Comóradh Náisiúnta an Ghorta Mhóir ar siúl i gCill Mocheallóg, Co. Luimnigh
-
Ó: An Roinn Turasóireachta, Cultúir, Ealaíon, Gaeltachta, Spóirt agus Meán
- Foilsithe: 17 Bealtaine 2025
- An t-eolas is déanaí: 17 Bealtaine 2025
Tá an tUachtarán na hÉireann Micheál D. Ó hUigínn ag feidhmiú inniu (Dé Sathairn, 17 Bealtaine) ag Comóradh Náisiúnta an Ghorta Mhóir i gCill Mocheallóg, Co. Luimnigh in éineacht leis an Aire Ealaíon, Meán, Cumarsáide, Cultúir agus Spóirt, Patrick O’Donovan TD.
Beidh príomhóráid ón Uachtarán mar chuid den searmanas Stáit foirmiúil, agus beidh onóracha míleata agus searmanas leagan fleascán i gcuimhne ar gach duine a fuair bás le linn an Ghorta Mhóir. Tabharfaidh Méara Luimnigh, John Moran agus an tAire O’Donovan aitheasc ag an ócáid chomh maith.
Chomh maith leis an Uachtarán agus an tAire, leagfaidh a Shoilse, an tUrramach Luis Mariano Montemayor, Nuncio Aspalda, Déan an Chóir Taidhleoireachta, fleasc freisin.
Is iad na ceoltóirí áitiúla Liam Flanagan, Seán Ó Fearghail agus Ciara Flanagan a bheidh i mbun ceoil ag an ócáid agus beidh daltaí ó Scoil Mocheallóg ag rá an dán Threnody le Flann O’Connor. Léifidh daltaí ó Choláiste Iósaef litir ón Dr Morgan David O’Connell chuig Bord Caomhnóirí Chill Mocheallóg ón mbliain 1847.
Craolfar an searmanas poiblí ar Chainéal Nuachta RTÉ chomh maith.
Dúirt an tUachtarán Micheál D. Ó hUigínn:
Is deis sollúnta é Lá Cuimhneacháin Náisiúnta an Ghorta Mhóir do mhuintir an oileáin seo machnamh agus cuimhne a dhéanamh ar na daoine a cailleadh, ar an bhfulaingt agus ar an gcailliúint a bhraith Muintir na hÉireann le linn na tréimhse tubaistí sin dár stair ar a dtugaimid An Gorta Mór.
Ní féidir imeacht ar bith eile inár stair a chur i gcomparáid leis an nGorta Mór, bíodh sé mar gheall ar a thionchar tragóideach láithreach, nó ar an oidhreacht a bhain leis an eisimirce ainneonach, an caillteanas cultúrtha, meath méadaithe na Gaeilge, agus an diomailt.
I measc na ndúshlán go léir atá romhainn sa saol comhaimseartha, tá sé ríthábhachtach freagra a aimsiú ar an ocras domhanda agus ar an gceart daonna chun slándáil bia a chosaint. Is tionscadal é seo faoinar féidir linn go léir teacht le chéile agus oibriú le chéile chun é a bhaint amach.
Is cinnte gur cheart dúinn, sliocht marthanóirí an Ghorta, a éileamh agus oibriú le daoine eile chun a chinntiú nach mbeidh aon tubaiste den chineál céanna ag aon duine eile in áit ar domhan choíche.
I gcuimhne orthu siúd go léir a fuair bás le linn an Ghorta Mhóir, is féidir liom a athiarracht go n-oibreoimid go léir le chéile ar mhaithe le síocháin bhuan agus deireadh a chur leis an ocras domhanda agus leis an nGorta domhanda.
Dúirt an tAire Ealaíon, Cultúir, Cumarsáide, Meán agus Spóirt, agus Cathaoirleach Choiste Cuimhneacháin Náisiúnta an Ghorta Mhóir, Patrick O'Donovan TD inniu:
Seo an chéad uair a reáchtáladh Comóradh Náisiúnta an Ghorta Mhóir i Luimneach. Táimid bailithe anseo inniu chun ómós a thabhairt dóibh siúd ar fad a d’fhulaing, a fuair bás agus a d’imigh ar imirce le linn nó mar gheall ar an nGorta Mór in Éirinn agus chun cuimhneamh orthu.
Tá sé an-oiriúnach go bhfuil an ócáid ar siúl anseo i dtailte Theach Oibre Chill Mocheallóg agus in aice leis an reilig inar cuireadh an oiread sin dár sinsir a fuair bás le linn an ama seo chun sosa in uaigh ollmhóir, comharsa le comharsa.
