Foilsiú
Plean Straitéiseach CBT na hÉireann 2023-2027 -Comhairliúchán Poiblí ar na hldirghabhálacha atá Bearaithe
Ó An Roinn Talmhaíochta, Bia agus Mara
Foilsithe
An t-eolas is déanaí
Ó An Roinn Talmhaíochta, Bia agus Mara
Foilsithe
An t-eolas is déanaí
Réamhrá
Beidh Plean Straitéiseach CBT na hÉireann (CSP) don tréimhse 2023-2027 mar bhonn agus taca le forbairt inbhuanaithe earnáil feirmeoireachta agus bia na hÉireann trí thacú le hioncam feirme inmharthana agus iomaíochas a fheabhsú, trí fhabraic shocheacnamaíoch na gceantar tuaithe a neartú, agus trí rannchuidiú leis na cuspóirí comhshaoil agus aeráide ar leibhéil náisiúnta agus AE a bhaint amach.
Leis an CSP nua léireofar athrú ar an gcur chuige i leith phleanáil agus chur i bhfeidhm CBT i gcomparáid le tréimhsí clárúcháin roimhe seo. In ionad an chur chuige eolach bunaithe ar chomhlíonadh a leanadh roimhe seo, glacfar le cur chuige nua bunaithe ar fheidhmíocht. Beidh ‘Múnla Seachadta Nua’ mar bhonn agus taca leis seo, faoina ndéanfar feidhmíocht na mBallstát a mheas ar aschuir agus ar thorthaí, agus ar an gcaoi a gcuireann a gcuid CSPanna le cuspóirí CBT ar leibhéal an Aontais Eorpaigh. Glacfaidh an CSP le cur chuige níos iomlánaíche freisin, ag ionchorprú idirghabhálacha faoi Cholún I (Íocaíochtaí Díreacha agus Idirghabhálacha Earnála) agus Colún II (Forbairt Tuaithe) in aon phlean foriomlán amháin.
Caithfidh pleananna a bheith dírithe ar thacú le hinbhuanaitheacht eacnamaíoch, chomhshaoil agus shóisialta na gceantar tuaithe, agus tá béim láidir ar leith curtha ar leibhéal níos airde uaillmhian aeráide agus comhshaoil a bhaint amach trí “Ailtireacht Ghlas” nua a oibreoidh ar fud an dá cholúin. Molann Éire an CSP a chur i gcroílár an aistrithe go hinbhuanaitheacht dár gcórais thalmhaíochta agus bhia.
Mar chuid den phróiseas leanúnach chun an CSP nua a dhearadh, tá an tacar d’imlínte idirghabhála beartaithe faoi iamh forbartha. Tógann na himlínte seo ar ionchur na bpáirtithe leasmhara a fuarthas go dtí seo, lena n-áirítear trí Choiste Comhairleach Náisiúnta na bPáirtithe Leasmhara CBT, chomh maith le trí obair ullmhúcháin leanúnach a rinne an Roinn Talmhaíochta, Bia agus Mara (go háirithe, an obair a dhéantar ar an anailís SWOT agus Measúnú Riachtanas a éilítear faoi Rialachán Plean Straitéiseach CBT), i gcomhairle le Ranna agus gníomhaireachtaí ábhartha eile.
Tá tuairimí na bpáirtithe leasmhara agus an phobail i gcoitinne á lorg anois ar chomhdhéanamh na n-idirghabhálacha beartaithe.
Chun a chinntiú go bhfaightear ionchur uasta na bpáirtithe leasmhara ag an gcéim seo den phróiseas dearaidh CSP, tá dhá shnáithe sa phróiseas comhairliúcháin mar seo a leanas:
a) aighneachtaí i scríbhinn, a dtugtar cuireadh dóibh ó pháirtithe leasmhara, faoin dáta deiridh 27 Lúnasa;
b) cruinnithe fíorúla i halla an bhaile, a bheidh ar siúl an 11 agus 12 Lúnasa.
Ba chóir aighneachtaí i scríbhinn a dhéanamh chuig CAPStrategicPlan@agriculture.gov.ie nó sa phost chuig:
CAP Rannán Forbartha Tuaithe,
Teach Talmhaíochta,
Sráid Chill Dara,
D02 WK12
Cuir ‘dréacht-idirghabhálacha d’aighneachtaí don Phlean Straitéiseach CBT’ ar d’aighneachtaí le do thoil
Reáchtálfar cruinnithe fíorúla i halla an bhaile trí Sheimineár Gréasáin. Beidh tuilleadh sonraí fúthu seo ar fail www.gov.ie/CAP.
Léireofar na freagraí a gheofar tríd an gcomhairliúchán poiblí i ndréachtleagan de Phlean Straitéiseach foriomlán an CBT a chuirfear faoi bhráid meastóirí seachtracha go luath i mí Mheán Fómhair. Tar éis a gcuid oibre a bheith críochnaithe, cuirfear plean nuashonraithe ar fáil le haghaidh tuilleadh comhairliúcháin phoiblí.
Cúlra
1.1 Creat rialála
Sheol an Coimisiún Eorpach a mholtaí maidir le hathchóiriú an Comhbheartas Talmhaíochta i mí an Mheithimh 2018. I mí Dheireadh Fómhair 2020, tar éis breis agus dhá bhliain de phlé, ghlac Comhairle na nAirí agus Parlaimint na hEorpa a seasaimh faoi seach ar mholtaí an Choimisiúin.
Thángthas ar chomhaontú polaitiúil ag Cruinniú Airí na Comhairle Talmhaíochta an 28 Meitheamh. Tá na téacsanna dlí tugtha chun críche anois, agus tá súil go nglacfaidh Parlaimint na hEorpa leo san fhómhar. Leagfar amach tuilleadh rialacha teicniúla i reachtaíocht thánaisteach ina dhiaidh sin.
1.2 Maoiniú
Foráiltear leis an gcomhaontú a rinne na hinstitiúidí Eorpacha in 2020 maidir le buiséad an AE don tréimhse 2021-2027 do mhaoiniú €7.4 billiún don CBT thar an tréimhse 5 bliana 2023-2027. Tá sé seo roinnte idir Colún I (Íocaíochtaí Díreacha agus Idirghabhálacha Earnála) agus Colún II (bearta Forbartha Tuaithe). Maidir le hÉirinn, is ionann íocaíochtaí Cholún I agus €5.9 billiún, nó díreach faoi bhun €1.2 billiún in aghaidh na bliana, agus is ionann íocaíochtaí Cholún II agus €1.55 billiún, nó thart ar €311 milliún in aghaidh na bliana.
Cuirfear tacaíocht ar fáil do bhearta Cholún I tríd an gCiste Ráthaíochta Talmhaíochta Eorpach (EAGF). Déanfaidh an tAontas Eorpach cómhaoiniú ar thacaíocht do bhearta Cholún II tríd an gCiste Talmhaíochta Eorpach um Fhorbairt Tuaithe (EAFRD) agus tríd an Státchiste náisiúnta. I measc bhearta Cholún II tá idirghabhálacha LEADER atá le seachadadh ag an Roinn Forbartha Tuaithe agus Pobail.
Leagfar leithdháileadh cómhaoinithe státchiste do bhearta Forbartha Tuaithe Colún 2 tar éis comhaontú leis an Roinn Caiteachais Phoiblí agus Athchóirithe.
Déanfar an maoiniú a chéimniú thar an tréimhse 2023-2027 de réir na gceanglas maidir le dearadh idirghabhála agus an próiseas buiséadach náisiúnta bliantúil.
1.3 Creat um Dhearadh CSP
Tá Plean Straitéiseach nua an CBT struchtúrtha maidir le trí chuspóir ghinearálta a bhaint amach, mar atá leagtha amach i reachtaíocht an AE, eadhon:
(i) earnáil talmhaíochta cliste, iomaíoch, athléimneach agus éagsúlaithe a chothú chun slándáil bhia fhadtéarmach a chinntiú;
(ii) tacú le cosaint an chomhshaoil agus é a neartú, lena n-áirítear bithéagsúlacht, agus gníomhaíocht aeráide, agus cur le cuspóirí an Aontais a bhaineann leis an gcomhshaol agus leis an aeráid a bhaint amach, lena n-áirítear a ghealltanais faoin gComhaontú Pháras;
(iii) creatlach shocheacnamaíoch na gceantar tuaithe a neartú.
Caithfear na cuspóirí ginearálta seo a bhaint amach ar a seal trí naoi gcuspóir shonracha, mar a leanas:
a) tacú le hioncam feirme inmharthana agus athléimneacht na hearnála talmhaíochta ar fud an Aontais chun slándáil bhia fhadtéarmach agus éagsúlacht talmhaíochta a fheabhsú chomh maith le hinbhuanaitheacht eacnamaíoch táirgeachta talmhaíochta san Aontas a chinntiú;
b) treoshuíomh an mhargaidh a fheabhsú agus iomaíochas feirme a mhéadú sa ghearrthéarma agus san fhadtéarma, lena n-áirítear díriú níos mó ar thaighde, teicneolaíocht agus digitiú;
c) seasamh na bhfeirmeoirí sa slabhra luacha a fheabhsú;
d) cur le maolú agus oiriúnú don athrú aeráide, lena n-áirítear trí astaíochtaí gás ceaptha teasa a laghdú agus ceapadh carbóin a fheabhsú, chomh maith le fuinneamh inbhuanaithe a chur chun cinn;
e) forbairt inbhuanaithe agus bainistíocht éifeachtach acmhainní nádúrtha ar nós uisce, ithir agus aer a chothú, lena n-áirítear trí spleáchas ceimiceach a laghdú;
f) rannchuidiú le cailliúint bhithéagsúlachta a stopadh agus a aisiompú, seirbhísí éiceachórais a fheabhsú agus gnáthóga agus tírdhreacha a chaomhnú;
g) feirmeoirí óga agus feirmeoirí nua eile a mhealladh agus a choinneáil agus forbairt ghnó inbhuanaithe a éascú i gceantair thuaithe;
h) fostaíocht, fás, comhionannas inscne a chur chun cinn, lena n-áirítear rannpháirtíocht na mban san fheirmeoireacht, sa chuimsiú sóisialta agus san fhorbairt áitiúil i gceantair thuaithe, lena n-áirítear bithgheilleagar ciorclach agus foraoiseacht inbhuanaithe;
i) freagairt talmhaíochta an Aontais ar éilimh shochaíocha ar bhia agus ar shláinte a fheabhsú, lena n-áirítear bia ardchaighdeáin, sábháilte agus cothaitheach a tháirgtear ar bhealach inbhuanaithe, dramhaíl bhia a laghdú, chomh maith le leas ainmhithe a fheabhsú agus cur i gcoinne frithsheasmhachta in aghaidh ábhair fhrithmhiocróbacha.
Ní mór do na cuspóirí seo a bheith comhlánaithe agus iad a idirnascadh le cuspóir trasghearrtha atá dírithe ar an earnáil a nuachóiriú trí eolas, nuálaíocht agus digitiú a chothú agus a roinnt i dtalmhaíocht agus i gceantair thuaithe, agus a n-úsáid a spreagadh, trí rochtain fheabhsaithe ar thaighde, nuálaíocht, malartú eolais agus oiliúint.
Beifear ag súil go n-oibreoidh an dá philéar CBT le chéile ar bhealach comhlántach d’fhonn na naoi gcuspóir ar leith a bhaint amach. Athróidh an CSP nua ó struchtúr bunaithe ar chomhlíonadh go struchtúr bunaithe ar fheidhmíocht, ag tabhairt níos mó fóirdheontais agus freagrachta do na Ballstáit an CSP a dhearadh agus a chur i bhfeidhm chun freastal ar a riachtanais shonracha féin. Léireoidh an creat feidhmíochta nua an dul chun cinn atá á dhéanamh i dtreo spriocanna a bhaint amach, agus cuideoidh sé le tionchar agus éifeachtúlacht an CSP a mheas trí shraith táscairí aschuir, toraidh agus iarmharta comónta a úsáid.
Chomh maith leis an gceanglas aghaidh a thabhairt ar na naoi gcuspóir sonracha agus an cuspóir leathan, caithfidh Plean Straitéiseach CBT aghaidh a thabhairt ar roinnt riachtanas níos sainiúla mar atá leagtha amach sa reachtaíocht. Is iad sin:
• caithfear 3% ar a laghad de luach bhuiséad Cholún I a leithdháileadh ar fheirmeoirí óga;
• caithfear 25% ar a laghad de bhuiséad Cholún I a leithdháileadh ar éicea-scéimeanna faoi Cholún I (is féidir laghdú teoranta a dhéanamh ar an bhfigiúr seo má chaitheann na Ballstáit suimeanna móra ar bhearta a bhaineann leis an gcomhshaol agus leis an aeráid i gColún II);
• caithfear 35% ar a laghad de mhaoiniú an AE do Cholún II a leithdháileadh ar bhearta comhshaoil agus aeráide,
• caithfear 5% ar a laghad de mhaoiniú an AE do Cholún II a leithdháileadh ar LEADER, agus
• is féidir uasmhéid 4% a leithdháileadh ar chúnamh teicniúil.
1.4 'Ailtireacht Ghlas' Phlean Straitéiseach CBT
Ag teacht le riachtanais agus éilimh shochaíocha atá ag teacht chun cinn, beidh béim an-láidir ar Phlean Straitéiseach CBT na hÉireann ar leibhéal níos airde uaillmhian aeráide agus comhshaoil a bhaint amach.
Beidh bearta ann a chabhróidh le feabhsuithe suntasacha a bhaint amach i réimsí na bithéagsúlachta agus cháilíocht an uisce, chomh maith le rannchuidiú le spriocanna aeráide agus comhshaoil náisiúnta agus AE, lena n-áirítear trí sheicheamh méadaithe agus baint charbóin. Maidir leis seo, tá RTBM ag obair i ndlúthchomhar le ranna agus gníomhaireachtaí rialtais eile, agus le gníomhaithe seachtracha, chun cuspóirí aeráide agus comhshaoil a bhaint amach tríd an CSP. Beidh ról lárnach ag na hoibleagáidí agus na cuspóirí atá leagtha síos sa Rialachán CSP, mar a bheidh ag an tionscal agraibhia féin.
Lasmuigh den CBT, beidh bearta eile cosúil le rialáil (lena n-áirítear Plean Gníomhaíochta Níotráití feabhsaithe agus Rialacháin athbhreithnithe um Measúnú Tionchair Timpeallachta sa Talmhaíocht), maoiniú náisiúnta a sholáthar faoin gclár foraoisithe le haghaidh roghanna malartacha úsáide talún cosúil le cruthú coillearnach agus agra-fhoraoiseacht, forbairt comhcheanglóidh caighdeáin agus bearta feabhsaithe thionscal an bhia atá le háireamh sa Phlean Gnímh don Aeráid 2021 comhcheangailte leis na bearta atá leagtha amach sa CSP chun cuspóirí comhshaoil agus aeráide na hÉireann agus an AE a bhaint amach.
“Ailtireacht Ghlas” nua sa CBT
Bainfear amach an uaillmhian comhshaoil agus aeráide laistigh den CSP trí “Ailtireacht Ghlas” nua an CBT. Oibreoidh sé seo ar fud an dá philéar um chaiteachas CBT chun cur chuige foriomlán comhleanúnach a bhaint amach. Tá trí phríomhghné laistigh den Ailtireacht Ghlas - Coinníollacht, Éicea-Scéimeanna Colún 1 agus idirghabhálacha a bhaineann le haeráid / comhshaoil agus leas ainmhithe le Colún 2. Tá na hidirghabhálacha beartaithe leagtha amach thíos faoi na ceannteidil faoi seach seo.
Coinníollacht
Le coinníollacht socraítear na bunriachtanais d’fheirmeoirí a fhaigheann Íocaíochtaí CBT. Agus é comhdhéanta de Riachtanais Bhainistíochta Reachtúla (SMRanna) agus caighdeáin do chothabháil talún i ndea-riocht Talmhaíochta agus Comhshaoil (GAECanna), molann Éire córas coinníollachta feabhsaithe a chur i bhfeidhm tríd an CSP.
Tá GAECanna nua áirithe á dtabhairt isteach, ar nós GAEC 2, a bhaineann le cosaint tailte portaigh agus bogaigh. Beartaítear GAECanna eile a neartú thar na híoscheanglais reachtacha. Mar shampla, moltar go mbeadh feidhm ag GAEC 9 maidir le gach limistéar talmhaíochta seachas feirmeacha arúla amháin. Tógfaidh na ceanglais dóibh siúd a roghnaíonn páirt a ghlacadh in Éicea-Scéimeanna agus/nó idirghabhálacha Colún II ar riachtanais choinníollachta.
Éicea-Scéimeanna Cholún I.
Le scéimeanna agra-chomhshaoil bliantúla deonacha nua, ar a dtugtar Éicea-scéimeanna, neartófar na torthaí comhshaoil agus aeráide a bhaintear amach le híocaíochtaí Cholún 1, trí thógáil ar fheabhsuithe bunlíne a bhaintear amach trí choinníollacht.
Cé go gceadaíonn siad roinnt solúbthachta, éilíonn na Rialacháin go gcaithfear 25% ar a laghad de bhuiséad CAP Colún I a chaitheamh ar Éicea-Scéimeanna. Molann Éire Éicea-Scéim a thabhairt isteach “do gach feirmeoir” agus é mar chuspóir rannpháirtíocht feirmeoirí a uasmhéadú chun feabhsuithe aeráide agus comhshaoil a bhaint amach ar fud na dtailte feirme go léir.
Idirghabhálacha Cholún II.
Cuirfidh idirghabhálacha uaillmhianacha atá dírithe ar an gcomhshaol Colún II feabhas suntasach fadtéarmach ar an gcomhshaol trí rannpháirtíocht líon suntasach feirmeoirí, le gach ceann acu ag baint feabhais mhór amach ar a bhfeirm. Tógfaidh an raon leathan idirghabhálacha seo ar ghnóthachtálacha faoi Choinníollacht agus Éicea-Scéimeanna agus comhlánóidh siad iad. Tugtar breac-chuntas thíos ar na príomh-idirghabhálacha comhshaoil / aeráide atá beartaithe do Cholún II.
Cuirfidh scéim agra-chomhshaoil agus aeráide suaitheanta nua (AECM) agus raon scéimeanna comhshaoil eile faoi stiúir áitiúil go mór le torthaí feabhsaithe bithéagsúlachta agus cáilíochta uisce a bhaint amach, agus tabharfar luach saothair d’fheirmeoirí as feidhmíocht chomhshaoil fheabhsaithe a sholáthar, go háirithe trí rannpháirtíocht i dtionscadail chomhair atá deartha chun feabhsúcháin a bhaint amach ag leibhéil tírdhreacha agus abhantraí. Rannchuideoidh an AECM freisin le spriocanna aeráide náisiúnta a bhaint amach trí fhócas ar leith ar phlandáil crann agus ath-fhliuchadh. Go bunúsach beidh an scéim AECM in ionad na scéime GLAS reatha, agus bainfear amach uaillmhian chomhshaoil mhéadaithe.
