Ó An Roinn Talmhaíochta, Bia agus Mara
Foilsithe
An t-eolas is déanaí
D'aithin an tAire Talmhaíochta, Bia agus Mara, Charlie McConalogue TD, na buntáistí ilghnéitheacha a bhaineann le dea-shláinte ainmhithe, agus é ag athdhearbhú tiomantas an rialtais raon tacaíochtaí a chur ar fáil. Cabhraíonn na bearta tacaíochta sláinte ainmhithe seo le feirmeoirí táirgiúlacht, brabúsacht agus inbhuanaitheacht feirme a bharrfheabhsú.
“Tá rath na bliana feirmeoireachta ag brath ar go leor tosca ach tá go leor ag brath ar shláinte agus ar fholláine beostoic feirmeoirí,” a dúirt an tAire McConalogue.
"Ní hamháin go bhfeabhsaíonn dea-shláinte ainmhithe táirgiúlacht agus brabúsacht feirme ach tá úsáid antaibheathach laghdaithe, leas ainmhithe feabhsaithe, astaíochtaí carbóin níos ísle, agus rioscaí íoslaghdaithe galar zónóiseach mar thoradh uirthi freisin. Ó thaobh an rialtais de, de bhreis ar an raon cuimsitheach tacaíochtaí earnála, féachaimid le tacú leo leis an eolas, an fhaisnéis, na huirlisí agus na hacmhainní is gá chun a roghanna bainistíochta a bharrfheabhsú agus a slite beatha a chosaint."
Lárnach i straitéis an rialtais is ea bearta bithshlándála a chur chun cinn mar bhunchloch de ghalair a chosc agus a rialú. Dúirt sé freisin, "Tá an bhithshlándáil fíorthábhachtach maidir le sláinte ainmhithe a chosaint agus ráigeanna galair a chosc. Táimid tiomanta cumhacht a thabhairt d'fheirmeoirí leis an mbonneagar sonraí, eolais agus tacaíochta is gá chun cinntí eolasacha a dhéanamh agus rioscaí a mhaolú".
Agus an bhagairt á admháil aige go dtabharfaí galair choimhthíocha isteach in Éirinn amhail Fliú Éanúil, Galar Gormtheanga agus Fiabhras Afracach na Muc atá ag scaipeadh ar fud na hEorpa faoi láthair, dhearbhaigh an tAire McConalogue leithdháileadh an mhaoinithe breise i dtreo aghaidh a thabhairt ar an riosca seo trí ghníomhaíochtaí faireachais feabhsaithe, lena n-áirítear tástáil iar-allmhairiúcháin, agus ardú feasachta. Leoga, leag an tAire béim bhreise ar an ngá ríthábhachtach atá le prótacail bhithshlándála dhiana a chur i bhfeidhm ar leibhéal feirme aonair, chun a chinntiú go mbraitear aon riosca a bhaineann le galar coimhthíoch go luath agus chun tionchair fhéideartha a mhaolú.
Ina theannta sin, dheimhnigh an tAire McConalogue infheistíochtaí leanúnacha faoi chlár na Seirbhíse Comhairlí Spriocdhírithe ar Shláinte Ainmhithe (TASAH) de chuid an Chláir Forbartha Tuaithe chun sainchomhairle tréidliachta a chur ar fáil d'fheirmeoirí.
Dúirt an tAire:
"Tá ríméad orm a dheimhniú go leanfaidh an clár TASAH, atá á oibriú ag Sláinte Ainmhithe Éireann (AHI), ar aghaidh i mbliana agus go gcuirfidh sé comhairliúcháin tréidliachta ar an bhfeirm saor in aisce ar fáil d'fheirmeoirí, ag díriú ar bhithshlándáil d'fheirmeacha muc agus éanlaithe, ar shaincheisteanna sláinte ainsealacha útha agus ar shainchomhairleoireacht seascaí i dtréada déiríochta, ar bhainistíocht ghalair agus ar chomhairle rialaithe i ndáil le Buinneach Víreasach Bólachta (BVD), Galar Johnes, eitinn bhólachta, agus muc ag baint greim as eireaball agus ar an bPlean Rialaithe Salmonella (muca)."
