Preasráitis
Fáiltíonn an tAire Butler roimh mheasúnú Chothrom na Féinne ar laghdú ar ioncam cíosa faoi “Tithíocht do Chách”
Foilsithe
An t-eolas is déanaí
Foilsithe
An t-eolas is déanaí
D'fháiltigh an tAire Stáit um Mheabhairshláinte agus Daoine Aosta Mary Butler TD roimh thosach feidhme Chuid 9 den Bhille um Rialáil Soláthraithe Oibreacha Tógála agus Rialú Foirgníochta (Leasú) 2022, a mhéadóidh an méid ioncaim cíosa is féidir le cónaitheoirí tithe altranais a choinneáil faoi Chothrom na Féinne ó 20% go 60%.
Gheall an Rialtas an t-athrú seo a dhéanamh faoi Thithíocht do Chách, chun dídhreasú as teach folamh cónaitheora i gcúram tithe altranais fadtéarmach a ligean ar cíos a bhaint faoi Chothrom na Féinne. Meastar go dtabharfaidh an beart seo idir 400 agus 2,000 maoin ar cíos in úsáid arís, ag aon am amháin, nuair a bheidh sé bunaithe go hiomlán.
Tá an Scéim um Thacaíocht Tithe Banaltrais, ar a dtugtar Cothrom na Féinne freisin, i bhfeidhm ó 2009 agus baineann sí le tithe altranais poiblí, príobháideacha agus deonacha ceadaithe. Amhail Meán Fómhair 2022, bhí 22,490 duine rannpháirteach sa Scéim ar ghlanchostas bliantúil díreach os cionn €1 billiún. Leanann os cionn leath de na cónaitheoirí seo lena dtithe féin a bheith acu tar éis dóibh dul isteach i gcúram. Cé go bhfuil go leor de na tithe seo á n-áitiú ag céilí nó ag baill teaghlaigh agus cairde eile, fágtar cuid acu folamh le linn do chónaitheoir a bheith faoi chúram.
Faoi láthair, nuair a dhéanann daoine iarratas ar an scéim, leagtar amach ina measúnú airgeadais an méid a íocfaidh siad i leith chostas a gcúram tí altranais. Soláthraíonn cónaitheoirí na Scéime suas le 80% dá n-ioncam inmheasúnaithe agus uasmhéid de 7.5% in aghaidh na bliana de luach a gcuid sócmhainní.
Achtaíodh an leasú seo an 6 Iúil 2022 agus tá sé réidh anois le cur i bhfeidhm mar go bhfuil próisis, córais agus doiciméid athbhreithnithe curtha i bhfeidhm anois ag FSS. Déanfar cónaitheoirí in gCothrom na Féinne, a roghnaíonn a dteach folamh a ligean ar cíos, a mheasúnú anois ag 40% dá n-ioncam cíosa in ionad 80%. Ciallaíonn sé seo gur féidir le cónaitheoirí 60% den ioncam a choinneáil in ionad 20%.
Dúirt an tAire Butler:
“Cuirim fáilte roimh an reachtaíocht nua seo, a forbraíodh i gcomhar leis an Roinn Tithíochta, Rialtais Áitiúil agus Oidhreachta faoi Thithíocht do Chách, a bhfuil sé mar aidhm aici dídhreasachtaí in aghaidh cíos tithe faoi úinéireacht rannpháirtithe Chothrom na Féinne, a d’fhéadfadh a bheith folamh murach sin, a bhaint. Seachadann laghdú ar mheasúnú go 40% é seo ar bhealach atá cothrom, bunaithe ar fhianaise agus a sholáthraíonn cosaintí iomchuí do dhaoine aosta leochaileacha."
Dúirt an tAire Butler:
“Ligfidh na bearta seo do chónaitheoirí i gCothrom na Féinne níos mó dá n-ioncam a choinneáil agus tabharfaidh siad aghaidh freisin ar bhrúnna ar an margadh cíosa. Tá sé tábhachtach go ndéanfaidh cónaitheoirí a roghnaíonn a dtithe a ligean ar cíos amhlaidh ar bhealach sábháilte agus tacaithe. Tá cosaint, saincheisteanna cumais agus folláine, sábháilteacht agus compord chónaitheoirí tithe altranais mar thosaíocht agam i gcónaí."
Tiocfaidh an t-athrú ar an ráta measúnaithe i bhfeidhm ón 01 Samhain 2022.
Tá foirm iarratais chun leas a bhaint as seo le fáil ar hse.ie nó ag Oifigí na Scéime Tacaíochta Tithe Altranais. Tá cóipeanna de na nithe thíos ag teastáil in éineacht leis an iarratas:
Mura bhfuil teach cláraithe leis an mBord um Thionóntachtaí Cónaithe, d'fhéadfadh sé go gcáileodh sé fós don ráta laghdaithe 40% ar ioncam ó chíos tí. Is féidir leis an mBord um Thionóntachtaí Cónaithe comhairle a thabhairt maidir leis na cásanna sonracha ina bhfuil feidhm leis seo.
Leanfar d'aon ioncam cíosa a fhaightear ó mhaoin nach príomháit chónaithe í a áireamh mar ioncam ginearálta agus a mheasúnú ag 80%.
D'fhéadfadh cónaitheoirí i gcúram fadtéarmach agus daoine aosta leochaileacha a bheith i mbaol mí-úsáide airgeadais agus cineálacha eile mí-úsáide, go háirithe nuair atá siad in ann leas a bhaint as ioncam méadaithe. Sampla de mhí-úsáid den sórt sin is ea iarracht ag duine eile (ar nós ball foirne cúraim nó cara, cuairteoir nó gaol an chónaitheora) airgead nó maoin an chónaitheora a atreorú nó a rialú le haghaidh gnóthachan pearsanta.
I measc na gcomharthaí go bhféadfadh cónaitheoir a bheith i mbaol méadaithe mí-úsáide airgeadais tá:
Ba cheart d’aon duine a bhfuil amhras air go bhféadfadh cónaitheoir tí altranais a bheith i mbaol mí-úsáide airgeadais (nó eile) ag duine eile dul i dteagmháil le Foireann Slánchumhdaithe agus Cosanta Aosach FSS sa áit a bhfuil an teach altranais lonnaithe. Má tá amhras ann faoi choir, ba chóir an t-ábhar a thuairisciú don Gharda Síochána freisin.
Is féidir sonraí teagmhála d'Fhoireann Slánchumhdaithe agus Cosanta Aosach FSS i ngach limistéar cúraim sláinte pobail in Éirinn a dheimhniú ag:
https://www.hse.ie/eng/services/list/4/olderpeople/elderabuse/protect-yourself/safeguarprotectteams.html
Nó mar mhalairt air sin trí theagmháil a dhéanamh le HSE Live ar 1800 700 700.