Foilsiú
Brexit agus Iompar - a bhfuil ar eolas agat
Foilsithe
An t-eolas is déanaí
Foilsithe
An t-eolas is déanaí
D’fhág an Ríocht Aontaithe an tAontas Eorpach ar an 31 Eanáir 2020 tar éis don dá thaobh Comhaontú Aistarraingthe a shocrú chun imeacht eagraithe a éascú. Rinneadh foráil sa Chomhaontú Aistarraingthe do thréimhse aistrithe, ar tháinig deireadh léi ar an 31 Nollaig 2020.
Socraíodh an Comhaontú Trádála agus Comhair idir an AE agus an Ríocht Aontaithe ar an 30 Nollaig 2020. Déantar foráil sa Chomhaontú do thrádáil saor ó tharaifí, saor ó chuótaí agus do chomhar earnála i roinnt réimsí tábhachtacha.
Mar gheall nach cuid de Mhargadh Aonair agus Aontas Custam an AE é an Ríocht Aontaithe , ciallaíonn sé seo go bhfuil nósanna imeachta nua i bhfeidhm do ghnólachtaí a bhogann earraí chuig, ó nó tríd an Ríocht Aontaithe, gan Tuaisceart Éireann a áireamh. Faoin bPrótacal maidir le hÉirinn agus Tuaisceart Éireann, ar cuid den Chomhaontú Aistarraingthe é a aontaíodh idir an AE agus an Ríocht Aontaithe in 2019, ciallaíonn sé nach mbeidh feidhm le haon nósanna imeachta nua ar earraí a bhogtar idir Tuaisceart Éireann agus Éire (ná Ballstáit eile an Aontais Eorpaigh).
I mí Feabhra 2023, tháinig an AE agus an Ríocht Aontaithe ar chomhaontatú, is é sin Creat Windsor , ar bealach nua chun cinn é don Phrótacal maidir le Tuaisceart Éireann. Leagtar amach i gCreat Windsor réitigh chomhpháirteacha maidir le custaim, agrai-bhia, cógais, CBL agus mál, chomh maith le huirlisí nua lena chinntiú go dtabharfar cead cainte do mhuintir Thuaisceart Éireann ar bhealach níos fearr.
D'fhógair Rialtas na Ríochta Aontaithe (RA) i mí Lúnasa 2023 a chur chuige nua maidir le hiompórtáil earraí go dtí an Bhreatain Mhór ón AE (lena n-áirítear Éire) a rialú sa tSamhail Oibriúcháin Sprice Teorann (TOM) Leag an TOM céimeanna amach chun rialacha iompórtála nua a chur chun feidhme ón 31 Eanáir 2024. Caithfidh gach trádálaí Éireannach a dhéanann earraí a easpórtáil go dtí an Bhreatain Mhór beart a dhéanamh le go mbeidh siad ullamh do na hathruithe sin.
Ceanglais Nua
Beidh impleachtaí ag rialuithe nua an RA do gach easpórtálaí in Éirinn a dhéanann earraí a easpórtáil chuig an mBreatain Mhór, go háirithe easpórtálaithe gnó agraibhia, lena n-áirítear iad siúd a úsáideann Droichead Talún na Ríochta Aontaithe. Cuimsíonn TOM an RA forálacha a bhaineann le ceanglais chustaim agus Sláintíochta agus Fíteasláintíochta (SPS) maidir le hiompórtáil earraí ón AE, lena n-áirítear Éire.
I gcás easpórtálacha ón earnáil agraibhia go háirithe, beidh gá le réamhfhógra agus, i roinnt cásanna, deimhnithe easpórtála um shláinte agus fíteashláintíocht chomh maith. Ní bheidh aon athrú ann maidir le hearraí a bhogadh idir Éire agus Tuaisceart Éireann.
Amlínte le haghaidh Cur i bhfeidhm
31 Eanáir 2024
• Beidh teastais sláinte easpórtála agus deimhnithe fíteasláintíochta ag teastáil le haghaidh táirgí ainmhithe, plandaí agus táirgí plandaí meánriosca a iompórtáiltear go dtí an Bhreatain Mhór ón AE.
