Tá spéis ag an bpobal san úsáid cannabais chun críocha leighis nach beag í. Cé gur léir gur ábhar spéisiúil é an acmhainneacht míochaine féideartha atá i gceist leis an gcannabas, tá cáilíocht na fianaise atá tuairiscithe go dtí seo teoranta.
In athbhreithniú a ndearnadh ar an Údarás Rialála Táirgí Sláinte (HPRA) in 2017, thángthas ar an mbarúil gur cuireadh le fios, de réir na fianaise eolaíche a bhí ar fáil nach raibh ach buntáiste mheasartha ag baint leis an gcannabas, ar a mhéad, i líon beag d’fhadhbanna míochaine.
Ina dtuarascáil, mhol an HPRA nár cheart go mbeadh an cannabas ar fáil ach amháin mar chuid de chlár cliniciúil struchtúrtha agus faoi mhaoirseacht i líon teoranta riochtaí míochaine sainithe, sa chás go gceadófar rochtain ar channabas chun críocha leighis.
Anuas air sin, shonraigh an HPRA nár cheart an úsáid cannabais a mheas ach amháin sa chás gur theip ar othar a bhfuil ceann de na fadhbanna sin aige buntáiste a fháil as cóireálacha atá formheasta agus údaraithe cheana féin agus sa chás go bhfuil fianaise mheasartha ar a laghad ann go bhféadfadh an cannabas a bheith éifeachtach.
Tugadh faoi deara i dtuarascáil an HPRA gur chóir go mbeadh gach othar den sórt sin faoi mhaoirseacht dhíreach chomhairleora míochaine a bhfuil an taithí agus an taithí chuí aige.
Is iad an dá chomhpháirt ghníomhacha atá sa channabas a bhfuil spéis iontu faoi láthair ó thaobh leighis de ná an tetrahydrocannabinol (THC) agus an cannabidiol (CBD).
Is é THC an príomh-chomhábhar sícighníomhach sa channabas. Faoin Reachtaíocht um Mí-Úsáid Drugaí, déantar rialú docht ar tháirgí ina bhfuil THC agus tá seilbh cannabhais neamhdhleathach, seachas amháin de réir cheadúnas Aireachta.
Tagann an CBD ó channabas freisin; ach, mar sin féin, toisc nach bhfuil sé sícighníomhach, ní dhéantar é a rialú faoin reachtaíocht um Mí-Úsáid Drugaí. Dá bhrí sin, ní theastaíonn ceadúnas Aireachta le haghaidh táirgí nach bhfuil iontu ach amháin an CBD.
Sna hAchtanna um Mí-Úsáid Drugaí 1977 go 2016, agus sna Rialacháin chumasúcháin a ghabhann leo, leagtar amach na rialuithe agus na srianta a bhaineann leis an gcannabas in Éirinn.
Faoi na Rialacháin um Mí-Úsáid Drugaí 2017, tá cannabas agus táirgí nó ullmhúcháin éagsúla a bhaintear as an bplanda cannabas agus atá sícighníomhach liostaithe i Sceideal 1. Fágann sé sin go dtagann sé faoi réir an leibhéal rialaithe is déine; mar sin féin, de réir na reachtaíochta seo, is féidir leis an Aire Sláinte smaoineamh ar cheadúnas a dheonú do lia-chleachtóir atá cláraithe in Éirinn chun an cannabas leighis a oideasú d’othar ainmnithe. Tá sé tábhachtach a thabhairt faoi deara nach féidir ceadúnas a dheonú i ndáil leis an soláthar cannabais chun críocha míochaine don othar ina ainm féin.
Tá an Príomhoifigeach Leighis tar éis comhairle a leasa a thabhairt nach mór don deonú ceadúnais a bheith bunaithe ar iarratas iomchuí a bheith curtha isteach ag lia-chleachtóir cláraithe in Éirinn chuig an Aire Sláinte. Caithfidh an t-iarratas a bheith ceadaithe ag sainchomhairleoir míochaine an othair, an sainchomhairleoir atá freagrach as bainistíocht chúraim an othair agus atá sásta monatóireacht a dhéanamh ar éifeachtaí na cóireála cannabais leighis ar an othar sin le himeacht ama.
Go dtí seo, níor chuir táirgeoirí táirgí cannabais míochaine a chomhlíonann caighdeáin cháilíochta inghlactha ar fáil go díreach do mhargadh na hÉireann. Go dtí go mbeidh na táirgí sin ar fáil in Éirinn, is faoin oideaseoir agus an othar féin a bheidh sé an táirge míochaine-bhunaithe cannabais-bhunaithe a aimsiú. Tuigtear go bhfuair othair ar forordaíodh táirgí den sórt sin dóibh ón gCógaslann seo a leanas atá lonnaithe san Ísiltír: Transvaal Pharmacy, Kempstraat 113, 2572 GC An Háig. Fón: 070-3469314.
Soláthraíonn BEDROCAN International, Postbus 2009 9640CA Veendam, an Ísiltír, na comhábhair ghníomhacha le haghaidh na holaí CBD agus THC-bhunaithe atá ann, atá ceadúnaithe ag Oifig na hÍsiltíre um an gCannabas Leighis.
Ní féidir leis an Aire, ná leis an Roinn Sláinte, an cinneadh cliniciúil a dhéanamh faoi an mbeadh cannabas míochaine oiriúnach chun sláinte duine ar leith a chóireáil. Níor cruthaíodh sábháilteacht agus éifeachtúlacht cannabais i leith líon mór fadhbanna míochaine go fóill. Níor cheart táirgí den sórt sin a mheas lena n-úsáid ach amháin tar éis dul i gcomhairle le comhairleoirí leighis an duine ar leith atá i gceist agus sa chás nár éirigh le cóireálacha nó teiripí traidisiúnta cheana nó nach bhfuil a leithéid de chóireáil oiriúnach don othar.
Is faoin gcliniceoir i gcónaí, tar éis dó dul i mbun comhairle lena n-othar, an cinneadh cóireáil áirithe a fhorordú nó gan é a fhorordú, lena n-áirítear cóireálacha bunaithe ar channabas, d’othar atá faoina chúram. Níl aon ról ag an Aire Sláinte sa phróiseas cinnteoireachta cliniciúla seo.