“Go dtí seo i mbliana, thug mo Roinnse tacaíocht do raon tionscadal agus tionscnamh ar fud na n-earnálacha ar fad faoina sainchúram. Ón maoiniú is airde riamh de €250m i gCaipiteal agus Trealamh Spóirt, go scéim phíolótach um Ioncam Bunúsach do na hEalaíona atá ar thús cadhnaíochta, go hinfheistíocht sa Ghaeltacht agus sa Ghaeilge ar scála nach bhfacthas riamh cheana, táim bródúil as tiomantas an Rialtais seo do thionscal na turasóireachta, do na healaíona agus don chultúr, don spórt ag gach leibhéal, dár dteanga dhúchais agus don Ghaeltacht atá mar chroílár aici, agus d’fhorbairt earnáil meán láidir iontaofa.

Léiríonn rathúlacht na tíre sa lúthchleasaíocht idirnáisiúnta le déanaí na buntáistí a bhaineann le hinfheistíocht sa spórt. I mbliana, d’fhógair mo Roinnse €25m, an maoiniú is airde riamh sa Spórt Ardfheidhmíochta trí Spórt Éireann. Is é seo an leibhéal infheistíochta is airde riamh in Éirinn sa Spórt Ardfheidhmíochta - do bhliain aonair agus do chiogal Oilimpeach/Parailimpeach araon. Is céim ollmhór í i dtreo na gcuspóirí infheistíochta a leagtar amach sa Bheartas Náisiúnta Spóirt 2018-2027.

“Ar leithligh faoi raon tionscnamh – idir thionscnaimh airgeadais agus eile – tacaíodh le traidisiúin shaibhre, chultúrtha agus ealaíne na tíre seo. Ina measc seo tá leithdháileadh €6m chun spásanna oibre ealaíontóirí a sheachadadh ar fud na tíre. Léirítear i dtaighde a rinne mo Roinnse, i ndiaidh plé thar roinnt blianta leis na hearnálacha cruthaitheacha agus geilleagair oíche, go bhfuil an t-éileamh ar spásanna oibre ealaíontóirí i bhfad níos airde ná an soláthar, rud a fhágann go bhfuil ganntanas forleathan spásanna cruthaitheacha ar nós stiúideonna agus ionaid léirithe.

“Níos luaithe i mbliana, sheolamar an Straitéis do na hEalaíona Teanga-Bhunaithe chomh maith le pacáiste airgeadais de bheagnach €10 milliún chun tús a chur lena cur i bhfeidhm. Áirítear sa phacáiste seo maoiniú ceithre bliana €5.78 milliún don Taibhdhearc, d’Amharclann Náisiúnta na Gaeilge don tréimhse 2024 go 2027 chomh maith le €4.085 milliún d’Oireachtas na Gaeilge dá Phlean Gníomhaíochta Náisiúnta chun an Ghaeilge a fhorbairt, a neartú agus ealaíona ar fud na tíre a chur chun cinn sa tréimhse 2024-2027. Leanann rath na scéime €35m Bun-Ioncam do na hEalaíona freisin le híocaíochtaí seachtainiúla de €325 le 2,000 ealaíontóir agus oibrí ealaíon cruthaitheach.

“D’fhoilsigh mé dhá athbhreithniú a coimisiúnaíodh i ndiaidh chinneadh an Rialtais tús a chur le scrúdú neamhspleách, cuimsitheach ar RTÉ. Treoirphlean atá sna 116 moladh a rinne na Coistí Comhairleacha Saineolaithe chun an craoltóir náisiúnta a athchóiriú tuilleadh.

“Agus iad curtha i bhfeidhm, feabhsóidh siad rialachas RTÉ, go hinmheánach agus go seachtrach, cinnteoidh siad go léireofar níos fearr i gcultúr RTÉ luachanna na seirbhíse poiblí atá ag a fhoireann, agus feabhsóidh siad tírdhreach caidrimh thionsclaíoch agus próisis agus nósanna imeachta acmhainní daonna araon laistigh de RTÉ. Léirítear sna moltaí bealach do RTÉ atá níos cuimsithí, níos trédhearcaí agus níos cuntasaí, eagraíocht a bhfuil fíornádúr seirbhíse poiblí ag baint léi.”