• Beidh gá le fógra a thabhairt roimh ré maidir le hiompórtáil earraí SPS ó Éirinn ar chóras iompórtála SPS an RA (IPAFFS) (tá an ceanglas seo i bhfeidhm cheana féin maidir le hiompórtálacha earraí den sórt sin ón gcuid eile den AE ón 1 Eanáir 2022).
30 Aibreán 2024
• Tabharfar isteach seiceálacha doiciméadacha agus seiceálacha fisiciúla agus aitheantais ag an teorainn maidir le táirgí ainmhithe meánriosca, táirgí plandaí agus plandaí a iompórtáiltear go dtí an Bhreatain Mhór ón AE, seachas na hearraí sin a iompórtáiltear as Éirinn.
• Bogfaidh na cigireachtaí atá á ndéanamh mar atá ar phlandaí/táirgí plandaí ardriosca ón AE ón bpointe ceann scríbe sa Bhreatain Mhór chuig Poist Rialaithe Teorann an RA.
31 Deireadh Fómhair 2024
• Tiocfaidh dearbhuithe sábháilteachta agus slándála le haghaidh iompórtálacha an AE i bhfeidhm.
• Tabharfar isteach seiceálacha aitheantais doiciméadacha riosca-bhunaithe agus fisiciúla ar tháirgí ainmhithe meánriosca, plandaí, táirgí plandaí agus bia agus beatha ardriosca de bhunadh neamh-ainmhithe ó Éirinn i gcalafoirt ar chósta thiar na Breataine Mhór (deimhneofar an dáta ar a dtosóidh seiceálacha fisiciúla d'earraí neamhcháilitheacha ag gluaiseacht ó oileán na hÉireann i bhFómhar 2023).
• Beidh baint aige seo le raon níos leithne d’earraí agraibhia ná mar atá faoi láthair, lena n-áirítear táirgí de bhunadh ainmhithe agus gach planda agus táirge plandaí atá rialaithe. Beidh sé bunaithe ar chatagóiriú riosca ardriosca, meánriosca agus ísealriosca mar a shainmhíníonn Rialtas an RA, ag brath ar thír thionscnaimh agus ar an sainmhíniú táirge.
Iompórtálaithe Éireannacha: Déan Beart
Tá sé ríthábhachtach go labhródh na gnólachtaí a mbaineann sé seo leo le gach duine ina slabhra soláthair, lena n-áirítear soláthraithe agus custaiméirí iompair agus lóistíochta sa Bhreatain Mhór, chun scrúdú a dhéanamh ar na coigeartuithe is gá a dhéanamh chun cloí le ceanglais nua na Ríochta Aontaithe (amhail gnásanna bordála bád farantóireachta, deireadh le lóisteáil dhéanach dearbhuithe custam, réamhfhógraí maidir le táirgí SPS, deimhnithe easpórtála sláinte, srl.), agus go gcinnteoidís go dtuigeann gach duine a ról sa timpeallacht nua seo.
Ba cheart d'iompórtálaithe Éireannacha earraí agraibhia teagmháil a dhéanamh lena n-údarás inniúil maoirseachta lena chinntiú go mbeidh siad in ann ceanglais nua an RA a chomhlíonadh.
I gcás oibreoirí a bhogann earraí idir Éire agus tíortha eile den AE ar bhóithre tríd an mBreatain Mhór (Droichead Talún na Ríochta Aontaithe), beidh siadsan buailte chomh maith agus ba chóir dóibh eolas a chur ar na ceanglais chuí nua de chuid Rialtas na Ríochta Aontaithe.
I gcás iompróirí a bhogann earraí trí chalafoirt na Ríochta Aontaithe a úsáideann an tSeirbhís Bogtha Feithiclí Earraí (GVMS) , is gá dóibh clárú don tseirbhís seo. Cabhróidh sé sin a chinntiú go bpróiseáiltear earraí trí chustaim gan mhoill. Cláraigh ar gov.uk.
Mar gheall go gcuirfear an TOM i bhfeidhm ina chéimeanna, moltar go láidir do gach easpórtálaí Éireannach agus dóibh siúd atá páirteach in earraí a bhogadh chuig an Ríocht Aontaithe láithreán gréasáin TOM Rialtas na Ríochta Aontaithe a sheiceáil go rialta.
