Preasráitis
McConalogue ag fógairt tuilleadh tacaíochta don earnáil iascaigh Chladaigh
Ó An Roinn Talmhaíochta, Bia agus Mara
Foilsithe
An t-eolas is déanaí
Ó An Roinn Talmhaíochta, Bia agus Mara
Foilsithe
An t-eolas is déanaí
I gcruinniú le hionadaithe na hearnála iascaigh Chladaigh inniu, d’fhógair an tAire Talmhaíochta, Bia agus Mara Charlie McConalogue babhta nua maoinithe faoi Scéim Choigeartaithe Samhail Gnó an Iascaigh Chladaigh Brexit.
Cuireadh an scéim tacaíochta a bhí i bhfeidhm in 2022 i bhfeidhm chun cabhrú le hiascairí cois cladaigh dul i dtaithí ar thionchair Brexit ar a ngnóthaí agus seachadadh í ar mholadh i dTuarascáil Tascfhórsa Bia Mara – Athrú a Stiúradh (Deireadh Fómhair 2021). Seachadadh an scéim go rathúil chuig breis agus 800 iarratasóir incháilithe. Mar sin féin, i bhfianaise na ndúshlán leanúnach atá roimh an earnáil cladaigh, tá an scéim athfhorbartha agus seolta arís chun tuilleadh tacaíochta a thairiscint d’iascairí cladaigh.
Phléigh an tAire agus ionadaithe cois cladaigh freisin raon ábhar eile atá tábhachtach don earnáil cladaigh, lena n-áirítear forbairtí san iascach dubhán agus ronnach, beartas scadán an Iarthuaiscirt agus deiseanna nua iascaireachta do fíogach gobach. Labhair an tAire freisin faoina thionscnamh chun Grúpa Oibre an Phortáin Dheirg a bhunú chun athbhreithniú a dhéanamh ar na socruithe reatha atá i bhfeidhm don iascach sin agus chun scrúdú a dhéanamh ar na roghanna bainistíochta ar dóigh dóibh tacú le hinbhuanaitheacht na stoc portán dearg in Éirinn.
Agus an Scéim nua á fógairt aige, dúirt an tAire McConalogue:
“Cuireann ár n-iascairí cladaigh go mór lenár bpobail cois cósta agus lenár ngeilleagar gorm, ach bhí tionchar suntasach ag Brexit agus ag an gComhaontú Trádála agus Comhair orthu. Cé go bhfuil bearta dearfacha glactha chun tacú leis na hiascairí sin, tá na dúshláin fós ann ó thaobh costais oibriúcháin agus rochtain ar an margadh.”
“Tá suas le €3.5 milliún á fhógairt agam inniu i maoiniú gearrthéarmach don earnáil. Déanfaidh an babhta nua tacaíochta seo an bhearna a líonadh don earnáil cladaigh, agus cuirfear bearta níos fadtéarmaí i bhfeidhm chun an earnáil bia mara a neartú ina hiomláine.”
Tabharfaidh scéim tacaíochta 2023 isteach sraith de mhodúil oiliúna nua ar líne a bheidh le cur ar fáil ag Bord Iascaigh Mhara (BIM), a bheidh saincheaptha go sonrach don earnáil iascaireachta cladaigh a chabhróidh leis na hiascairí seo costais a bhainistiú, cáilíocht táirgí a mhéadú agus custaiméirí nua a bhaint amach. Beidh an scéim ar oscailt d’úinéirí soithí iascaireachta faoi 18 méadar ar fad, atá cláraithe sa phota ilfhiúsach, ilfhiúsach agus i gcodanna sonracha. Déanfar íocaíochtaí le tairbhithe incháilithe a chríochnaíonn ceann de na modúil, chun cabhrú leo athruithe ar a samhail gnó a chur i bhfeidhm. Fanann na rátaí íocaíochta ag €2,700 d’úinéirí soithí faoi 8 méadar ar fad agus €4,000 d’úinéirí soithí idir 8 méadar agus 17.99 méadar ar fad.
Dúirt an tAire McConalogue freisin:
“Tá an beart breise seo don earnáil Chladaigh mar chuid de phacáiste cuimsitheach níos leithne de thacaíochtaí agus de straitéisí forbartha a athróidh an tionscal bia mara ionas gur féidir leis leanúint ar aghaidh ag forbairt go hinbhuanaithe. Soláthróidh na hinfheistíochtaí leanúnacha i gcur chun cinn stoic cladaigh i margaí baile agus thar lear, in infrastruchtúr muirí a fhorbairt agus infheistiú i ngach gné den slabhra soláthair bia mara deiseanna d’iascairí cladaigh. Tabharfaidh na tacaíochtaí gearrthéarmacha is déanaí seo deis do na hiascairí seo leas a bhaint as na deiseanna seo agus dul tríd an timpeallacht dhúshlánach reatha.”
Osclófar an Scéim sna seachtainí atá romhainn agus beidh sí á riar ag Bord Iascaigh Mhara. Beidh tuilleadh sonraí ar fáil ó BIM in am trátha ag www.bim.ie/fisheries/funding/
Le go mbeidh úinéirí soithí incháilithe, ní mór dóibh a léiriú go raibh siad ag iascaireacht go gníomhach le linn 2022. Sonrófar sa scéim ceanglais ina leith sin.
