Trí bheart shuntasacha nua fógartha ag an Aire Doyle chun tacú le bithéagsúlacht in Éirinn

Tá trí bheart tacaíochta nua fógartha ag an Aire Stáit sa Roinn Talmhaíochta Bia agus Mara, Andrew Doyle TD, chun tacú le bithéagsúlacht fhoraoisí na hÉireann.

Is iad sin:

• scéim nua chun tacú le ‘Cumhdach Leanúnach Foraoise’, (CCF), lenar féidir adhmad tráchtála a tháirgeadh ach ar féidir cumhdach foraoise a choinneáil an t-am ar fad
• scéim nua Foscadán Crainn d'Fhianna agus Scéim Fálta Fianna/Giorriacha a fhéachfaidh le tacú le húinéirí talún ar mian leo foraois leathanduilleach a chur in áiteanna a bhféadfadh fianna damáiste a dhéanamh
• athruithe ar an Scéim Feabhsúcháin Coillearnach (WIS) ina dtabharfar cúnamh deontais isteach chun tabhairt faoin dara tanú ar fhoraoisí leathanduilleacha

Maidir leis na bearta seo, dúirt an tAire:

Nuair a bhí an beart nua CCF á sheoladh dúirt an tAire Stáit:

Ag fógairt na Scéime Foscadán Crainn d'Fhianna agus na Scéime Fálta Fianna/Giorriacha, dúirt an tAire Stáit Doyle:

Maidir leis an tríú tionscnamh i ndáil le hathruithe a dhéanamh ar an Scéim Feabhsúcháin Coillearnach, dúirt an tAire:

CRÍOCH

Cumhdach Leanúnach Foraoise

Is cur chuige eile i ndáil le foraoisí a bhainistiú atá i gCumhdach Leanúnach Foraoise ina ndéantar ceannbhrat na foraoise a chothabháil ag leibhéal amháin nó níos mó agus ina seachnaítear glanleagan. Is é an gné is sainiúla de chuid CCF ná gan achair níos mó ná 0.25 ha a ghlanleagan nó gan níos mó ná leithead airde dhá chrann a ghlanleagan gan roinnt crann aibí a choimeád. Baineann na córais seo go ginearálta le hathghiniúint nádúrtha ach d'fhéadfaí cur le hathghiniúint trí phlandú más gá.

Is iad cuspóirí na scéime:

• cur leis na leasanna a bhaineann le foraoisí buaircíneacha tríd an gceannbhrat a oscailt agus trí ghnáthóga nua a chruthú d'fhiadhúlra
• ceannbhrat neamhchothrom a chruthú le súil is tamhain ardchaighdeáin agus ardluacha a tháirgeadh
• rogha bainistíochta níos oiriúnaí a chur chun cinn i suíomhanna íogaire
• scileanna a fhorbairt lena nglacadh ar fud earnáil na foraoiseachta maidir le cumhdach leanúnach foraoise

Bainfear na cuspóirí amach trí chrainn nach bhfuil ar chaighdeán chomh maith a leagan; tuilleadh crann a leagan chun ligean do chrainn fráma b'fhéidir fás amach anseo; prúnáil chun cur le caighdeán lorgaí; tanú nó athspásáil chun fás agus bainistíocht a éascú agus chun athghiniúint nádúrtha a leagan amach.

Tá an scéim teoranta do 30 tionscadal (10 heicteár ar a mhéad) suas chuig deireadh Chlár Foraoiseachta 2014-2020. Glacfar le daoine de réir mar a chuirfidh siad iarratas isteach, ach na doiciméid shonraithe a bheith curtha isteach. Maidir leis seo, ní mór seirbhísí éiceachórais a bhféadfadh fónamh do leas pobail níos leithne a bheith leagtha amach go soiléir sa Phlean Bainistíochta Claochlaithe.

Cuimseofar Plean Bainistíochta Claochlaithe CCF mar chuid den scéim a thiocfaidh i bhfeidhm ar feadh tréimhse 12 bhliana agus a mbeidh trí ghála €750 i gceist leo á n-íoc ag amanna éagsúla le linn na tréimhse 12 bhliain. Íocfar an chead ghála i mbliain 1 agus eiseofar an íocaíocht dheireanach laistigh le 12 bhliain ón dáta ar tháinig na hoibreacha a bhain leis an gcéad idirghabháil. D'fhéadfaí an íocaíocht láir a dhéanamh ag am ar bith sa tréimhse idir an dá linn; tá cur síos ar sceideal na n-íocaíochtaí agus ar thráthúlacht na n-idirghabhálacha le cur ar fáil sa Phlean Bainistíochta Claochlaithe.

Is féidir teacht ar tuilleadh sonraí faoin mbeart ag: [external-link

https://www.agriculture.gov.ie/forestservice/grantsandpremiumschemes2015-2018/ | www.agriculture.gov.ie/forestservice/grantsandpremiumschemes2015-2018. ]

Scéim Foscadán Crainn d'Fhianna agus Scéim Fálta Fianna/Giorriacha

Féadann an trí speiceas fia atá ar fáil in Éirinn dochar mór a dhéanamh do chrainn, is iad sin an fia Seapánach, an fia buí agus an fia rua.