Is féidir tuilleadh eolais ar easpórtáil earraí ó Éirinn go dtí an Bhreatain Mhór a fháil anseo .
Féachann an tAonad Brexit laistigh den Roinn Iompair le cur chuige comhordaithe a chinntiú i leith Brexit thar réimsí beartais uile na Roinne agus leanann sé ag obair chun a chinntiú go ndéantar aon tionchar ar ár n-earnálacha a íoslaghdú. Tá ionadaíocht ag an Roinn ar gach struchtúr comhordaithe tras-rannach ábhartha agus tagann Grúpa Roinne inmheánach ar Bhainistíocht Brexit le chéile go rialta. Leanann an Roinn ag obair go dlúth lenár ngníomhaireachtaí agus lenár bpríomhpháirtithe leasmhara.
Féadfaidh tiománaithe ón RA, Tuaisceart Éireann san áireamh, tiomáint anois in Éirinn agus in áiteanna eile san AE, gan Cárta Glas mar chruthúnas ar árachas mótair.
Tagann sé seo ó chinneadh an Choimisiúin Eorpaigh cead a thabhairt don RA agus do Mhontainéagró dul isteach sa chrios Imshruthaithe Gan Cárta Glas, mar a cheadaítear faoi Airteagal 8.2 de Threoir an AE um Árachas Gluaisteán. Tháinig sé seo i bhfeidhm ar an 2 Lúnasa 2021.
Níl Cártaí Glasa ag teastáil ó thiománaithe Éireannacha atá ag tiomáint i dTuaisceart Éireann nó sa Bhreatain Mhór ach oiread.
D’fhoilsigh Biúró um Árachas Gluaisteáin na hÉireann (MIBI) comhairle do shealbhóirí polasaí freisin.
Tá méadú ar an trácht trí Eorafort Ros Láir mar gheall ar an mBreatimeacht. Tá sé seo ag tarlú mar gheall go bhfuil trácht tar éis an Bhreatimeachta ag bogadh ar shiúl ó dhroichead talún na Ríochta Aontaithe i dtreo seirbhísí díreacha chuig calafoirt mhór-roinne an AE. Ag deireadh 2022, bhí méadú 54% tagtha ar thrácht iomlán an chalafoirt i gcomparáid le 2019.
Ón 19 Meitheamh 2023 i leith, tá 10 spás páirceála d’fheithiclí troma earraí (HGV) curtha ar fáil ag an Roinn Iompair, ar bhonn 24 uair an chloig, in áis de chuid an Stáit atá gar do Europort Ros Láir. Tá an áis de chuid an Stáit i gCill Ruáin 1.3km ó Eorafort Ros Láir – achar gairid ón gcalafort a ligeann do thiománaithe cloí le rialacha an AE maidir le ham tiománaithe (tachagraf) agus rochtain a bheith acu ar láthair slán sábháilte a bhfuil áiseanna leasa ar an mionchór ann.
Is iad an seoladh agus an tÉirchód don láthair ná An Post Rialaithe Teorann, Cill Ruáin, Calafort Ros Láir, Co. Loch Garman, Y35 P797
Is é Cúlchiste Coigeartaithe Breatimeachta an AE a mhaoinigh an tionscadal seo.
NÍ chion é faoi dhlí na hÉireann nó an AE d’fheithiclí atá cláraithe sa Bhreatain Mhór nó i dTuaisceart Éireann tiomáint in Éirinn gan greamán UK ceangailte den fheithicil.
Ón 1 Eanáir 2021, níl ceadúnais tiomána na RA bailí a thuilleadh do dhaoine a bhfuil cónaí orthu in Éirinn. Mar sin féin, tá comhaontú sínithe ag an Aire Iompair leis an Ríocht Aontaithe a ligfidh do chónaitheoirí na hÉireann a bhfuil ceadúnas tiomána RA acu an ceadúnas sin a mhalartú (faoin gcomhaontú nua seo) ar cheadúnas tiomána Éireannach.
