Preasráitis
Cuireann an tAire Humphreys agus an tAire McEntee le seirbhís chun tacú le teaghlaigh a bhfuil riaráistí morgáiste acu
Foilsithe
An t-eolas is déanaí
Foilsithe
An t-eolas is déanaí
D’fhógair an tAire Coimirce Sóisialaí, Heather Humphreys TD, agus an tAire Dlí agus Cirt, Helen McEntee TD, inniu go gcuirfear síneadh ama ceithre bliana eile le Scéim Abhaile.
Tá an scéim ríthábhachtach maidir le tacaíocht a thabhairt do theaghlaigh a bhfuil riaráistí morgáiste tromchúiseacha nó fadtéarmacha acu agus atá i mbaol a dtithe a chailleadh.
Tá tacaíocht tugtha do bhreis is 26,400 teaghlach ó cuireadh an scéim ar bun i 2016.
Agus tá réiteach i bhfeidhm ag 85 faoin gcéad de na líonta tí a bhain leas as tacaíocht faoi scéim Abhaile nó atá ar an mbealach chuig tacaíocht a fháil.
Fuair an tAire Humphreys agus an tAire McEntee faomhadh na Comh-Aireachta an tseachtain seo chun síneadh ama a chur le scéim Abhaile go dtí deireadh 2027.
Idir an dá linn, fuarthas amach in athbhreithniú neamhspleách ar scéim Abhaile go bhfuil gá leanúnach leis an tseirbhís chun cabhrú le hiasachtaithe a bhfuil riaráistí fadtéarmacha acu, chomh maith leo siúd a d’fhéadfadh dul isteach i riaráistí mar gheall ar rátaí úis morgáiste méadaithe agus brúnna costais maireachtála.
Áirítear leis an gcinneadh scéim Abhaile a shíneadh, obair sheirbhís Tiomnaithe Riaráistí Morgáiste an SBCA a shíneadh freisin.
Agus síneadh Scéim Abhaile á fhógairt aici go dtí deireadh na bliana 2027, dúirt an tAire Humphreys:
“Tá a fhios agam, ó mo thaithí féin a bheith ag obair i gComhar Creidmheasa, faoin strus a chuirtear ar theaghlaigh a mbíonn deacrachtaí acu a gcuid aisíocaíochtaí morgáiste a íoc.
“Is féidir leis an bhféidearthacht go gcaillfidh tú do theach a bheith ina eispéireas thar a bheith trámach don teaghlach ar fad.
“Leis na harduithe reatha ar rátaí úis agus na brúnna costais maireachtála atá ar dhaoine, d’aontaigh an tAire McEntee agus mé féin gur cheart síneadh ama a chur le seirbhís Abhaile ar feadh ceithre bliana eile.
“Chomh maith leis sin, tá an síneadh seo tacaithe ag athbhreithniú neamhspleách a tugadh chun críche le déanaí a mholann go leanfaí ar aghaidh le scéim Abhaile, agus an gealltanas i gClár an Rialtais reatha leanúint ar aghaidh le maoiniú a chur ar fáil do Abhaile.
“Ba mhaith liom an deis seo a thapú chun buíochas a ghabháil le foireann Sheirbhís Abhaile as a gcuid obair chrua agus as a dtiomantas.”
Dúirt an tAire McEntee freisin:
“Trí na seirbhísí saintacaíochta airgeadais agus dlíthiúla saor in aisce atá aici, tá sé mar aidhm ag Abhaile, nuair is féidir, teacht ar réitigh d’iasachtaithe a chuireann ar a gcumas fanacht ina dtithe.
“Tá sé léirithe arís agus arís eile ag an scéim go dtugann sí cabhair do theaghlaigh a bhfuil deacrachtaí acu.
“Tá tacaíocht tugtha do bhreis is 26,400 iasachtóir atá i mbaol a dtithe a chailleadh ó bunaíodh an tseirbhís sa bhliain 2016.
