Labhraíonn Faighteoirí an Ioncaim Bhunúsaigh do na hEalaíona i dtuarascáil nua
-
Ó: An Roinn Turasóireachta, Cultúir, Ealaíon, Gaeltachta, Spóirt agus Meán
- Foilsithe: 26 Bealtaine 2025
- An t-eolas is déanaí: 26 Bealtaine 2025
- Cuireadh agallamh ar níos mó ná 50 faighteoir de chuid an Ioncaim Bhunúsaigh
- Laghdaíonn Ioncam Bunúsach imní airgeadais go suntasach agus méadaítear an t-am le haghaidh gníomhaíochtaí cruthaitheacha
- Tuairiscíonn faighteoirí neamhspleáchas ealaíne, féin-éifeachtúlacht agus dearbhú níos fearr
Foilseoidh an tAire Ealaíon, Meán, Cumarsáide, Cultúir agus Spóirt, Patrick O’Donovan TD, tuarascáil inniu a coimisúnaíodh ina mbailítear agus ina ndéantar anailís ar eispéiris fhaighteoirí an Ioncaim Bhunúsaigh do na hEalaíona. Chuir taighdeoir/socheolaí agallamh ar níos mó ná 50 ealaíontóir agus oibrí sna healaíona cruthaitheacha chun labhairt faoi na hathruithe a tháinig ar a saolta mar gheall ar an Ioncam Bunúsach do na hEalaíona. Soláthraítear sa tuarascáil seo comhthéacs
breise do na sonraí a bhailigh an Roinn go dtí seo mar chuid de chlár taighde an Ioncaim Bhunúsaigh do na hEalaíona. Cuirtear focal ó rannpháirtithe san áireamh.
Dúirt an tAire Patrick O’Donovan:
Léirítear sa taighde seo go bhfuil tionchar forleathan ag an mbunioncam agus go mbíonn tionchar aige ar gach gné de shaol na bhfaighteoirí. Agus an clár píolótach á chur i gcrích, tá sé tábhachtach cloisteáil ó na healaíontóirí iad féin. Téann na scéalta a bailíodh sa tuarascáil seo i bhfeidhm go mór orm. Tacaíonn an páipéar seo le taighde mo Roinne go dtí seo ina léirítear go bhfuil tionchar comhsheasmhach, dearfach ag an Ioncam Bunúsach do na hEalaíona dóibh siúd a fhaigheann é. Tá ealaíontóirí ag infheistiú níos mó ama agus níos mó airgid ina gcleachtas, ag críochnú níos mó aschuir ealaíonta nua, ag fulaingt níos lú imní, agus á gcosaint níos mó ó neamhchinnteacht ioncaim san earnáil ná iad siúd nach bhfuil ag fáil tacaíochta.
Bhuail an tAire O'Donovan freisin leis an bhFeachtas Náisiúnta ar son na nEalaíon (NCFA) an tseachtain seo caite chun plé a dhéanamh ar an gCríoch Ioncaim Bunúsach do na hEalaíona agus tá a fhios aige go bhfuil tacaíocht leathan ag an earnáil don BIA.
Dúirt Coiste an NCFA:
Tacaíonn an Feachtas Náisiúnta ar son na nEalaíon (NCFA) go láidir le coinneáil, síneadh agus leathnú an Ioncaim Bhunúsaigh do na hEalaíona, ag aithint dó mar bheartas claochlaitheach a thugann cobhsaíocht airgeadais bhríoch d’ealaíontóirí. Léiríonn an tuarascáil cháilíochtúil seo go soiléir gur chuidigh an BIA le cleachtas cruthaitheach aonair a chothabháil, uaillmhian agus aschur cruthaitheach a threisiú, chomh maith le naisc ealaíontóirí lena bpobail áitiúla a neartú. Ina theannta sin, thacaigh an scéim phíolótach le healaíontóirí chun tithíocht níos inbhuanaithe a fháil, aghaidh a thabhairt ar shaincheisteanna sláinte, teaghlaigh a thosú agus fiú scéimeanna pinsin a bhunú. Deimhníonn na torthaí an rud atá ar eolas ag an earnáil ealaíon le fada: éilíonn neamhchinnteacht dhomhain na n-ealaíon tacaíocht leanúnach, chróga - tacaíocht a athraíonn saol ealaíontóirí ní hamháin, ach a neartaíonn an tsochaí a gcuidíonn siad a mhúnlú freisin.