Beidh an comhaontú seo ina bhuntáiste ar leith d’aon duine atá ag beartú cónaí in Éirinn mar ligfidh sé dóibh a gceadúnas RA a mhalartú ar cheadúnas tiomána Éireannach. Ceadóidh sé freisin d’aon duine nár mhalartóidh a cheadúnas RA in am, roimh an spriocdháta 11pm ar an 31 Nollaig 2020, é a mhalartú faoin gcomhaontú nua seo.
Mar sin féin, d’aon duine sa chás seo nár mhalartaigh a cheadúnas RA faoin spriocdháta, níl a cheadúnas RA bailí a thuilleadh chun tiomáint in Éirinn, níl sé bailí ach chun críocha malairte. Tá sé riachtanach é a mhalartú láithreach.
Tá faisnéis faoin bpróiseas malartaithe ar fáil ar shuíomh Gréasáin na Seirbhíse Náisiúnta um Cheadúnais Tiomána . .
Molann Rialtas na RA nach n-athrófar socruithe do shealbhóirí ceadúnais AE atá ar cuairt ann nó a chónaíonn ann tar éis don RA imeacht as an AE. Dá bhrí sin, ba cheart go mbeadh na socruithe céanna ag cuairteoirí chuig an RA agus Tuaisceart Éireann agus iad siúd a bhfuil cónaí orthu ann agus a bhfuil ceadúnais tiomána acu ó Bhallstáit an AE, lena n-áirítear Éire, agus atá inniu ann.
Cuirtear an fhaisnéis seo ar fáil don tionscal go háirithe chun soiléiriú éigin a thabhairt maidir le Brexit, tarraingt siar na Ríochta Aontaithe ón Aontas Eorpach (AE). Baineann sé go sonrach le cineál-cheadú Chatagóir M (feithiclí paisinéirí), N (fheithiclí earraí), O (a leantóirí) agus L (mótarfheithiclí dhá agus trí roth, m.sh. gluaisrothair agus móipéidí).
Chun críocha cineál-cheadú AE, ní aithnítear Gníomhaireacht Deimhnithe Feithiclí na RA (VCA) mar údarás cineál-cheadaithe a thuilleadh. Dá bhrí sin, ní féidir feithiclí a bhfuil deimhnithe comhréireachta (CoC) acu arna n-eisiúint ar bhonn cineál-cheadaithe ag an mBreatain Mhór a chlárú nó a chur ar an margadh i mBallstáit an AE, Éire san áireamh.
I gcás feithiclí inar aistríodh cineál-cheadú chuig údarás cineál-cheadaithe AE eile agus na feithiclí a chuir an monaróir ar an margadh roimh an 31 Nollaig 2020, féadfar na feithiclí sin a chlárú agus a chur i seirbhís fós.
Tá feidhm ag forálacha cineál-cheadaithe ar leith maidir le Tuaisceart Éireann mar thoradh ar théarmaí Phrótacal na hÉireann/Thuaisceart Éireann (Mír 9, Iarscríbhinn 2) . Faoi na téarmaí seo tá Tuaisceart Éireann fós faoi réir reachtaíocht chineál-cheadaithe an AE. Tabharfar RA(TÉ) ar na formheasanna seo chun iad a idirdhealú ó fhormheasanna Bhallstáit an AE.
Tá ról ríthábhachtach ag an tarlú bóthair idirnáisiúnta ó thaobh gníomhaíochtaí geilleagracha na hÉireann a éascú. D’fhág an Ríocht Aontaithe an tAontas Eorpach ar an 31 January 2020 agus dá réir sin níl rialacha Mhargadh Aonair agus Aontas Custam an AE á bhfeidhmiú ag an Ríocht Aontaithe a thuilleadh. Tá an Ríocht Aontaithe fós ar an tír is tábhachtaí d’Éirinn ó thaobh tarlú bóthair de i bhfianaise a gaireachta, na teorann talún le Tuaisceart Éireann, na nasc farantóireachta agus na ndlúthnasc sóisialta, cultúrtha agus trádála atá ann idir an dá thír.
Is faoi rialú reachtaíocht an AE den chuid is mó a bhí turais idir Éire agus an Ríocht Aontaithe nuair a bhí an Ríocht Aontaithe ina Ballstát den AE. Ar an 1 Eanáir 2021, tháinig an Comhaontú Trádála agus Comhair (TCA) idir an AE agus an Ríocht Aontaithe in áit an chreata dhlíthiúil sin.
