cónaithe Fadtéarmach nua, a fhoilseofar in 2025.
“Is príomhthosaíocht don rialtas seo é rochtain ar thacaíocht bhaile a fheabhsú. Tá méadú tagtha ar uaireanta tacaíochta baile gach bliain ó 2020 i leith, ó 17.8 milliún uair an chloig in 2020 go dtí thart ar 23.8 milliún uair an chloig in 2024. Tá buiséad 2025 do thacaíocht bhaile ar an mbuiséad is mó riamh ag thart ar €838 milliún, rud a ligeann dúinn uaireanta tacaíochta baile a mhéadú go dtí thart ar 24.3 milliún, ag cabhrú le thart ar 60,000 duine faoi dheireadh na bliana.
“Léiríonn an tAthbhreithniú Cumais seo, a choimisiúnaigh an Roinn Sláinte agus FSS, ár dtiomantas do phleanáil bunaithe ar fhianaise. Leis an tSamhail Réamh-mheastacháin Hippocrates agus lenár gcuid oibre leanúnaí leis an ESRI, is féidir linn ár bpleananna a chur in oiriúint do shonraí agus do bheartais nua de réir mar a thagann siad chun cinn.”
Dúirt an tAire O’Donnell:
"Mar Aire do Dhaoine Scothaosta agus do Thithíocht, cuirim fáilte roimh an tuarascáil ESRI seo, ina leagtar béim ar an gcumas cúraim chónaithe agus tacaíochta baile a bheidh ag teastáil chun freastal ar ár ndaonra scothaosta atá ag dul i méid amach anseo. Tá an bonn fianaise seo ríthábhachtach do phleanáil amach anseo, ag cinntiú go gcuirimid na seirbhísí cearta sláinte agus cúraim shóisialta ar fáil, sna háiteanna cearta, dár ndaoine scothaosta.
“Tá an Roinn Sláinte tiomanta do chumas samhaltaithe éilimh agus acmhainne a fhorbairt, atá riachtanach d’aon seirbhís sláinte nua-aimseartha, mar chuid dá comhoibriú leanúnach leis an ESRI. Is í an tuarascáil atá á foilsiú inniu an tríú ceann de shraith tuarascálacha Athbhreithnithe Acmhainneachta ar sheirbhís sláinte na hÉireann. Leanann tuarascáil an lae inniu ar chúram daoine scothaosta na tuarascálacha ar sheirbhísí géarchúraim agus lia-chleachtóirí ginearálta, agus tá anailís réigiúnach á forbairt níos déanaí i mbliana.
“Is léir go mbeidh gníomhaíocht shuntasach ag teastáil ón Rialtas chun a chinntiú go mbeidh na seirbhísí cúraim chuí ar fáil dár ndaonra scothaosta agus chun gealltanais Chlár an Rialtais, Sláintecare, agus Thionscadal Éireann 2040 a chomhlíonadh. Táim lántiomanta a chinntiú go gcuirfear an phleanáil toillte sin chun cinn in 2025.’
Nótaí
Athbhreithniú Acmhainne 2018
Rinneadh an tAthbhreithniú Acmhainne deireanach in 2018 chun riachtanais acmhainne amach anseo a chur ar fáil do sheirbhís sláinte na hÉireann. Thángthas ar an gconclúid san athbhreithniú sin go mbeadh éileamh méadaithe ann i ngach cás agus go raibh gá le hathchóiriú suntasach freisin.
Meastar anois go bhfuil Athbhreithniú 2018 as dáta agus nach bhfuil sé oiriúnach don fheidhm a thuilleadh. Ní raibh réigiúnú, infheistíocht ná suaitheadh éilimh ó COVID-19, ná suaití maicreacnamaíocha, déimeagrafacha agus costais san áireamh ann. Tá tírdhreach sláinte agus déimeagrafach againn freisin atá athraithe — agus atá fós ag athrú — le daonra atá ag dul i méid, ag dul in aois agus níos éagsúla, mar aon le freagairtí beartais a forbraíodh faoi Sláintecare nach mór a chur san áireamh sa phleanáil fhadtéarmach (mar shampla: cúram práinneach agus éigeandála, clár liostaí feithimh, cúram roghnach).
