Preasráitis
Fáiltíonn an tAire Hildegarde Naughton roimh fhoilsiú an Athbhreithnithe ar an Straitéis Sláinte Ghnéis Náisiúnta
Foilsithe
An t-eolas is déanaí
Chuir an tAire Stáit le freagracht as Sláinte Phoiblí, Folláine agus an Straitéis Náisiúnta Frithdhrugaí, Hildegarde Naughton, fáilte inniu roimh fhoilsiú an Athbhreithnithe ar an Straitéis Sláinte Ghnéis Náisiúnta.
Dúirt an tAire Naughton:
“Tá gliondar croí orm fáilte a chur roimh fhoilsiú an Athbhreithnithe, ina sainaithnítear gur éirigh le tromlach na ngníomhartha a thabhairt chun cinn go rathúil. Nuair a chuirtear luas an athraithe sa limistéar seo sláinte san áireamh, cuireann moltaí an Athbhreithnithe bonn láidir ar fáil chomh maith do phleanáil amach anseo agus táim ag tnúth le tacú le forbairtí seirbhíse amach anseo, a leagfar amach sa chéad leagan eile den Straitéis.”
Thug an Roinn Sláinte tús áite do shláinte ghnéis; forbraíodh an Straitéis Sláinte Ghnéis Náisiúnta 2015-2020 (an NSHS) mar chroíbheartas faoi Chreat Éire Sláintiúil agus leantar le tús áite a thabhairt di faoi Phlean Gníomhaíochta Straitéiseach Éire Shláintiúil 2021-2025. Tá mar chuspóir ag an Straitéis feabhas a chur ar shláinte ghnéis agus folláine agus torthaí diúltacha sláinte ghnéis a laghdú, agus aithnítear inti an tábhacht a bhaineann le tacú le meonta sláintiúla i leith na gnéasachta i gcaitheamh an tsaoil.
Tá cur i bhfeidhm na Straitéise faoi stiúir an Chláir um Shláinte Ghnéis agus Toirchis Ghéarchéime (an SHCPP) de chuid FSS.
Ó foilsíodh an Straitéis, d’imir líon mór forbairtí suntasacha tionchar ar shláinte ghnéis, Aisghairm an 8ú Leasú ar an mBunreacht, seirbhísí foirceanta toirchis a thabhairt isteach ina dhiaidh sin, ardú suntasach ar dhaonra na hÉireann, i dtaobh líonta agus éagsúlachta araon agus rátaí STI atá ag dul in airde go náisiúnta agus go hidirnáisiúnta, ina measc.
Dúirt an tAire Naughton freisin:
“Tá an bhuairt chéanna orm atá ar go leor daoine i dtaca leis an treocht a thugtar faoi deara faoi láthair ina bhfuil an líon diagnóis STI ag dul in airde. Faoin gcreat a sholáthair an Straitéis, d’éirigh linn cistiú breise a sholáthar chun tacú le tionscnamh nua a thabhairt isteach, cosúil le Próifiolacsas Réamhnochta (PrEP) le haghaidh VEID, an tseirbhís nua tástála baile STI agus ár mballraíocht de scéim Fast-Track Cities, a gcuireann gach ceann díobh le sláinte ghnéis agus folláine níos fearr.”
Sainaithníodh san athbhreithniú neamhspleách, faoinar thug Crowe Ireland Advisory, 56 Gníomh ar tugadh Tús Áite dóibh laistigh den NSHS, a mheas gur tugadh 49 ceann chun críche go rathúil. Leagtar amach ann chomh maith 32 moladh táscach a d’fhéadfaí a mheas lena gcur san áireamh sa chéad Straitéis eile, anuas ar chinn eile a shainaithin comhpháirtithe agus páirtithe leasmhara, a chuirfidh le héachtaí leanúnacha agus a chuirfidh barr feabhais ar Straitéis nua a fhorbairt.”
Cuireann an tAire Naughton fáilte roimh thionól an ghrúpa chun obair a dhéanamh ar straitéis nua a fhorbairt a fhoilseofar faoi dheireadh 2023 agus leag sí béim ar na limistéir seo a leanas mar limistéir a dtugtar tús áite dóibh le haghaidh breithniú:
- Feabhas a chur ar fhaisnéis faoi Shláinte Ghnéis, a dhíríonn ar oideachas agus feasacht ar shláinte dhearfach mhíosta, torthúlacht, gínéiceolaíocht agus frithghiniúint;
- Samhail chúraim a chur i bhfeidhm i dtaobh STIanna agus soláthar seirbhíse sláinte ghnéis
- Cumas a fhorbairt agus freastal ar éileamh ar PrEP VEID
- An scéim frithghiniúna saor in aisce do mhná agus an tSeirbhís Náisiúnta Dáilte Coiscíní a fhorbairt níos mó agus a fhairsingiú, chun tacú níos mó le riachtanais frithghiniúna agus um chosc ar STI daoine agus leis an bpríomhról a aithint a ghlacann frithghiniúint hormónach i dtaobh cóir leighis a chur ar dhroch-chomharthaí an mhíostraithe
Dúirt an tAire Naughton mar fhocal scoir:
“Ba mhaith liom an deis seo a ghlacadh chun buíochas a ghabháil le Clár um Shláinte Ghnéis agus Toirchis Ghéarchéime FSS, ár gcliniceoirí, ár bhfoireann agus ár bpáirtithe leasmhara, as a ndíograis i bpáirt a ghlacadh san Athbhreithniú, agus lenár gcomhpháirtithe in Crowe Ireland a rinne é. Táim ag tnúth le comhoibriú níos fairsinge lenár bpáirtithe leasmhara, agus ár gcomhghleacaithe chun ár soláthar cúraim sláinte ghnéasaigh agus atáirgthe a fheabhsú agus a fhairsingiú níos mó in Éirinn mar chuid den Straitéis nua a fhorbairt.”