Is é an TCA sin a rialaíonn anois an t-iompar uile tráchtála earraí ar bhóithre idir Éire agus an Tuaisceart Éireann agus Éire agus an Bhreatain Mhór agus na hidirthurais uile tríd an Ríocht Aontaithe ar an mbealach chuig agus ó Éirinn.
Ní bhaineann Iarscríbhinn 31 ach amháin le hiompar earraí agus tá forálacha sonracha ann atá bunaithe den chuid is mó ar an acqui reatha AE ó thaobh iompar bóthair. Tá forálacha sonracha san Iarscríbhinn seo maidir le ceadúnú, uaireanta tiománaithe, tacagraif, Deimhnithe um Inniúlacht Ghairmiúil, caighdeáin feithiclí, srl.
Cé nach bhfuil feidhm a thuilleadh leis an Treoir um Oibrithe Postáilte idir an AE agus an Ríocht Aontaithe, tá an t-iompar ar bhóithre fós faoi réir forálacha postála sa TCA. Mar gheall air seo, is é seo an t-aon earnáil den chomhar AE-Ríocht Aontaithe ina bhfuil feidhm fós le rialacha i ndáil le hoibrithe a phostáil.
Cuireadh Coiste Speisialaithe AE-Ríocht Aontaithe ar an Iompar ar Bhóithre ar bun faoin TCA chun cabhrú le forálacha an Chomhaontaithe a chur i bhfeidhm. I bhfianaise an róil lárnaigh a imríonn an t-iompar ar bhóithre i dtrádáil earraí idir an AE (Éire san áireamh) agus an Ríocht Aontaithe, tá sé ríthábhachtach go gcuirfí an TCA i bhfeidhm i gceart chun caidreamh trádála cothrom atá tairbheach don dá thaobh a éascú.
Tá aghaidh tugtha sa TCA ar mhórán de phríomhábhair imní na hÉireann i réimse an tarlaithe bóthair idirnáisiúnta agus tá achoimre orthu sin thíos:-
Tá eolas faoi dhroichead talún na Ríochta Aontaithe a úsáid ar fáil anseo
Ón 1 Eanáir 2021, níl cártaí cáilíochta CPC Tiománaithe arna n-eisiúint ag an RA/TÉ aitheanta in Éirinn a thuilleadh, agus ní bheidh tiománaí a bhfuil cárta CPC Tiománaí RA/TÉ aige nó aici in ann tiomáint go gairmiúil anseo .
Ceanglaítear ar thiománaí nár mhalartaigh a chárta CPC Tiomána RA/TÉ roimh an 31 Nollaig 2020 a dteidlíocht ar cháilíocht CPC Tiománaithe a ‘athbhunú’ trí chúig lá d’oiliúint thréimhsiúil CPC Tiománaithe a chríochnú (nó sé lá má tá an dá bhus á chothabháil acu). agus catagóirí trucailí) in Eagraíocht Oiliúna CPC Tiománaithe faofa ag an Údarás um Shábháilteacht ar Bhóithre (RSA) sula bhfaightear cárta CPC Tiománaithe Éireannach nua
Tá tuilleadh eolais ar fáil ar shuíomh Gréasáin an RSA agus ar ríomhphost ag cpc@rsa.ie
Bainisteoirí Iompair CPCí arna n-eisiúint ag údarás de chuid na Ríochta Aontaithe nó ag comhlacht arna údarú ag an Ríocht Aontaithe, níl siad bailí a thuilleadh san AE, tar éis dheireadh na hidirthréimhse Brexit an 31 Nollaig 2020. Bíonn tionchar aige seo ar Bhainisteoirí Iompair a bhfuil CPCí Bainisteoir Iompair arna n-eisiúint ag an RA ina gcónaí in Éirinn agus ag obair d’oibreoirí Éireannacha (oibreoirí tarlaithe agus paisinéirí).
