Chuireann an tAire Pippa Hackett fáilte roimh na leithdháiltí a fógraíodh i mBuiséad 2022
- Foilsithe: 13 Deireadh Fómhair 2021
- An t-eolas is déanaí: 12 Aibreán 2025
• Tá Teaghlaigh Feirme a Chosaint agus an Dúlra a Chosaint ag a chroílár
• Fógraíonn sí tacaíochtaí suntasacha don fhoraoiseacht, don orgánach agus don ghairneoireacht
• Tá sé beartaithe leanúint de thosaíocht a thabhairt do bhithéagsúlacht ar an bhfeirm
Chuir an tAire Stáit a bhfuil freagracht uirthi as Úsáid Talún agus Bithéagsúlacht, an Seanadóir Pippa Hackett inniu roimh Bhuiséad 2022, ag rá go raibh sé cóir, cairdiúil don aeráid agus don bhithéagsúlacht, agus buiséad freisin a chosnódh teaghlaigh feirme, brabúsacht feirme, agus sábháilteacht agus inbhuanaitheacht feirme.
Ag tabhairt aghaidh ar na dúshláin atá roimh feirmeoirí ag an am seo ina bhfuil géarchéim aeráide agus bithéagsúlachta dúirt sí: 'Is mór an misneach na leibhéil nuálaíochta agus cruthaitheachta ar an bhfeirm a chonaic mé le linn mo thréimhse sa ról seo. Beidh orainn athrú a dhéanamh ar an gcaoi a ndéanaimid rudaí, ach tá a fhios ag feirmeoirí go bhfuil siad réidh don dúshlán, agus chonaic mé é sin chomh maith. Sin é an fáth go bhfuil áthas orm a bheith in ann dea-scéal a sholáthar faoi thacaíochtaí dóibh siúd a bhfuil baint acu le foraoiseacht, orgánaigh, gairneoireacht, bithéagsúlacht feirme agus córais bhia áitiúla agus táim sásta go dtacóidh an buiséad seo le gach feirmeoir agus muid uile ag aistriú i dtreo an CBT nua’.
Ag fógairt tacaíochta láidre don Fhoraoiseacht le leithdháileadh os cionn €100m do 2022 dúirt an tAire:
“Cé go bhfuil cur méadaithe de chrainn ag croílár ár straitéise aeráide, tá a fhios ag gach duine gur réimse í an fhoraoiseacht ina raibh deacrachtaí. Táim sásta, áfach, go bhfuair mé maoiniú chomh láidir sin, agus táim ag tnúth le go leor den airgead a úsáid chun brú ar aghaidh leis an gclár athchóirithe agus seachadta ar straitéis nua foraoise atá ag tarlú faoi Project Woodland. Ní mór dúinn samhail foraoiseachta ‘Dlúth leis an Dúlra’ a fhorbairt a aithníonn freisin na buntáistí suntasacha iartheachtacha a bhaineann le foraoiseacht don gheilleagar tuaithe agus an ról méadaitheach atá ag adhmad mar ábhar tógála atá neamhdhíobhálach don aeráid. Is clár soiléir é freisin tiomantas don Rialtas an chéad CBT eile a chomhtháthú níos fearr lenár mbeartais maidir le crainn a chur agus beidh mé ag obair leis an Aire McConologue, roimh dheireadh na bliana, ar reachtaíocht a fhágfaidh go mbeidh sé níos éasca dúinn líon mór feirmeoirí a spreagadh chun crainn dhúchasacha a chur ar scála beag.
D’fhógair an tAire freisin méadú suntasach ar na leithdháiltí don earnáil Orgánach, ag rá
“Tá méadú mór ar an leithdháileadh don earnáil orgánach, agus an maoiniú ag dul ó €18 go €23 milliún, agus cuirfear €21m de ar fáil don scéim feirmeoireachta orgánaí. Is €5m breise é seo i mbuiséad na scéime i gcomparáid leis an mbliain seo caite agus ceadaítear don scéim a athoscailt d’iontrálaithe nua in 2022. Ar an iomlán, déanann sé seo níos mó ná an méid a leithdháiltear ar orgánaigh a dhúbailt ó tháinig mé in oifig. Léiríonn sé ár dtiomantas an earnáil a leathnú agus tugann sé deis do i bhfad níos mó feirmeoirí an t-aistriú chuig feirmeoireacht orgánach a dhéanamh. Tá rún daingean agam oibriú leis na páirtithe leasmhara agus na seirbhísí comhairleacha go léir chun a chinntiú go mbeidh gach feirmeoir ar an eolas go hiomlán faoi na deiseanna is féidir le hathrú go horgánach a sholáthar. Agus tá sé ar intinn agam ‘Plean Gníomhaíochta don Orgánach’ spriocdhírithe a fhoilsiú, go gairid, a chomhlánóidh an Straitéis Náisiúnta Orgánach 2019-2025.”