“Is minic gurb é Abhaile an chéad phointe teagmhála do shealbhóirí morgáiste atá faoi strus, agus is féidir leis réitigh rathúla agus inbhuanaithe a sholáthar do dhaoine.
“Tá a fhios agam go gcuirfidh an cinneadh síneadh a chur le scéim Abhaile go dtí deireadh na bliana 2027 ar a cumas teacht ar iasachtaithe nár bhain páirt ann fós, agus iad siúd a d’fhéadfadh a bheith i mbaol.”
Maoiníonn an Rialtas seirbhís Abhaile agus bunaíodh í sa bhliain 2016 chun cabhrú le daoine a bhfuil riaráistí fadtéarmacha morgáiste tí acu.
Trí na seirbhísí saintacaíochta airgeadais agus dlíthiúla saor in aisce atá aici, tá sé mar aidhm ag Abhaile, nuair is féidir, teacht ar réitigh d’iasachtaithe a chuireann ar a gcumas fanacht ina dtithe.
Cuireadh síneadh ama le scéim Abhaile sa bhliain 2019, agus arís sa bhliain 2022, agus an gá leanúnach agus athbhreithniú straitéiseach seachtrach amach anseo ar an tseirbhís á gcur san áireamh. Faigheann sí maoiniú ón Roinn Coimirce Sóisialaí agus ón Roinn Dlí agus Cirt agus déanann an dá roinn sin í a bhainistiú i gcomhpháirt.
Tá an t-athbhreithniú seachtrach seo críochnaithe anois, agus molann sé síneadh ama a chur le seirbhís Abhaile ar feadh tréimhse ama ar leith. Fuarthas amach san athbhreithniú go bhfuil scéim Abhaile éifeachtach agus go dtugann sí moltaí maidir le conas gnéithe áirithe den tseirbhís a fheabhsú níos mó.
Fuarthas amach san athbhreithniú go bhfuil fadhb ar leith ag Éirinn maidir le riaráistí morgáiste fadtéarmacha agus molann sé go ndíreofaí go sonrach ar réitigh a aimsiú do na hiasachtaithe sin.
Tá riaráistí morgáiste tí tite agus leanann siad ag titim, ach tá na riaráistí fadtéarmacha sin suntasach fós. Tá 48,760 cuntas morgáiste i riaráiste in Éirinn, le 22,015 i riaráiste ar feadh níos mó ná bliain amháin agus os cionn 18,418 le breis agus 2 bhliain.
Tá an síneadh ceithre bliana seo ar sheirbhís Abhaile tacaithe freisin ag an ngealltanas i gClár reatha an Rialtais leanúint ar aghaidh le maoiniú a chur ar fáil do Abhaile, agus cinntíonn sé go mbíonn tacaíocht agus comhairle shaineolach in aisce ar fáil go leanúnach dóibh siúd is mó a bhfuil gá acu léi.
Ceadaíonn an tréimhse ceithre bliana freisin don Roinn Coimirce Sóisialaí agus don Roinn Dlí agus Cirt moltaí an athbhreithnithe sheachtraigh a chur i bhfeidhm.
Chríochnaigh an tAire Humphreys:
“Tá gach seirbhís Abhaile rúnda agus soláthraítear iad gan táille don iasachtaí.
“Mholfainn d’aon duine a bhfuil deacrachtaí acu le riaráistí morgáiste an chéad chéim a ghlacadh agus glaoch a chur ar an tSeirbhís Buiséadaithe agus Comhairle Airgid.
“Tá síneadh curtha ag an Rialtas inniu freisin leis an tseirbhís ríthábhachtach a chuireann comhairleoirí Tiomnaithe Riaráistí Morgáiste SBCA ar fáil go deireadh 2027.”
Bunaíodh Abhaile ar dtús i 2016 agus é ar intinn go mbeadh sé mar fhreagra trí bliana ar thionchar na géarchéime airgeadais ar riaráistí morgáiste in Éirinn.