Ina theannta sin, i gcomhréir le hAirteagal 4 de Rialachán (CE) 1071/2009, ní mór do Bhainisteoir Iompair oibreoir iompair de bhóthar atá bunaithe san AE a bheith ina chónaí san AE féin. Ní chomhlíonann aon Bhainisteoir Iompair atá ainmnithe d’oibreoir ceadúnaithe Éireannach atá ina chónaí sa RA an riachtanas seo a thuilleadh. Is féidir an cás seo a chur ina cheart ach an Bainisteoir Iompair a bheith ina chónaí san AE nó tríd an oibreoir ag ainmniú Bainisteoir Iompair nua a chomhlíonann na ceanglais.
Faoi Airteagal 13(1)(a) de Rialachán CE Uimh. féadfar tréimhse suas le 6 mhí a cheadú “chun bainisteoir iompair ionaid a earcú i gcás nach gcomhlíonann an bainisteoir iompair an ceanglas maidir le dea-cháil nó inniúlacht ghairmiúil a thuilleadh.”
I gcás na gceanglas maidir le Bainisteoir Iompair thuas araon (a bhfuil TM CPC eisithe ag an AE agus cónaitheacht AE acu), ceadófar tréimhse suas go dtí oibreoirí iompair de bhóthar na hÉireann a dteipeann ar a mBainisteoirí Iompair ceann amháin nó an dá cheann de na ceanglais sin a chomhlíonadh mar gheall ar Brexit. sé mhí ar a mhéad (ón 1 Eanáir 2021) chun a áirithiú go gcomhlíontar an ceanglas inniúlachta gairmiúla dá gceadúnas oibreora arís i gcomhréir le hAirteagal 13 de Rialachán (CE) 1071/2009, is é sin, a áirithiú go n-ainmnítear iad. Is é Bainisteoir Iompair sealbhóir CPC arna eisiúint ag Ballstát de chuid an AE agus tá cónaí air i mBallstát den AE.
Meabhraítear do cheadúnaithe, má thagann siad isteach sa chatagóir thuas, gur cheart dóibh tús a chur leis an bpróiseas chun an cás a chur ina ceart a luaithe is féidir, chun a chinntiú go mbeidh a gceadúnas fós bailí in 2021.
Cúrsaí a bhaineann le hIompar Bóthair
Tar éis don RA an AE a fhágáil, le linn na hidirthréimhse beidh gnólachtaí fós in ann earraí a aistriú idir Éire agus tíortha eile an AE de bhóthar tríd an mBreatain i gceachtar treo - ag baint úsáide as an mbealach ar a dtugtar droichead talún an RA go coitianta.
Ullmhaíodh an fhaisnéis sna naisc thíos i gcomhthéacs Brexit gan chomhaontú. Mar sin féin, d’fhéadfadh cuid den chomhairle a bheith úsáideach fós chun ullmhú do dheireadh na hidirthréimhse. Déanfaimid an fhaisnéis seo a uasdátú in am trátha. Dírítear aird ar leith ar an bhfaisnéis ó na Coimisinéirí Ioncaim maidir leis an ngá atá le ráthaíochtaí cuimsitheacha agus tarscaoileadh ráthaíochta le haghaidh idirthurais tríd an RA tar éis Brexit .
Tá raon faisnéise ar ábhair ábhartha eile ar shuíomh Gréasáin gov.ie freisin. Táimid ag obair chun an suíomh Gréasáin seo a choinneáil cothrom le dáta. Seiceáil siar go rialta, de réir mar a uasdátaítear faisnéis de réir mar a bhíonn sé ar fáil.
Tá socruithe i bhfeidhm chun a chinntiú go leanfar ar aghaidh le seirbhísí iarnróid do phaisinéirí ar líne Bhaile Átha Cliath – Béal Feirste agus go rithfidh siad mar is gnách.
Forálann an Comhaontú Trádála agus Comhar idir an AE agus an RA do leanúint de bhusanna trasteorann ar oileán na hÉireann. Tá tuilleadh faisnéise ar fáil ar shuíomh gréasáin an NTA , nó le haghaidh faisnéise ar sheirbhísí sonracha déan teagmháil le do sholáthraí seirbhíse.