Ina theannta sin, maidir le Buinneach Víreasach Bólachta, d'fháiltigh an tAire roimh an staid atá feabhsaithe go leanúnach agus leag sé béim ar bhearta tacaíochta leanúnacha. Áiríodh leis sin maoiniú díreach do gach tástáil choimhdeach riachtanach don chlár, clúdach iomlán na gcostas tástála agus vacsaínithe do thréada ina bhfuil ainmhithe a fhaigheann toradh dearfach ar thástáil, tacaíochtaí chun ainmhithe a fhaigheann toradh dearfach ar thástáil a bhaint go luath, agus rannchuidiú leanúnach i dtreo na tástála faireachais.
"Táimid ag gealladh cistí de €3.75 milliún chun tacú leis an gclár díothaithe BVD i mbliana, lena n-áirítear tacaíocht dhíreach d'fheirmeoirí a bhfuil ainmhithe acu a fhaigheann toradh dearfach ar thástáil agus freisin íocaíocht mhéadaithe 20% i dtreo na tástála faireachais, ag €2.40, in aghaidh an ainmhí, ag tacú le suas le 25 ainmhí in aghaidh an tréada".
Ag meabhrú dó go raibh costas thart ar €102 milliún ag BVD d'fheirmeoirí gach bliain ag tús an chláir, costas a leanfadh ar aghaidh go síoraí, shonraigh an tAire
“go bhfuil an infheistíocht a rinne feirmeoirí agus an Stát le 10 mbliana anuas agus staid fheabhsaithe an ghalair á tabhairt i gcrích acu beagnach tar éis deireadh a chur leis na costais airgeadais seo go léir ó fheirmeoirí, chomh maith leis an strus a bhíonn ar theaghlaigh feirme atá ag tabhairt aire do laonna tinne”.
Agus aghaidh á tabhairt aige ar ábhair imní sláinte eile amhail Galar Johnes agus Rineatraicéíteas Tógálach Buaibheach (IBR), léirigh an tAire McConalogue tiomantas do theagmháil bhreise le páirtithe leasmhara maidir leis na tionscnaimh seo atá faoi stiúir an tionscail ag Grúpaí Forfheidhmithe comhordaithe Sláinte Ainmhithe Éireann (IG).
Thug an tAire an rannpháirteachas de 10,225 fheirmeoir chun cuimhne freisin a thug faoi thástáil shamplach dá dtréada le haghaidh IBR sa Scéim Náisiúnta Leasa Mairteola a maoiníodh ag an Stát in 2023. Chuir sé seo €3,051,380 ar fáil mar thacaíocht dhíreach d'fheirmeoirí. Tá na sonraí toraidh ón scéim seo ar fáil do na feirmeoirí sin chun cabhrú leo stádas IBR a dtréad a thuiscint agus riosca IBR ar a bhfeirmeacha féin a bhainistiú. Ó thaobh leas an phobail de, tá na sonraí comhchoiteanna anaithnidithe foriomlána ar fáil chun páirtithe leasmhara tionscail a chur ar an eolas i ngrúpaí oibre teicniúla agus forfheidhmithe comhordaithe AHI, agus iad ag smaoineamh ar chlár díothaithe IBR a fhorbairt.
Dúirt an tAire,
“Léiríonn réamhfhaisnéis go raibh toradh diúltach ar thástáil ag 50% de thréada rannpháirteacha agus ag 88% d'ainmhithe le haghaidh IBR, rud atá ina léargas luachmhar ar an dúshlán atá romhainn. Lean sé air ag rá, “Tuigim go bhfuil gá le taighde amach anseo chun éifeachtúlacht na tástála bulc-bhainne a bhailíochtú mar mhodheolaíocht faireachais in aon chlár rialaithe/díothaithe amach anseo agus dá bhrí sin tá €100,000 geallta agam do AHI chun tacú lena dtaighde ar an modheolaíocht sin agus ar na modheolaíochtaí tástála faireachais coimhdeacha.”
