Seolann an tAire Donnelly, an tAire O'Gorman agus an tAire Feighan na céad Treoirlínte Náisiúnta maidir le Bia Sláintiúil do leanaí aon bhliain d'aois go ceithre bliana #kidspyramid
- Foilsithe: 1 Deireadh Fómhair 2020
- An t-eolas is déanaí: 11 Aibreán 2025
Sheol an tAire Sláinte Stephen Donnelly TD, in éineacht leis an Aire Leanaí, Roderic O’Gorman TD agus an tAire Stáit um Shláinte Poiblí agus Folláine, Frank Feighan na céad Treoirlínte Náisiúnta um Bia Sláintiúil riamh do leanaí aon bhliain d'aois go ceithre bliana.
Tá sé mar aidhm ag na treoirlínte nua cabhrú le tuismitheoirí agus cúramóirí dea-nósanna maidir le itheachán a bhunú i leanaí. Arna fhorbairt ag saineolaithe cothaithe in Éirinn, tá na treoirlínte bunaithe ar fhianaise aiste bia in Éirinn. Cuimsíonn siad pirimid bia nua-dheartha do leanaí a chabhróidh le daoine tuiscint a fháil ar an méid ba chóir do leanaí a bheith ag ithe, na méideanna ar an bpláta agus cathain ba chóir milseáin a thabhairt.
Aithnítear an chéim luath seo i saol an linbh mar chéim ríthábhachtach nuair a chruthaítear nósanna aiste bia. Leis an oiread sin teachtaireachtaí agus faisnéis mhearbhlach faoi bhia bíonn sé deacair a fháil amach cad ba chóir a thabhairt do leanaí chun iad a bheathú.
Ag labhairt dó ag seoladh na dtreoirlínte, dúirt an tAire Donnelly:
“Ba mhaith linn go léir an tús is fearr a thabhairt dár leanaí agus is cuidiú leo caidreamh sláintiúil a bhunú le bia, caidreamh a mhairfidh ar feadh a saoil. Cuideoidh na treoirlínte seo le tuismitheoirí agus cúramóirí bunchloch níos folláine a thabhairt dá gcuid leanaí agus beidh an rogha sláintiúil ar an rogha is éasca do gach duine má leantar na treoirlínte seo.
“Mar Aire Sláinte, táim an-sásta go bhfuil an dul chun cinn seo déanta do shláinte leanaí ár náisiúin sa todhchaí.
“Is céim shuntasach iad na treoirlínte seo chun ár mBeartas maidir le Murtall a chur i bhfeidhm faoi Éire Sláintiúil agus Sláintecare. Soláthraíonn an tsraith acmhainní comhairle úsáideach agus phraiticiúil maidir le cothú chun cumhacht a thabhairt do thuismitheoirí agus chun tacú le daoine eile lena n-áirítear diaitéitigh, gairmithe cúraim sláinte agus múinteoirí réamhscoile. Creidim gur cuid thábhachtach eile den bhunchloch iad na treoirlínte seo do na leanaí is óige chun Éire níos sláintiúla a thógáil do chách."
Dúirt an tAire O'Gorman:
“Cruthóidh bunú luath, agus cothú dea-nósanna cothaithe i sochaí cothaitheach, comhbhách, bunchloch den scoth do shláinte leanaí ár náisiúin sa todhchaí. Cuireann na Treoirlínte seo príomhghníomhaíocht i straitéis Céad 5 Uile-Rialtais do Pháistí, Leanaí Óga agus a dTeaghlaigh i gcrích, a bhfuil sé mar aidhm aici a saol a fheabhsú agus táim muiníneach go gcabhróidh siad seo go mór le tuismitheoirí agus leo siúd atá ag obair le leanaí, agus iad á mbeathú agus cuidiú lena bhfás agus lena bhforbairt go laethúil."
Dúirt an tAire Feighan:
“Táim den tuairim go bhfuil gach tuismitheoir nó caomhnóir ag iarraidh an tús is fearr is féidir a thabhairt dá leanaí ina saol. Mar sin is é seo an fáth go bhfuil sé fíorthábhachtach d’fhorbairt ár leanaí sa todhchaí a n-aiste bia a fháil ceart ag aois an-óg. Cé go n-admhaítear siad cé chomh dúshlánach is atá sé leanaí níos óige a bheathú, cuideoidh na hacmhainní nua a seoladh inniu le tuismitheoirí agus le daoine eile na saincheisteanna a bhaineann le bia sláintiúil do leanaí a thuiscint i bhfad níos fearr agus cuideoidh siad le teaghlaigh tríd na chéad cheithre bliana de shaol an linbh .