Tá Éire ag brath go mór ar naisc eitlíochta leis an RA le haghaidh trádála agus turasóireachta. Roimh covid, bhí thart ar 44% de na heitiltí go léir go hÉirinn nó uaithi, timpeall 113,000 eitilt in aghaidh na bliana, chuig an RA nó uaithi. Chuir an earnáil níos mó ná €4 billiún go díreach le OTI na hÉireann. Tá earnáil na turasóireachta ag brath go mór ar nascacht eitlíochta agus bhí thart ar €5 billiún caite ag cuairteoirí ón iasacht, agus tháinig díreach os cionn €1 billiún de ó chuairteoirí ón mBreatain Mhór.
Áirítear sa Chomhaontú Saorthrádála & Comhair caibidil ar Aeriompar a áirithíonn nascacht leanúnach d’aer idir an tAontas Eorpach agus an Ríocht Aontaithe. Ceadaíonn an comhaontú comhar praiticiúil i réimsí na sábháilteachta eitlíochta, na slándála agus an aerloingseoireachta.
Soláthraítear rochtain ar an margadh trí bhíthin cearta tráchta tríú agus ceathrú saoirse mar a thugtar orthu a cheadaíonn rochtain pointe go pointe idir an dá dhlínse e.g. DUB-LHR agus filleadh ar aerlínte an AE agus an RA. Féadfaidh Ballstáit AE freisin socruithe déthaobhacha a thabhairt i gcrích le RA chun foráil a dhéanamh do chearta cúigiú saoirse do sheirbhísí lasta amháin, faoi réir formheasa ar leibhéal an AE m.sh: DUB-LHR-JFK le haghaidh lasta amháin. Níl rochtain a thuilleadh ag iompróirí na RA chun oibriú laistigh den mhargadh aeriompair laistigh den AE e.g. Níl rochtain ag DUB-AMS agus iompróirí AE ar an margadh laistigh den RA m.sh: LHR-EDI. Ina theannta sin, tá srianta nua áirithe ar oibríochtaí tráchtála - socruithe léasaithe agus comhroinnte cóid - idir oibreoirí an AE agus an RA.
Bunphrionsabal dlí de chuid Eitlíochta na hEorpa is ea go gcaithfidh aeriompróirí ar mian leo oibriú i margadh aonair na heitlíochta a bheith faoi úinéireacht an tromlaigh agus faoi rialú éifeachtach ag náisiúnaigh an AE. Coimeádann an comhaontú an ghné seo d’iompróirí AE – ní mór d’aerlínte an AE a bheith in ann a léiriú go bhfuil ceanglais Rialachán 1008/2008 ón AE á gcomhlíonadh acu ón 01 Eanáir 2021. I gcás iompróirí na RA, féadfaidh siad leas a bhaint as cearta faoin gcomhaontú agus scairshealbhóirí AE/LEE/na hEilvéise á gcoimeád acu i gcás ina raibh ceadúnas bailí acu ar an mbonn sin i gcomhréir le dlí an Aontais ar an lá deiridh den idirthréimhse Brexit.
Ar an 1 Eanáir 2021 tháinig deireadh le reachtaíocht AE um shábháilteacht eitlíochta maidir leis an RA. Ón dáta sin, meastar an RA mar thríú tír agus níl sí ina ball de EASA (An Ghníomhaireacht Eorpach um Shábháilteacht Eitlíochta) a thuilleadh. Mar sin níl deimhnithe agus ceadúnais arna n-eisiúint ag an RA bailí a thuilleadh don AE, lena n-áirítear oibríochtaí agus gníomhaíochtaí na hÉireann. Ba cheart do shealbhóirí deimhnithe agus ceadúnas ón RA dul i gcomhairle le EASA agus na bearta is gá a dhéanamh chun deimhniú nó ceadúnú Eorpach a bhaint amach nuair is féidir sin. Tá freagracht reachtúil ar Údarás Eitlíochta na hÉireann as sábháilteacht eitlíochta a rialú in Éirinn agus tá dlúth-mhonatóireacht á dhéanamh aige ar aistriú na RA go stádas tríú tír, lena n-áirítear déileáil le saincheisteanna ceadúnaithe. Chun faisnéis níos mionsonraithe a fháil ar gach gné de shábháilteacht eitlíochta maidir le Brexit féach ar an suíomh gréasáin seo le do thoil.