Beidh tacaíocht mhéadaithe ann don fheirmeoireacht orgánach, de réir an Chláir um Tiomantas Rialtais agus uaillmhianta an Aontais Eorpaigh ó Fheirmeoireacht go Forc. Cuideoidh sé seo freisin le spriocanna aeráide náisiúnta a bhaint amach. Tá an Clár nua um Éifeachtúlacht Carbóin Diúil beartaithe chun astaíochtaí iomlána a laghdú trí inbhuanaitheacht chomhshaoil agus fiúntas géiniteach an tréad diúil a fheabhsú. Éascóidh an Scéim Leasa Mairteola Déiríochta comhtháthú níos fearr sna hearnálacha déiríochta agus mairteola trí aghaidh a thabhairt ar ábhair imní leasa maidir le laonna déiríochta fireann. Leis an Scéim nua um Infheistíocht Ar Feirm, tabharfar aghaidh ar phríomhchuspóirí comhshaoil trí chúnamh deontais a sholáthar d’infheistíochtaí caipitil nua a chuireann le cuspóirí comhshaoil, sábháilteachta feirme nó sláinte agus leasa ainmhithe.
Beidh oiliúint chomhshaoil agus aeráide ina príomhfhócas laistigh den CSP. Beidh rannpháirtíocht in oiliúint shonrach shaincheaptha ina bhunriachtanas d’fheirmeoirí atá rannpháirteach i roinnt de na scéimeanna thuasluaite. Ina theannta sin, tógfaidh Clár Aistrithe Eolais ar mhúnla an ghrúpa díospóireachta roimhe seo chun tacú tuilleadh le foghlaim piara go piaraí idir feirmeoirí, comhairleoirí agus saineolaithe ábhartha thar raon ábhar comhshaoil agus aeráide. Díreofar freisin ar Fhorbairt Ghairmiúil Leanúnach (FGL) do Chomhairleoirí Talmhaíochta, ós rud é go mbeidh ról lárnach acu i gcumarsáid le feirmeoirí agus iad a éascú chun aghaidh a thabhairt ar na príomhdhúshláin atá roimh an earnáil agraibhia chomh maith le cuidiú leis an gcur i bhfeidhm den raon idirghabhálacha a chuirfear i bhfeidhm faoin CSP.
2.1 Príomhghnéithe an Phlean
Cuimsítear sa CSP anailís ar Láidreachtaí, Laigí, Deiseanna agus Bagairtí (SWOT), Measúnú Riachtanas, dearadh idirghabhálacha, agus meastóireacht ex-ante agus Measúnacht Straitéiseach Comhshaoil/Measúnacht Chuí (SEA/AA) a ullmhú.
Anailís SWOT: Is doiciméad cuimsitheach í an anailís SWOT a dhéanann measúnú ar an staid reatha in earnáil talmhaíochta na hÉireann. Sonraítear ann na Láidreachtaí, Laigí, Deiseanna agus Bagairtí atá i réim san earnáil faoi láthair, ag tarraingt ar anailís eimpíreach ó raon foinsí chomh maith le haiseolas ó pháirtithe leasmhara. Tá sé mar bhunús leis an Measúnú Riachtanas. Tá sé ar fáil ag an nasc seo a leanas: https://assets.gov.ie/137581/ebffd032-b2f1-4831-a47f-261a17456cd0.pdf
Measúnú Riachtanas: Aithnítear agus tugtar tosaíocht sa Mheasúnú Riachtanas riachtanais ardleibhéil na hearnála talmhaíochta agus na gceantar tuaithe, bunaithe ar fhianaise ón anailís SWOT, aiseolas ó pháirtithe leasmhara trí Choiste Comhairleach CBT agus moltaí a rinne an Coimisiún Eorpach. Cuimsítear i Measúnú Riachtanas riachtanais ar fud naoi gcuspóir uile an CBT, an cuspóir leathan um nuachóiriú agus digitiú agus riachtanais oibiachtúla agus ghinearálta a bhaineann leis na cuspóirí go léir. Ba cheart go soláthródh an Measúnú Riachtanas an bunús le haghaidh dearadh idirghabhála. Tá sé ar fáil ar an nasc seo a leanas: https://assets.gov.ie/137582/1640bd23-22ce-45d4-ae32-09e7ed6d7a0a.pdf
Dearadh idirghabhálacha: Go bunúsach is iad idirghabhálacha na bearta, nó na scéimeanna aonair, a chuimsítear sa CSP. Ní mór do gach idirghabháil nasc díreach soiléir a thaispeáint le ceann amháin ar a laghad de na riachtanais a shainaithnítear sa Mheasúnú Riachtanas. Caithfidh dul chun cinn idirghabhála a bheith intomhaiste ag úsáid táscaire aschuir amháin agus táscaire toraidh amháin ar a laghad.
Measúnú Ex-ante / Measúnacht Straitéiseach Comhshaoil / Measúnacht Chuí: Ceanglaítear le Rialachán Plean Straitéiseach CBT go gcaithfidh gach Ballstát meastóireacht ex ante, Measúnacht Straitéiseach Chomhshaoil (MSC) agus Measúnacht Chuí (MC) a dhéanamh ar an dréacht CSP sula gcuirtear faoi bhráid an Choimisiúin é. Déanfaidh an measúnú ex-ante measúnú ar rannchuidiú an CSP le cuspóirí sonracha CBT, ag cur san áireamh na riachtanais náisiúnta a sainaithníodh san anailís SWOT, chomh maith le ceachtanna a tarraingíodh ó thréimhsí cláraithe roimhe seo. Déanfaidh an MSC aon éifeacht chomhshaoil a d’fhéadfadh a bheith ag an CSP a mheas agus a aithint, agus déanfaidh an Measúnú Cuí measúnú ar an bhféidearthacht go ndéanfadh an CSP drochthionchar ar Láithreáin Eorpacha, agus ar na gnáthóga agus na speicis ar ainmníodh iad ina leith.
Roghnaíodh cuibhreannas de RSM Ireland, Fitzpatrick Associates Economic Consultants, Ruth Minogue Associates agus Doherty Environmental chun na measúnuithe seo a dhéanamh. D’ullmhaigh na comhairleoirí an dréacht-tuarascáil scóipe MSC le déanaí, a bhfuil tréimhse comhairliúcháin phoiblí agus reachtúil críochnaithe aici. Tá an chéim scagtha críochnaithe ag na comhairleoirí freisin, agus rachaidh siad ar aghaidh anois le Measúnú Cuí iomlán ar an CSP. Beidh ar an Roinn freisin comhairliúchán poiblí a reáchtáil ar an dréacht-Tuarascáil CSP agus Comhshaoil (ina gcuimsítear an MSC/MC). Is féidir tuilleadh sonraí a fháil ar chuid na Roinne de shuíomh gréasáin gov.ie ar https://www.gov.ie/en/consultation/7f250-public-consultation-on-the-draft-scoping-report
2.2 Amlínte chun an CSP a fhorbairt
Tá na garspriocanna seo a leanas leagtha amach ag an Roinn:
• SWOT Athbhreithnithe - Eanáir 2021
• Measúnú Riachtanas Athbhreithnithe - Feabhra 2021
• Comhairliúchán Poiblí ar dhréacht / imlíne gach idirghabhála - Iúil / Lúnasa 2021
• Dréacht CSP - lár mhí Mheán Fómhair 2021
• Meastóireacht ex-ante agus MSC/MC - Deireadh Fómhair 2021
• Comhairliúchán Poiblí ar an Dréacht-CSP agus an Tuarascáil Chomhshaoil - Deireadh Fómhair / Samhain 2021 (cuireadh an dréacht-tuarascáil scóipe amach le haghaidh Comhairliúcháin Phoiblí i mí Feabhra-Aibreán 2021)
• Athruithe deiridh agus ceadú an Rialtais - Nollaig 2021
• Aighneacht chuig an gCoimisiún - 1 Eanáir 2022
• Faomhadh an Choimisiúin in 2022 (tá 6/8 mí ag an gCoimisiún le ceadú)
• Tús na tréimhse cláraithe nua - 1 Eanáir 2023.
Ceann de na dúshláin a bhaineann le Plean Straitéiseach CBT a dhearadh is ea a chinntiú go bhfuil nasc soiléir idir an liosta comhaontaithe deiridh d’idirghabhálacha agus beartais náisiúnta in earnáil na talmhaíochta. Ina measc seo tá na Pleananna Gníomhaíochta Náisiúnta maidir le haer, bithéagsúlacht, aeráid, fuinneamh, an comhshaol, ithreacha agus uisce, agus, sa mhórcheantar tuaithe, go háirithe, Ár dTodhchaí Tuaithe in Éirinn 2021-2025. Cuideoidh an CSP nua le teorainneacha astaíochtaí a chomhlíonadh faoin gcreat Aer Glan don Eoraip, le dea-stádas éiceolaíoch a bhaint amach faoin gCreat-Treoir Uisce, agus le speicis agus gnáthóga a chosaint. Déanfaidh na hidirghabhálacha CSP freisin tacú le bithéagsúlacht agus cosaint agus athchóiriú éiceolaíoch níos ginearálta, lena n-áirítear trí ionchuir leasacháin neamhorgánacha a laghdú, trí chriosanna bruachánacha a chosaint, agus trí thacú le gníomhaíochtaí bithéagsúlachta a shainaithnítear ar leibhéil feirme agus áitiúla.
3.1 Straitéis um Fhís don Bhia 2030
Le fiche bliain anuas, bhain earnáil agraibhia na hÉireann leas as fís comhleanúnach, faoi stiúir páirtithe leasmhara agus straitéis chun tacú le forbairt leanúnach na hearnála. Thacaigh agus cheadaigh an Rialtas foilsiú nua de straitéis don earnáil agraibhia, “Fís don Bhia 2030 - Ceannaire Domhanda i gCórais Bhia Inbhuanaithe”. D’fhorbair Coiste de pháirtithe leasmhara agraibhia é seo agus samhlaíonn sé bealach bunathraithe chuig seasamh ceannaireachta domhanda i gCórais Bhia Inbhuanaithe faoi 2030. Beidh a phróiseas cur chun feidhme comhsheasmhach leis an uaillmhian atá leagtha amach don talmhaíocht sa Chlár Rialtais agus sa Phlean Gnímh don Aeráid 2021, chomh maith leis na spriocanna earnála atá le glacadh faoin mBille Aeráide. Beidh forbairtí beartais náisiúnta agus idirnáisiúnta tábhachtach freisin, agus ba cheart féachaint ar an Straitéis, sa chomhthéacs sin, mar thús na conaire d’fhís chórais bhia níos inbhuanaithe. Aithnítear sa Straitéis gur gá Ag Climatise (an Treochlár Náisiúnta Aeráide & Aeir don Earnáil Talmhaíochta) a nuashonrú ar bhonn leanúnach, de réir mar is gá, chun comhsheasmhacht leis na spriocanna nua a chomhaontaítear go náisiúnta agus go hidirnáisiúnta don earnáil agraibhia a chinntiú. I bhFís don Bhia 2030 leagtar amach ceithre mhisean ardleibhéil atá le baint amach:
1. Earnáil Agraibhia atá Cliste ó thaobh na hAeráide agus Inbhuanaithe ó thaobh an Chomhshaoil
Tá sé mar aidhm ag na seacht Sprioc sa Mhisean seo córas bia atá neodrach ó thaobh na haeráide a sholáthar faoi 2050, agus dul chun cinn infhíoraithe bainte amach faoi 2030, ag cuimsiú laghduithe ar astaíochtaí, forghabháil carbóin, feabhsúcháin ar cháilíocht an aeir, athchóiriú agus feabhsú na bithéagsúlachta, feabhsúcháin ar cháilíocht uisce, forbairt foraoisí éagsúla, inbhuanaitheacht fheabhsaithe bia mara, iniúchadh ar an mbithgheilleagar agus neartú an Bhunúis Ghlas.
Déanfaidh an Scéim Náisiúnta Agra-Chomhshaoil nua, Éicea-Scéim, Clár Éifeachtúlachta Carbóin Diúil, agus an Scéim Feirmeoireachta Orgánach cuidiú go díreach leis na spriocanna atá leagtha amach do chóras bia atá neodrach ó thaobh na haeráide a bhaint amach faoi 2050, trí leibhéil meatáin bithghéineacha a laghdú, leibhéil astaíochtaí amóinia a laghdú, caillteanais chothaithigh san uisce a laghdú, tosaíocht a thabhairt do bhithéagsúlacht ar limistéar feirmeoireachta agus an limistéar talún talmhaíochta a ndéantar feirmeoireacht air go horgánach a mhéadú.
Ina theannta sin, rannchuideoidh tacaíocht leanúnach do Ghrúpaí Oibriúcháin AGRI Chomhpháirtíocht Nuálaíochta na hEorpa, a fhéachann le réitigh nuálacha a fhorbairt ar dhúshláin áirithe (lena n-áirítear dúshláin atá nasctha le hathrú aeráide, leis an gcomhshaol agus le bithéagsúlacht) chun na spriocanna a leagtar amach san Fhís Talmhaíochta 2030 a bhaint amach.
De réir an Chláir Rialtais reatha, tá sé tábhachtach freisin na tionscnaimh CBT a ailíniú níos fearr leo siúd faoinár gClár Náisiúnta Foraoiseachta d’fhonn cabhrú lenár n-uaillmhianta comhshaoil a chomhlíonadh. Agus é seo san áireamh, moltar meafair shuntasacha maidir le crainn a chur faoin mBeart Aeráide Agra-Chomhshaoil nua go háirithe, agus sna Éicea-scéimeanna.
2. Táirgeoirí Príomhúla Inmharthana agus Athléimneacha le Folláine Fheabhsaithe
Tá ceithre Sprioc sa Mhisean seo a bhaineann le hiomaíochas agus táirgiúlacht príomhtháirgeoirí a fheabhsú, cruthú luacha a mhéadú agus é a dháileadh go cóir, éagsúlú níos mó a thabhairt isteach i gcórais táirgeachta agus ioncaim, agus inbhuanaitheacht shóisialta táirgeoirí príomhúla a fheabhsú ar fud réimsí cosúil le athnuachan glúine, cothromaíocht inscne, sláinte agus sábháilteacht, sláinte mheabhrach agus folláine, agus forbairt tuaithe.
Leis an Tacaíocht Ioncaim Bhunúsach um Inbhuanaitheacht (BISS) agus an tacaíocht do Cheantair a bhfuil Srianta Nádúrtha (ANCanna) rompu, cuideofar le hioncam bunúsach a sholáthar do tháirgeoirí príomhúla. Leis an Scéim um Chúnamh Próitéin, Idirghabháil Earnála san Earnáil Torthaí agus Glasraí, forbairt Eagraíochtaí Táirgeoirí sna hEarnálacha Mairteola agus Caorach (agus earnálacha eile a d’fhéadfadh a bheith ann) chomh maith, cuideofar le tacaíocht don Chlár Náisiúnta Beachadóireachta go díreach le táirgeoirí díriú ar phréamhú aschur, comhtháthú méadaithe earnálacha áirithe, agus éagsúlú gníomhaíochta agus sruthanna ioncaim. Cuideoidh na scéimeanna seo freisin le seasamh na bhfeirmeoirí sa slabhra luacha a fheabhsú.
Ina theannta sin, leis an scéim um Infheistíocht Caipitil Ar Feirm atá beartaithe (le ráta deontais níos airde d’Fheirmeoirí Óga, agus a thugann tosaíocht d’infheistíochtaí i dTrealamh Sábháilteachta Feirme), an Tacaíocht Ioncaim Chomhlántach d’Fheirmeoirí Óga (CIS-YF) agus leis an gClár LEADER, rannchuideofar le hinbhuanaitheacht shóisialta fheabhsaithe a chinntiú i gceantair thuaithe, ag cuimsiú folláine, athnuachan glúine agus éagsúlacht. Forbrófar gach idirghabháil CSP freisin agus aird chuí á tabhairt ar shaincheisteanna comhionannais inscne agus ar an ngá le níos mó rannpháirtíochta de mhná sa talmhaíocht a chinntiú.
3. Bia atá Sábháilte, Cothaitheach agus Mealltach, Iontaofa a bhfuil meas air sa Bhaile agus Thar Lear
Tá ceithre Sprioc sa Mhisean seo a bhfuil sé mar aidhm acu tosaíocht a thabhairt do bheartais chomhleanúnacha bia agus sláinte le haghaidh torthaí sláinte níos fearr, muinín na dtomhaltóirí inár gcóras bia a fheabhsú, breisluach a chruthú trí léargas, nuálaíocht agus difreáil táirgí, agus deiseanna margaidh agus trádála a fhorbairt sa bhaile agus thar lear.
Cuideoidh an Scéim Leasa Mairteola Déiríochta nua, an Scéim Feabhsúcháin Caorach, an Éicea-scéim agus an Scéim Feirmeoireachta Orgánach go díreach le muinín na dtomhaltóirí inár gcóras táirgthe bia a fheabhsú trí ardchaighdeáin leasa ainmhithe a chinntiú i ngach earnáil agus trí tháirgeadh orgánach a mhéadú ar aon dul le héilimh shochaíocha.
4. Earnáil Agraibhia Nuálaíoch, Iomaíoch agus Athléimneach, arna stiúradh ag Teicneolaíocht agus Tallann
Tá seacht Sprioc sa Mhisean seo atá ábhartha do gach Misean eile agus a fheidhmeoidh mar phríomh-chumasóirí. Cuimsíonn siad bogadh chuig córas nuálaíochta atá dírithe ar dhúshláin, cur chuige straitéiseach a bheith aige maidir le T&F a mhaoiniú, cleachtais dinimiciúla malairte eolais a fhorbairt, úsáid na teicneolaíochta agus na sonraí a fheabhsú, iomaíochas agus athléimneacht a fheabhsú, agus tallann éagsúil agus uilechuimsitheach a mhealladh agus a chothú.
Cuideoidh an Scéim Aistrithe Eolais nua agus an Scéim um Fhorbairt Ghairmiúil Leanúnach do Chomhairleoirí lena chinntiú go bhfuil an earnáil talmhaíochta á stiúradh ag nuálaíocht agus eolas. Cuideoidh an scéim Infheistíochta Caipitil Ar Feirm atá beartaithe, a thacaíonn le hinfheistíochtaí i mbonneagar digiteach agus glacadh le teicneolaíochtaí nua, le nuálaíocht a chur chun cinn. Ina theannta sin, méadóidh an tacaíocht leanúnach do Ghrúpaí Oibriúcháin Chomhpháirtíocht Nuálaíochta na hEorpa an nuálaíocht, agus feabhsóidh sé iomaíochas agus athléimneacht na hearnála agraibhia.
3.2 Ár dTodhchaí Tuaithe 2021-2025
Tá nasc soiléir idirghabhálacha agus an Beartas Forbartha Tuaithe a foilsíodh le déanaí, Ár dTodhchaí Tuaithe 2021-2025, a dhíríonn ar na cuspóirí téamacha seo a leanas:
• Na deiseanna do phobail tuaithe a bharrfheabhsú ó leathanbhanda ardluais.