Tá tionchar ag an nGorta Mór ar ár dtír, ar ár mbailte, ar ár bpobail agus ar ár dtírdhreacha. Ach tá tionchar aige orainne mar phobal freisin; sainmhínítear sinn mar náisiún as ár spiorad comhbhá, flaithiúlachta agus trua - go háirithe dóibh siúd go léir atá ag fulaingt faoi ocras, galar agus ganntanas inniu. Muintir Gaza, muintir an tSúdáin, ceantair sa tSúdáin Theas, Háití agus Mailí; seasaimid leis na pobail seo. Is é seo an t-aon bhealach gur féidir linn ómós a thabhairt d'íospartaigh an ama atá thart.
Dúirt Méara Luimnigh, John Moran:
Is mór an onóir do Luimneach Comóradh Náisiúnta an Ghorta Mhóir a óstáil i mbliana. Is áit thar a bheith oiriúnach í Cill Mocheallóg chun an comóradh a reáchtáil, toisc gurb í Páirc Cuimhneacháin an Ghorta Mhóir, áit a mbeidh an comóradh ar siúl, reilig na mílte íospartach den Ghorta Mhór.
Is áit an-oiriúnach agus corraitheach í Contae Luimnigh chun an eachtra is tragóidí i stair ár náisiúin a chomóradh. D’fhulaing ár gcontae go mór ó éifeachtaí an Ghorta Mhóir. Tugann Comóradh an Ghorta Mhóir deis dúinn cuimhneamh go sollúnta ar thragóid an ama sin.
Tá sé thar a bheith tábhachtach go ndéanaimid an gníomh cuimhneacháin seo a iompar linn, ar gealltanas é comhbhá a thabhairt ar aghaidh agus muid ag múnlú ár dtodhchaí. Tugann sé deis dúinn freisin machnamh a dhéanamh ar cé chomh fada agus a thaistil muid mar chontae agus mar náisiún ó shin, chomh maith le cé chomh fada agus atá le dul againn. Is meabhrúchán é an Cuimhneachán go bhfuil go leor teaghlach ar fud na cruinne fós ag fulaingt ón nGorta. Ní mór dúinn mar phobal domhanda leanúint ar aghaidh ag gníomhú.
Notes
Ord Reatha Searmanais
COMÓRADH NÁISIÚNTA AN GHORTA MHÓIR
Cill Mocheallóg, Co. Luimnigh
17 Bealtaine 2025
Réamhrá:
- 11:15 Léiriú ag Banna an Airm
- 11:40 Máirseáil Garda Onóra ar Pharáid
- 11.50 Teacht Mhéara Luimnigh, John Moran
- 11:55 Teacht Patrick O’Donovan TD, Aire Ealaíon, Cultúir, Cumarsáide, Meán agus Spóirt
- 12:00 Teacht Uachtarán na hÉireann, Micheál D. Ó hUigínn
12:05 Tús an tSearmanais:
- Fáilte ó Mhéara Luimnigh, John Moran
- Aitheasc ón Aire Ealaíon, Cultúir, Cumarsáide, Meán agus Spóirt, Patrick O’Donovan TD
- Príomhóráid ó Uachtarán na hÉireann, Mícheál D. Ó hUigínn
- Cur i láthair na léirithe cultúrtha pobail
- Ceol: Lament for Staker Wallace, léirithe ag Liam Flanagan
- Filíocht: Threnody le Flann O’Connor, á rá ag daltaí Scoil Mocheallóg
- Ceol: Slán le Maigh/Moran’s Return/The Ruins of Kilmallock
- Léirithe ag Seán Ó Fearghail, Ciara Flanagan & Liam Flanagan
- Sliocht: Litir ón Dr. Morgan David O’Connell chuig Bord Chaomhnóirí Chill Mocheallóg (1847)
- Á léamh ag daltaí Choláiste Iósaef
- Paidreacha ar son íospartaigh an Ghorta, faoi stiúir an Phríomhshéiplíneach in Óglaigh na hÉireann Máirseáil Garda Onóra ar Pharáid
13.00 Tús le heilimintí foirmiúla de chomóradh an Stáit
- Nochtadh leaic chuimhneacháin ag an Uachtarán Micheál D. Ó hUigínn
- Cur Crann
- Searmanas leagan fleasc ag an Uachtarán, an tAire agus Déan an Chóir Taidhleoireachta
- Nóiméad ciúnais
- Cumha an Phíobaire
- An Post Deireanach
- Bratach Náisiúnta ardaithe go lánchrann
- Reveille
- Amhrán na bhFiann
13.15 Deireadh an tSearmanais