Tá beart déanta ag an gCoimisiún chun a áirithiú go leanfaidh paisinéirí agus a mbagáiste cábáin atá ag eitilt ón Ríocht Aontaithe agus ag idirthuras trí aerfoirt i mBallstáit an AE de bheith díolmhaithe ón dara scagadh slándála, tríd an gcóras Slándála Aon-Stad a chur i bhfeidhm.
Príomh-thosaíocht roimh dheireadh na hidirthréimhse ná nascacht mhuirí leanúnach a chinntiú lenár margaí sa RA agus san AE araon.
Tá an slabhra soláthair muirí tar éis freagairt mar a bhí tuartha do na dúshláin a thiocfaidh roimh dheireadh an aistrithe Brexit agus beidh cur isteach ar ghnáth-shreafaí trádála dosheachanta de réir mar a théann gnólachtaí i dtaithí ar an réaltacht a bhaineann leis an Ríocht Aontaithe a bheith ina tríú tír. Tá sé léirithe ag oibreoirí loingseoireachta go bhfuil siad in ann freagairt go tapa agus toilleadh a aistriú go dtí an áit a bhfuil sé á lorg ag gnó in Éirinn, sa RA agus ar an mór-roinn araon.
Le linn 2020 agus 2021, chonacthas freagra gan fasach ón tionscal loingseoireachta i dtéarmaí cumas méadaithe chun éileamh an mhargaidh a mheaitseáil. Tá naisc farantóireachta díreacha nua/breise le toilleadh méadaithe lena n-áirítear go Cherbourg, Dunkerque, Zeebrugge, Rotterdam, Amstardam, Antwerp, Roscoff agus Santander tagtha chun cinn agus tá éileamh ard orthu.
Bhí tionchar an-suntasach ag an méadú ar rogha agus ar mhinicíocht i margadh lasta RoRo ar thoilleadh lastais chuig calafoirt mhór-roinne an AE. Tá méadú faoi dhó tagtha ar an toilleadh lastais seachtainiúil RoRo chuig calafoirt mhór-roinne an AE le 18 mí anuas.
Tá freagairt an mhargaidh tar éis tarlú ar fud na modhanna ábhartha go léir .i. LoLo agus RoRo le tionlacan agus gan tionlacan agus baineadh úsáid as gach freagra a bhí ar fáil. Áirítear ar na freagairtí sin (1) úsáid barrachais acmhainne, (2) méadú ar thoilleadh trí sceidil a athrú, (3) soithí a ath-imscaradh laistigh dá gcabhlaigh, agus (4) toilleadh nua a chur leis i bhfoirm soithí breise.
Léiríonn na freagraí seo agus na seirbhísí nua a seoladh anuraidh, mar aon le cinn eile ar cuireadh tús leo cheana féin nó a fógraíodh do 2021, tiomantas na gcuideachtaí loingseoireachta do mhargadh na hÉireann. Tá sé léirithe ag oibreoirí loingseoireachta go bhfuil siad in ann freagairt go tapa agus toilleadh a aistriú go dtí an áit a bhfuil sé á lorg ag gnó in Éirinn, sa RA agus ar an mór-roinn araon.
Faoin Rialachán nua um Shaoráid um Chónascadh na hEorpa (CEF) ón 1 Eanáir 2021, tá Éire suite ar dhá chonair príomh líonra TEN-T den chéad uair. Tá na trí chroí-chalafort Éireannacha, Baile Átha Cliath, Corcaigh agus an tSionainn-Fainge, nasctha le croí-chalafoirt i dTuaisceart na Fraince, sa Bheilg agus san Ísiltír ar an Muir Thuaidh – Conair na Meánmhara. Ina theannta sin, tá trí chroí-chalafort na hÉireann nasctha le calafoirt na Fraince Le Havre agus Nantes Saint-Nazaire ar Chonair an Atlantaigh. Féachann na hathailínithe TEN-T seo le nascacht leanúnach na hÉireann leis an gcuid eile den AE a chinntiú toisc nach bhfuil an RA ina cuid den líonra a thuilleadh.
Má tá ceist nó ceist agat faoi Brexit nach dtugtar aghaidh uirthi, seol ríomhphost chuig brexit@transport.gov.ie