Áirítear air seo a leanas an damáiste a dhéanann fianna:

• iníor - ag ithe duilliúir ar chrainn óga. D'fhéadfadh crann bás a fháil mar gheall ar iníor, nó d'fhéadfadh an crann a bheith curtha as riocht nó moill a bheith curtha air chun barr a tháirgeadh
• rúscadh coirte is ea coirt an chrainn a bheith á hithe. D'fhéadfadh an tamhan féin briseadh, nó d'fhéadfadh bás nó ionfhabhtú a bheith mar thoradh air seo agus laghdaítear caighdeán an adhmaid go mór
• nuair a dhéanann fianna a gcuid beanna a chuimilt ar choirt crainn chun “veilbhit” a bhaint ó na beanna, nó chun a ndúiche a chur in iúl déantar damáiste sceite do chrainn

Tá formhór speiceas crann (crainn leathanduilleacha go háirithe) leochaileach do dhamáiste mór ó fhianna.

Is ar bhonn deonach a roghnaítear a bheith rannpháirteach sa scéim seo ach is féidir úsáid a bhaint as i ngach suíomh atá oiriúnach ina bhfuil baol go ndéanfaidh fianna damáiste do chrainn. Is féidir Foscadán Crainn d'Fhianna (DTS) a úsáid sna codanna leathanduilleacha (ADB) eile de cheapacha buaircíneacha agus i gceapacha éagsúla buaircíneacha agus leathanduilleacha aonair. Is é an líon is lú stocála crann ina n-úsáidfear DTS ná 625 crann in aghaidh an heicteáir cibé an ceapach ADB nó ceapacha éagsúla buaircíneacha nó leathanduilleacha atá i gceist. Baintear é seo amach trí mheánstocáil 4 mhéadar X 4 mhéadar a chur i bhfeidhm. Is 2 heicteár an t-achar is mó chun deontas breise DTS a fháil i leith GPC 4–10. Ní bhaineann an teorainn seo le crainn leathanduilleacha a cuireadh in ADBanna. Tá deontas seasta breise €600/ha ar fáil faoin scéim d'fhoscadáin crainn d'fhianna.

Fálta fia a sholáthar - €16.25/m, do IS436 @ 140m/ha = €2,275/ha

Rátaí chun fálta d'fhianna a uasghrádú - €8/m, for IS436 @ 140m/ha = €1,120/ha

Baineann na critéir seo le fálta fia:

• le go mbeidh suíomhanna leathanduilleacha incháilithe do dheontas ní mór damáiste a bheith déanta ag fianna do níos mó ná 40% den limistéar atá beartaithe a imfhálú le fálta fia
• ní mór gach ábhar atá san fhál a bheith de réir na sonrúchán fálta mar a leagtar amach sa Lámhleabhar um Chaighdeáin Foraoiseachta
• ní mór uasghrádú fálta agus fálta nua a thaispeáint go soiléir ar léarscáil agus ní mór an fad iomlán a léiriú i méadair

Leagtar amach sonrúcháin fálta fia i dTábla 12.1 den Lámhleabhar um Chaighdeáin Foraoiseachta, atá ar fáil freisin ar láithreán gréasáin na Roinne. Déanfar cineálacha eile fálta fia a mheas ar bhonn cás ar chás e.g. fál fia dar cruth fráma ‘A’.

Is féidir teacht ar tuilleadh sonraí faoin scéim ag: www.agriculture.gov.ie/forestservice/grantsandpremiumschemes2015-2018.

Tacaíocht don dara idirghabháil d'Fhoraoisí Leathanduilleacha

Is é aidhm na scéime infheistíocht a spreagadh chun foraoisí leathanduilleacha óga a fheabhsú, a chosaint agus a fhorbairt le haghaidh réimse feidhmeanna, lena n-áirítear:

• caighdeán na gcrua-adhmad atá á dtáirgeadh a fheabhsú chun luach na foraoise leathanduilleach a mhéadú don úinéir
• adhmad a tháirgeadh
• forás sláintiúil crann a spreagadh
• speicis chumhdaigh a bhaint as meascán de speicis bhuaircíneacha/ leathanduilleacha
• cur leis an tírdhreach agus le bithéagsúlacht

Mar chuid den scéim, déanfar an ceannbhrat a oscailt trína thanú, rud a ligfidh níos mó solais ar thalamh na foraoise chun cuidiú le plandaí teacht chun cinn i bhforaoisí agus a chuirfidh le bithéagsúlacht. Chomh maith leis sin, trí fhoraoisí a thanú déantar iad a oscailt i gcomhair siúil nó i gcomhair úsáidí eile fóillíochta. Trí thanú a dhéanamh, ligtear solas na gréine chuig crainn, rud a chuireann le táirgeadh síolta crann agus a thacaíonn le córais athghiniúna nádúrtha.

Chomh maith leis sin is féidir le húinéirí foraoise a bheith rannpháirteach sa ghné de Chumhdach Leanúnach Foraoise de chuid WIS a seoladh le gairid má tá idirghabháil maoinithe amháin WIS faighte acu. Sa chás seo, is féidir dhá thráinse bhreise maoinithe a fháil i leith na bhforaoisí sin nuair atáthar ag aistriú chuig CCF. Is €750 in aghaidh an heicteáir an cúnamh deontais i gcónaí don chéad tanú agus tá uasteorainn €500 in aghaidh an heicteáir leis an dara idirghabháil.

Is féidir teacht ar tuilleadh sonraí faoin scéim ag: www.agriculture.gov.ie/forestservice/grantsandpremiumschemes2015-2018.