Cuirim fáilte roimh fhoilsiú Thuarascáil Bhliantúil na Roinne Coimirce Sóisialaí i gcomhair na bliana 2022.
Is é ár misean ná rannpháirtíocht ghníomhach agus cuimsiú gach duine sa tsochaí a chur chun cinn trí thacaíochtaí ioncaim, seirbhísí fostaíochta agus seirbhísí eile a sholáthar. I rith 2022, lean an Roinn ag tabhairt aghaidh ar dhúshláin nua agus an misean seo á chur i gcrích aici. Díreach mar a bhí brúnna COVID-19 ag dul i laghad, thug ár bhfoireann - mar aon le comhghleacaithe i ranna agus gníomhaireachtaí eile - aghaidh ar sní isteach de 80,000 teifeach ón gcogadh san Úcráin agus d'fhreagair siad le luas, gairmiúlacht agus daonnacht dó. Táim thar a bheith bródúil as an Roinn a threorú trí cheann de na hamanna is dúshlánaí i stair an Stáit.
Bhí freagairt na Roinne ar riachtanais na nÚcránach tapa agus éifeachtach. Ba é an méid caiteachais le haghaidh íocaíochtaí le faighteoirí clúdaithe ag an Treoir um Chosaint Shealadach – an Úcráin, ná
€248 milliún. Idir lár mhí an Mhárta agus deireadh mhí na Nollag, d’éascaigh an Roinn níos mó ná 9,200 iarratas ar ateangairí Úcráinis pearsanta. Forbraíodh cianseirbhís inmheánach na hÚcráine, agus fostaíodh Oifigigh Chléireachais Shealadacha ón Úcráin chun tacú leis an ardú san éileamh ar fhaisnéis agus ar sheirbhísí.
Chuimsigh caiteachas iomlán na Roinne de €24.63 billiún, méaduithe suntasacha ar roinnt scéimeanna leasa shóisialaigh a bhí ann cheana féin, chomh maith le raon beart aonuaire a dhírigh ar thacú le daoine atá leochaileach i gcomhthéacs costais mhaireachtála méadaithe. D'fhógair an rialtas thart ar €1.1 billiún i dtacaí aonuaire i mí Dheireadh Fómhair agus íocadh amach iad roimh dheireadh na bliana. Is éard a bhí i gceist leo ná, seachtain íocaíochta dúbailte d’fhaighteoirí leasa shóisialaigh, bónas €500 d’fhaighteoirí scéimeanna Míchumais, Breoiteachta agus Cúramóirí, íocaíocht Sochair Linbh dhúbailte, Bónas Liúntais Breosla, agus íocaíocht Bónas Nollag 100% dóibh siúd a fhaigheann íocaíocht leasa shóisialaigh fadtéarmach. Leanadh ar aghaidh le tacaí dóibh siúd a ndeachaigh an phaindéim COVID-19 i bhfeidhm orthu in 2022 ar chostas €1.2 billiún. B’ionann é sin agus laghdú os cionn €7 billiún ar 2021 agus bhíothas in ann an Íocaíocht Paindéimeach Dífhostaíochta (ÍPD), an Scéim Fóirdheontas Pá Sealadach agus an Sochar Breoiteachta Feabhsaithe do COVID-19 a dhúnadh le linn 2022.
I mí Mheán Fómhair, d'fhógair mé sraith athchóirithe struchtúracha suntasacha ar chóras an Phinsin Stáit. Tá na bearta, a d’fhormheas an rialtas, mar fhreagra ar na moltaí ón gCoimisiún um Pinsin, a d’fhoilsigh a thuarascáil i mí Dheireadh Fómhair 2021. Fanfaidh aois an Phinsin Stáit ag 66 bliana d’aois, beidh samhail aoise pinsin sholúbtha nua ar fáil ó Eanáir 2024, agus tabharfar isteach bearta nua chun cabhrú le cúramóirí fadtéarmacha daoine faoi éagumas cáiliú do phinsean ranníocach Stáit. Tá an Roinn ag obair go dian anois chun na hathchóirithe seo a chur i bhfeidhm, lena n-áirítear dréachtú reachtaíochta agus na córais riachtanacha riaracháin agus TF a theastaíonn chun tacú lena seachadadh. Ina theannta sin, beidh aistriú céimnithe 10 mbliana go dtí córas nua coigiltis scoir um Chlárú Uathoibríoch, chun dul i ngleic leis an gcéatadán íseal fostaithe in Éirinn a bhfuil clúdach pinsin forlíontach acu. Beidh thart ar 800,000 duine incháilithe do Chlárú Uathoibríoch nuair a théann an córas beo in 2024. Déanfaidh fostaithe agus fostóirí araon ranníocaíochtaí airgeadais meaitseála le ranníocaíocht bhreise ón Stát. Tá foireann thiomanta sa roinn ag cur chun cinn na reachtaíochta, na soláthairtí, na struchtúir agus na bpróiseas eagraíochtúla atá riachtanach agus feachtais chumarsáide chun an córas nua seo a chur ar bun agus a fheidhmiú.
Mar Aire, tá rún daingean agam leanúint ar aghaidh le leathnú Chlár na mBéilí Scoile, a chuireann maoiniú ar fáil do sholáthar béilí agus seirbhísí bia do thart ar 1,600 scoil agus eagraíocht a théann chun sochair 260,000 leanbh. In 2022, rinneadh meastóireacht ar Chlár na mBéilí Scoile, agus fuair mé €14.5 milliún breise chun rochtain ar scéim na mBéilí Scoile Te a cheadú do gach scoil DEIS a bhí fágtha ó Mheán Fómhair 2023. Tá Clár na mBéilí Scoile ríthábhachtach chun tinreamh scoile a spreagadh agus chun gnóthachtáil oideachais a uasmhéadú. Tugadh isteach eilimint na mbéilí scoile te in 2019 le clár píolótach beag de 30 scoil agus tá sé méadaithe anois go beagnach 300 scoil agus leanfaidh sé ag fás. Dhá cheann de phríomhchuspóirí mo Roinne is ea an bhochtaineacht a laghdú agus cuimsiú sóisialta a neartú. Lean aistrithe sóisialta ar aghaidh ag feidhmiú chun an ráta i mbaol na bochtaineachta a laghdú. Léiríonn sonraí Suirbhé 2022 ar Ioncam agus Coinníollacha Maireachtála (SICM) gur fheidhmigh aistrithe sóisialta (gan pinsin san áireamh) go maith chun ráta riosca na bochtaineachta a laghdú, ó 36.7% roimh aistrithe sóisialta go 13.1% tar éis aistrithe sóisialta. B’ionann é sin agus éifeacht laghdaithe bochtaineachta de 64% in 2022. Tá Éire fós ar cheann de na Ballstáit AE is fearr feidhmíochta i dtaobh an bhochtaineacht a laghdú trí aistrithe sóisialta.
Ar ndóigh ní fhéadfaí é seo ar fad a dhéanamh gan iontaofacht, athléimneacht agus tiomantas na foirne ar fad laistigh den roinn. Táim thar a bheith bródúil astu go léir. Táim an-tógtha i gcónaí lena dtiomantas do mhisean na Roinne agus do mhuintir na hÉireann. Tá a gcuid oibre ag forbairt agus ag cur i bhfeidhm scéimeanna tacaíochta ioncaim nua, ag leibhéal nach bhfacthas riamh roimhe, ríthábhachtach maidir le comhtháthú sóisialta a chothabháil le blianta beaga anuas. Gabhaim mo bhuíochas leo go léir as a dtiomantas don tseirbhís phoiblí agus táim ag tnúth le leanúint ag obair leo.