• Tacú le deiseanna fostaíochta agus gairme ar ardchaighdeán i gceantair thuaithe.
• Cuidiú le hathghiniúint, ath-dhaonrú agus forbairt bailte agus sráidbhailte tuaithe.
• Rannpháirtíocht, ceannaireacht agus athléimneacht na bpobal tuaithe a fheabhsú.
• Seirbhísí poiblí a fheabhsú i gceantair thuaithe.
• Tacú le hAistriú Díreach chuig geilleagar atá neodrach ó thaobh na haeráide de.
• Tacú le hinbhuanaitheacht na Talmhaíochta, na Mara agus na Foraoiseachta.
• Tacú le hinbhuanaitheacht ár bpobal oileáin agus cósta.
• Ár gcultúr agus ár n-oidhreacht a chothú.
Cuideoidh an clár LEADER le go leor de na cuspóirí a liostaítear thuas a bhaint amach trí chúnamh a thabhairt do phobail ceantair áitiúla a fhorbairt trí rannpháirtíocht fheabhsaithe pobail. Tá sé i gceist leis an tacaíocht a chuirtear ar fáil faoin gclár seo forbairt eacnamaíoch agus inbhuanaithe na bpobal tuaithe a cheadú trí chruthú post, bonneagar tuaithe feabhsaithe, cuimsiú sóisialta níos fearr agus maolú aeráide.
Ina theannta sin, cinnteoidh tacaíocht a chuirtear ar fáil faoin BISS, ANC, agus CIS-YF inmharthanacht leanúnach na hearnála agraibhia. Tacóidh an Scéim Agra-Chomhshaoil nua atá beartaithe, Éicea-Scéim, Clár Éifeachtúlachta Carbóin Diúil agus an Scéim Feirmeoireachta Orgánach le hAistriú Díreach chuig geilleagar atá neodrach ó thaobh na haeráide trí thacú le feirmeoirí freastal ar dhúshláin comhshaoil / athraithe aeráide.
Bhí comhairliúchán le páirtithe leasmhara ina phríomhghné sa phróiseas chun an CSP nua a dhearadh go dtí seo, agus leanfaidh sé sin ar aghaidh. Cuireadh tús leis an gcéad chéim de chomhairliúcháin in 2018 agus bhí sraith sé chruinniú i halla an bhaile mar aon le ceardlann do pháirtithe leasmhara ar na dréachtrialacháin a mhol an Coimisiún. D’fhreastail dhá chéad duine ar an meán ar gach ceann de na cruinnithe seo. Tugadh cuireadh do bhaill an phobail aighneachtaí i scríbhinn a dhéanamh, agus fuarthas níos mó ná céad seasca aighneacht. Ba é cuspóir an chomhairliúcháin ligean do bhaill an phobail a dtuairimí ar an gceist a leagan amach, ag féachaint do na dúshláin atá roimh an earnáil.
In 2019, reáchtáil an Roinn sraith eile de chruinnithe i halla an bhaile a raibh freastal maith orthu, lena n-áirítear comhairliúchán poiblí ar dhréacht-anailís SWOT. Fuarthas níos mó ná 115 aighneacht agus chuir siad bonn eolais faoin obair tosaigh ar fhorbairt na hanailíse SWOT. Is féidir sonraí iomlána na gcomhairliúchán seo a fháil ar https://www.gov.ie/en/publication/76026-common-agricultural-policy-cap-post-2020/#public-consultations
Bhí comhairliúchán leanúnach ann le páirtithe leasmhara tríd an gCoiste Comhairleach Náisiúnta um CBT do Páirtithe Leasmhara a bunaíodh go speisialta, ar a bhfuil ionadaithe ó na príomhpháirtithe leasmhara lena n-áirítear comhlachtaí feirme, grúpaí comhshaoil, ionadaithe tionscail agus an saol acadúil. Cuimsítear ann ionadaithe ó na Ranna agus Gníomhaireachtaí Rialtais ábhartha freisin. Tháinig an Coiste le chéile 19 uaire go dtí seo, agus tá sé beartaithe go leanfaidh cruinnithe eile ar aghaidh i rith 2021. Tá tuilleadh sonraí faoi Choiste Comhairleach an CBT ar fáil ar: https://www.gov.ie/en/collection/ab894-cap-post-2020-consultative-committee/
Chomh maith leis na próisis fhoirmiúla seo, bhí cruinnithe agus díospóireachtaí déthaobhacha éagsúla ag an Roinn le páirtithe leasmhara , lena n-áirítear comhlachtaí ionadaíocha feirmeoireachta, eagraíochtaí comhshaoil agus ranna Rialtais eile.
I ndearadh na n-idirghabhálacha beartaithe a bhfuil cur síos orthu sa doiciméad seo cuireadh san áireamh ionchur na bpáirtithe leasmhara a fuarthas go dtí seo. Tógfaidh an chéim reatha seo den chomhairliúchán poiblí air seo, agus tabharfaidh sé deis luachmhar don phobal i gcoitinne páirt a ghlacadh i bhforbairt Phlean Straitéiseach CBT.
4.1 Díriú / Dáileadh Íocaíochtaí Díreacha
Ceann de na príomhchuspóirí a chuir bonn eolais faoi dhíospóireachtaí athchóirithe an CBT ar leibhéal an Aontais Eorpaigh is ea an gá le dáileadh níos cothroime agus níos spriocdhírithe ar íocaíochtaí díreacha a chinntiú. Tugadh leibhéal maith solúbthachta do na Ballstáit chun é seo a bhaint amach, trí mheicníochtaí ar nós:
• Teorannú agus laghdú íocaíochtaí - féadfar uasteorannú a dhéanamh ar íocaíochtaí ag €100,000, agus an fhéidearthacht íocaíochtaí níos mó ná €60,000 a laghdú chomh hard le 85%. Féadfar tráinse breise agus laghduithe céatadáin a shainiú. Bheadh teorainn éifeachtach de €66,000 mar thoradh ar chur i bhfeidhm iomlán laghdú 85% os cionn €60,000.
• Cóineasú leanúnach íocaíochtaí - caithfidh luach gach teidlíochta íocaíochta íosleibhéal 85% de mheánluach teidlíochta na híocaíochta náisiúnta a bhaint amach faoi 2026.
• Tacaíocht Ioncaim Athdháilte Comhlántach nua don Inbhuanaitheacht (CRISS) - déantar foráil ann maidir le hathdháileadh 10% ar a laghad d’uasteorainn íocaíochtaí díreacha na mBallstát ó ghabháltais níos mó go gabháltais níos lú nó meánmhéide, mura féidir leis na Ballstáit a thaispeáint go bhfuil a gcuid riachtanas athdháilte á ndéanamh a ndírítear orthu trí bhearta Cholún 1 eile.
• Éicea-scéim - caithfear 25% ar a laghad de bhuiséad Cholún I a leithdháileadh ar éicea-scéimeanna faoi Cholún I (is féidir laghdú teoranta a dhéanamh ar an bhfigiúr seo má chaitheann na Ballstáit suimeanna móra ar bhearta a bhaineann leis an gcomhshaol agus leis an aeráid i gColún II);
Is mar seo a leanas na príomhcheisteanna a gcaithfear aghaidh a thabhairt orthu maidir le híocaíochtaí díreacha:
• Ar cheart d’Éirinn uasteorannú a chur i bhfeidhm ar ráta éifeachtach de €66,000 nó de €100,000, nó ar ráta eatarthu?
• Ar cheart go stadfadh cóineasú inmheánach ag 85% de mheánluach teidlíochta na híocaíochta náisiúnta in 2026, nó ar cheart go sroichfidh sé céatadán níos airde?
• Ar chóir d’Éirinn dul níos faide ná an 10% d’íocaíochtaí díreacha le hathdháileadh ó ghabháltais níos mó go gabháltais níos lú nó meánmhéide? Nó ar cheart d’Éirinn iarracht an maolú a úsáid chun an céatadán a laghdú? Ar chóir an maoiniú seo a athdháileadh ar fheirmeoirí a bhfuil sealúchais níos lú ná 30 heicteár acu?
• Ar chóir d’Éirinn dul níos faide ná an 25% d’íocaíochtaí díreacha atá le leithdháileadh ar éicea-scéimeanna? Nó ar cheart d’Éirinn an tsolúbthacht sa rialachán a úsáid chun an céatadán a leithdháiltear ar éicea-scéimeanna a laghdú?
• Cad iad na gnéithe den chóras reatha a mheasann tú a bheith éagórach, agus cad é an teaglaim is fearr de na meicníochtaí thuas go léir chun dáileadh níos cothroime d’íocaíochtaí díreacha a dhéanamh?
• Ar cheart go mbeadh idirghabháil shonrach ann chun comhionannas inscne a spreagadh?
Is ábhair chasta iad seo, le go leor eilimintí idirnasctha. Mar sin rinne an Roinn samhaltú fairsing breise ar thionchair fhéideartha na meicníochtaí seo d’fhonn ligean do pháirtithe leasmhara measúnú níos iomláine a dhéanamh ar impleachtaí féideartha na roghanna beartais éagsúla atá ar fáil. Tá an samhaltú seo á chur ar fáil ar leithligh, agus beidh sé mar bhonn eolais do phlé le feirmeoirí agus le daoine eile thar thréimhse díreach ceithre seachtaine an chomhairliúcháin agus ar bhonn leanúnach ina dhiaidh sin.
NÓTA: Ós rud é gurb é cuspóir an doiciméid seo a bheith mar bhunús le hionchur na bpáirtithe leasmhara i ndearadh idirghabhála, tá sé beartaithe go mbeidh sonraí na n-idirghabhálacha beartaithe táscach go docht ag an bpointe seo. D’fhéadfadh nádúr agus scóip na n-idirghabhálacha athrú i bhfianaise aiseolais ó na meastóirí neamhspleácha agus ón bpróiseas comhairliúcháin leanúnach, agus forbairtí níos leithne a bhaineann le cuspóirí comhshaoil, aeráide agus eile a mbeidh sé de cheangal ar an bPlean Straitéiseach CBT cur leo.
Tá an t-ábhar imlíne do gach idirghabháil beartaithe leagtha amach thíos. Áirítear freisin, faisnéis faoi na sainmhínithe atá le háireamh i bPlean Straitéiseach CBT agus ar Choinníollacht, atá ag teacht in áit tras-chomhlíonta.
Colún I:
1) Sainmhínithe
2) Coinníollacht
3) Tacaíocht Ioncaim Bhunúsach um Inbhuanaitheacht (BISS)
4) Tacaíocht Ioncaim Chomhlántach d’Fheirmeoirí Óga (CIS-YF)
5) Éicea-scéim
6) An Clár Beachadóireachta
7) Idirghabháil Earnála san Earnáil Torthaí agus Glasraí
8) Tacaíocht Ioncaim Cúpláilte do Chúnamh Próitéine
9) Tacaíocht Ioncaim Athdháilte Chomhlántach um Inbhuanaitheacht
Colún II:
1) Scéim Agra-chomhshaoil
2) Oiliúint Agra-chomhshaoil
3) Scéim Feirmeoireachta Orgánaí
4) Ceantair a bhfuil Srianta Nádúrtha rompu (ANC)
5) Eagraíochtaí Táirgeoirí san Earnáil Mairteola agus Caorach
6) Clár Éifeachtúlachta Carbóin Diúil
7) Scéim Leasa Mairteola Déiríochta
8) Scéim Feabhsúcháin Caorach
9) Grúpaí Oibriúcháin Chomhpháirtíocht Nuálaíochta na hEorpa
10) Scéim Infheistíochta Caipitil ar an bhFeirm
11) Forbairt Ghairmiúil Leanúnach do Chomhairleoirí
12) Clár um Aistriú Eolais
13) Clár LEADER
5.1 Colún I.
(1) Sainmhínithe
Tá roinnt sainmhínithe ann, de réir Airteagal 4 den Dréacht-rialachán CSP, atá le foirmliú i bPlean Straitéiseach CBT. Tugann an méid seo thíos breac-chuntas ar na cinn a mholtar maidir le 'Gníomhaíocht Talmhaíochta', 'Limistéar Talmhaíochta', 'Heicteár Incháilithe', 'Feirmeoir Óg' agus 'Feirmeoir Gníomhach'. Leagfar amach na paraiméadair do na sainmhínithe deiridh seo sna téacsanna dlí deiridh.
Gníomhaíocht Talmhaíochta: Tá sé beartaithe go gcaithfidh gníomhaíocht talmhaíochta a bheith ar dháileacht chun go measfar go bhfuil sí incháilithe, agus caithfidh cothabháil an limistéir talmhaíochta a bheith mar thoradh ar an ngníomhaíocht talmhaíochta. Seo an fhoráil chéanna is atá infheidhme sa CBT reatha.
Tá an Limistéar Talmhaíochta fo-roinnte ina “talamh arúil”, “barraí buana” agus “féarach buan”. Athrú amháin a mholtar ón sainmhíniú sa CBT roimhe seo ná go molann Éire “luachair” a áireamh go sonrach sa sainmhíniú ar “féarach buan”.
Heicteár Incháilithe: Tá sé beartaithe go mbeidh aon heicteár incháilithe comhdhéanta de Limistéar Talmhaíochta a úsáidtear, i rith na bliana a n-iarrtar tacaíocht ina leith, le haghaidh Gníomhaíocht Talmhaíochta nó, i gcás ina n-úsáidtear an limistéar le haghaidh gníomhaíochtaí neamhthalmhaíochta freisin, go n-úsáidtear é den chuid is mó le haghaidh gníomhaíochtaí talmhaíochta, agus go bhfuil sé ar fáil ag an bhfeirmeoir.
Ón 1 Eanáir 2023, tá sé beartaithe go gceadófar suas le 30% de dháileacht ina bhfuil gnéithe a d’fhéadfadh a bheith tairbheach do chosaint uisce, d’aeráid nó do bhithéagsúlacht a bheith incháilithe. Chinnteodh sé seo nach mbeadh ar fheirmeoir iad a bhaint i gceantair le gnéithe áirithe talmhaíochta, chun ligean dóibh íocaíocht BISS, Éicea-Scéim, nó aon íocaíochtaí bunaithe ar limistéar Colún II a tharraingt anuas. Measann RTBM go bhféadfadh thart ar 55,000 heicteár breise a thabhairt isteach i heicteáir incháilithe má chuirtear na “gnéithe suas le 30% a d’fhéadfadh a bheith tairbheach do chosaint uisce, aeráid agus bithéagsúlacht”.
Feirmeoir Óg: Tá sé beartaithe go sainmhíneoidh Éire mar Aois nach mó ná 40 bliain d'aois tráth ar bith i rith na bliana féilire ina gcuireann sé/sí, (i) iarratas isteach faoi bhearta Cholún I nó (ii) iarratas a chur isteach faoi bhearta Cholún II, ar thacaíocht d’fheirmeoirí óga.
Feirmeoir Gníomhach: Samhlaítear go n-iarrfar ar Bhallstáit sainmhíniú ar Fheirmeoir Gníomhach a áireamh ina CSP:
• Cur síos a dhéanamh ar Fheirmeoir Gníomhach i dtéarmaí íosleibhéil gníomhaíochta talmhaíochta; agus / nó
• Liosta diúltach a chruthú, i.e. eisiaimh ón sainmhíniú.
(2) Coinníollacht
Leagann coinníollacht síos na ceanglais reachtacha agus na híoschaighdeáin nach mór d’fheirmeoirí a fhaigheann íocaíochtaí CBT a chomhlíonadh. Tagann sé seo in ionad na gceanglas “Tras-Chomhlíonta” sa CBT reatha. Baineann coinníollacht leis na réimsí sainiúla seo a leanas:
(a) an aeráid agus an comhshaol;
(b) sláinte phoiblí, sláinte ainmhithe agus sláinte phlandaí;
(c) leas ainmhithe.
Cuirtear na riachtanais choinníollacht sa CSP i bhfeidhm trí dhá mheicníocht a úsáid:
Ceanglais Bainistíochta Reachtúla (SMRanna) - tagraíonn siad seo do na ceanglais reachtacha a bhaineann leis an gcomhshaol, sábháilteacht bia, sláinte ainmhithe agus plandaí, agus leas ainmhithe. Tá na ceanglais seo leagtha síos sa reachtaíocht agus mar sin tá siad infheidhme maidir le gach feirmeoir agus ní amháin iad siúd atá rannpháirteach in idirghabhálacha CBT. Tá aon SMR déag sna dréacht-Rialacháin CSP de réir an chomhaontaithe pholaitiúil ar thángthas air ag deireadh mhí an Mheithimh.
Dea-riocht Talmhaíochta agus Comhshaoil (GAEC) - tagraíonn siad seo do raon caighdeán a bhaineann le hithir, maolú ar athrú aeráide, gnáthóga agus uisce. Tá naoi GAEC sa dréachtchomhaontú ar na Rialacháin CSP. Ní mór do Bhallstáit uile an AE caighdeáin is infheidhme a shonrú do gach GAEC bunaithe ar mhéid na feirme, struchtúir feirme agus tréithe sainiúla na limistéar lena mbaineann, lena n-áirítear ithir agus riocht aeráide, córais feirmeoireachta atá ann cheana agus úsáid talún (Airteagal 12 dréacht-Rialachán CSP).
| GAEC | Príomhchuspóir an chaighdeáin | Tráchtanna RTBM agus an cur chun feidhme féideartha |
| GAEC 1 | Féarach buan a chothabháil. Cosaint ghinearálta ar thiontú go húsáidí talmhaíochta eile chun stoc carbóin a chaomhnú. | GAEC nua - curtha i bhfeidhm cheana sa CBT reatha faoi Airteagal 45(2) de 1307/2013. Bainistithe ar leibhéal Náisiúnta. |
| GAEC 2 | Bogaigh agus tailte portaigh a chosaint ar a dhéanaí faoi 2025. | Tá RTBM ag smaoineamh ar shainmhínithe iomchuí ar thailte portaigh agus bogaigh. |
| GAEC 3 | Cosc ar choinleach arúil a dhó, ach amháin ar chúiseanna sláinte plandaí. | GAEC atá ann cheana - gan athrú. |
| GAEC 4 | Stiallacha maolánacha a bhunú feadh cúrsaí uisce. | GAEC 1 de thras-chomhlíonadh. |
| GAEC 5 | Úsáid Uirlis Inbhuanaitheachta Feirme do Chothaithigh | GAEC nua - scriosta ón téacs le leasuithe ón gComhairle agus ó Pharlaimint na hEorpa. |
| GAEC 6 | Bainistíocht curaíochta nó teicnící saothraithe iomchuí eile chun an riosca a bhaineann le díghrádú ithreach a theorannú, agus grádán an fhána á chur san áireamh. | GAEC 5 de thras-chomhlíonadh (clúdaithe freisin i SMR 1 de thras-chomhlíonadh). |
| GAEC 7 | Clúdach ithreach íosta chun ithir lom a sheachaint sa tréimhse (í) agus sna ceantair is íogaire. GAEC 4 de thras-chomhlíonadh (clúdaithe freisin i SMR 1 de thras-chomhlíonadh - treabhadh). | |
| GAEC 8 | Rothlú barr i dtalamh arúil, seachas barra a fhásann faoi uisce | GAEC nua (ach tá éagsúlú barr mar chuid den Ghlasú faoi láthair). |
| GAEC 9 | Sciar íosta den limistéar talmhaíochta a bheidh dírithe ar cheantair neamhtháirgiúla nó |
Sciar íosta de 4% ar a laghad de thalamh arúil ar leibhéal na feirme atá tiomnaithe do cheantair agus do ghnéithe neamhtháirgiúla, lena n-áirítear talamh bán. Sa chás go dtugann feirmeoir tiomantas 7% ar a laghad dá thalamh arúil a chaitheamh ar cheantair agus ar ghnéithe neamhtháirgiúla, lena n-áirítear talamh bán, faoi éicea-scéim fheabhsaithe de réir Airteagal 28(5a), beidh an scair atá le cur i leith comhlíonadh leis an GAEC seo teoranta do 3%. Sciar íosta de 7% ar a laghad de thalamh arúil ar leibhéal na feirme má chuirtear san áireamh freisin barraí gabhála nó barra socraithe nítrigine, a shaothraítear gan táirgí cosanta plandaí a úsáid, a mbeidh 3% díobh ina ngnéithe neamhtháirgiúla nó talamh bán. Ba cheart do na Ballstáit an fachtóir ualaithe 0,3 a úsáid le haghaidh barra gabhála. Gnéithe tírdhreacha a choinneáil. Cosc ar fhálta agus crainn a ghearradh le linn an tséasúir pórúcháin agus tógála éan.
