Ciste €1.27m do chur chun cinn na Gaeilge i gCiarraí

D’fhógair Príomh-Aoire an Rialtais agus an tAire Stáit don Ghaeltacht agus don Spórt, Jack Chambers T.D. Maoiniú nua €1,273,904 inniu chun an Ghaeilge a chur chun cinn i gceantair Ghaeltachta Chiarraí Thiar agus Ciarraí Theas agus i dTrá Lí.

Leithdháileadh €713,904 ar an iomlán d’Oidhreacht Chorca Dhuibhne Teo.

Ina theannta sin, ceadaíodh €560,000 do chur i bhfeidhm Phlean Teanga Thrá Lí faoin bpróiseas pleanála teanga.

In ionann é seo agus €80,000 gach bliain do sheacht mbliana an phlean.

Ciste 3 bliana d’Oidhreacht Chorca Dhuibhne

Thug an tAire Chambers cuairt inniu ar Áras Bhréanainn, Baile an Fheirtéaraigh, áit a d’fhógair sé ciste reatha ar fiú suas le €713,904 é thar thréimhse trí bliana d’Oidhreacht Chorca Dhuibhne Teo.

Cabhróidh sé seo leis an nGaeilge a threisiú mar phríomhtheanga labhartha i gCiarraí Thiar agus Theas – go háirithe i measc daoine óga agus teaghlach le páistí.

Forbróidh Oidhreacht Chorca Dhuibhne dhá chlár nua:

• Clár Píolótach Éiceolaíochta don Aos Óg a chothóidh tuilleadh tuisceana ar ghnóthaí imshaoil fiadhúlra; agus,
• Clár faoi leith chun teaghlaigh an cheantair a mhealladh agus a chumasú le bheith in ann lóistín a chur ar fáil do lucht freastail choláistí Gaeilge an cheantair.

Dúirt an tAire Stáit Chambers:

Mar thoradh ar an gciste atá ceadaithe, tabharfar tacaíocht do theaghlaigh i Limistéir Phleanála Teanga Chiarraí Thiar agus Chiarraí Theas atá ag tógáil a gclann le Gaeilge nó ar mian leo sin a dhéanamh chomh maith le raon beartas eile a fheidhmiú ar leas na Gaeilge sa dá limistéar.”

Plean Teanga Thrá Lí

Agus é ar chuairt ar Ghaelcholáiste Thrá Lí, d’fhógair sé go bhfuil plean teanga Bhaile Seirbhíse Gaeltachta Thrá Lí ceadaithe faoin bpróiseas pleanála teanga agus go mbeidh ciste is ionann le €560,000 ar fáil le cabhrú le feidhmiú an phlean.

Beidh an plean seo á chur i bhfeidhm faoi stiúir Bhord Oideachais agus Oiliúna Chiarraí.

Dúirt an tAire Stáit:

Ach an oiread leis na pleananna teanga ar fad atá ceadaithe agus á bhfeidhmiú cheana féin, tá deiseanna á dtabhairt sa chás seo do phobal Thrá Lí a bheith lárnach i roghnú a gcuid tosaíochtaí teanga féin faoin bplean agus a bheith páirteach ina chur i bhfeidhm ar bhonn comhpháirtíochta.

Is ar leas na Gaeilge go háitiúil atá an plean agus an iarracht seo ar fad.”

Clár Oidhreacht Chorca Dhuibhne [OCD] Teo.

Tá an clár sonrach seo dírithe ar dheiseanna breise sealbhaithe agus saibhrithe teanga a chur ar fáil d’aos óg na Gaeltachta i gCiarraí Thiar agus Theas.

Thar thréimhse 3 bliana bainfear amach na gníomhaíochtaí seo a leanas:

Clár Thús Maith

• Déanfar freastal ar 65 teaghlach gach bliain agus cuirfear 12 chuairt baile ar fáil do 42 de na teaghlaigh sin c. 30 i gCiarraí Thiar agus 12 i gCiarraí Theas
• Eagrófar 50 grúpa súgartha, 6 Scléip an tSathairn & 3 mhór-ócáidí i mí na Samhna, mí na Nollag agus um Cháisc.
• Cuirfear 14 ócáid/imeacht ar siúl in Uíbh Ráthach do c. 8 dteaghlach atá lonnaithe taobh amuigh den Ghaeltacht ach a chuireann a gcuid paistí chuig scoileanna atá aitheanta mar scoil Ghaeltachta.

Na hEalaíona Dúchasacha

• Cuirfear 6 sheisiún rince agus 3 sheisiún ealaíona ar fáil do c. 600 dalta in 11 bunscoil i gCiarraí Thiar ar feadh 5/6 seachtaine in aghaidh na bliana.

Acmhainní/Fógraíocht/Forbairt Gairme

• Foilseofar 1 leabhar Gaeilge sa bhliain
• Cuirfear 4 chúrsa oiliúna ar fáil in aghaidh na bliana do na cuairteoirí baile, muinteoirí rince agus múinteoirí ealaíona.

Clár Píolótach Éiceolaíochta don Aos Óg

• Fostófar 3 Áisitheoir i 5 scoil i gCorca Dhuibhne ar feadh 2 uair sa tseachtain. Má éiríonn leis leathnófar é chuig scoileanna eile agus chuig Ciarraí Theas.

Tuilleadh eolais: https://www.oidhreacht.ie/ga/tograi-teangan/

Plean Teanga Thrá Lí

• Beidh ciste bliantúil ar fiú suas le €80,000 á chur ar fáil d’fheidhmiú an phlean teanga. Leis an gciste sin chomh maith, cumasófar don cheanneagraíocht Oifigeach Pleanála Teanga a fhostú le cabhrú le cur chun feidhme an phlean.
• Den 26 Limistéar Pleanála Teanga Gaeltachta, tá 25 plean ceadaithe go dtí seo.
• Tá 4 Bhaile Seirbhíse Gaeltachta ceadaithe faoin bpróiseas pleanála teanga go dtí seo - Leitir Ceanainn, Daingean Uí Chúis, Cathair na Gaillimhe agus An Clochán Liath.
• Tá 3 Líonra Gaeilge ceadaithe go dtí seo faoin bpróiseas atá á chur i bhfeidhm faoi Acht na Gaeltachta 2012 – Inis, Baile Loch Riach agus Cluain Dolcáin. Is fiú a lua chomh maith, go bhfuil 2 Líonra Gaeilge ceadaithe faoi stiúir Fhoras na Gaeilge sa dlínse ó thuaidh – Carn Tóchair agus Iarthar Bhéal Feirste nach dtagann faoi scáth díreach an Achta.
• Tá 21 Oifigeach Pleanála Teanga (19 i Limistéir Phleanála Teanga Gaeltachta & 2 i mBaile Seirbhíse Gaeltachta) chomh maith le 4 Oifigeach Cúnta Pleanála Teanga fostaithe go dtí seo.
• Maidir leis na Bailte Seirbhíse Gaeltachta, tá an próiseas chun pleananna a ullmhú idir lámha i gcás na mbailte seo a leanas: Cathair Saidhbhín, Caisleán an Bharraigh agus Cathair Chorcaí.
• Tá plean teanga Dhún Garbháin a cuireadh faoi bhráid na Roinne le gairid á bhreithniú faoi láthair ag an Roinn.