Foilsíonn an tAire Heydon dréachtphrionsabal agus é ag seoladh an dara comhairliúchán poiblí ar Chreat Náisiúnta Feirmeoireachta Carbóin
- Foilsithe: 15 Deireadh Fómhair 2025
- An t-eolas is déanaí: 17 Deireadh Fómhair 2025
D’fhoilsigh an tAire Talmhaíochta, Bia agus Mara, Martin Heydon TD, dréachtphrionsabal inniu agus sheol sé an dara comhairliúchán poiblí chun treoir agus eolas a thabhairt maidir le forbairt Chreat Náisiúnta Feirmeoireachta Carbóin.
Leag an tAire Heydon amach:
“Is deis í an fheirmeoireacht charbóin dár bhfeirmeoirí/bainisteoirí talún sruth ioncaim nua a fháil dá bhfeirmeacha. Is féidir le feirmeoireacht charbóin luach saothair a thabhairt dár bhfeirmeoirí as na gníomhartha a dhéanann siad chun carbón a bhaint agus a stóráil inár n-ithreacha, inár bhforaoisí, inár bhféarthalamh, inár dtailte saothraithe agus inár bhfálta sceach. Agus Creat Náisiúnta Feirmeoireachta Carbóin á fhorbairt agam, táim ar an eolas faoin ngá atá ann ailíniú le forbairtí ar leibhéal an AE, lena n-áirítear foilsiú le déanaí an Rialacháin Deimhniúcháin maidir le Baint Carbóin agus Feirmeoireacht Carbóin (CRCF) agus tá sé ríthábhachtach freisin go mbeadh soiléireacht agus muinín ag feirmeoirí agus infheisteoirí araon i margadh a bheidh go hiomlán nua.”
Tá sé mar aidhm ag feirmeoireacht charbóin tacú le glacadh agus scálú cleachtas bainistíochta laistigh den talmhaíocht a thacaíonn leis na dintiúir inbhuanaitheachta atá ina gcolún mór i dtáirgeadh bia in Éirinn cheana féin agus a chomhlíonann iad, agus ag an am céanna, tacú le hÉirinn chun a spriocanna aeráide, bithéagsúlachta agus cáilíochta uisce a bhaint amach.
Rinneadh comhairliúchán poiblí tosaigh ar fheirmeoireacht charbóin roimhe seo a thug léargais luachmhara, ach a léirigh freisin go bhfuil leibhéal suntasach eolais, saineolais eolaíoch agus tuisceana le forbairt fós.
Tá dréacht-dhoiciméad beartais dar teideal “Feirmeoireacht Charbóin - Forbairtí ar leibhéal an Aontais Eorpaigh agus Prionsabail chun Feirmeoireacht Charbóin a fhorbairt in Éirinn” forbartha ag an Roinn Talmhaíochta, Bia agus Mara agus tá comhairliúchán poiblí á sheoladh anois chun tuairimí a lorg ar na dréacht-phrionsabail chun feirmeoireacht charbóin a fhorbairt chun tuilleadh faisnéise agus treorach a thabhairt d’fhorbairt Chreat Náisiúnta Feirmeoireachta Carbóin.
Ag an am céanna leis an gcomhairliúchán poiblí, bunófar grúpa oibre do pháirtithe leasmhara lena n-áirítear feirmeoirí, foraoiseoirí agus úinéirí talún chun maoirseacht a dhéanamh ar fhorbairt an chreata.
Dúirt an tAire:
“Clúdóidh an comhairliúchán poiblí seo réimsí atá tábhachtach d'fheirmeoirí, úinéirí talún agus foraoiseoirí araon a bhí ag iarraidh go mbunófaí tionscnaimh a thacaíonn le gníomhaíochtaí feirmeoireachta carbóin.” Mholfainn do gach feirmeoir, foraoiseoir agus úinéir talún páirt a ghlacadh sa chomhairliúchán poiblí seo. Tá sé tábhachtach go ndéanaimid é seo i gceart agus go nglactar le cúram i margadh atá ag forbairt.”
Mar fhocal scoir, thug an tAire Heydon aitheantas don chomhpháirtíocht thábhachtach le Climate KIC, an tionscnamh nuálaíochta aeráide is mó san Eoraip:
“Mar chuid den chomhoibriú seo, tá mo Roinn agus Climate KIC ag obair go dlúth le páirtithe leasmhara Éireannacha trí agallaimh agus ceardlanna chun a dtuairimí a bhailiú maidir le bacainní agus deiseanna i bhforbairt na Feirmeoireachta Carbóin in Éirinn.”
Nóta don Eagarthóir
Tá forbairt na Feirmeoireachta Carbóin tagtha chun cinn trí fhoilsiú rialachán AE (AE 2024/3012) lena mbunaítear creat deimhniúcháin Aontais le haghaidh bainte buan carbóin, feirmeoireacht carbóin agus stóráil carbóin i dtáirgí (CRCF) i mí na Nollag 2024.
Maidir le Climate-KIC
Is í Climate KIC príomhghníomhaireacht agus pobal nuálaíochta aeráide na hEorpa, ag cuidiú le pobail atá athléimneach ó thaobh na haeráide de a chruthú agus an miondealú aeráide a chomhrac trí athrú córas a shlógadh i dtíortha, i réigiúin, i gcathracha agus i ngnólachtaí. I gcomhar le comhpháirtithe, ar fud na cruinne, cuireann Climate KIC réitigh i dtoll a chéile agus éascaíonn sé foghlaim, rud a chabhraíonn le bearna atá ag dul i méid i gcónaí idir gealltanais aeráide agus an réaltacht reatha a líonadh.
Tá léargais bhreise agus ionchur fairsing ó pháirtithe leasmhara, arna bhailiú ag grúpa oibre náisiúnta ar fheirmeoireacht charbóin, faoi chathaoirleacht na Roinne Talmhaíochta, Bia agus Mara agus na hAeráide, agus Climate KIC, príomhghníomhaireacht nuálaíochta aeráide an AE, mar bhonn leis an dréacht-shraith prionsabal.