Athbhreithniú Acmhainne 2025
D’fhostaigh an Roinn Sláinte agus Feidhmeannacht na Seirbhíse Sláinte (FSS) ESRI mar chuid den ‘Chlár Comhpháirteach Taighde in Athchóiriú Cúraim Sláinte’ de chuid na Roinne Sláinte-ESRI chun Athbhreithniú Acmhainneachta nua a dhéanamh chun bonn eolais a chur faoin bpleanáil straitéiseach fhadtéarmach. Leathnaigh an ESRI a samhail réamh-mheastacháin Hippocrates, a sholáthraíonn meastacháin agus réamh-mheastacháin bhonnbhliana don éileamh, don acmhainn agus don chaiteachas.
Measann samhaltú réamh-mheastacháin Hippocrates rátaí gníomhaíochta i mbonnlíne 2022 de réir aoise agus gnéis. Tuartar an t-éileamh ansin trí rátaí gníomhaíochta a iolrú faoin daonra réamh-mheasta in 2040. Cuirtear toimhdí agus cásanna éagsúla i bhfeidhm chun raon réamh-mheastachán a thabhairt maidir le seirbhísí agus toilleadh leapacha. Chuir na seirbhísí sláinte isteach go mór ar na gnáththreochtaí gníomhaíochta ar fud COVID-19, agus cé go bhfuil seirbhísí ag téarnamh, bhí an timpeallacht le haghaidh pleanáil amach anseo níos éiginnte d’Athbhreithniú Acmhainneachta 2025 ná d’Athbhreithniú 2018.
Tá an t-éileamh a bheidh ann amach anseo (go dtí 2040, ar leibhéal an Réigiúin Náisiúnta agus Sláinte) á thuar in Athbhreithniú Acmhainneachta 2025 maidir leis an méid seo a leanas:
(1) Ospidéil Ghéarmhíochaine Phoiblí
(2) Seirbhísí Cleachtais Ghinearálta
(3) Seirbhísí Daoine Scothaosta
Tá réamh-mheastacháin acmhainne náisiúnta á bhfoilsiú ag an ESRI le linn na Bealtaine agus an Mheithimh, agus tá réamh-mheastacháin réigiúnacha le leanúint níos déanaí sa bhliain. Tabharfaidh ESRI Comhéadan Fiosrúcháin Hippocrates (leagan den tsamhail le feidhmiúlacht níos teoranta ar fáil d'oifigigh) cothrom le dáta freisin chun na sonraí is déanaí atá ar fáil a chur san áireamh.
Sainaithníodh san Athbhreithniú ar Chumas an gá atá le breithniú níos mionsonraithe a dhéanamh ar na riachtanais acmhainneachta le haghaidh roinnt réimsí de sholáthar cúraim sláinte. In 2025 agus 2026, déanfar scrúdú sa Chlár Comhpháirteach Taighde ar Rátaí Áitíochta, ar riachtanais acmhainneachta le haghaidh seirbhísí Cúraim Gearrfhanachta, Athiompair agus Ionaid Lae agus ar riachtanais acmhainneachta le haghaidh Cúram Criticiúil. Beidh na tionscadail taighde sin mar bhonn eolais do phleanáil acmhainneachta amach anseo. Sainaithneofar réimsí eile fócais ar bhonn bliantúil i gcomhréir le ceanglais straitéiseacha an chórais sláinte.
Ní píosa oibre neamhspleách aonuaire a bheidh san Athbhreithniú ar Chumas, ach forbrófar samhail réamh-mheastacháin Hippocrates le himeacht ama chun sonraí breise amach anseo (e.g. daonáireamh 2026) agus breithnithe beartais a chur san áireamh de réir mar is gá, chun réamh-mheastacháin rialta ar thoilleadh a sholáthar amach anseo. Is féidir leis na réamh-mheastacháin bonnlíne a sholáthar dúinn inar féidir linn tionchar na n-idirghabhálacha éagsúla a thástáil.