Mar rogha, bearta chun speicis ionracha plandaí a sheachaint. |GAEC reatha agus GAEC a bhfuil cuid de ina ghné nua (cuid de Ghlasú faoi láthair). Sciar íosta (5%) den talamh talmhaíochta a bheidh dírithe ar: gnéithe neamhtháirgiúla nó; barra gabhála nó barra socraithe nítrigine, arna shaothrú gan táirgí cosanta plandaí. I measc na ngnéithe neamhtháirgiúla tá: talamh bán, barraí socraithe nítrigine, barra gabhála, foraoiseacht incháilithe, roschoill rothlaithe gearra, coirce páirce, fálta sceach, draenacha, stiallacha maolánacha. Beidh an liosta seo faoi réir athbhreithnithe leanúnach. |
| GAEC 10 | Cosc ar fhéarach buan a thiontú nó a threabhadh i láithreáin Natura 2000 atá ainmnithe mar fhéarthailte buana atá íogair ó thaobh an chomhshaoil de i suíomhanna Natura 2000.GAEC nua (ach cuid de Ghlasú faoi láthair). |
(3) Tacaíocht Ioncaim Bhunúsach um Inbhuanaitheacht (BISS)
Aidhm
Tá an idirghabháil seo deartha chun tacaíocht dhíreach ioncaim a sholáthar d’fheirmeoirí na hÉireann chun tacú lena n-inbhuanaitheacht agus a n-inmharthanacht leanúnach. Trí thacú le hioncam feirme inmharthana, tacaíonn an idirghabháil seo le feirmeoirí leanúint de sholáthar slán bia.
Is léir ó shonraí Shuirbhé Náisiúnta Feirme Teagasc an ról ríthábhachtach atá ag íocaíochtaí díreacha i dtacú le hioncam agus athléimneacht feirme inmharthana. Mar shampla, léiríonn Suirbhé Náisiúnta Feirme 2019 gurb iad íocaíochtaí díreacha, ar an meán, 78% d’Ioncam Feirme Teaghlaigh. Ar an gcaoi chéanna, sainaithnítear san anailís SWOT leibhéil ioncaim ísle san earnáil agraibhia i gcomparáid le hearnálacha eile den gheilleagar agus leagann sí béim ar ról na n-íocaíochtaí díreacha i dtacú le hinmharthanacht.
Tógann an idirghabháil seo ar an tacaíocht chomhchosúil a chuir a réamhtheachtaí, an Scéim Íocaíochta Bunúsaí (BPS) ar fáil.
Struchtúr
Cuirfear iarratais ar BISS isteach trí chóras ar líne a thógann ar na struchtúir BPS a úsáidtear faoi láthair. Íocfar íocaíochtaí BISS ar theidlíochtaí íocaíochta a bhfuil heicteár incháilithe ina seilbh ag an iarratasóir. Braithfidh leibhéal an chóineasaithe agus na huasteorannú a chuirfear i bhfeidhm ar an gcaoi a roghnaíonn Éire na solúbthachtaí a fhoráiltear sa chomhaontú deiridh ar na téacsanna dlí a chur chun feidhme. Féach leathanach 10 le haghaidh ceisteanna faoi leith a bhaineann leis na forálacha seo.
Coinníollacha Incháilitheachta Beartaithe / Critéir Roghnúcháin
Ceanglaítear ar thairbhithe incháilithe:
• iarratas BISS a chur isteach gach bliain tríd an gcóras iarratais ar líne, ag dearbhú go bhfuil a dtalamh feirme suite laistigh de dhlínse na hÉireann;
• na híoscheanglais a chomhlíonadh chun íocaíocht dhíreach a fháil mar a shainmhínítear faoi Airteagal 15 (a) de na Rialacháin CSP;
• an sainmhíniú ar “feirmeoir gníomhach” a chomhlíonadh;
• teidlíocht íocaíochta BISS a bheith aige do gach heicteár incháilithe a éilítear.
Rátaí Tacaíochta / leithdháileadh airgeadais Beartaithe
Leithdháiltear tacaíocht bunaithe ar mhéid an ghabháltais (líon na heicteár incháilithe) agus líon agus luach na dteidlíochtaí a choinnítear. Is éard a bheidh sa leithdháileadh airgeadais do BISS an chuid is mó den leithdháileadh airgeadais d’idirghabhálacha i bhfoirm íocaíochtaí díreacha arna ndeonú de bhun Chaibidil II de Theideal III de na Rialacháin CSP. Beidh tionchar ag na hidirghabhálacha eile a íoctar i bhfoirm íocaíochtaí díreacha, mar aon le bunú an Chúlchiste Náisiúnta, ar an leithdháileadh airgeadais foriomlán do BISS. Mar sin féin is dóigh go mbeidh sé €700-800m in aghaidh na bliana. Is ionann an leithdháileadh airgeadais táscach bliantúil don uasteorainn íocaíochtaí díreacha agus thart ar €1.2 billiún, arb ionann é agus leithdháileadh iomlán de thart ar €5.9 billiún don tréimhse 2023-2027. Sa pháipéar samhaltaithe a ghabhann leis an doiciméad comhairliúcháin seo, tugtar aghaidh ar na tionchair a d’fhéadfadh a bheith ag íocaíochtaí BISS feirmeoirí ar mheicníochtaí mar uasteorannú agus laghdú íocaíochtaí, cóineasú inmheánach agus an Tacaíocht Ioncaim Athdháilte Comhlántach um Inbhuanaitheacht.
(4) Tacaíocht Ioncaim Chomhlántach d’Fheirmeoirí Óga (CIS-YF)
Aidhm
Mar a tugadh faoi deara san anailís SWOT agus sa Mheasúnú Riachtanas, tá deis ann cur leis an tsraith reatha tacaíochtaí d’fheirmeoirí óga oilte chun iomaíochas na hearnála agraibhia sa todhchaí a fheabhsú agus chun soláthairtí bia agus inbhuanaitheacht tuaithe a ráthú sa todhchaí. Trí fheirmeoirí óga a mhealladh isteach san earnáil cuidítear freisin le dul i ngleic le ceist an daonra feirmeoireachta atá ag dul in aois.
Tá an idirghabháil deartha chun tacaíocht a sholáthar d’fheirmeoirí óga oilte a théann isteach in earnáil na talmhaíochta sna blianta díreach tar éis don fheirmeoir óg bheith bunaithe mar cheann an ghabháltais, go hiomlán nó i gcomhpháirt. Cuirfidh an idirghabháil cinnteacht ar fáil freisin i dtéarmaí leibhéal na tacaíochta ioncaim d’iarratasóirí incháilithe ar feadh suas le 5 bliana, rud atá ina fhachtóir tábhachtach sa phleanáil airgeadais. Tógann tacaíocht faoi CIS-YF ar an tacaíocht atá ar fáil faoi Scéim na bhFeirmeoirí Óga ó 2015 go 2022. De réir na gceanglas faoin rialachán CSP maidir le hoibriú an CIS-YF, ní mór d’iarratasóirí incháilithe a bheith i dteideal íocaíochta ar dtús faoin Tacaíocht Bhunúsach Ioncaim um Inbhuanaitheacht (BISS).
Struchtúr Beartaithe
Féadfaidh feirmeoirí a chomhlíonann na coinníollacha incháilitheachta iarratas a dhéanamh ar an idirghabháil seo ar bhonn bliantúil. Is féidir le gach heicteár incháilithe a dhearbhaíonn na hiarratasóirí suas le huasteorainn 50 heicteár in aghaidh an iarratasóra tacaíocht a fháil faoin idirghabháil seo. Níl an tacaíocht bunaithe ar líon na dteidlíochtaí atá ag an iarratasóir.
Coinníollacha Incháilitheachta Beartaithe / Critéir Roghnúcháin
Is iad na Tairbhithe Incháilithe aon fheirmeoir a chomhlíonfaidh na coinníollacha seo a leanas:
• Aois nach mó ná 40 bliain d’aois ag am ar bith le linn na bliana féilire ina gcuireann sé / sí iarratas isteach faoi CIS-YF den chéad uair;
• A bhfuil gabháltas á bhunú aige nó aici mar cheann an ghabháltais, go hiomlán nó i gcomhpháirt, den chéad uair nó an bhfuil gabháltas den sórt sin curtha ar bun aige nó aici le linn na gcúig bliana roimh an gcéad iarratas a chur isteach faoi CIS-YF;
• D’éirigh leis/léi cúrsa aitheanta oideachais sa talmhaíocht a chríochnú agus dámhachtain ag Leibhéal 6 nó a chomhionann ar an gCreat Náisiúnta Cáilíochtaí;
• I dteideal íocaíochta faoin Tacaíocht Bhunúsach Ioncaim le haghaidh Inbhuanaitheachta (BISS) dá bhforáiltear in Airteagal 17 den dréachtrialachán CSP.
Rátaí Tacaíochta / airgeadais Beartaithe
Moltar íocaíocht in aghaidh an heicteáir incháilithe faoi réir uasmhéid 50 heicteár in aghaidh an iarratasóra incháilithe faoin idirghabháil Tacaíochta Ioncaim Comhlántach d’Fheirmeoirí Óga. Tá sé beartaithe leanúint de thacaíocht a dheonú d’fheirmeoirí a fuair tacaíocht faoin Scéim Feirmeoirí Óga roimhe seo don chuid eile den tréimhse a bhfuil an feirmeoir incháilithe. Is dóigh go gcomhlíonfaí an ceanglas 3% (c. € 35m) den uasteorainn íocaíochtaí díreacha a chaitheamh ar an gcuspóir seo trí theaglaim den CISYF (c.2%) agus tacaíochtaí infheistíochta i gColún 2 (TAMS - c. 1%)
(5) Éicea-scéim
Aidhm
Is í aidhm na hidirghabhála seo ná tacaíocht ioncaim dhíreach bhreise a sholáthar d’fheirmeoirí chun tabhairt faoi ghníomhartha atá tairbheach don aeráid agus don timpeallacht níos leithne. Aithníodh in Anailís SWOT agus Measúnú Riachtanas na hÉireann roinnt saincheisteanna a bhaineann le hathrú aeráide, úsáid neamh-inbhuanaithe d’acmhainní nádúrtha, agus díghrádú gnáthóg agus tírdhreach. Tá sé mar aidhm ag éicea-scéimeanna aghaidh a thabhairt ar na riachtanais seo.
Struchtúr Beartaithe
Cuirfear an idirghabháil seo i bhfeidhm gach bliain, agus beidh an deis ag feirmeoirí tarraingt isteach nó amach ar bhonn bliantúil. Déanfaidh feirmeoirí iarratas tríd an iarratas BISS ó 2023 ar aghaidh. Beidh na “cleachtais talmhaíochta” nó na gníomhartha atá mar an Éicea-Scéim sa bhreis ar riachtanais choinníollachta.
Cuirfear an scéim i bhfeidhm trí dhíriú ar “chleachtais talmhaíochta” ábhartha agus tabharfaidh sí deis don oiread feirmeoirí agus is féidir na bearta is iomchuí nó déine na ngníomhartha ar a bhfeirm a dhéanamh. Féachfaidh an scéim leis na tairbhí don chomhshaol a uasmhéadú agus féadfaidh gníomhaíochtaí a chuirfidh leis bheith san áireamh:
1. maolú ar athrú aeráide, lena n-áirítear astuithe GHG ó chleachtais talmhaíochta a laghdú, chomh maith le stór carbóin atá ann a chothabháil agus ceapadh carbóin a fheabhsú;
2. oiriúnú don athrú aeráide, lena n-áirítear gníomhartha chun athléimneacht na gcóras táirgthe bia a fheabhsú, agus éagsúlacht ainmhithe agus plandaí chun friotaíocht níos láidre a dhéanamh ar ghalair agus ar athrú aeráide;
3. cáilíocht uisce a chosaint nó a fheabhsú agus brú ar acmhainní uisce a laghdú;
4. díghrádú ithreach, athchóiriú ithreach, torthúlacht ithreach agus bainistíocht cothaitheach agus biota ithreach a chosc;
5. bithéagsúlacht a chosaint, caomhnú nó athchóiriú gnáthóg nó speiceas, lena n-áirítear gnéithe tírdhreacha nó ceantair neamhtháirgiúla a chothabháil agus a chruthú;
6. gníomhartha maidir le húsáid inbhuanaithe agus laghdaithe lotnaidicídí, go háirithe lotnaidicídí atá i mbaol do shláinte an duine nó don chomhshaol;
7. gníomhartha chun leas ainmhithe a fheabhsú nó chun aghaidh a thabhairt ar fhriotaíocht fhrithmhiocróbach.
Beidh dearadh na scéime ríthábhachtach chun leibhéil arda rannpháirtíochta a chinntiú. Is í an aidhm ná an glacadh is leithne agus is féidir a bhaint as na gníomhaíochtaí spriocdhírithe, agus ar an gcaoi sin tionchar leathan a chinntiú ar fud an achair talún ar fad.
Tá liosta gníomhaíochtaí á bhforbairt agus caithfear é a ailíniú le heilimintí eile den phlean dírithe ar ghníomhartha ar talamh. Cuirfidh an comhairliúchán poiblí bonn eolais faoin bpróiseas seo a thuilleadh. Ba mhaith le RTBM moltaí a fháil maidir le bearta iomchuí atá le háireamh san éicea-scéim.
I measc na mbeart samplach atá á mbreithniú faoi láthair tá:
Feirmeoirí atá ag gealladh níos mó dá gcuid talún a chaitheamh ar cheantair agus ar ghnéithe neamhtháirgiúla ná mar a éilítear faoi GAEC 9. Sholáthródh beart den sórt sin tairbhí suntasacha comhshaoil, bithéagsúlachta agus aeráide.
Gníomhartha ardluacha dúlra mar tháirgeadh beostoic fairsing, áit a gcoinníonn feirmeoirí ráta stocála íseal. Mar an gcéanna thabharfadh sé seo buntáistí suntasacha comhshaoil, bithéagsúlachta agus aeráide chomh maith le feabhsuithe ar cháilíocht uisce mar gheall ar an riachtanas laghdaithe maidir le leasachán saorga níos mó féir a fhás.
Tá bearta éicea-scéime eile lena n-áirítear, mar shampla, bainistíocht fálta sceach agus ionchur laghdaithe nítrigine ceimiceach, á mbreithniú freisin.
Coinníollacha Incháilitheachta Beartaithe / Critéir Roghnúcháin
Beidh éicea-scéimeanna oscailte do gach feirmeoir gníomhach sa tír, nó do ghrúpaí feirmeoirí gníomhacha. Ceanglófar ar thairbhithe incháilithe iarratas BISS a chur isteach maidir le gach bliain rannpháirtíochta sna scéimeanna. Beidh ar thairbhithe incháilithe rogha diúltú nó glacadh leis ar bhonn bliantúil.
Rátaí Tacaíochta / leithdháileadh airgeadais Beartaithe
Tá an tacaíocht bunaithe ar íocaíocht bhliantúil maidir le gach heicteár incháilithe a chumhdaítear leis na gealltanais, ie gheobhaidh feirmeoirí íocaíocht ar gach heicteár incháilithe ar a ngabháltas. Is féidir íocaíochtaí a dhéanamh sa bhreis ar an tacaíocht ioncaim bhunúsaigh, nó bunaithe ar chostais bhreise a thabhaítear agus ar ioncam a tharscaoileadh. Tá na roghanna íocaíochta fós á mbreithniú, agus leagfar amach é de réir mar a thabharfar beart an Éicea-Scéime chun críche.
D’fhéadfadh 130,000 feirmeoir incháilithe a bheith ag súil páirt a ghlacadh sa scéim, agus beidh tionchar ag an rannpháirtíocht ionchasach agus an glacadh ionchasach ar ghníomhartha éagsúla leis an íocaíocht in aghaidh an heicteáir. Bunaithe ar imfhálú 25% den uasteorainn íocaíochtaí díreacha le haghaidh éicea-scéimeanna, meastar go bhfuil an leithdháileadh táscach bliantúil don idirghabháil seo thart ar €297 milliún in aghaidh na bliana, arb ionann é agus leithdháileadh airgeadais táscach iomlán de thart ar €1.485 billiún don tréimhse 2023-2027. Ba chóir a thabhairt faoi deara, áfach, go bhfuil leithdháiltí maoinithe faoin uasteorainn íocaíochta dírí idirnasctha agus go bhfuil siad faoi réir athraithe ag brath ar chinntí a bhaineann le huasteorannú, cóineasú, lacáiste éicea-scéime a úsáid agus solúbthacht athdháilte, srl.
(6) An Clár Beachadóireachta
Aidhm
Is í aidhm na hidirghabhála seo tacaíocht a sholáthar do ghníomhartha taighde in earnáil na beachadóireachta. Tá sé i gceist go mbeidh an taighde agus an obair a mhaoinítear de chineál “leasa an phobail”, agus go gcuirfear na torthaí ar fáil saor in aisce do bheachairí. Aithníodh on anailís SWOT na hÉireann agus Measúnú Riachtanas meath foriomlán ar speicis pailineora in Éirinn, agus aithníodh an gá atá le gnáthóga agus tírdhreacha na hÉireann a athbhunú, a chothabháil agus a fheabhsú chun cosaint a thabhairt do phailneoirí. Ina theannta sin, tar éis dul i gcomhairle le páirtithe leasmhara beachaireachta, sainaithníodh trí riachtanas: an gá le figiúirí bunlíne san earnáil beachadóireachta; an gá le hoiliúint ina gcuirtear san áireamh na torthaí taighde is déanaí; agus an gá atá le tacú le scaipeadh torthaí taighde.