Thagair an tAire don leithdháileadh Gairneoireachta de €9 milliún.
“Tá rudaí dúshlánach don earnáil i láthair na huaire. Ba mhaith liom a thabhairt faoi deara, agus cé go gcoinníonn bunbhuiséad Gairneoireachta an méadú 50% a fuarthas anuraidh, tá súil agam freisin gur féidir leis an earnáil leas a bhaint as infheistíocht bhreise shuntasach ón gciste Cúlchiste Coigeartaithe Breatimeachta in 2022. Tacaím go hiomlán leis seo agus táim ag súil go bhfógrófar tuilleadh sonraí faoin gcaoi ar féidir linn tacú le táirgeoirí prátaí síl, saothróirí beacán, agus le feachtas cur chun cinn torthaí agus glasraí baile in am trátha. Beidh mé ag cinntiú freisin go bhfuil an t-airgead ann chun tacú le saothróirí beaga chomh maith le cibé feabhsúcháin a mholann KPMG a mhaoiniú, atá le tuairisciú dom go luath an bhliain seo chugainn ar dheiseanna don earnáil.
Ag tagairt do réimse na bithéagsúlachta ar an bhfeirm mar réimse a mheasann sí a bheith thar a bheith práinneach agus tábhachtach, dúirt an tAire:
“Tá sé an-tábhachtach Bithéagsúlacht a spreagadh ar ár bhfeirmeacha chun an chéad leibhéal eile a bhaint amach. Mar sin tá an-áthas orm leithdháileadh breise de €5 milliún a fhógairt le haghaidh infheistíochta i dtionscnaimh nua bithéagsúlachta ag mo Roinn an bhliain seo chugainn. Tógfaidh siad seo ar na 24 tionscadal bithéagsúlachta nua ar an bhfeirm a mhaoiníomar i mbliana. Agus táimid ag cur €500,000 eile ar leataobh chun a chinntiú go bhfuil an fhaisnéis agus an saineolas a theastaíonn ó fheirmeoirí ar fáil dóibh ionas gur féidir leo bithéagsúlacht ar an bhfeirm a chosaint agus a mhéadú.
Labhair an tAire Hackett freisin faoi chórais bhia áitiúla:
“Áirítear i gClár an Rialtais tiomantais chun tacú le córais bhia áitiúla, bealaí a fhorbairt chun margaíocht a dhéanamh do tháirgeoirí bia beaga, agus chun daoine óga agus pobail a spreagadh chun foghlaim conas bia a fhás. Mar fhreagairt ar na tiomantais sin, táimid ag soláthar €500,000 chun tacú le tionscnaimh ar na téamaí seo agus chun iad a chur in iúl. Is réimse é ina bhfuil go leor aisteoirí agus gníomhaireachtaí ag déanamh sár-oibre, ach ní hionann é sin le rá go mbeadh sé éasca don táirgeoir beag é a nascleanúint. Cuideoidh an maoiniú seo leis sin.”
Mar fhocal scoir, rinne an tAire Hackett tagairt do leas ainmhithe agus freisin don leithdháileadh breise a rinneadh chun tacú leis an gclár samplála ithreach:
“Tá áthas orm aitheantas a thabhairt don méid seo a leanas as an tiomantas sa PfG maoiniú a dhúbailt do chomhlachtaí leasa ainmhithe. Sílim go bhfuil meas againn ar fad ar thábhacht a gcuid oibre. Agus ba mhaith liom freisin freagra na bhfeirmeoirí a bhí mar chúis leis an tionscnamh samplála ithreach, a fógraíodh anuraidh, a mholadh, a fuair €15 milliún euro breise i mbuiséad na bliana seo. Is toradh díreach é an méadú seo ar an éileamh mór ó fheirmeoirí maidir le leas a bhaint as an scéim. Ba mhaith liom buíochas a ghabháil leo as iarratas a dhéanamh air agus as sin a spreagadh dúinn cur lenár gcumas samplála. Tá sé fíorthábhachtach é sin a dhéanamh, ach tá an comhartha a chuireann a bhfreagra in iúl chomh tábhachtach céanna. Tá ár bhfeirmeoirí ag rá linn go dtuigeann siad an ghéarchéim aeráide agus carbóin. Tá siad ag iarraidh an fhaisnéis a theastaíonn uathu a chur ar fáil chun í a laghdú. Ba mhaith liom go mbeadh a fhios acu go bhfuilimid in éineacht leo ina thaobh sin.”
CRÍOCH