“Teachtaireacht chriticiúil a thagann as na treoirlínte nua seo ná go gcaithfimid a aithint i ndáiríre go bhfuil boilg bheaga ag leanaí beaga agus mar thoradh air sin caithfimid a bheith aireach ar na méideanna atá á dtabhairt againn dóibh agus iad ag ithe. Cuideoidh Pirimid Bia na Leanaí le teaghlaigh roghanna níos sláintiúla a dhéanamh dá leanbh mar soláthraíonn sí raon faisnéise ar líon na riar ó gach seilf a theastaíonn ag aoiseanna éagsúla. Aithníonn sí freisin go mbeidh níos mó bia ag teastáil ó roinnt leanaí den aois chéanna agus go mbeidh níos lú de dhíth ar chuid acu.
“Bíonn sé níos éasca do leanaí athruithe a dhéanamh nuair a dhéanann an teaghlach ar fad iad le chéile agus molaim go láidir do theaghlaigh iarracht a dhéanamh na hathruithe dearfacha seo a chur i bhfeidhm le chéile. Féadann athruithe beaga a dhéantar anois difríocht mhór a dhéanamh níos déanaí sa saol. Cuideoidh forbairt na n-acmhainní seo le sláinte agus folláine leanaí agus a dteaghlach a fheabhsú, agus mar thoradh air sin is bunús tábhachtach iad i gcur i bhfeidhm chreatlach Éire Shláintiúil. "
San áireamh sa treoir tá comhairle nua do thuismitheoirí maidir le Vitimín D do leanaí idir bliain d'aois agus ceithre bliana. Teastaíonn vitimín D le haghaidh cnámha agus fiacla sláintiúla agus ní bhfaigheann leanaí óga atá ina gcónaí in Éirinn a ndóthain i rith an gheimhridh.
Is í an chomhairle nua ná go nglacann leanaí idir bliain d'aois agus ceithre bliana forlíonadh vitimín D gach lá ó Oíche Shamhna (31 Deireadh Fómhair) go Lá Fhéile Pádraig (17 Márta).
Tá sraith acmhainní chun cabhrú le tuismitheoirí agus caomhnóirí, gairmithe cúram sláinte agus bainisteoirí naíolann ar fáil ar gov.ie/healthyireland agus ar www.mychild.ie
CRÍOCH
Nótaí don Eagarthóir
Scaipfear grianghraif agus tá siad ar fáil ó Robbie Reynolds Photography
Tá na Treoirlínte athbhreithnithe maidir le Bia Shláintiúil agus Pirimid Bia Leanaí bunaithe ar “Scientific Recommendations for Food-Based Dietary Guidelines” an FSAI do Dhaoine 1 bliain d'aois go 5 bliana in Éirinn.
Seo a leanas na 9 bpríomhtheachtaireacht ó na treoirlínte:
1. Maireann nósanna itheacháin sláintiúla ar feadh an tsaoil - Is í an aois seo an aois fhoirfe chun nósanna itheacháin shláintiúla don saol a mhúineadh do do leanbh. Tabhair dea-shampla. Má itheann tú éagsúlacht bia sláintiúil, seans maith go ndéanfaidh do leanbh an rud céanna.
2. Teastaíonn riar beag ó bhoilg bheaga - Tá boilg bheaga ag leanaí 1 bliain d'aois go 4 bliana. Ní féidir leo ach méideanna beaga a ithe. Tabhair 3 bhéile bheaga agus 2 go 3 sneaiceanna sláintiúla dóibh gach lá. Caithfidh a gcuid bia agus dí go léir a bheith cothaitheach.
3. Tá méid an sciar tábhachtach - Tabharfaidh goile do linbh treoir duit. Bain úsáid as chun cabhrú leat cinneadh a dhéanamh ar an méid bia atá le tabhairt dóibh. Lean an treoir maidir le Pirimid Bia do Leanaí i ndáil le riar agus méid an sciar.
4. Is príomhbhia é bainne - Is príomhbhia é bainne in aistí bia leanaí 1 bliain d'aois go 4 bliana. Tabhair trí riar de bhainne, iógart nó cáis do do leanbh gach lá.
5. Teorannaigh milseáin - Tá nasc idir bianna a bhfuil go leor saille, siúcra agus salainn iontu le rómheachán i ndaoine óga. Má shocraíonn tú na bianna seo a thabhairt do do leanbh, tabhair méideanna beaga BÍDEACHA dóibh agus uair amháin sa tseachtain ar a mhéad.
6. Cuir uisce agus bainne ar fáil mar dheochanna - Seachain deochanna siúcraithe cosúil le coirdial agus deochanna súilíneacha. Níl deochanna siúcraithe go maith d'fhiacla do linbh.