Struchtúr Beartaithe
Beidh an Clár Náisiúnta Náisiúnta Beachadóireachta 5 bliana tógtha ar an gClár Náisiúnta Beachadóireachta 2019 - 2022 atá ann faoi láthair. Cuirfear maoiniú ar fáil d’institiúid amháin a thabharfaidh faoi thaighde in earnáil na Beachadóireachta agus a scaipfidh a dtorthaí, tar éis glao oscailte ar thograí. Déanfaidh Painéal Saineolaithe athbhreithniú ar thograí agus beidh orthu béim láidir a thaispeáint ar scaipeadh oscailte na dtorthaí ar bheachairí agus ar an bpobal eolaíochta níos leithne. Tá sé i gceist go mbainfidh beachairí a bhfuil coirceog amháin nó níos mó acu tairbhe as taighde agus scaipeadh na dtorthaí. Toisc go gcuirfear maoiniú ar fáil tríd an gClár Náisiúnta Beachadóireachta do chomhlacht taighde, ní dhéanfar íocaíochtaí le beachairí aonair.
Coinníollacha Incháilitheachta Beartaithe / Critéir Roghnúcháin
Tá gach Institiúid oiriúnach, ar féidir leo na cumais taighde riachtanacha a thaispeáint, incháilithe do thograí a chur isteach maidir le maoiniú faoin gClár Náisiúnta Beachadóireachta. Féadfaidh an Clár tacú leis an méid seo a leanas:
• Tástáil clár faireachais náisiúnta maidir le leitheadúlacht galair agus lotnaidí beacha roghnaithe a théann i bhfeidhm ar chaillteanas coilíneachta i gcoirceoga ar fud na hÉireann;
• Féadfar taighde a dhéanamh freisin ar chúiseanna féideartha eile le caillteanas coilíneachta beacha, lena n-áirítear pataiginí eile agus athrú aeráide;
• Comhairleoir páirtaimseartha a earcú chun torthaí taighde a chur in iúl agus cur le cláir oideachais ag na cumainn beachaireachta in Éirinn agus tacaíocht a thabhairt dóibh;
• Comhoibriú le comhlachtaí speisialaithe i réimse na táirgí beachaireachta agus beachadóireachta lena n-áirítear rannpháirtíocht i Líonra COLOSS.
Rátaí Tacaíochta / leithdháileadh airgeadais Beartaithe
Sa dréacht-Rialachán maidir le Plean Straitéiseach CBT, bunaítear leithdháiltí Ballstát do chineálacha idirghabhálacha in earnáil na beachadóireachta, bunaithe ar líon na gcoirceog atá i láthair i ngach Ballstát. Ansin táthar ag súil go ndéanfaidh gach Ballstát an leithdháileadh seo a chómhaoiniú ag ráta 50%. Is ionann leithdháileadh iomlán na hÉireann agus €61,640 in aghaidh na bliana, agus dá bhrí sin is é an leithdháileadh airgeadais táscach bliantúil don idirghabháil seo ná €123,280. Is leithdháileadh airgeadais táscach iomlán é seo de € 616,400 don tréimhse 2023-2027.
(7) Idirghabháil Earnála san Earnáil Torthaí agus Glasraí
Aidhm
Is í aidhm na hidirghabhála seo tacaíocht a sholáthar do ghrúpaí Táirgeoirí ar mian leo a bheith aitheanta mar Eagraíochtaí Léiritheoirí (POanna) san earnáil Torthaí agus Glasraí (F&V). Cuirfidh sé tacaíocht ar fáil freisin do POanna atá ann cheana san earnáil, chun cuid de na cuspóirí sonracha don earnáil F&V, nó iad go léir, a leagtar amach sa Rialachán CSP a bhaint amach. Aithníodh in anailís SWOT na hÉireann agus Measúnú Riachtanas deis chun an leibhéal rannpháirtíochta i POanna san earnáil F&V in Éirinn a mhéadú, rud a chuirfeadh ar chumas táirgeoirí príomhúla a seasamh sa slabhra luacha a fheabhsú. Faoi láthair, tá ceithre PO in earnáil F&V na hÉireann agus bhí an sciar de tháirgeadh torthaí agus glasraí arna gcur ar an margadh ag na POanna seo in 2017 os cionn 70%. Trí thacaíocht leanúnach a chinntiú do PO reatha agus nua, méadófar an sciar seo tuilleadh, agus ba cheart go ligfeadh sé do na príomhtháirgeoirí suíomh níos fearr a bhaint amach sa slabhra luacha.
Struchtúr Beartaithe
Ceanglófar ar POanna reatha agus nua-aitheanta araon Clár Oibriúcháin 5-7 mbliana a chur isteach a chuirfidh síos ar na hidirghabhálacha a ghníomhóidh siad chun a gcuspóirí roghnaithe a bhaint amach. Déanfaidh RTBM gach Clár Oibriúcháin a mheas roimh ré lena chinntiú go gcomhlíonfaidh sé a chuspóirí. Ina theannta sin, ní mór do POanna suirbhé comhlánaithe a sholáthar ar gach feirm ghníomhach lena n-áirítear sonraí faoi bhearta comhshaoil atá i bhfeidhm faoi láthair. Tabharfar an suirbhé seo cothrom le dáta gach bliain mar chuid de gach éileamh PO ar mhaoiniú dá gClár Oibriúcháin. D’fhonn solúbthacht leordhóthanach a sholáthar chun oiriúnú do dhálaí athraitheacha an mhargaidh, féadfaidh an PO gach Clár Oibriúcháin a leasú roimh an mbliain oibríochta sin, faoi réir cheadú RTBM. Féadfar éilimh pháirtbhliana a íoc freisin roimh dheireadh na bliana chun sreabhadh airgid PO a mhaolú. Déanfaidh RTBM monatóireacht agus seiceáil ar an gClár Oibriúcháin lena n-áirítear tionchar réadaithe gach gníomhaíochta i gClár a mheas.
Coinníollacha Incháilitheachta Beartaithe / Critéir Roghnúcháin
D’fhonn go n-aithneoidh RTBM é, ní mór do PO
• torthaí nó glasraí a tháirgeadh (gan prátaí a áireamh) ar fiú Luach Iomlán an Táirge Margaithe iad de €2.5 milliún nó níos mó
• níos mó ná 5 bhall a bheith acu
• gach riachtanas reachtach de chuid an AE maidir le haitheantas mar PO a chomhlíonadh.
Rátaí Tacaíochta / leithdháileadh airgeadais Beartaithe
Is éard a bheidh sa bhuiséad cúnaimh ná 4.1% de Luach Táirge Margaidh (VMP) gach PO. Déanfar éileamh ar chúnamh AE chun 50% de chostais an Chláir Oibriúcháin a chlúdach a mheas go críochnúil agus íocfar é i riaráistí nuair a cheadófar é. Caitheadh 15% ar a laghad den chúnamh a bhronntar ar gach PO ar ghníomhartha chun cuspóirí comhshaoil a bhaint amach agus caithfear 2% a chaitheamh ar Thaighde agus Fhorbairt. Is ionann an leithdháileadh airgeadais táscach bliantúil don idirghabháil seo agus €7.8m, arb ionann é agus leithdháileadh airgeadais táscach iomlán de €39m don tréimhse 2023-2027.
(8) Tacaíocht Ioncaim Cúpláilte do Chúnamh Próitéine
Aidhm
Is í aidhm na hidirghabhála seo tacú le táirgeadh intíre barraí próitéine in Éirinn. Mar a tugadh faoi deara san anailís SWOT, tá Éire ag brath ar allmhairí ábhar beatha ardphróitéine, a bhfuil easnamh suntasach orthu go náisiúnta. Trí thacú le táirgeadh intíre barraí próitéine, a d’fhéadfaí a úsáid ansin chun cion níos mó de na hábhair bheatha a chuimsítear i gciondálacha beatha ainmhithe a sholáthar, laghdódh sé sa deireadh spleáchas na hÉireann ar ábhair bheatha allmhairithe. Tugtar dá haire freisin san anailís SWOT go bhfuil feirmeacha in Éirinn ag éirí níos speisialaithe i dtreo táirgeadh beostoic. Tá riosca níos airde ag baint leis an speisialtóireacht seo agus breithniú á dhéanamh ar thionchar luaineacht an mhargaidh, ráig galair, athrú aeráide agus athruithe fadtéarmacha ar iompar tomhaltóirí. D’fhéadfadh éagsúlú i dtreo táirgeadh barr próitéine maolú a thabhairt ar na rioscaí seo agus feirmeoireacht déine carbóin níos ísle a bheith mar thoradh air, a bheadh tairbheach don aeráid agus don timpeallacht nádúrtha. Maidir lena dtairbhí comhshaoil, is féidir le barra próitéine a bheith ina mbarr briste an-luachmhar i rothlú barr curaíochta agus soláthraíonn siad foinse riachtanach próitéine do bheatha ainmhithe saor ó GMOanna, agus ar an gcaoi sin tacaíonn sé le slándáil táirgeachta bia san earnáil. Ina theannta sin, tá ról tábhachtach ag léagúim maidir le nítrigin a shocrú ón atmaisféar agus mar thoradh air sin laghdaítear úsáid leasacháin nítrigine cheimiceach.
Struchtúr Beartaithe
Tá an idirghabháil seo deartha chun tacaíocht dhíreach airgeadais a sholáthar d’fheirmeoirí Éireannacha atá ag fás barraí próitéine incháilithe, agus ar an gcaoi sin cinnteacht eacnamaíoch níos mó a sholáthar do na feirmeoirí seo chun ligean dóibh leanúint ar aghaidh ag fás. Cuirfear tacaíocht ar fáil bunaithe ar líon na heicteár ina ndéantar táirgeadh barr próitéine.
Coinníollacha Incháilitheachta Beartaithe / Critéir Roghnúcháin
Ceanglaítear ar thairbhithe incháilithe iarratas BISS a chur isteach i ngach bliain den iarratas, ag dearbhú na limistéar ina bhfuil siad ag cur na mbarr incháilithe. Is iad na barra incháilithe le haghaidh tacaíochta faoin idirghabháil seo ná piseanna, pónairí agus lupáin. Tá breithniú á dhéanamh ar chur soighe agus bearradh measctha (meascán próitéine / gránach).
Rátaí Tacaíochta / leithdháileadh airgeadais Beartaithe
Cuirtear san áireamh sa tacaíocht airgeadais faoin idirghabháil seo na torthaí eacnamaíocha reatha maidir le próitéiní plandaí atá ag fás, nach bhfuil chomh hiomaíoch i gcomparáid leis na torthaí ar ghránaigh dhúchasacha agus ar allmhairí próitéine. Ina theannta sin, cuirtear san áireamh éagsúlachtaí i leibhéil táirgeachta de bharr tosca seachtracha ar nós dálaí aimsire neamhfhabhracha. Toisc go bhfuiltear ag súil go dtiocfaidh méadú ar an limistéar a fhástar thar thréimhse an chláraithe, beidh an ráta íocaíochta nasctha leis an éagsúlacht sa limistéar fásta. Déanfar an íocaíocht in aghaidh an heicteáir. Tá an leithdháileadh táscach bliantúil don idirghabháil seo beartaithe ag €xm, arb ionann é agus leithdháileadh airgeadais táscach iomlán de €xm don tréimhse 2023-2027. Ba chóir a thabhairt faoi deara, áfach, go bhfuil leithdháiltí maoinithe faoin uasteorainn íocaíochta dírí idirnasctha agus go bhfuil siad faoi réir athraithe ag brath ar chinntí a bhaineann le huasteorannú, cóineasú, lacáiste éicea-scéime a úsáid agus solúbthacht athdháilte, srl.
(9) Tacaíocht Ioncaim Athdháilte Chomhlántach um Inbhuanaitheacht (CRISS)
Aidhm
Tá an idirghabháil seo deartha chun cistí CBT a athdháileadh ó fheirmeacha níos mó go feirmeacha meánmhéide agus níos lú, agus moltar anois é mar ghné éigeantach laistigh de na bearta íocaíochtaí díreacha. Is é an bunphrionsabal atá taobh thiar den bheart ná gur cheart go dtabharfadh tacaíocht trí CBT dóibh siúd is mó a bhfuil gá acu leis, nó dóibh siúd is mó a chuireann le cuspóirí an CBT, agus go gcuidíonn athdháileadh cistí ó fheirmeacha níos mó go feirmeacha beaga agus meánmhéide leis an gcuspóir seo. Leagann an comhaontú polaitiúil maidir le hathchóiriú an CBT méid athdháilte éigeantach cothrom le 10% den uasteorainn íocaíochtaí díreacha (arb ionann é agus thart ar €118m in Éirinn). Tá maolú ann, áfach, a ligeann do Bhallstáit éifeachtaí athdháilte eilimintí eile íocaíochtaí díreacha a chur san áireamh sula gcinnfidh siad an bhfuil gá le CRISS, nó cén méid a bheadh in aon bheart áirithe. Is ábhar é seo a chinnfear tar éis don phróiseas comhairliúcháin phoiblí a bheith críochnaithe.
Struchtúr Beartaithe
De réir an dréacht-Rialacháin CSP, a luaithe a shocraítear an méid le haghaidh athdháilte, forchoimeádtar an chuid sin den uasteorainn íocaíochtaí díreacha don bheart. Teastaíonn líon na “gcéad heicteár” de gach gabháltas a ndéanfar an íocaíocht ina leith, agus ríomhtar an íocaíocht in aghaidh an heicteáir dá bharr. Cinnfear é seo do gach feirm le linn an phróisis iarratais BISS. Tá an íocaíocht uasta in aghaidh an heicteáir teoranta do mheánluach teidlíochta na híocaíochta. Ní bheidh an meánfhigiúr seo ar eolas ach nuair a chinnfear gach beart íocaíochta dírí eile.
Coinníollacha Incháilitheachta Beartaithe / Critéir Roghnúcháin
Ceanglaítear ar thairbhithe incháilithe:
• iarratas BISS a chur isteach gach bliain tríd an gcóras iarratais ar líne, ag dearbhú go bhfuil a dtalamh feirme suite laistigh de dhlínse na hÉireann;
• na híoscheanglais a chomhlíonadh chun íocaíocht dhíreach a fháil mar a shainmhínítear faoi Airteagal 15 (a) den Rialachán CSP;
• an sainmhíniú ar “feirmeoir gníomhach” a chomhlíonadh
Rátaí Tacaíochta / leithdháileadh airgeadais Beartaithe
Leithdháiltear tacaíocht bunaithe ar na critéir atá leagtha amach i ndearadh na scéime - bunaithe go díreach ar mhéid an chiste agus ar líon na “gcéad heicteár” atá le híoc. Bunaithe ar imfhálú 10% den uasteorainn íocaíochtaí díreacha do CRISS, meastar go bhfuil an leithdháileadh táscach bliantúil don idirghabháil seo thart ar €118 milliún in aghaidh na bliana, arb ionann é agus leithdháileadh airgeadais táscach iomlán de thart ar €590 milliún don tréimhse 2023-2027. Ba chóir a thabhairt faoi deara, áfach, go bhfuil leithdháiltí maoinithe faoin uasteorainn íocaíochta dírí idirnasctha agus go bhfuil siad faoi réir athraithe ag brath ar chinntí a bhaineann le huasteorannú, cóineasú, lacáiste éicea-scéime a úsáid agus solúbthacht athdháilte, srl.
Sa pháipéar samhaltaithe a ghabhann leis an doiciméad comhairliúcháin seo, tugtar aghaidh ar na tionchair a d’fhéadfadh a bheith ag íocaíochtaí BISS feirmeoirí ar mheicníochtaí mar uasteorannú agus laghdú íocaíochtaí, cóineasú inmheánach agus an Tacaíocht Ioncaim Athdháilte Comhlántach um Inbhuanaitheacht.
5.2 Colún II
(1) Beart Aeráide Agra-Chomhshaoil (AECM)
Aidhm
Is í aidhm na hidirghabhála seo seachadadh raon tairbhí comhshaoil, aeráide agus bithéagsúlachta trí thacú le feirmeoirí bearta iomchuí a dhéanamh. Cinnfear cineál na ngníomhartha de réir riachtanais na talún agus a phurláin.
Aithníodh san Anailís SWOT agus Measúnú Riachtanas go leor dúshlán ag teacht chun cinn mar thoradh ar athrú aeráide, úsáid neamh-inbhuanaithe acmhainní nádúrtha agus díghrádú gnáthóg. Dá réir sin tá bearta chun dul i ngleic leis na dúshláin bhithéagsúlachta, uisce, ithreach agus aeráide sa bheart aeráide náisiúnta agra-chomhshaoil. Is é an prionsabal bunúsach don scéim ná ‘an gníomh ceart, san áit cheart’, d’fhonn díriú go héifeachtach ar bhearta chun bithéagsúlacht, uisce agus gníomhaíocht aeráide a sheachadadh ar bhealach comhtháite ar fheirmeacha. Tógfaidh comhtháthú gníomhartha bunaithe ar thorthaí agus an cur chuige faoi stiúir áitiúil sa scéim agra-chomhshaoil suaitheanta seo ar rath an Chláir Bhoirne agus an Chomhpháirtíocht Nuálaíochta Eorpach - Grúpaí AGRI a seachadadh faoin RDP 2014-2020.
Struchtúr Beartaithe
Beidh deis ag aon fheirmeoir incháilithe in aon chuid den tír páirt a ghlacadh sa scéim. Ceanglófar ar fheirmeoirí páirteacha aghaidh a thabhairt ar shócmhainní tosaíochta (m.sh. limistéir foinse criticiúla le haghaidh uisce, gnáthóga tosaíochta) ar a bhfeirmeacha (cosúil le bearta aeráide agra-chomhshaoil a bhí ann roimhe seo). Is éard a bheidh iontu seo na bunghníomhartha a theastaíonn chun dul isteach sa scéim. Tá sé beartaithe go mbeidh na gníomhartha seo ina meascán de bhearta bunaithe ar oideas (ag ráta seasta íocaíochta) agus bearta bunaithe ar thorthaí (i gcás ina mbeidh leibhéal na híocaíochta bunaithe ar na torthaí a baineadh amach). Glacfaidh an scéim cur chuige tírdhreacha, agus d’fhéadfadh go gciallódh sí go nglacfaidh feirmeoirí i gceantair a shainaithin an Roinn mar cheantair a bhfuil tosaíochtaí comhshaoil níos airde acu páirt i ngníomhartha comhoibrithe ar leith. Féadfaidh íocaíochtaí níos airde a bheith ag gabháil le gníomhartha den sórt sin ag brath ar na gníomhartha a theastaíonn.