“Tá torthaí ár n-infheistíocht i dtionscal na scannán agus na teilifíse le feiceáil i gcónaí, ó léiriúcháin bheaga neamhspleácha go buaiteoirí Oscar agus mórscannáin sruthaithe. Bhí an-áthas orm a bheith in ann comhghairdeas a dhéanamh le Cillian Murphy ar a Gradam Acadaimh. Léiríonn sé buaic thionscail a bhfuil mo Roinnse bródúil as tacú léi.

“Le blianta beaga anuas tháinig méadú ar aitheantas ar an ngá atá ann aghaidh a thabhairt ar ghannionadaíocht na mban i stair pholaitiúil, eolaíoch, shóisialta agus chultúrtha an Stáit.

“Dá réir sin, bhunaigh mé coiste comhairleach nua i mbliana chun díriú ar mhná agus ar scéalta na mban sna bailiúcháin náisiúnta cultúir.

“Leanaimid ar aghaidh ag tabhairt tacaíocht láidir d’earnáil na turasóireachta agus í ar a haistear i dtreo téarnamh iomlán tar éis COVID-19. Níos luaithe i mbliana thugamar faoi phróiseas comhairliúcháin poiblí ar ár gCreat Beartas Turasóireachta nua a mhúnlóidh an chaoi a bhforbróidh turasóireacht in Éirinn ar bhealach inbhuanaithe sa tréimhse go dtí 2030. Táim ag súil leis an bpolasaí sin a fhoilsiú sna míonna amach romhainn. Bhí deis agam freisin labhairt leis an earnáil ag Meitheal i gCill Airne agus ag dhá chruinniú den Fhóram Fáilteachais agus Turasóireachta a reáchtáladh, agus bhí mé i mo chathaoirleach ar an gceann is déanaí díobh. Tá an plé seo leis an earnáil ríthábhachtach chun todhchaí inbhuanaithe a thógáil don turasóireacht in Éirinn.

“Tá caipiteal ar fáil fós chun an turasóireacht a fhorbairt, agus bhí an-áthas orm Cearnóg nua na Banríona Méabh a oscailt i Sligeach. Athraíodh an spás ina chearnóg phoiblí tharraingteach agus ina mol treoshuímh a mheallfaidh cuairteoirí náisiúnta agus idirnáisiúnta gan dabht.

“Ag Cruinniú Earnáil Turasóireachta CATT d’aontaigh mé leis an Aire Conor Murphy go mbunófaí Comhghrúpa Comhordú Straitéiseach chun deiseanna a aithint agus a scrúdú a thacóidh le forbairt inbhuanaithe na hearnála turasóireachta ar fud an oileáin.”

“Mar Rialtas, táimid ag seachadadh na mbuiséad is airde riamh don spórt, agus muid ag obair chun deis a thabhairt do gach duine, de gach cumas, páirt a ghlacadh sa spórt agus san aclaíocht. An mhí seo caite, dheimhnigh muid go mbeidh €250 milliún, an méid is airde riamh ar fáil don Chlár um Chaipiteal agus Trealamh Spóirt, arb ionann é sin agus méadú 50% ar an maoiniú i gcomparáid leis an mbabhta deiridh de leithdháiltí in 2020. Feicfimid an infheistíocht is mó riamh in áiseanna spóirt nuair a fhógraítear leithdháiltí an Chláir um Chaipitil agus Trealamh Spóirt an fómhar seo.

“Ina theannta sin, sheolamar babhta nua €120 milliún den Chiste um Bonneagar Spóirt ar Mhórscála le haghaidh iarratas i mí Aibreáin, agus cuirfear béim láidir ar inseachadacht agus muid ag measúnú na n-iarratas a fuaireamar tar éis an spriocdháta d’iarratais ar an 1 Iúil.

“Bhí bród orm maoirseacht a dhéanamh ar thabhairt isteach agus ar fhoilsiú an Riachtanais nua Rochtana Comhchosúla, a dearadh lena chinntiú go bhfuil rochtain chomhchosúil ag mná agus fir ar áiseanna spóirt a mhaoinítear go poiblí.