Is seirbhís atá bunaithe ar éileamh í Abhaile agus cuireann sí sainchomhairle agus sainchúnamh airgeadais agus dlíthiúil saor in aisce ar fáil d’iasachtaithe a bhfuil riaráistí morgáiste tí acu, chun réitigh ar na riaráistí sin a aithint, agus a chur i bhfeidhm, ar réitigh iad a chuirfidh ar chumas an iasachtaí fanacht ina dteach, nuair is féidir.
Tá Abhaile maoinithe agus maoirsithe ag an Roinn Dlí agus Cirt agus an Roinn Coimirce Sóisialaí. Cuireann Seirbhís Dócmhainneachta na hÉireann, an Bord um Chúnamh Dlíthiúil agus an tSeirbhís Buiséadaithe agus Comhairle Airgid (SBCA) an tseirbhís ar fáil.
Soláthraíonn Abhaile raon de sheirbhísí éagsúla. Cuimsíonn siad seo trí sheirbhís a sholáthraíonn SBCA agus a fhaigheann a bhfoirne ó SBCA – Líne Chabhrach, an tseirbhís Tiomnaithe Riaráistí Morgáiste (TRM) agus an tSeirbhís Meantóireachta Cúirte – agus cúig sheirbhís airgeadais agus dlí:
Agus an gá leanúnach á chur san áireamh, d’fhaomh an Rialtas síneadh trí bliana a chur le scéim Abhaile sa bhliain 2019, go dtí deireadh na bliana 2022. Tugadh gealltanas freisin faoi Chlár an Rialtais 2020 leanúint le hacmhainní a chur ar fáil do Abhaile. I mí na Samhna 2022, chuir an Rialtas síneadh le Abhaile arís, go dtí deireadh na bliana 2023, i gcomhthéacs an ghá leanúnaigh agus i gcomhthéacs athbhreithniú seachtrach a bhí le teacht ar an tseirbhís.
Tá an t-athbhreithniú seachtrach seo críochnaithe anois, agus molann sé síneadh ama a chur le seirbhís Abhaile ar feadh tréimhse ama ar leith. Fuarthas amach san athbhreithniú go bhfuil scéim Abhaile éifeachtach agus cuireann sé moltaí ar fáil maidir le tuilleadh feabhsuithe is féidir a dhéanamh ar roinnt gnéithe den tseirbhís.
Fuarthas amach san athbhreithniú go bhfuil fadhb ar leith ag Éirinn maidir le riaráistí morgáiste fadtéarmacha agus molann sé go ndíreofaí go sonrach ar réitigh a aimsiú do na hiasachtaithe sin.
Ó bunaíodh Abhaile sa bhliain 2016 go dtí deireadh mhí an Mhárta 2023, thug an tseirbhís cúnamh do 26,448 iasachtóir. Fuair 13,816 de na hiasachtaithe sin comhairle airgeadais, agus fuair 12,632 de na hiasachtaithe sin cúnamh ón tseirbhís TRM. Tá réiteach i bhfeidhm ag 28% de na teaghlaigh sin, agus tá tacaíocht agus comhairle á tabhairt do 57% díobh agus é mar aidhm acu réiteach a chur i bhfeidhm.
Ina theannta sin, ó bunaíodh Abhaile go dtí deireadh mhí an Mhárta 2023, tá tacaíocht tugtha do 32,529 iasachtóir ag suíonna athshealbhaithe ó Mheantóirí Cúirte agus Aturnaetha Dualgais, bhain 3,031 iasachtóir leas as an tSeirbhís Comhairliúcháin Aturnae, tá teastais dlí faighte ag 3,091 iasachtóir le haghaidh Athbhreithnithe Cúirte um Dhócmhainneacht Phearsanta, agus tugadh cúnamh do 13,402 glaoiteoir ar Líne Chabhrach Abhaile SBCA.