Déanfar aon bheart breise saincheaptha feirme / tírdhreacha riachtanach a chur chun feidhme le cúnamh ó Fhoireann Tionscadail Áitiúil ag leibhéal áitiúil. Tacóidh an ghné chomhoibrithe seo le cur chuige tírdhreacha sna réimsí seo chun gnáthóg / speicis tosaíochta, stóráil carbóin, cáilíocht uisce, a bhainistiú agus a athchóiriú agus bithéagsúlacht trí bhainistíocht talún agus athléimneacht fheabhsaithe. Táthar ag súil freisin go mbeidh tionchar dearfach aige ar fhadhbanna atá os comhair na dtírdhreach seo, mar shampla sciorrthaí talún, tuilte, tinte sléibhe, bainistíocht comóntachtaí, speicis ionracha, rialú creachadóirí, srl. Beidh an incháilitheacht chun páirt a ghlacadh iontu soiléir ón gcéim iarratais, le tailte feirmeoirí a thagann i limistéir chomhoibrithe shainithe atá in ann leas a bhaint as na tacaíochtaí breise seo.
I bhfianaise riachtanas aeráide na mbeart atá beartaithe faoin gcéad CBT eile, beidh gníomh tiomnaithe tarraingteach ann d’fheirmeoirí faoin idirghabháil seo maidir le hathfhliuchadh talún. D’fhéadfadh sé seo a bheith ar cheann de na bearta comhair, nó gníomh ar leithligh faoin mbeart seo. Ar an gcaoi chéanna, áireofar bearta suntasacha maidir le crainn a chur anseo, lena n-áirítear agra-fhoraoiseacht agus plandáil bhruachánach. Cuideoidh sé seo le comhthairbhí a sheachadadh, don aeráid, do cháilíocht uisce agus do bhithéagsúlacht, chomh maith. D’fhéadfadh plandáil éigeantach de chrainn leathanduilleacha ar roinnt feirmeacha a bheith san áireamh.
Ní bheidh ach conradh tomhais aeráide agra-chomhshaoil amháin ag feirmeoirí EDS a roghnaíonn páirt a ghlacadh san AECM . Úsáidfear -cur chuige bunaithe ar thorthaí, nuair is iomchuí, agus cuirfear tacaíocht ar fáil d’infheistíochtaí neamhtháirgiúla nuair is gá chun cabhrú le scóir gnáthóige a fheabhsú.
Coinníollacha Incháilitheachta Beartaithe / Critéir Roghnúcháin
Beidh an scéim oscailte do gach feirmeoir gníomhach sa tír. Chun cáiliú do na híocaíochtaí níos airde, ní mór go mbeadh talamh ag feirmeoirí le tosaíochtaí comhshaoil níos airde. Tá na réimsí seo á sainiú faoi láthair. Cinnfear rath na scéime trí phróiseas rangúcháin agus roghnúcháin, agus cuirfear rochtain tosaíochta ar fáil d’fheirmeoirí orgánacha, d’fheirmeoirí a bhfuil sócmhainní tosaíochta acu agus d’fheirmeoirí a d’aontaigh tabhairt faoi ghníomhartha tosaíochta ar leith.
Rátaí Tacaíochta / leithdháileadh airgeadais Beartaithe
Féadfaidh 50,000 feirmeoir réamh-mheasta dul i mbun na hidirghabhála seo. Athróidh rátaí íocaíochta de réir na ngníomhartha a roghnóidh an feirmeoir. Is ionann an mheáníocaíocht ionchais d’fheirmeoirí agus €x in aghaidh na bliana. Féadfaidh feirmeoirí tuilleamh os cionn an mheánráta íocaíochta má ghlacann siad bearta bunaithe ar thorthaí agus má bhaineann siad torthaí níos airde amach. Beidh feirmeoirí i gceantair chomhoibrithe incháilithe freisin chun íocaíochtaí breise a fháil as gníomhartha de chineál feirme / tírdhreacha. Is ionann an leithdháileadh táscach bliantúil don idirghabháil seo agus €xm, arb ionann é agus leithdháileadh airgeadais táscach iomlán de €xm don tréimhse 2023-2027.
(2) Oiliúint Aeráide Agra-chomhshaoil
Aidhm
Is í aidhm na hidirghabhála seo oiliúint a sholáthar d’fheirmeoirí a ghlacann páirt sa Bheart Aeráide Agra-Chomhshaoil Náisiúnta. Ag teacht le Anailís SWOT na hÉireann, leis an oiliúint ar bhearta aeráide agra-chomhshaoil, méadófar tuiscint na bhfeirmeoirí ar athrú aeráide agus an tionchar a bhíonn ag gníomhaíochtaí feirmeoireachta ar acmhainní nádúrtha agus ar bhithéagsúlacht ar leibhéal na feirme, léireoidh sí an chaoi a dtabharfaidh na gníomhaíochtaí agra-chomhshaoil aghaidh ar na saincheisteanna sin, agus oideachas a chur ar fheirmeoirí maidir le conas na gníomhartha a chur i bhfeidhm, agus an t-eolas agus na scileanna is gá a thabhairt dóibh chun seachadadh agus bainistíocht leanúnach na ngealltanas a bharrfheabhsú.
Struchtúr Beartaithe
Tá sé beartaithe dhá chúrsa oiliúna a sholáthar d’fheirmeoirí atá rannpháirteach sa bheart aeráide agra-chomhshaoil náisiúnta. Tá an chéad chúrsa éigeantach agus tá sé le tabhairt faoi le linn an chéad bhliain rannpháirtíochta iomlán sa Bheart Náisiúnta Aeráide Agra-Chomhshaoil agus tógfaidh sé ar an oiliúint a chuirtear ar fáil d’fheirmeoirí san idirthréimhse. Cuimseofar sa chúrsa éigeantach:
• Réamhrá ar mhúnla na hAiltireachta Glaise faoin CBT nua,
• Forbhreathnú ar na dúshláin chomhshaoil, cháilíocht uisce, bhithéagsúlachta agus aeráide ar chóir aghaidh a thabhairt orthu,
• Forbhreathnú ar shláinte agus ar shábháilteacht mar chuid de dea-bhainistíocht feirme,
• Forbhreathnú ar an mbeart aeráide agra-chomhshaoil, a bhunús rialála, cuspóirí na scéime agus maoiniú,
• Faisnéis faoi na tiomantais aonair,
Beidh an dara cúrsa deonach d’fheirmeoirí agus cuirfear ar fáil é le linn an tríú bhliain rannpháirtíochta iomlán den scéim. Tá an cúrsa deonach deartha chun díriú ar bhainistíocht agus iarchúram agus tá sé beartaithe aige rannpháirtithe a nuashonrú ar shaincheisteanna a d’eascair nó a sainaithníodh maidir le comhlíonadh sonraíochtaí. Féadfaidh an oiliúint dheonach aghaidh a thabhairt freisin ar cheachtanna a foghlaimíodh go dtí seo ar chur i bhfeidhm na scéime iomláine, obair leantach a dhéanamh ar aon saincheist a sainaithníodh ag an oiliúint tosaigh agus ar aon fhorbairt ar shaincheisteanna comhshaoil ardleibhéil.
Coinníollacha Incháilitheachta Beartaithe / Critéir Roghnúcháin
Feirmeoirí atá ceadaithe le haghaidh rannpháirtíochta sa Bheart Aeráide Agra-Chomhshaoil Náisiúnta. Ní mór do sholáthraithe a bheith ina gcomhairleoirí gairmiúla cláraithe le RTBM. I gceist anseo, tá:
• Cáilíocht ábhartha Leibhéal 8 de Chreat Náisiúnta Cáilíochtaí a bheith aige nó aici
• Oiliúint shonrach a fháil don Scéim Agra-Chomhshaoil a sholáthraíonn RTBM do chomhairleoirí
• A bheith cláraithe leis an tSeirbhís Chomhairleach Feirme.
Rátaí Tacaíochta / leithdháileadh airgeadais Beartaithe
Clúdófar san íocaíocht costas oiliúna don fheirmeoir (maidir lena c(h)ostais i ndáil le freastal ar an oiliúint lena n-áirítear a gcuid ama agus costais taistil) agus an traenálaí (bunaithe ar an gcostas a bhaineann le ham seachadta agus ullmhúcháin, ábhair chúrsa agus seachadadh costais). Is ionann an leithdháileadh airgeadais táscach iomlán don idirghabháil seo agus €xm don tréimhse 2023-2027.
(3) Scéim Feirmeoireachta Orgánaí
Aidhm
Is í aidhm na hidirghabhála seo tacaíocht a sholáthar d’fheirmeoirí ar mian leo tiontú ó ghnáthchórais feirmeoireachta go córais feirmeoireachta orgánaí, chomh maith le tacú lena leanúint tar éis na tréimhse tosaigh tiontaithe (uastréimhse dhá bhliain). Aithnítear in Anailís SWOT agus Measúnú Riachtanas na hÉireann an gá atá leis an limistéar talún a ndéantar feirmeoireacht air go horgánach in Éirinn a mhéadú, chomh maith le líon na gcóras feirmeoireachta inbhuanaithe in Éirinn a mhéadú d’fhonn sochair fheabhsaithe comhshaoil agus leasa ainmhithe a sholáthar, agus mar fhreagairt ar an éileamh méadaitheach an mhargaidh ar bhia a tháirgtear go horgánach. Tá sé mar aidhm ag an idirghabháil seo cur leis an dul chun cinn a rinneadh maidir le forbairt na hEarnála Orgánaí sa tréimhse chláraithe roimhe seo, ar aon dul le sprioc an Chláir Rialtais de 7.5% den UAA a shaothraítear go horgánach.
Struchtúr Beartaithe
Leanfar le struchtúr ginearálta agus cur i bhfeidhm na Scéime Feirmeoireachta Orgánaí atá ann. Cuirfear tacaíocht ar fáil go bliantúil agus cuirfear ar fáil í mar íocaíocht limistéar-bhunaithe thar uastréimhse conartha 5 bliana (2 bhliain i dtiontú, 3 bliana i gcothabháil), le híocaíocht mhéadaithe in aghaidh an heicteáir agus roinnt dreasachtaí spriocdhírithe dírithe ar cheantair a mheastar a bheith ann a bheith in easnamh.
Coinníollacha Incháilitheachta Beartaithe / Critéir Roghnúcháin
Mar a tharla sa Scéim Feirmeoireachta Orgánach roimhe seo, sainmhínítear incháilitheacht bhunúsach i sraith de bhuncheanglais . I measc na bpríomhchoinníollacha tá:
• An ceanglas maidir le hachar feirme íosta de 3 heicteár, ach amháin i gcás táirgeoirí gairneoireachta (lena n-áirítear torthaí) sa chás gurb é 1 heicteár an t-achar feirme íosta.
• Clárú le ceann de na Comhlachtaí Rialaithe Orgánaigh, seilbh ar cheadúnas orgánach bailí agus clárú le RTBM.
• Cúrsa FETAC leibhéal 5 san Fheirmeoireacht Orgánach a chur i gcrích
Rátaí Tacaíochta / leithdháileadh airgeadais Beartaithe
Gheobhaidh feirmeoirí a athraíonn talamh go feirmeoireacht orgánach íocaíocht níos airde don uastréimhse tiontaithe dhá bhliain tosaigh, le híocaíocht chothabhála ina dhiaidh sin. Beidh an ráta cúnaimh éagsúil ar fud na n-earnálacha feirmeoireachta. De réir na straitéise um Fhorbairt na hEarnála Orgánaí 2019-2025, beidh rátaí níos airde iníoctha as oibríochtaí gairneoireachta (lena n-áirítear torthaí), as oibríochtaí curaíochta, agus as oibríochtaí déiríochta, a bhfuil easnamh láidir orthu go léir. Tá an tacaíocht bunaithe ar na costais bhreise a thabhaítear agus an t-ioncam a tharscaoiltear a thabhaíonn feirmeoireacht de réir caighdeán orgánach, móide costas idirbhirt i gcomparáid le gnáthfheirmeoir a bhfuil achar talún comhchosúil aige, déine táirgeachta agus éifeachtúlachta. Ionchorpraítear costas an cheadúnais orgánaigh laistigh de chostais incháilithe, faoi chostais a thabhaítear.
Is ionann an leithdháileadh airgeadais táscach iomlán don idirghabháil seo agus €xm don tréimhse 2023-2027.
(4) Ceantair a bhfuil Srianta Nádúrtha rompu (ANC)
Aidhm
Is í aidhm na hidirghabhála seo tacaíocht a sholáthar d’fheirmeoirí a dhéanann feirmeoireacht ar thalamh i gceantair atá incháilithe don tacaíocht, tar éis ainmniúchán talún a rinneadh in 2019. Aithnítear in anailís SWOT na hÉireann gur foinse luachmhar tacaíochta ioncaim iad Íocaíochtaí Díreacha do gach feirmeoir ach go háirithe iad siúd atá suite i gceantair ina bhfuil srianta nádúrtha agus srianta sonracha eile. Gan tacaíocht dhíreach, b’fhéidir nach mbeadh an fheirmeoireacht sna ceantair seo inmharthana agus d’fhéadfadh tréigean talún talmhaíochta a bheith mar thoradh air seo. Tugann anailís SWOT na hÉireann dá haire freisin go dtarlaíonn feirmeoireacht Luach Ard-Dúlra is minice i gceantair ina gcuireann srianta nádúrtha cosc ar dhianú; agus go bhféadfadh innilt ar na ceantair talmhaíochta seo a bheith ina chuid thábhachtach de ghnáthóga áirithe a chothabháil. Mar thoradh air sin, aithnítear i Measúnú Riachtanas na hÉireann an gá atá ann tacú le feirmeoirí a bhfuil srianta nádúrtha agus srianta eile orthu ioncam feirme inmharthana a choinneáil, an tírdhreach a chothabháil agus cosaint a dhéanamh ar thréigean talamh talmhaíochta.
Struchtúr Beartaithe
Tá an dearadh idirghabhála bunaithe ar thrí chatagóir talún mórthír agus catagóir talún oileáin amach ón gcósta a shainaithint bunaithe ar leibhéil éagsúla srianta aitheanta. Le catagóiriú talún cinntítear go ndírítear tacaíocht airgeadais orthu siúd a bhfuil na srianta nádúrtha agus srianta sonracha eile acu. Seo a leanas an córas feirmeoireachta is forleithne sna catagóirí éagsúla: Catagóir 1 Déantar talamh a thréithriú de réir cleachtas fairsing feirmeoireachta dírithe ar bhainistíocht beostoic ar thalamh níos airde; Catagóir 2 Déantar talamh a thréithriú de réir cleachtas fairsing innilte beostoic ar thalamh íochtarach; Catagóir 3 Níl an talamh chomh fairsing agus tá fiontair beostoic innilte ann; agus go ginearálta tá Talamh Oileán Eischósta beag agus ilroinnte áit a bhfuil an poitéinseal diansaothraithe teoranta agus feirmeoireacht imeallach go heacnamaíoch.
Coinníollacha Incháilitheachta Beartaithe / Critéir Roghnúcháin
Ceanglófar ar thairbhithe incháilithe:
• freastal ar an sainmhíniú ar “feirmeoir gníomhach"
• 3 heicteár ar a laghad de thalamh foráiste agus arúil a áitiú agus feirmeoireacht a dhéanamh air, suite i limistéar ainmnithe
• Gabháltas a bheith aige nó aici a chomhlíonann na híosleibhéil stocála (riachtanas innilte). Tá an riachtanas seo socraithe ag 0.15 aonad beostoic in aghaidh an heicteáir. Má tá údar leis ar fhorais chomhshaoil, féadfaidh ceanglas níos ísle a bheith i bhfeidhm.
Rátaí Tacaíochta / leithdháileadh airgeadais Beartaithe
Is iad seo a leanas na rátaí tacaíochta atá beartaithe faoin idirghabháil seo:
• Talamh Chatagóir 1: €x ar an gcéad 12 heicteár incháilithe nó cuid de, agus €x an heicteár ar na heicteáir eile suas go huasmhéid de 34 heicteár.
• Talamh Chatagóir 2: €x ar gcéad 10 heicteár incháilithe nó cuid de, agus €x an heicteár ar na heicteáir eile suas go huasmhéid de 30 heicteár.
• Talamh Chatagóir 3: €x ar gcéad 8 heicteár incháilithe nó cuid de, agus €x an heicteár ar na heicteáir eile suas go huasmhéid de 30 heicteár.
• Talamh oileáin amach ón gcósta: €x don chéad 20 heicteár incháilithe, €x do heicteáir incháilithe 20 go 34, agus €x do heicteáir incháilithe 34-40.
Is ionann an leithdháileadh airgeadais táscach bliantúil don idirghabháil seo agus €xm, arb ionann é agus leithdháileadh airgeadais táscach iomlán de €x Milliún don tréimhse 2023-2027.
(5) Eagraíochtaí Táirgeoirí san Earnáil Mairteola agus Caorach
Aidhm
Is í aidhm na hidirghabhála seo tacaíocht a sholáthar do ghrúpaí Táirgeoirí ar mian leo a bheith aitheanta mar Eagraíochtaí Léiritheoirí (POanna) sna hearnálacha Mairteola agus Caorach. Tá an fhéidearthacht ann tacú le grúpaí ag bunú POanna in earnálacha eile (m.sh. prátaí, plandaí taitneamhachta, gránaigh). Aithnítear in Anailís SWOT agus Measúnú Riachtanas na hÉireann leibhéil ísle rannpháirtíochta in Eagraíochtaí Léiritheoirí in Éirinn, agus an gá le leibhéil rannpháirtíochta a mhéadú d’fhonn seasamh an fheirmeora sa slabhra luacha a fheabhsú. Is é an réasúnaíocht le haghaidh tacaíochta faoin idirghabháil seo ná glacadh agus forbairt Eagraíochtaí Léiritheoirí in earnáil na mairteola agus na gcaorach a spreagadh; agus chun cabhrú le príomhtháirgeoirí a seasamh sa slabhra soláthair a neartú.
Struchtúr Beartaithe
Glacfar iarratais ar aitheantas ar bhonn rollach ó 2023 - 2027, agus an dhá bhliain sin san áireamh. Tá sé beartaithe tacaíocht i mBliain 1 a sholáthar do chostais chomhairleacha agus d’fheidhmeanna riaracháin. Soláthrófar tacaíocht i mBliain 2 agus 3 d’fheidhmeanna riaracháin amháin. Clúdaíonn an tacaíocht do chostais chomhairleacha ranníocaíocht chun éascaitheoirí a fhostú le haghaidh comhairle dlí agus gnó. Tá sé beartaithe glao ar éascaitheoirí a oscailt agus oiliúint a sholáthar do na héascaitheoirí seo ionas gur féidir leo seirbhísí comhairleacha a sholáthar a bhaineann go sonrach le heagraíochtaí táirgeoirí a bhunú sna hearnálacha mairteola, caorach agus in earnálacha féideartha eile. Cuirfidh an tacaíocht a chuirtear ar fáil le haghaidh feidhmeanna riaracháin le costais riaracháin lena n-áirítear acmhainní daonna riaracháin a fhostú agus teicneolaíocht ábhartha (crua-earraí / bogearraí) a cheannach.