Fuarthas amach sa pháipéar seo gur laghdaigh cobhsaíocht na híocaíochta go mór an bunstrus airgeadais, gur thug sé deis d’fhaighteoirí am a chaitheamh ar thaighde agus ar thurgnaimh, rud a d’fhág go raibh an caighdeán níos airde agus a d’oscail ruthag gairme nua. D’infheistigh faighteoirí san uasoiliúint agus sa trealamh. Tá na faighteoirí in ann aire níos fearr a thabhairt dá sláinte fhisiciúil agus mheabhrach. Tuairiscíonn siad braistint dlisteanachta agus dearbhaithe agus luaigh siad an tábhacht a bhaineann le ‘tabhairt ar ais’ dá bpobal.
Dúirt an tAire O’Donovan freisin:
Tá mé thar a bheith sásta le freagraí faighteoirí an Ioncaim Bhunúsaigh sa pháipéar seo. Cuirfidh an taighde seo leis an
meastóireacht atá á déanamh ag mo Roinnse ina dtaispeántar go soiléir go dtí seo go raibh an tIoncam Búnúsach Píolótach ina thacaíocht éifeachtach do na healaíontóirí a fuair é. De réir chlár an Rialtais déanfaidh mé measúnú ar na sonraí ón treoirthionscadal agus ansin cuirfidh mé moltaí faoi bhráid an Rialtais maidir leis na chéad chéimeanna eile.
Tá an páipéar ar fáil ANSEO.
Chun an páipéar a iarraidh i bhformáid atá inrochtana duit, bain úsáid as na sonraí teagmhála thíos le do thoil.
CRÍOCH
Nótaí d’Eagarthóirí:
Beathaisnéis an Údair:
Is socheolaí í an Dr Jenny Dagg a thugann léachtaí i Roinn na Socheolaíochta in Ollscoil Mhá Nuad, Éire. Díríonn a taighde ar dhinimic na cumhachta chun iniúchadh a dhéanamh ar an dícheangal idir córais rialála (dlíthe agus beartais) agus a n-éifeachtaí ar ghnáthshaol agus ar thaithí saoil grúpaí imeallaithe. Trí úsáid a bhaint as taighde cáilíochtúil agus modhanna measctha, rinne a saothar foilsithe iniúchadh ar shaincheisteanna a bhaineann le haitheantas teifeach; an geilleagar cruthaitheach; acmhainneacht shóisialta; comhtháthú inimirceach; agus ceartas atáirgthe. Tugann sí léachtaí faoi láthair ar an gcaidreamh cumhachta idir an tsochaí agus an stát, agus socheolaíocht an teaghlaigh.
Ceisteanna taighde na tuairisce:
- Conas a théann buntaca ioncaim i bhfeidhm ar chobhsaíocht airgeadais ealaíontóirí agus oibrithe cruthaitheacha?
- Cad iad na hathruithe a tharlaíonn in aschur ealaíne agus cruthaitheacht ealaíontóirí agus oibrithe cruthaitheacha a fhaigheann ioncam bunúsach?
- Cén tionchar a bhíonn ag buntaca ioncaim ar fholláine agus ar mheabhairshláinte ealaíontóirí?
- Cad iad na hiarmhairtí sóisialta níos leithne a bhaineann le bunioncam a sholáthar d’ealaíontóirí?