Ag tógáil ar an rath a bhí ar an tionscnamh sláinte ainmhithe i Scéim Náisiúnta Leasa Mairteola 2023, thug an tAire le fios freisin go bhfuil sé ag iarraidh beart sláinte ainmhithe a chur san áireamh i Scéim Náisiúnta Leasa Mairteola 2024 a fhógrófar níos déanaí i mbliana.
Agus é ag tagairt do na hathchogantaigh bheaga, dúirt an tAire
"Aithním go bhfuil dúshláin sláinte ainmhithe ann san earnáil athchogantach beag agus go mbeadh tairbhe ann don tionscal a bheith ag teacht le chéile le hiniúchadh a dhéanamh ar chlár sláinte d’athchogantaigh bheaga faoi stiúir an tionscail a fhorbairt. D'iarr mé ar m'oifigigh teagmháil láithreach a thionscnamh le páirtithe leasmhara tionscail maidir leis seo agus táim ag tnúth le dul chun cinn a fheiceáil sa réimse seo”.
Mar fhocal scoir, thug an tAire McConalogue moladh d’iarrachtaí AHI maidir le comhoibriú a chothú i measc páirtithe leasmhara chun aghaidh a thabhairt ar dhúshláin sláinte ainmhithe.
"Ba mhaith liom mo thacaíocht agus mo bhuíochas leanúnach a chur in iúl as obair luachmhar AHI maidir le cur chuige comhordaithe a éascú chun torthaí sláinte ainmhithe a fheabhsú ar mhaithe le feirmeoirí agus leis an earnáil talmhaíochta. Táim ag tnúth le ceannaireacht AHI agus comhoibriú leanúnach le páirtithe leasmhara ar an aistear seo."
DEIREADH
Nótaí d’Eagarthóirí:
Tacaíochtaí TASAH
Tá an tSeirbhís Chomhairleach Spriocdhírithe ar Shláinte Ainmhithe (TASAH) san áireamh i bPlean Straitéiseach CBT Náisiúnta na hÉireann/cómhaoinithe ag an AE (2023-2027). Faoi TASAH maoinítear Cleachtóir Tréidlia Príobháideach (PVP) a fuair oiliúint ó Shláinte Ainmhithe Éireann (AHI) ar feadh suas le trí uair an chloig in aghaidh na feirme.
Déanfar soláthar le maoiniú TASAH d'obair ullmhúcháin, cuairt ar fheirm agus comhairliúchán tréidliachta chun comhairle a thabhairt maidir le galair ainmhithe ag PVP oilte ag AHI - gan aon chostas ar an bhfeirmeoir. Moltaí a bhaineann go sonrach le feirm a bheidh san aschur do gach feirm a dtabharfar cuairt uirthi.
I measc na ngalar/na ndálaí ainmhithe tá:
• Buinneach Víreasach Bólachta (BVD)
• Galar Johne (JD)
• Áireamh Ceall Sómach (SCC)
• Bithshlándáil eitinne bólachta agus comhairle maidir le laghdú riosca
• Bithshlándáil (Muca agus Éanlaith Chlóis)
• Fachtóirí Riosca maidir le Muca ag baint greim as Eireaball
• Plean Rialaithe Salmonella.
Is é cuspóir an Chláir tacú le feirmeoirí ina bhfreagairt ar dhúshláin na ngalar agus na ndálaí ainmhithe.
Beidh an chomhairle a thairgeann an PVP sonrach don fheirm agus cuirfear ar fáil d'fheirmeoirí aonair í. Le méadú ar shláinte ainmhithe, lena n-áirítear bithéagsúlacht, agus leas ainmhithe, cuirfear feabhas ar éifeachtúlacht táirgthe, ar bhainistiú inbhuanaithe acmhainní nádúrtha, agus ar astaíochtaí gás ceaptha teasa a laghdú.
Tá tuilleadh eolais faoi na TASAHanna éagsúla ar fáil ag Sláinte Ainmhithe Éireann
Sonraí maidir le Tacaíocht BVD
Tacaíochtaí i dtreo ainmhithe a bhaint a fhaigheann toradh dearfach ar thástáil.