7. Bíodh gnáthamh laethúil rialta agat - Bunaítear nósanna itheacháin sláintiúla don saol nuair a bhíonn gnáthaimh rialta le haghaidh béilí agus sneaiceanna i bhfeidhm cosúil le gach lá a thosú le bricfeasta sláintiúil.
8. Níos mó vitimín D de dhíth i míonna an gheimhridh - Ní bhfaigheann leanaí óga a ndóthain vitimín D sa gheimhreadh. Níl ach 5 mhicreagram vitimín D de dhíth orthu - deora nó leacht - gach lá ó Oíche Shamhna (31 Deireadh Fómhair) go dtí Lá Fhéile Pádraig (17 Márta).
9. Déan cinnte go bhfaigheann do leanbh a dhóthain iarainn - Tabhair feoil dhearg do do leanbh trí huaire sa tseachtain agus roghnaigh gránaigh bhricfeasta le iarann breise (12mg/100g) an chuid is mó de laethanta na seachtaine. D’fhéadfadh go mbeadh iarann breise ag teastáil ó leanaí 1-3 bliana d’aois atá beag dá n-aois, mar sin labhair le gairmí sláinte chun comhairle a fháil.
Chomh maith le moltaí eolaíochta an FSAI ina dtuarascáil, chuir an FSAI raon pleananna béile ar fáil don Roinn le haghaidh aoiseanna difriúla a d’éascaigh forbairt Phirimid Bia na Leanaí agus na treoracha samplacha maidir le pleananna béile.
Cuimsíonn an tsraith acmhainní do thuismitheoirí, gairmithe cúram sláinte agus bainisteoirí naíolann:
- Leabhrán 24 leathanach
- Póstaer - Gairmí sláinte/bainisteoir naíolann
- Póstaer - tuismitheoir
- Bileoga fíricí seilf x 6 - 1 ar gach seilf de Phirimid Bia na Leanaí
- Bileog fíricí Happy Healthy Meals
- Leideanna maidir le Leanaí atá Beadaí
- Bileog fíricí maidir le Vitimín D.
- Bileog fíricí maidir le hIarann
- Bileog fíricí maidir le Bricfeasta
- Bileog fíricí maidir le Sneaiceanna
- Bileog fíricí maidir le Deochanna
- Plean béile samplach x 5 - 1 do gach bliain d’aois agus feoilséantóir 3 bliana d’aois
- Grafaic eolais - comparáid idir pláta do dhaoine fásta agus do leanaí
- Roghanna plean béile (gairmithe cúram sláinte / naíolann)
- Ceisteanna agus Freagraí
- Réasúnaíocht do ghairmithe cúram sláinte
- Cur i láthair Powerpoint le haghaidh oiliúna
- Tacaíochta Gréasáin / cuas digiteach le roinnt le comhpháirtithe
Tacóidh feachtas digiteach agus sóisialta leis an eisiúint agus úsáidfear an haischlib #kidspyramid
Is iad baill Fhochrúpa Itheacháin Shláintiúil an Ghrúpa Maoirseachta um Beartas agus Forfheidhmiú Murtaill a d’fhorbair na treoirlínte Itheacháin Sláintiúla do leanaí 1 bliain d'aois go 4 bliana agus Pirimid Bia na Leanaí:
- Ursula O 'Dwyer, An Roinn Sláinte* (Cathaoirleach)
- Anne-Marie Brooks, An Roinn Leanaí & Gnóthaí Óige
- Maeve Lynch, An Roinn Talmhaíochta, Bia & Mara
- Carmel O'Keeffe, An Roinn Talmhaíochta, Bia & Mara
- Charles Martin, An Roinn Gnóthaí Fostaíochta agus Coimirce Sóisialaí
- Ronan Kielt, An Roinn Oideachais agus Scileanna
- Margaret O'Neill, FSS* (Joanne O'Hallorhan, FSS*)
- An Dr Mary Flynn, FSAI*
- An Dr Marian O'Reilly, Safefood* (Joana Caldeira Fernandes da Silva*)
- Jennifer Feighan, Institiúid Cothúcháin agus Diaitéitice na hÉireann (Ruth Martin* agus
- Shauna Dunne*)
- An Dr Janas Harrington, COC
- Seamus O'Reilly, An Roinn Sláinte
- Caitríona Connolly, An Roinn Sláinte
- Bhí na baill seo freisin ar an nGrúpa Oibre Teicniúil do Threoirlínte Itheacháin Sláintiúla do leanaí 1 bliain d'aois go 4 bliana