Príomhthionchair a thuairiscigh rannpháirtithe:
Sláine ioncaim:
Laghdaigh cobhsaíocht na híocaíochta go mór an bunstrus airgeadais chun faoiseamh agus suaimhneas intinne a chur ar fáil a ligeann d’fhaighteoirí braistint imní laghdaithe a bheith orthu maidir lena gcuid bunriachtanais a chomhlíonadh.
Am agus Fócas:
Osclaíodh an deis chun díriú níos mó ar a sainspéiseanna cruthaitheacha féidearthachtaí nua agus conairí gairme.
Aschur agus caighdeán ealaíne:
Tuairiscíonn siad gur chuir an t-am a chaitear ar thaighde, ar thástáil, ar rioscaí a ghlacadh agus ar mhainneachtain feabhas ar cháilíocht a gcuid oibre.
Fás agus deiseanna gairmiúla:
Pléann na faighteoirí na cúrsaí a rinne siad, bealaí ar uasoiliúint nó ‘ar chuir siad ruaim lena slat’, agus ar infheistigh siad in ábhair, i dtrealamh ar ardchaighdeán nó in ardáin ghairmiúla a bhaineann lena gcleachtas cruthaitheach.
Tionchar Sóisialta:
Admhaíonn faighteoirí go n-airíonn íocaíocht an Ioncaim Bhunúsaigh go mothaíonn siad ‘dlisteanach’ agus bailíochtaithe, gur ‘ealaíontóir mé’ agus gur gairm bhailí agus luachmhar anois é bheith i m’ealaíontóir.
Meabhairshláinte:
Tuairiscíonn faighteoirí caighdeán codlata níos fearr agus leibhéil laghdaithe struis a mbíonn tionchar dearfach acu ar a sláinte fhisiciúil agus mheabhrach.
Sláinte fhisiciúil, fóillíocht agus féinchúram:
Déanann faighteoirí cur síos ar níos mó ama a bheith acu le machnamh a dhéanamh ar dhíriú ar a sláinte chomh maith leis na hacmhainní chun réimsí sonracha dá sláinte a fheabhsú lena n-áirítear seiceálacha rialta sláinte, cúram fiaclóireachta, cúram sláinte atáirgthe, cúram tras-shláinte, agus aghaidh a thabhairt ar mhionábhair imní sláinte.
Comhshaothar agus comhpháirtíochtaí:
Thuairiscigh na faighteoirí freisin an tábhacht a bhaineann le ‘tabhairt ar ais’ dá bpobal trí chomhoibriú nó comhpháirtíochtaí a bhunú a shíleann siad a bhí easnamhach.
Machnaimh phearsanta:
Labhraíonn go leor faighteoirí go mothaíonn siad go bhfuil smacht acu ar na roghanna laistigh dá saol, agus go samhlaítear slí bheatha inmharthana go fadtéarmach.
Dúshláin nach bhfuiltear ag súil leo:
Ar fud na bhfoirmeacha ealaíne tuairiscíonn faighteoirí imní faoi chobhsaíocht airgeadais agus faoi mhóiminteam a ngairmeacha beatha a choinneáil nuair a thagann deireadh leis an scéim bunioncaim nó má thagann deireadh leis. Ar an iomlán, bhí sé deacair ar fhaighteoirí go bhfuair roinnt iarratasóirí an íocaíocht ach ní bhfuair cuid eile.
Pleananna agus spriocanna amach anseo:
Thuairiscigh na faighteoirí raon tosaíochtaí a bhaineann go sonrach leis an méid a d’éirigh leo a bhaint amach go dtí seo ar an scéim agus a spriocanna amach anseo dá gcleachtas cruthaitheach.
Is féidir leat tuairiscí roimhe seo ar Ioncam Bunúsach do na hEalaíona a fháil anseo: gov.ie - Scéim Phíolótach an Ioncaim Bhunúsaigh do na hEalaíona
Tá an Coiste NCFA comhdhéanta de Maria Fleming (Cathaoirleach), Aoibhéann McCann, Dobz O’Brien, Peter Power, Carla Rogers, Aine Stapleton, Maeve Stone, Jack Talty.