“Ón mbunleibhéal go dtí an seomra boird, ba mhaith linn tacaíocht a thabhairt do rannpháirtíocht na mban sa spórt ag gach céim. Le déanaí, d’fhógair muid €4 mhilliún, an méid ab airde riamh do chláir a dearadh chun níos mó ban a spreagadh chun páirt a ghlacadh sa spórt. Tá méadú suntasach le feiceáil freisin ar líon na mban i róil cheannaireachta spóirt, le céatadán foriomlán na mban ar bhoird spóirt ag 45% i mí Aibreáin 2024, i gcomparáid le 29% in 2020. Faoi riail nua a tugadh isteach, coinneofar siar 50% de mhaoiniú an Rialtais go dtí go sroichfear ionadaíocht inscne 40% ar bhoird náisiúnta spóirt agus ar Chomhpháirtíochtaí Áitiúla Spóirt.

“I gcomhréir le sprioc chlár an Rialtais maidir le rannpháirtíocht iomlán 60% sa spórt a bhaint amach faoi 2027, sheol mé Ciste Nua Allamuigh an Náisiúin Rannpháirtíochta i mí na Bealtaine, a dearadh chun spreagadh a thabhairt do ghníomhaíocht fhisiciúil i suíomhanna phobail áitiúla trí thacú le Comhpháirtíochtaí Áitiúla Spóirt tionscadail spóirt gan bhacainní a fhorbairt ar thalamh atá inrochtana don phobal.

“D’éirigh le hÉirinn go leor mór-imeachtaí spóirt idirnáisiúnta den chéad scoth a óstáil, agus le déanaí chuir ár bpríomhchathair fáilte roimh lucht leanúna peile ó gach cearn den Eoraip agus níos faide i gcéin i mí na Bealtaine do Chluiche Ceannais Shraith Europa UEFA 2024.

“Agus muid ag súil le tacú le Foireann na hÉireann sna Cluichí Oilimpeacha agus Parailimpeacha níos déanaí an Samhradh seo, tá áthas orm aird a dhíriú ar an méid atá déanta ag an Rialtas seo i mbreis agus €89 milliún a infheistiú i gciogal Oilimpeach Pháras seo i gcomparáid le €59 milliún a infheistíodh i gciogal Parailimpeach Thóiceo.”

“Ó ceapadh mar Aire Stáit na Gaeltachta mé i mí Aibreáin, bhí áthas orm go leor réimsí tosaíochta a chur chun cinn. Le déanaí, d’fhógair muid gur ceapadh Cathaoirleach nua ar Údarás na Gaeltachta agus ag féachaint romhainn, táim ag tnúth leis an mBille um Údarás na Gaeltachta (Leasú) a fhoilsiú agus an píosa tábhachtach reachtaíochta seo a thabhairt isteach do Thithe an Oireachtais roimh shos an tSamhraidh.

“Is forbairt í atosú cruinnithe Fhoras Teanga na Comhairle Aireachta Thuaidh Theas agus ba mhór an sásamh dom bualadh leis an Aire Pobail, Gordon Lyons CTR, agus leis an Aire Sóisearach ag Oifig an Fheidhmeannais, Aisling Reilly CTR, in Oifig na Rúnaíochta Thuaidh Theas in Ard Mhacha, go déanach i mí Bealtaine, áit a ndearnamar plé le páirtithe leasmhara ábhartha.

“Bhí an-áthas orm dul chun cinn suntasach a fhógairt le déanaí maidir le cur i bhfeidhm Acht na dTeangacha Oifigiúla, le tosach feidhme forálacha a cheadaíonn an Coiste Logainmneacha nua a cheapadh agus toghairm ghiúiré a eisiúint go dátheangach.

“Ar an 19 Meitheamh, cuireadh an chéad Phlean Náisiúnta do Sheirbhísí Poiblí Gaeilge faoi mo bhráid agus laistigh de 3 mhí ón dáta seo, cuirfear an plean faoi bhráid an Rialtais lena cheadú. Tá rún daingean agam an Plean Náisiúnta do Sheirbhísí Poiblí Gaeilge a fheiceáil mar threoir éifeachtach chun an ceanglas reachtúil a chomhlíonadh go mbeadh ar a laghad 20% den fhoireann earcaithe chuig comhlachtaí poiblí inniúil sa Ghaeilge, faoin 31 Nollaig 2030.”