Déiríocht:
Maidir le hainmhithe a nochtar mar ainmhithe a bhfuil toradh dearfach nó neamhchinnte acu ar thástáil BVD in 2023, déanfar íocaíocht ar shonraí íocaíochta a sholáthar tar éis foirm íocaíochta a chur isteach do gach ainmhí incháilithe a aistrítear a fhad le cnioglann, seamlas nó gléasra feola agus a bhfuil dáta báis aige a thaifeadtar ar an gcóras AIM mar a leanas:
Ní bheidh aon ainmhí neamhchomhlíontach incháilithe le haghaidh íocaíochta.
• Is é 11-21 lá ó dháta na tástála dearfaí/neamhchinnte is déanaí go dtí an marú an scoithdháta le haghaidh íocaíochta/cúitimh.
• €160 má bhaintear an t-ainmhí laistigh de 10 lá ón gcéad tástáil dhearfach nó neamhchinnte.
Nó
• €30 má bhaintear an t-ainmhí idir Lá 11 & 21 den chéad tástáil dhearfach nó neamhchinnte.
I gcás ina bhféadfadh sé go n-éileofaí leis an gClár go dtástálfaí ainmhí arís, ní mór an t-ainmhí a bhaint laistigh de 3 seachtaine ón toradh tástála dearfach nó neamhchinnte BVD is déanaí.
Mairteoil:
Maidir le hainmhithe a nochtar mar ainmhithe a bhfuil toradh dearfach nó neamhchinnte acu ar thástáil BVD in 2023, déanfar íocaíocht ar shonraí íocaíochta a sholáthar tar éis foirm íocaíochta a chur isteach do gach ainmhí incháilithe a aistrítear a fhad le cnioglann, seamlas nó gléasra feola agus a bhfuil dáta báis aige a thaifeadtar ar an gcóras AIM mar a leanas:
Ní bheidh aon ainmhí neamhchomhlíontach incháilithe le haghaidh íocaíochta.
• Is é 11-21 lá ó dháta na tástála dearfaí/neamhchinnte is déanaí go dtí an marú an scoithdháta le haghaidh íocaíochta/cúitimh.
• €220 má bhaintear an t-ainmhí laistigh de 10 lá ón gcéad tástáil dhearfach nó neamhchinnte.
Nó
• €30 má bhaintear an t-ainmhí idir Lá 11 & 21 den chéad tástáil dhearfach nó neamhchinnte.
I gcás ina bhféadfadh sé go n-éileofaí leis an gClár go dtástálfaí ainmhí arís, ní mór an t-ainmhí a bhaint laistigh de 3 seachtaine ón toradh tástála dearfach nó neamhchinnte BVD is déanaí.
Tacaíochtaí do thréada ina bhfuil torthaí dearfacha ar thástáil.
An costas iomlán a bhaineann le tástáil a dhéanamh ar ainmhithe incháilithe in aon tréad ina bhfuil ainmhí a fhaigheann toradh dearfach ar thástáil agus an costas a bhaineann le vacsaíniú na n-ainmhithe incháilithe uile sna tréada sin ar feadh dhá bhliain.
Tacaíochtaí i dtreo costais tástála faireachais.
Cuirfear é seo ar fáil trí íocaíocht €2.40 in aghaidh an lao agus déanfar é go díreach le gach feirmeoir bunaithe ar laonna atá cláraithe, suas le huasmhéid 25 lao in aghaidh an tréada.
Íocaíochtaí faoin gClár Tacaíochta Airgeadais BVD le haghaidh Ainmhithe Déiríochta nó Mairteola a nochtar mar ainmhithe atá dearfach ar thástáil BVD, tacaíochtaí BVD i dtreo costais tástála faireachais in 2024, comhlíonfaidh siad rialacha Státchabhrach AE is infheidhme maidir le fiontair atá ag gabháil do tháirgeadh príomhúil táirgí talmhaíochta faoi chabhair talmhaíochta De Minimis, mar a leagtar síos i Rialachán (AE) Uimh. 1408/2013 agus i Rialachán (AE) 2019/316. De réir na Rialachán seo, ní rachaidh méid iomlán na cabhrach De Minimis a dheonófar do thairbhí ar leith thar €20,000 i gcaitheamh aon tréimhse trí bliana fioscacha.