Coinníollacha Incháilitheachta Beartaithe / Critéir Roghnúcháin
D’fhonn a bheith incháilithe ní mór d’iarratasóir:
• bheith curtha ar bun ar thionscnamh táirgeoirí agus a bheith faoi stiúir táirgeoirí;
• 20 ball ar a laghad a bheith acu;
• a chomhdhéanamh de réir na gceanglas faoi na hairteagail ábhartha de Rialachán Eagraíocht Mhargaidh Chomhchoiteann an Aontais Eorpaigh agus a bheith cláraithe mar aonán dlíthiúil leis an Oifig um Chlárú Cuideachtaí.
Rátaí Tacaíochta / leithdháileadh airgeadais Beartaithe
Is ionann an leithdháileadh beartaithe iomlán le linn an chláir do gach eagraíocht agus €x le híoc thar trí bliana:
Bliain 1 - tacaíocht €x do chostais chomhairleacha, €x i dtacaíocht d'fheidhm riaracháin
Bliain 2 - €x i dtacaíocht d'fheidhm riaracháin
Bliain 3 - €x i dtacaíocht d'fheidhm riaracháin
Tá sé beartaithe sprioc mheasta de x ghrúpa nua a bhunú sa chéad trí bliana, le leithdháileadh airgeadais táscach iomlán de €x Milliún don tréimhse 2023-2027.
(6) Clár Éifeachtúlachta Carbóin Lao
Aidhm
Is í aidhm na hidirghabhála seo tacaíocht a sholáthar d’fheirmeoirí mairteola chun inbhuanaitheacht chomhshaoil an tréad mairteola náisiúnta a fheabhsú. Aithnítear san anailís SWOT agus an Measúnú Riachtanas an gá atá le fiúntas géiniteach an tréad lao a fheabhsú, chun cabhrú leis na spriocanna uaillmhianacha aeráide a leagtar síos don earnáil a bhaint amach. Tá sé mar aidhm ag an scéim tógáil ar na gnóthachain a seachadadh go dtí seo tríd an gClár Sonraí Mairteola agus Géanómaíochta (BDGP) agus tríd an gClár um Éifeachtúlacht Comhshaoil Mairteola (BEEP) trí fhiúntas géiniteach tréad lao na hÉireann a fheabhsú agus déine gáis cheaptha teasa táirgeachta mairteola na hÉireann a laghdú.
Struchtúr Beartaithe
Beidh dhá bheart san idirghabháil seo, le Beart A agus B ag feidhmiú ar bhonn conartha 5 bliana. Rithfidh na bearta go comhthreomhar. Ní féidir le feirmeoir lao a bheith ach i mBeart A nó B, i.e. ní féidir leis a bheith i níos mó ná beart amháin. Tá Bearta A agus B dírithe ar inbhuanaitheacht chomhshaoil an tréad mairteola náisiúnta a fheabhsú. Beidh Beart A ann do na rannpháirtithe sin a bhí i BDGP amhail an 1 Meitheamh 2021. Beidh Beart B ann do na rannpháirtithe sin nach raibh i BDGP roimhe seo, nó i gcás go raibh siad i BDGP, nach raibh siad i BDGP amhail an 1 Meitheamh 2021. Beidh ar rannpháirtithe i mBeart A agus B araon ceithre ghníomh éigeantacha a chur i gcrích laistigh de gach bliain den Scéim. Mar sin féin, beidh spriocanna difriúla ag na gníomhartha. Áirítear leis na gníomhartha seo a chinntiú go bhfuil straitéis athsholáthair i bhfeidhm, géinitíopáil, meá agus taifeadadh sonraí. Ar leithligh, is féidir le rannpháirtithe dhá ghníomh chomhlántacha a roghnú freisin, más mian leo. Má roghnaíonn siad aon cheann de na gníomhartha comhlántacha, caithfear na gníomhartha seo a dhéanamh i ngach bliain den chonradh. Tá na gníomhartha comhlántacha mar an gcéanna do Bheart A agus B. Baineann na gníomhartha seo le cáilíocht foráiste agus tástáil uibheacha faecach. I bhfianaise scála na mbásanna feirme de bharr beostoic, ceanglófar ar gach rannpháirtí freastal ar chúrsa láimhseála beostoic leath lae roimh dheireadh bhliain 2. Sa chás go bhfuil rannpháirtí sa Scéim Leasa Mairteola Déiríochta, ní bheidh siad i dteideal na híocaíochta seo ach i gceann de na Scéimeanna.
Coinníollacha Incháilitheachta Beartaithe / Critéir Roghnúcháin
D’fhonn a bheith incháilithe ní mór d’iarratasóir:
• Iarratas BISS bheith curtha isteach aige nó aici i mbliain thagartha agus leanúint ar aghaidh ag cur isteach iarratais BISS ar a ndearbhaítear a gcuid tailte go léir ar feadh ré an Chláir um Éifeachtúlacht Carbóin Diúil.
• Bíodh ainmhithe pórúcháin mairteola a bheirtear go bliantúil sa tréad i ngach bliain scéime den bheart.
• Beidh bliain tagartha stairiúil ann - TBC.
• Bheith ina bhall de Scéim Dearbhaithe Mairteola agus Uainola Inbhuanaithe de chuid Bord Bia
Cuirfidh an scéim cosc ar rannpháirtí a líon Bó Dhiúil a mhéadú le linn an chonartha. Mar sin féin, sna cásanna eisceachtúla ina raibh méadú an-bheag ar fheirmeoir, agus chun a chinntiú nach mbeidh tionchar ag athruithe beaga ar rannpháirtíocht feirmeoirí, ligfidh an Roinn roinnt solúbthachta don fhoráil seo.
Rátaí Tacaíochta / leithdháileadh airgeadais Beartaithe
Beidh líon na mBó Dhiúil atá incháilithe in aghaidh an tréada bunaithe ar bhliain tagartha stairiúil a sholáthróidh uasteorainn le haghaidh íocaíochta, ach beidh scóip ann líon a laghdú gan phionós. Sa chás go laghdaíonn rannpháirtí a líon de Bha Dhiúil, is é an uimhir níos ísle seo a Uimhir Thagartha nua agus íocfar iad ar an líon níos ísle seo agus iad ag dul ar aghaidh tríd an gconradh. Ní féidir an Uimhir Thagartha a athbhreithniú ach i dtreo aníos.
Choimeádfadh an tAire an ceart cásanna a rangú agus a roghnú le dul isteach sa scéim i gcás ró-shuibscríobh agus/nó an ráta iníoctha in aghaidh na bó a laghdú.
Is ionann an leithdháileadh airgeadais táscach bliantúil don idirghabháil seo agus €xm, arb ionann é agus leithdháileadh airgeadais táscach iomlán de €x Milliún don tréimhse 2023-2027.
(7) Scéim Leasa Mairteola Déiríochta
Aidhm
Is í aidhm na hidirghabhála seo tacaíocht a sholáthar d’fheirmeoirí a dhéanann bearta chun inmharthanacht laonna déiríochta fireann i gcórais táirgeachta áitiúla a fheabhsú. Aithnítear in anailís SWOT agus Measúnú Riachtanas na hÉireann an gá atá le leas ainmhithe in Éirinn a fheabhsú, lena n-áirítear laonna déiríochta fireann; agus cuimsítear i moltaí an Choimisiúin do phlean Straitéiseach CBT na hÉireann moladh chun leas laonna déiríochta fireann a fheabhsú freisin.
Struchtúr Beartaithe
Beidh dhá bheart sa scéim: Beart Laonna Óg agus Beart um Chéim Fáis. Beidh an Beart um Laonna Óga ann do na feirmeoirí sin nach bhfuil ag pórú ach tréada Déiríochta. Beidh an Beart um Chéim Fáis do gach feirmeoir ar leis laonna mairteola déiríochta agus a thógann iad. Is féidir le Tréada Déiríochta pórúcháin a thógann laonna iarratas a dhéanamh ar an dá bheart. Faoi gach beart, éilítear ar rannpháirtithe dhá ghníomh a chur i gcrích, gníomh amháin ó Chatagóir A agus gníomh amháin ó Chatagóir B. Seo a leanas liosta na mbeart is féidir a dhéanamh:
• Lao Óg Catagóir A: Seamhan Gnéis nó Géinitíopáil
• Lao Óg Catagóir B: A.I. Ard DBI nó Tarbh Stoc Mairteola
• Céim Fáis Catagóir A: Meá laonna do laonna <1 bhliain d’aois nó Meá Ainmhithe Mairteola Déiríochta <2 bhliain d’aois
• Céim Fáis Catagóir B.: Rialú Paraisítí nó Cáilíocht Foráiste
Chun a chinntiú go dtuigeann na rannpháirtithe toradh na ngealltanas a dhéanann siad laistigh den scéim go hiomlán, ceanglófar ar gach rannpháirtí dul i mbun cúrsa oiliúna 2 uair an chloig gach bliain, ar líne nó go pearsanta. Déantar é seo chun a chinntiú gur féidir na teicneolaíochtaí a úsáidtear agus an fhaisnéis a chuirtear ar fáil do rannpháirtithe a léirmhíniú i gceart. I bhfianaise scála na mbásanna feirme de bharr beostoic, ceanglófar ar gach rannpháirtí freastal ar chúrsa láimhseála beostoic leath lae roimh dheireadh bhliain 1.
Coinníollacha Incháilitheachta Beartaithe / Critéir Roghnúcháin
D’fhonn a bheith incháilithe ní mór d’iarratasóir: -
• Iarratas BISS a chur isteach i mbliain thagartha agus leanúint d’iarratais BISS a chur isteach ar a ndearbhaítear a gcuid tailte go léir ar feadh ré na Scéime Leasa Mairteola Déiríochta;
• Bíodh ainmhithe póir mairteola a bheirtear go bliantúil sa tréad i ngach bliain scéime ina bhfuil an tairbhí sa Bheart um Laonna Óga.
• Bheith i do bhall de Scéim Dearbhaithe Mairteola agus Uaineola Inbhuanaithe Bord Bia/Dearbhú Déiríochta Inbhuanaithe de réir mar is cuí
Rátaí Tacaíochta / leithdháileadh airgeadais Beartaithe
Braithfidh an méid iomlán is iníoctha le hiarratasóirí incháilithe ar na bearta a roghnóidh na hiarratasóirí agus ar na gníomhartha a roghnófar laistigh de gach beart. Ní mór d’iarratasóirí gníomh amháin ar a laghad a roghnú in aghaidh na catagóire ach féadfaidh sé dhá ghníomh a roghnú. Is ionann an leithdháileadh airgeadais táscach bliantúil don idirghabháil seo agus €xm, arb ionann é agus leithdháileadh airgeadais táscach iomlán de €x Milliún don tréimhse 2023-2027.
(8) Scéim Feabhsúcháin Caorach (SIS)
Aidhm
Is í aidhm na hidirghabhála seo ná tógáil ar an dul chun cinn atá déanta ag an Scéim Leasa Caorach (SWS) i RDP 2014-2020 trí thacaíocht a sholáthar do ghníomhartha a fheabhsaíonn sláinte agus leas ainmhithe in earnáil na gcaorach. Mar a tugadh faoi deara in anailís SWOT na hÉireann, tá roinnt saincheisteanna leasa ainmhithe i réim in Éirinn, lena n-áirítear bacach i gcaoirigh. Aithnítear sa Mheasúnú Riachtanas an gá atá ann leanúint le caighdeáin sláinte agus leasa ainmhithe a fheabhsú in Éirinn. Rannchuideoidh an Scéim um Fheabhsú Caorach le leas feabhsaithe trí idirghabhálacha spriocdhírithe i rialú bacaí, rialú paraisítí, sceitheadh eitilte agus forlíonadh iomchuí.
Struchtúr Beartaithe
Roghnóidh feirmeoirí rannpháirteacha dhá ghníomh a dhéanamh ar fad, gníomh amháin ó Chatagóir A agus gníomh amháin ó Chatagóir B, a bheidh iomchuí maidir le hísealchríocha nó tréad cnoic. Seo a leanas liosta na mbeart a fhéadtar a dhéanamh:
• Tréad Ísealchríocha Catagóir A: Rialú Bacaí nó Caoirigh Forlíonta Mianra Iar-Chúplála nó Rialú Paraisítí (tástáil laghdaithe uibheacha faecach)
• Tréad Ísealchríocha Catagóir B: Ram géinitíopáilte nó Scanadh agus taifeadadh torthaí nó Rialú Sceitheadh Eitilte
• Tréad Cnoic Catagóir A: Caoirigh Forlíonta Mianraí Iar-Chúplála nó Uain Bheathú Béilí Iar-Scoitheadh nó Rialú Paraisítí (Tástáil laghdaithe uibheacha faecach)
• Tréad Cnoic Catagóir B: Ram géinitíopáilte nó Scanadh agus taifeadadh torthaí nó Uain Fhorlíonta Mianraí Réamh-scoitheadh
Ní fhéadfaidh tréada cnoic Réamh-scoitheadh Forlíonta Mianraí agus Beathú Béil Iar-Scoitheadh Uain araon a roghnú. Ní mór do gach feirmeoir an gníomh Géinitíopáilte Ram a chur i gcrích uair amháin le linn na tréimhse idirghabhála. Ní mór do dhaoine le méid tréada ar mó iad ná 150 caora pórúcháin an gníomh seo a chur i gcrích faoi dhó le linn na scéime. I ngach bliain eile caithfear gníomh malartach ó Chatagóir B a chur i gcrích. Sa chéad bhliain den iarratas, ní mór do gach feirmeoir an bhliain / na blianta ina ndéanfaidh siad an gníomh Géinitíopa Ram a chur in iúl.
Coinníollacha Incháilitheachta Beartaithe / Critéir Roghnúcháin
• Ní mór uimhir tréada a bheith ag gach iarratasóir, caoirigh pórúcháin ar a ngabháltas ar feadh gach scéime bliana, agus caoirigh pórúcháin dearbhaithe ar a dtuairisceán Daonáireamh Caorach 2022.
• Is é an líon uasta caorach atá incháilithe le haghaidh íocaíochta ná meánlíon na gcaorach i dtréimhse tagartha stairiúil sonraithe. Beidh an íocaíocht i mbliain ar leith bunaithe ar an gceann is ísle den uimhir thagartha seo nó ar na figiúirí daonáirimh caorach is déanaí a cuireadh ar ais.
• Ceanglófar ar iarratasóirí tuairisceán comhlánaithe Daonáireamh Caorach a chur isteach faoin dáta sonraithe do gach bliain rannpháirtíochta sa Scéim Feabhsúcháin Caorach.
• Bheith ina bhall de Scéim Dearbhaithe Mairteola agus Uaineola Inbhuanaithe de chuid Bord Bia
Rátaí Tacaíochta / leithdháileadh airgeadais Beartaithe
Tá ríomhanna na scéime seo bunaithe ar chostais a thabhaítear lúide an glan-shochar eacnamaíoch a bhaineann leis na gníomhartha. Tá costas idirbhirt 20% den chostas iomlán in aghaidh na caorach san áireamh sna ríomhanna. Is é an leithdháileadh airgeadais táscach bliantúil don idirghabháil seo €xm, arb ionann é agus leithdháileadh airgeadais táscach iomlán de €x Milliún don tréimhse 2023-2027.
(9) Grúpaí Oibriúcháin Chomhpháirtíocht Nuálaíochta na hEorpa (EIP-AGRI)
Aidhm
Is í aidhm na hidirghabhála seo tacaíocht a sholáthar do raon gníomhaithe in earnáil na talmhaíochta atá ag iarraidh teacht le chéile chun Grúpaí Oibriúcháin (OGanna) a bhunú chun réitigh nuálacha a fhorbairt agus a thástáil ar dhúshláin áirithe a shainaithnítear san earnáil. Aithnítear an acmhainneacht leathan don tsamhail EIP san anailís SWOT agus sa Mheasúnú Riachtanas, agus sainaithnítear an gá atá le cur i bhfeidhm taighde agus nuálaíochta ar leibhéal na feirme a spreagadh. Tógfaidh an cur chuige seo ar rath na EIPanna a seachadadh faoin RDP 2014-2020 maidir le dul i ngleic leis an mbearna nuálaíochta idir taighde agus dea-chleachtas, cur chuige nuálach a spreagadh, agus príomhthorthaí a scaipeadh.
Struchtúr Beartaithe
Beidh an idirghabháil seo struchtúrtha timpeall ar ghlaonna iomaíocha ar thograí le haghaidh tionscadal nuálach a bhaineann le dúshláin shonracha. Beidh an tacaíocht struchtúrtha timpeall ar dhá shruth: Sruth A - EIPanna atá dírithe ar aghaidh a thabhairt ar iomaíochas níos leithne, nuachóiriú agus dúshláin sláinte agus leasa ainmhithe san earnáil; agus Sruth B - EIPanna atá dírithe ar aghaidh a thabhairt ar réimsí a bhaineann le dúshláin chomhshaoil, bhithéagsúlachta agus athrú aeráide. Chun solúbthacht a choinneáil agus an tacaíocht d’fhorbairt smaointe nuálacha, ‘ón mbun aníos’, cuirfidh RTBM tús le glaonna ar thograí. Tá sé beartaithe go mbeidh glaonna tiomnaithe ar thograí lena n-áirítear díriú ar ghlacadh agus úsáid uirlisí agus teicneolaíochtaí digiteacha ar leibhéal na feirme, tógáil muc le heireabaill shlán agus forbairt an bhithgheilleagair ar leibhéal na feirme a chomhtháthú. Tá na téamaí seo le haghaidh glaonna ar thograí táscach agus déanfar iad a fhorbairt tuilleadh bunaithe ar chomhairliúchán le páirtithe leasmhara de réir mar a théann an tréimhse cláraithe ar aghaidh. Déanfar glaonna iomaíocha ar thograí a struchtúrú timpeall na dtrí chéim seo a leanas:
• Céim 1 - Glao tosaigh ar smaointe/tograí a chur isteach a dhéanfaidh coiste meastóireachta saineolaithe meastóireacht orthu.
• Céim 2 - Tabharfar cuireadh ansin d’iarratasóirí rathúla Chéim 1 a dtograí tosaigh a fhorbairt ó Chéim 1 agus Plean Grúpa Oibriúcháin atá mionsonraithe go hiomlán a chur isteach a ndéanfaidh coiste meastóireachta saineolaithe meastóireacht air. Clúdófar na costais a bhaineann le forbairt na bPleananna Grúpa Oibriúcháin seo faoin idirghabháil seo.
• Céim 3 - Bogfaidh iarratasóirí rathúla Chéim 2 ar aghaidh chun a dtionscadal a chur i bhfeidhm go hiomlán. Clúdófar costais chur chun feidhme na dtionscadal seo faoin idirghabháil seo.
Is fiú a thabhairt faoi deara gur féidir cur chuige dhá chéim a úsáid i gcásanna áirithe.