I measc na dtosaíochtaí reatha sláinte ghnéis, tá:
- Cosc ar VEID, an clár náisiúnta Próifiolacsas Réamhnochta (PrEP) agus tionscnamh Fast-Track Cities VEID san áireamh, ina bhfuil baint ag Baile Átha Cliath, Corcaigh, Luimneach agus Gaillimh.
- An teacht a fhairsingiú ar fhrithghiniúint, tríd an tSeirbhís Náisiúnta Dáilte Coiscíní agus, ar leithligh, tríd an scéim frithghiniúna saor in aisce, atá ar oscailt faoi láthair do mhná idir 17 agus 26 bliain d’aois agus atá sceidealaithe lena fairsingiú le mná 30 bliain d’aois agus níos óige a chur san áireamh faoi Mheán Fómhair 2023.
- Seirbhísí ionfhabhtaithe ghnéas-tarchurtha (STI), an tseirbhís tástála baile STI ar fud na tíre san áireamh a fhairsingiú ar bhain an SHCPP triail phíolótach aisti i dtosach le comhchistiú ó Chiste Lánpháirtíochta Sláintecare;
- Suirbhé ar an daonra ar shláinte ghnéis a thabhairt chun cinn;
- Oiliúint ar chur chun cinn na sláinte a fheabhsú agus a fhairsingiú do ghairmithe a oibríonn sna hearnálacha sláinte, oideachais, oibre don ógra agus pobail, go háirithe iad siúd a oibríonn le grúpaí leochaileacha agus ardriosca
- Acmhainní um chur chun cinn na sláinte gnéis a fhorbairt lena n-úsáid sna suíomhanna siúd
Bronnadh an conradh le hAthbhreithniú neamhspleách a sholáthar ar Crowe Ireland Advisory tar éis próiseas tairisceana iomaíche. Áirítear leis an Athbhreithniú measúnú ar ghníomhartha agus tosaíochtaí faoi mar a leagtar amach san NSHS, an dul chun cinn a rinneadh le cur i bhfeidhm; anailís ghearr ar straitéisí sláinte ghnéis i dtíortha áirithe AE (an Fhrainc, an Ísiltír, agus an Spáinn); measúnú ar aiseolas ó chomhairliúchán fadréimseach le páirtithe leasmhara, agus, ar deireadh, sraith moltaí chun eolas a chur ar fáil d’fhorbairt beartais amach anseo.
Sainaithníodh sa Straitéis 56 gníomh ar tugadh tús áite dóibh laistigh de shé fhearann: Seirbhísí Cliniciúla, Oideachas: Tacú le Tuismitheoirí agus Oideachasóirí; Cumarsáid agus Faisnéis; Faireachas; Taighde; agus Seirbhísí um Thoirchis Ghéarchéime. As na 56 Gníomh ar tugadh Tús Áite dóibh, measadh san Athbhreithniú neamhspleách go raibh dul chun cinn rathúil déanta ag 49 ceann díobh.
Leagtar amach san athbhreithniú sraith 32 moladh táscach le cur le héachtaí leanúnacha, agus le barr feabhais a chur ar fhorbairt Straitéise nua. Ina theannta sin, déanfaidh comhoibriú leanúnach agus pleanáil straitéiseach a fhorbairt leis an SHCPP, cliniceoirí, eagraíochtaí ionadaíocha agus páirtithe leasmhara eile i measc earnálacha agus speisialtachtaí ábhartha eolas a sholáthar don chéad chéim eile d’fhorbairt beartais.
PrEP VEID: Bhunaigh Éire clár náisiúnta Próifiolacsas Réamhnochta VEID (PrEP) i Samhain 2019 i ndiaidh HTA (Measúnú ar Theicneolaíochtaí Sláinte) HIQA, a bhain an tátal as go mbeadh PrEP VEID sábháilte, éifeachtach agus go ndéanfadh sé costas a choigilt. Dheimhnigh an HTA chomh maith gur theastaigh infheistíocht mhór i seirbhísí poiblí STI le PrEP a chur i bhfeidhm agus cuireadh €5.4 milliún ar leataobh i mBuiséad 2020 le clár náisiúnta PrEP VEID a thabhairt isteach.
Ar aon dul le treochtaí idirnáisiúnta, leasaíodh na critéir cháilitheachta do PrEP le déanaí leis an mbaol i leith ionfhabhtú VEID a bhfuil coinne leis a chur san áireamh. Tá na líonta daoine a bhfuil critéir PrEP á sásamh acu á méadú aige seo.
Tá 13 chlinic phoiblí PrEP (ceithre cinn i mBaile Átha Cliath), agus 16 sholáthraí phríobháideacha/Dochtúra Ghinearálta (DG) ann faoi láthair in Éirinn atá faofa le PrEP saor in aisce a oideasú (15 i mBaile Átha Cliath).
Ó tosaíodh an clár i Samhain 2019, faomhadh breis agus 7,500 duine le haghaidh PrEP ar aon dul le critéir cháilitheachta náisiúnta PrEP. In 2021 (an bhliain is déanaí dá bhfuil figiúirí a deimhníodh go hiomlán ar fáil), líon 3,279 duine oideas do PrEP ar a laghad uair amháin trí chógaslanna pobail. Tugann FSS le fios gur dóchúil gurb airde figiúirí don bhliain 2022.
