€7 milliún bronnta ar thionscadal nua de chuid Chomhpháirtíocht Nuálaíochta na hEorpa ar théama feabhsúcháin gnáthóg don dúlra ar thalamh feirme arúil cósta
- Foilsithe: 16 Deireadh Fómhair 2025
- An t-eolas is déanaí: 22 Deireadh Fómhair 2025
D’fhógair an tAire Talmhaíochta, Bia agus Mara, Martin Heydon TD, mar aon leis an Aire Stáit don Dúlra, don Oidhreacht agus don Bhithéagsúlacht, Christopher O’Sullivan TD, inniu gur ceadaíodh don Ghrúpa Oibríochtúil faoi stiúir SECAD tionscadal na Comhpháirtíochta Eorpaí Nuálaíochta (EIP) ‘Timpeallacht an Chósta Arúil’ a sheachadadh, ar théama feabhsú gnáthóga le haghaidh bithéagsúlachta i dtimpeallacht arúil, feadh an chósta ó Dheisceart Chorcaí go Loch Garman. Tá maoiniú €7 milliún leithdháilte chun costais riaracháin agus íocaíochtaí le feirmeoirí rannpháirteacha a chlúdach.
Ag labhairt dó faoin bhfógra, dúirt an tAire Heydon:
“Tá áthas orm a fhógairt, i dteannta le mo chomhghleacaí, an tAire Christopher O’Sullivan, gur ceadaíodh don chomhghuaillíocht faoi stiúir SECAD an tionscadal mór nua EIP seo a sheachadadh a bhfuil sé mar aidhm aige gnáthóga a fheabhsú le haghaidh bithéagsúlachta ar thalamh feirme arúil. Is tionscadail chomhoibríocha áitiúla iad EIPanna, ina mbíonn feirmeoirí ag tástáil réitigh nuálacha agus ag cur taighde i bhfeidhm ar fheirmeacha. Tugann EIP Chomhshaoil an Chósta Arúil deis iontach d'fheirmeoirí rannpháirteacha bealaí nua a fhorbairt agus a chur i bhfeidhm chun tacú le fiadhúlra tábhachtach feirme cosúil le cromán na gcearc, an Buíóg, an Fhuiseog agus an cág gobdhearg.”
Agus é ag déanamh trácht ar an bhfógra freisin, dúirt an tAire O'Sullivan:
“Molaim feirmeoirí, úinéirí talún agus pobail áitiúla ar fud Chorcaí, Phort Láirge agus Loch Garman teacht le chéile agus ag obair i gcomhar lena chéile chun cuid dár n-éin is aitheanta a chosaint. Tá sé mar aidhm ag an tionscadal seo eolas a roinnt, gnáthóga a bhainistiú, agus bearta praiticiúla a ghlacadh—amhail coinnle geimhridh a fhágáil agus clúdach d’éin fhiáine a phlandáil—chun go mbeidh feirmeoireacht inbhuanaithe agus fiadhúlra rathúil in ann dul lámh ar láimh. Trí dhíriú ar speiceas suaitheanta amhail Cromán na gCearc, ba cheart comhthairbhí a bhaint amach ar fud raon leasanna dúlra agus comhshaoil, agus tacú le feirmeoirí, úinéirí talún agus pobail áitiúla ag an am céanna. Guím gach rath ar SECAD agus ar gach duine a bhí páirteach sa tionscnamh spreagúil seo."
Mar fhocal scoir, dúirt an tAire Heydon:
“Guím gach rath ar SECAD agus iad i mbun na hoibre tábhachtaí seo agus táim ag tnúth le feiceáil conas a thabharfaidh a gcomhoibriú le feirmeoirí torthaí don dúlra agus don phobal i gcoitinne de réir mar a théann an tionscadal ar aghaidh.”
Nóta don Eagarthóir
Is comhpháirtíocht idir an tsochaí agus an talmhaíocht é comhbheartas talmhaíochta an AE (CBT) a chinntíonn oláthar cobhsaí bia, a chosnaionn ioncam feirmeoirí agus an timpeallacht agus a choinníonn ceantair thuaithe beomhar. Déanann tíortha an AE an CBT a chur i bhfeidhm ar an leibhéal náisiúnta le Plean Straitéiseach CBT saincheaptha don tréimhse 2023-2027.
Tá tionscnamh na gComhpháirtíochtaí Nuálacha Eorpacha (EIP) comhmhaoinithe ag an gCoimisiún Eorpach agus ag Rialtas na hÉireann faoin bPlean Straitéiseach CBT, 2023-2027.
Baineann tionscnamh an EIP le réimse geallsealbhóirí ag teacht le chéile chun réitigh nuálacha a thriail atá dírithe ar aghaidh a thabhairt ar dhúshláin ar fheirmeacha na hÉireann. Tá na tionscadail á stiúradh agus á gcur i bhfeidhm ag Grúpaí Oibríochtúla comhoibríocha go háitiúil, lena n-áirítear feirmeoirí, eolaithe, éiceolaithe agus saineolaithe eile, chun spriocanna sonracha a bhaint amach.
Cuirfidh an Roinn Talmhaíochta, Bia agus Mara, i gcomhar leis an Roinn Tithíochta, Rialtais Áitiúil agus Oidhreachta, maoiniú €7 milliún ar fáil i gcomhpháirt do Chomhshaol an Chósta Arúil (ACE) EIP thar na ceithre bliana atá romhainn.
Is iad príomhaidhmeanna thionscadal ACE EIP ná:
- Aithin agus cuir tús áite ar fáil do réimsí le haghaidh gníomhaíochta (moil), bunaithe ar ghaireacht do láithreáin neadaithe geimhridh Chromán na gCearc.
- Obair chun caomhnú fadtéarmach láithreáin rothaí geimhridh na gCearc a chinntiú, ag obair le húinéirí talún áitiúla i limistéar an tionscadail, ag fiosrú meicníochtaí chun láithreáin rothaí a chosaint.
- Sraith beart bunaithe ar thorthaí agus beart eile a shainaithint agus a chur i bhfeidhm chun sochair ghnáthóige a sheachadadh ar scála agus ar cháilíocht do Chromán na gCearc agus a chreiche, éin feirme agus mamaigh bheaga, i moil an tionscadail agus i limistéar níos leithne an tionscadail.
- Naisc atá ann cheana idir feirmeoirí agus táirgeoirí ceardaíochta áitiúla agus an tionscal a chruthú nó a fheabhsú.
- Tacar sonraí cuimsitheach a sholáthar do na húdaráis inniúla (an Roinn Talmhaíochta, Bia agus Mara, Páirceanna Náisiúnta agus Seirbhísí Fiadhúlra), chomh maith le torthaí agus moltaí maidir le bearta a uasghrádú ar scála tírdhreacha sa tuath níos leithne.
Is féidir doiciméid glaonna don tionscadal seo agus tuilleadh eolais faoin tionscnamh Comhpháirtíochta Nuálaíochta Eorpaí a fháil ar shuíomh gréasáin na Roinne ag gov.ie - Scéim Chomhpháirtíochta Nuálaíochta na hEorpa (www.gov.ie).
Is Comhlacht Forbartha Áitiúil í Comhpháirtíocht SECAD CLG atá lonnaithe i Mainistir na Corann, Co. Chorcaí, a bhainistíonn réimse leathan cistí agus seirbhísí lena n-áirítear cláir infheistíochta sóisialta agus tacaíochta fostaíochta a chuirtear i bhfeidhm thar ceann roinnt Ranna Rialtais agus Comhlachtaí Stáit na hÉireann.