Coinníollacha Incháilitheachta Beartaithe / Critéir Roghnúcháin
Déanfar tacaíocht do thionscadail a struchtúrú timpeall ar an bpróiseas iomaíoch a bhfuil cuntas air thuas. D’fhéadfadh an glao ar thograí a bheith ar bhonn téamaí aitheanta. Ní mór do thionscadail rathúla Grúpa Oibriúcháin a bhunú chun cineálacha cur chuige nuálacha a chur i bhfeidhm maidir le dúshláin atá nasctha leis na Sainchuspóirí a leagtar amach i ndréacht-rialáil CSP.
Rátaí Tacaíochta / leithdháileadh airgeadais Beartaithe
Braithfidh méid na tacaíochta a bheidh ar fáil ar thoradh na nglaonna éagsúla ar thograí a chuirfear i bhfeidhm. Maidir le Sruth A agus Sruth B araon, táthar ag súil nach rachadh an tacaíocht ag Céim 2 thar €10,000. Beidh tacaíocht ag Céim 3 ar fáil anseo chun Pleananna Grúpa Oibriúcháin mionsonraithe a chur i bhfeidhm go hiomlán. Is é an leithdháileadh airgeadais táscach iomlán don idirghabháil seo ná €x Milliún don tréimhse 2023-2027.
(10) Scéim Infheistíochta Caipitil ar an bhFeirm
Aidhm
Is í aidhm na hidirghabhála seo tacaíocht a sholáthar d’fheirmeoirí atá ag iarraidh infheistíocht a dhéanamh i dtionscadail chaipitil ar a bhfeirmeacha. Aithnítear in Anailís SWOT agus Measúnú Riachtanas na hÉireann an gá atá le héifeachtúlacht chomhshaoil san earnáil talmhaíochta a mhéadú trí infheistíocht feirme agus trí theicneolaíochtaí nua a ghlacadh; an gá atá le tacú le feirmeoirí óga rochtain a fháil ar airgeadas ionas go mbeidh siad i riocht níos fearr infheistíocht a dhéanamh ina bhfiontar feirme agus é a fhorbairt; agus an gá atá le sláinte agus leas ainmhithe, agus sábháilteacht feirme ar an bhfeirm a fheabhsú.
Struchtúr Beartaithe
Cuirfear an scéim seo i bhfeidhm, cosúil le TAMS II, ag baint úsáide as córas tráinse-bhunaithe, ag oibriú i dtráinsí rollta. Beidh rangú agus roghnú san áireamh. Cuirfear cúnamh deontais ar fáil le haghaidh infheistíochta sna catagóirí seo a leanas:
• Infheistíochtaí comhshaoil
• Leas Ainmhithe,
• Stóráil Cothaitheach,
• Feirmeoirí Curaíochta,
• Feirmeoirí Óga,
• Orgánaic,
• Sábháilteacht Feirme
Coinníollacha Incháilitheachta Beartaithe / Critéir Roghnúcháin
Ní mór do gach iarratasóir:
• Bheith ina Fheirmeoir gníomhach, bheith ocht mbliana déag d’aois nó níos sine, bheith ina shealbhóir ar uimhir Tréada gníomhach / tréad / curaíochta nó aitheantóir roinne agus 5 heicteár ar a laghad (1 heicteár do tháirgeoirí gairneoireachta) a bheith faoi úinéireacht “talún incháilithe” agus/nó ar léas nó ar cíos a dearbhaíodh faoin Tacaíocht Bhunúsach Ioncaim don Inbhuanaitheacht (BISS) sa bhliain iarratais nó sa bhliain roimhe sin. Ní mór freisin ceanglais maidir le cead pleanála agus imréiteach cánach a chomhlíonadh.
• Maidir le feirmeoirí óga - nach mó ná 40 bliain d’aois ag am ar bith le linn na bliana féilire ina gcuireann sé / sí iarratas isteach agus a chomhlíonann na coinníollacha maidir le bheith mar ‘cheann an ghabháltais’ agus na ceanglais maidir leis an oiliúint agus/nó na scileanna cuí.
Rátaí Tacaíochta / leithdháileadh airgeadais Beartaithe
Athróidh rátaí tacaíochta ag brath ar an gcineál tionscadail a roghnófar agus cibé an gcáilíonn an t-iarratasóir don chúnamh is airde a chuirtear ar fáil d’fheirmeoirí óga. Tá sé beartaithe uasteorainneacha infheistíochta a choinneáil ag an leibhéal reatha le síleáil ar leithligh do threalamh LESS. Toisc go bhfuil an scéim seo bunaithe ar éileamh, athraíonn an leithdháileadh airgeadais táscach bliantúil don idirghabháil seo bliain i ndiaidh bliana, ag brath ar líon na dtionscadal a fhaigheann maoiniú. Is é an leithdháileadh airgeadais táscach iomlán don idirghabháil seo ná €x Milliún don tréimhse 2023-2027.
(11) Forbairt Ghairmiúil Leanúnach (FGL) do Chomhairleoirí
Aidhm
Is í aidhm na hidirghabhála seo an tacaíocht agus na hacmhainní riachtanacha a sholáthar chun uasoiliúint agus forbairt ghairmiúil leanúnach comhairleoirí in earnáil na talmhaíochta a cheadú. Tá sé beartaithe go mbeidh ról lárnach ag comhairleoirí talmhaíochta maidir le dul i ngleic leis na príomhdhúshláin a sainaithníodh in anailís SWOT agus Measúnú Riachtanas na hÉireann; agus i gcur chun feidhme raon na scéimeanna atá le rolladh amach mar chuid den Phlean Straitéiseach CBT seo. Ligfidh rannpháirtíocht i ngníomhaíochtaí forbartha gairmiúla leanúnacha do chomhairleoirí a mbonn eolais a fheabhsú ar bhonn leanúnach agus a chinntiú go mbeidh siad eolach ar na teicnící, na teicneolaíochtaí is déanaí, agus na riachtanais rialála agus scéime i dtionscal talmhaíochta atá ag athrú go tapa. Cuirfidh sé forbairt comhairleoirí eolasacha, gairmiúla agus inniúla chun cinn, agus ar an gcaoi sin cuirfear feabhas ar cháilíocht na seirbhíse a chuirtear ar fáil d’fheirmeoirí. Tógfaidh an idirghabháil seo ar an bhforbairt ghairmiúil leanúnach a chuirtear ar fáil do chomhairleoirí sa tSeirbhís Chomhairleach Feirme (FAS) i RDP 2014-2020, agus léireoidh sí príomhthéamaí agus dhúshláin a sainaithníodh in Anailís SWOT agus Measúnú Riachtanas agus trí chomhairliúchán le páirtithe leasmhara.
Struchtúr Beartaithe
Beidh an idirghabháil struchtúrtha timpeall ar phróisis tairisceana chun soláthraithe oiliúna atá cáilithe go cuí a roghnú chun oiliúint ghairmiúil ardcháilíochta a sholáthar i raon réimsí amhail athrú aeráide, maolú agus oiriúnú, fuinneamh inbhuanaithe, cáilíocht aeir, ithreach agus uisce, caomhnú na bithéagsúlachta, agus glacadh teicneolaíochtaí nua agus dea-chleachtas. Déanfar na tairiscintí seo a rolladh amach le linn na tréimhse cláraithe, agus samhlaítear go n-ionchorpróidh siad cur chuige cumaiscthe i leith na foghlama a ionchorpraíonn foghlaim ar líne agus duine ar bhealach atá comhsheasmhach leis an seachadadh oiliúna FÁS atá ann cheana.
Coinníollacha Incháilitheachta Beartaithe / Critéir Roghnúcháin
Roghnófar soláthraithe oiliúna incháilithe trí phróisis iomaíocha tairisceana mar a leagtar amach thuas. Eiseofar iarratais ar thairiscintí bunaithe ar théamaí oiliúna aitheanta agus ceanglófar ar sholáthraithe oiliúna rathúla riachtanais áirithe a bhaineann leis an oiliúint shonrach atá le seachadadh a chomhlíonadh.
Rátaí Tacaíochta / leithdháileadh airgeadais Beartaithe
Socrófar rátaí tacaíochta de bhun na bpróiseas iomaíoch tairisceana atá leagtha amach thuas. Déanfar tograí tairisceana a mheas bunaithe ar chritéir roghnúcháin réamhshocraithe, lena n-áireofar fócas ar sholáthar ardchaighdeáin, cuntas teiste cruthaithe, agus luach ar airgead. An leithdháileadh airgeadais táscach iomlán de €x Milliún don tréimhse 2023-2027.
(12) Clár um Aistriú Eolais
Aidhm
Is í aidhm na hidirghabhála seo ardán a sholáthar d’fheirmeoirí chun eolas a roinnt agus chun dul i mbun foghlama. Sainaithnítear san Anailís SWOT agus Measúnú Riachtanas raon réimsí inar féidir le haistriú eolais ról lárnach a bheith aige mar bhonn agus taca le hearnáil talmhaíochta níos iomaíche, níos athléimní, nua-aimseartha agus inbhuanaithe. Tá sé mar aidhm ag an idirghabháil seo cur le Clár Aistriú Eolais an RDP 2014-2020 trí thacaíocht a sholáthar do chomhairle ardchaighdeáin agus spriocdhírithe d’fheirmeoirí, arna seachadadh ag comhairleoirí talmhaíochta gairmiúla a bhfuil an taithí agus an saineolas cuí acu (Éascaitheoirí KT). Le méadú ar thuiscint na bhfeirmeoirí ar ábhair ar nós bhithéagsúlacht, uisce, athrú aeráide, leas ainmhithe agus bainistíocht feirme lena n-áirítear bainistíocht airgeadais agus pleanáil comharbais, cinnteofar go bhfanfaidh earnáil talmhaíochta na hÉireann athléimneach. Tá an idirghabháil seo ar cheann de na gnéithe atá mar bhonn agus taca le forbairt bhreise an AKIS náisiúnta.
Struchtúr Beartaithe
Beidh an idirghabháil bunaithe ar thacaíocht do chur i bhfeidhm Grúpaí um Aistriú Eolais, a éascóidh seachadadh eolais agus scileanna spriocdhírithe d’fheirmeoirí. Tá sé beartaithe go mbunófar Grúpaí ar fud na hearnála feirmeoireachta iomláine agus nach mbeidh baill an Ghrúpa teoranta de réir an chineáil fiontar feirme a bhfuil siad ag gabháil dó. Ina ionad sin, bunófar Grúpaí de réir riachtanais áitiúla. Tá gné lárnach den dearadh idirghabhála bunaithe ar a chinntiú go bhfuil an Clár struchtúrtha ar bhealach a chinntíonn go bhfuil ábhar na nGrúpaí Aistrithe Eolais dírithe go soiléir ar phríomhdhúshláin agus ar shaincheisteanna a shainaithnítear san earnáil agus ag an am céanna méid áirithe solúbthachta a aistriú maidir le Grúpaí Aistrithe Eolais chun an t-ábhar a chur in oiriúint dá dtaithí féin, dá gcúinsí agus dá riachtanais féin. Dá réir sin, i ngach bliain den idirghabháil, iarrfar ar gach Grúpa um Aistriú Eolais ceithre chruinniú a sheachadadh ó liosta de ‘Ábhair Tosaíochta KT’ agus ceithre chruinniú ar ábhair a shocróidh an Grúpa féin. Athnuafar an liosta ‘Ábhair Tosaíochta KT’ ag tús gach bliana den chlár, agus léireoidh sé na saincheisteanna a sainaithníodh san Anailís SWOT agus sa Mheasúnú Riachtanas chomh maith le tosaíochtaí beartais atá ag teacht chun cinn san earnáil. Caithfidh ceann amháin ar a laghad de na cruinnithe a sheachadtar ar na ‘Ábhair Tosaíochta KT’ seachadadh a shaibhriú ó shaineolaí seachtrach iomchuí. Ag tús, lár agus deireadh na hidirghabhála 4 bliana, tionólfaidh gach Éascaitheoir KT cruinniú duine le duine le gach feirmeoir ina g(h)rúpa d’fhonn a gcuspóirí don chlár a leagan amach agus tuairisciú ar dhul chun cinn i ndáil leis.
Coinníollacha Incháilitheachta atá Beartaithe
D’fhonn a bheith incháilithe chun Grúpaí Aistrithe Eolais a sheachadadh, ceanglófar ar Éascaitheoirí KT íoscháilíocht oideachais a bheith acu go Leibhéal 8 den Chreat Náisiúnta Cáilíochtaí nó cáilíocht shonraithe eile a mheasann RTBM a bheith incháilithe. Caithfidh Éascaitheoirí KT a bheith faofa ag FÁS freisin.
Rátaí Tacaíochta / leithdháileadh airgeadais Beartaithe
Gheobhaidh Éascaitheoirí KT íocaíocht in aghaidh gach feirmeora sa Ghrúpa a chríochnaíonn gach bliain den idirghabháil. Gheobhaidh feirmeoirí a bheidh rannpháirteach sna Grúpaí íocaíocht nuair a bheidh an idirghabháil críochnaithe gach bliain. Is é an leithdháileadh airgeadais táscach iomlán don idirghabháil seo ná €x Milliún don tréimhse 2023-2027.
(13) Clár LEADER
Aidhm
Is í aidhm na hidirghabhála seo ná tacú le cur chuige um fhorbairt áitiúil faoi stiúir an phobail (CLLD) i leith forbairt tuaithe trí thionscnaimh a mhaoiniú a thagann chun cinn ag leibhéal áitiúil a bhfuil sé mar aidhm acu dul i ngleic le dúshláin agus riachtanais áitiúla. Aithníodh in anailís SWOT na hÉireann agus Measúnú Riachtanas roinnt dúshlán faoin tuath in Éirinn a bhféadfadh idirghabháil LEADER cúnamh a sholáthar dóibh. Ina measc seo tá an gá
• tacú le fiontair agus pobail phríobháideacha chun cáilíocht na beatha agus gníomhaíocht eacnamaíoch a fheabhsú i gceantair thuaithe;
• agus an gá le fostaíocht a chruthú agus a chothú faoin tuath in Éirinn le fócas ar chuimsiú sóisialta agus maolú ar athrú aeráide.
Is príomhuirlis forbartha tuaithe é an Clár LEADER chun tacú le forbairt eacnamaíoch agus shóisialta na bpobal tuaithe, trí na hacmhainní a sholáthar atá riachtanach do phobail chun tacú lena bhforbairt féin agus chun acmhainn a chruthú ar leibhéal áitiúil.
Struchtúr Beartaithe
Cuirtear tacaíocht faoin idirghabháil seo ar fáil do Ghrúpaí Gníomhaíochta Áitiúla (GGÁnna) chun Straitéisí Forbartha Áitiúla (SFÁnna) réamhshainithe a chur chun feidhme ina gceantair áitiúla. Forbraíodh sraith “Téamaí LEADER” táscacha ón bhfianaise a bailíodh le linn na hanailíse SWOT agus na bpróiseas um Measúnú Riachtanas. Ceanglófar ar gach LDS acmhainn na dtéamaí seo a scrúdú sa phróiseas LDS agus i gcomhthéacs cur chuige comhtháite pleanála réigiúnach agus áitiúil. Is iad na téamaí táscacha ardleibhéil LEADER
• Forbairt Eacnamaíochta agus Cruthú Poist,
• Bonneagar Tuaithe agus Cuimsiú Sóisialta agus
• Forbairt Inbhuanaithe Timpeallachta Tuaithe agus Maolú ar Athrú Aeráide.
Coinníollacha Incháilitheachta Beartaithe / Critéir Roghnúcháin
Beidh dhá chéim ar leithligh i bpróiseas roghnúcháin na Straitéisí Forbartha Áitiúla (céim léirithe spéise agus céim fhorbartha). Roghnóidh Coiste Roghnúcháin Neamhspleách na Straitéisí Forbartha Áitiúla. Beidh tionscadail aonair incháilithe do mhaoiniú cláir LEADER má chuireann siad le haidhmeanna agus cuspóirí an LDS a bhaint amach agus má fhreagraíonn siad do na cuspóirí agus na tosaíochtaí a léirítear le haghaidh tacaíochta i bPlean Straitéiseach CBT.
Rátaí Tacaíochta / leithdháileadh airgeadais Beartaithe
Cuirfear tacaíocht ar fáil chun gníomhaíochtaí comhoibrithe an ghnímh áitiúil a ullmhú agus a chur i bhfeidhm; agus cuirfear tacaíocht ar fáil maidir le costais reatha agus beochan. Ní mór don tacaíocht a bheith ar aon dul leis na rátaí déine cúnaimh dá bhforáiltear sa chreat dlíthiúil agus na teorainneacha ábhartha um Chúnamh Stáit. Athraíonn rátaí tacaíochta ag brath ar an gcineál tionscadail a roghnaítear, agus tá an fhéidearthacht ann go mbeidh rátaí déine cabhrach suas le 100% (TBC) ar fáil le haghaidh idirghabhálacha áirithe. Éileoidh an tionscadal gné de chómhaoiniú oibríochtaí aonair ag infheisteoirí poiblí agus / nó príobháideacha d’fhormhór na n-oibríochtaí ceadaithe, d’fhonn úinéireacht an phobail ar na tionscadail mhaoinithe a chur chun cinn. Soiléireofar mionsonraí faoi rátaí déine cúnaimh shonracha atá ar fáil do chineálacha áirithe tionscadal sna rialacha oibríochta mionsonraithe a ghabhann le heilimintí LEADER de Phlean Straitéiseach CBT. Is é an leithdháileadh airgeadais táscach iomlán don idirghabháil seo ná €x Milliún don tréimhse 2023-2027.
Íocaíochtaí Díreacha
a. Ar cheart d’Éirinn uasteorannú a chur i bhfeidhm ar ráta éifeachtach de €66,000 nó de €100,000, nó ar ráta eatarthu?
b. Ar cheart go stadfadh cóineasú inmheánach ag 85% de mheánluach teidlíochta na híocaíochta náisiúnta in 2026, nó ar cheart go sroichfidh sé céatadán níos airde?
c. Ar chóir d’Éirinn dul níos faide ná an 10% d’íocaíochtaí díreacha le hathdháileadh ó ghabháltais níos mó go gabháltais níos lú nó meánmhéide? Nó ar cheart d’Éirinn iarracht an maolú a úsáid chun an céatadán a laghdú? Ar chóir an maoiniú seo a athdháileadh ar fheirmeoirí a bhfuil sealúchais níos lú ná 30 heicteár acu?
d. Ar chóir d’Éirinn dul níos faide ná an 25% d’íocaíochtaí díreacha atá le leithdháileadh ar éicea-scéimeanna? Nó ar cheart d’Éirinn an tsolúbthacht sa rialachán a úsáid chun an céatadán a leithdháiltear ar éicea-scéimeanna a laghdú?
e. Cad iad na gnéithe den chóras reatha a mheasann tú a bheith éagórach, agus cad é an teaglaim is fearr de na meicníochtaí thuas go léir chun dáileadh níos cothroime d’íocaíochtaí díreacha a dhéanamh?
f. Ar cheart go mbeadh idirghabháil shonrach ann chun comhionannas inscne a spreagadh?