I mí an Mhárta 2021, bhunaigh an tAire McConalogue Tascfhórsa Earnáil an Bhia Mara chun scrúdú a dhéanamh ar na himpleachtaí do thionscal Iascaireachta na hÉireann agus do phobail chósta ag brath go háirithe air ag eascairt as Comhaontú Trádála agus Comhair Brexit, arna chomhaontú idir an tAontas Eorpach agus an RA. Cuireadh de chúram ar an Tascfhórsa, a bhfuil Aiden Cotter ina chathaoirleach air, tionscnaimh a mholadh a d’fhéadfaí a ghlacadh chun tacaíochtaí a sholáthar d’fhorbairt agus d’athstruchtúrú, chun cabhlach iascaireachta brabúsach agus inbhuanaithe a chinntiú agus chun deiseanna a shainaithint do phoist agus do ghníomhaíocht eacnamaíoch i bpobail chósta atá ag brath ar an iascaireacht.
Fuair an tAire McConalogue tuarascáil an Tascfhórsa an 11 Deireadh Fómhair 2021. Mhol an tuarascáil 16 scéim tacaíochta ar chostas measta iomlán de €423 milliún. Áiríodh leis na moltaí scéim dheonach díchoimisiúnaithe don chabhlach iasc geal chun inmharthanacht an chabhlaigh a athbhunú, tacaíochtaí chun deireadh sealadach a chur le gníomhaíochtaí iascaireachta, infheistíocht chaipitil i bhfiontair phróiseála bia mara, i bhfiontair dobharshaothraithe agus i mbonneagar muirí atá faoi úinéireacht phoiblí, agus infheistíocht chun geilleagair ár bpobal cósta a éagsúlú trí thionscnamh forbartha áitiúil faoi stiúir an phobail trí na seacht nGrúpa Gníomhaíochta Áitiúla Iascaigh.
Soláthraíonn an scéim cúig mhodúl oiliúna, lena n-áirítear trí mhodúl nua a forbraíodh chun freastal ar riachtanais iascairí cladaigh sa timpeallacht reatha.
Ina measc seo tá:
Cuirfidh an modúl seo na bunscileanna, an tuiscint agus na huirlisí ar fáil do rannpháirtithe chun a bplean gnó gairmiúil féin a oiriúnú chun a n-oibríocht bia mara a fhorbairt nó a chobhsú, rud a theastaíonn mar thoradh ar dhálaí nua an mhargaidh de bharr Brexit.
Tabharfaidh an cúrsa seo rannpháirtithe trí struchtúr plean gnó soiléir atá curtha in oiriúint do chliaint bia mara. Clúdóidh sé gach réimse ach díreoidh sé ar na réimsí sin is mó a mbíonn tionchar ag Brexit orthu: cuspóirí an ghnó; an raon táirgí; foinsiú agus déantúsaíocht; an spriocmhargadh; maoiniú agus buiséadú; luach a chur leis agus bealach chuig an margadh. Díreoidh an cúrsa rannpháirtithe chomh maith go dtí na háiteanna ar féidir leo tuilleadh cabhrach agus tacaíochta a fháil.
Tá athrú ollmhór tagtha ar dhinimic an mhargaidh de bharr Brexit agus cuireadh isteach go mór ar onnmhairiú táirgí bia mara. Ag an am céanna táimid ag féachaint ar dheiseanna chun margaí agus tomhaltóirí nua a bhaint amach de réir mar a bhíonn níos mó Éireannach ag ceannach agus ag ithe táirgí bia mara na hÉireann ná riamh. Is féidir le scileanna digiteacha agus úsáid na meán sóisialta cabhrú le trádálaithe aonair agus le gnólachtaí beaga bia mara teacht ar chustaiméirí nua agus iad a dhíol.
Méadóidh an modúl seo feasacht ar na deiseanna atá ann d’iascairí cladaigh dul i dteagmháil le custaiméirí go díreach ar líne agus rannpháirtíocht a dhéanamh le rannpháirtithe ionas go bhforbróidh siad suim nua in oiliúint scileanna digiteacha chun cabhrú leo a gcuid leasanna gnó a chur chun cinn ar líne. Taispeánfaidh sé dóibh conas nascleanúint a dhéanamh ar an idirlíon mar úinéir gnó beag san earnáil iascaireachta cladaigh agus féachfaidh sé ar shamplaí de conas teagmháil a dhéanamh le do chustaiméirí laistigh den earnáil bia mara. Tabharfaidh sé na rannpháirtithe trí ról na meán sóisialta, Google, margaíocht ríomhphoist agus úsáid a bhaint as an mbosca uirlisí gnó is fearr chun fógraíocht agus trádáil a dhéanamh ar líne - do ghuthán cliste.
Is speiceas sliogéisc atá i bhformhór na ngabhálacha san earnáil Chladaigh, agus díoltar an chuid is mó de tríd an margadh onnmhairithe mar tháirge beo. Athraíonn praghsanna margaidh na sliogéisc i rith na bliana agus is gnách go mbíonn na praghsanna is airde do na speicis seo ag amanna nuair a bhíonn líon na ngabhálacha íseal. Ligeann gabháltas beo sliogéisc do tháirgeoirí cuid dá ngabháil a choinneáil le cur ar an margadh le linn amanna inar féidir praghas margaidh níos airde a bhaint amach. Is é Brexit is cúis le saincheisteanna iomadúla san earnáil Chladaigh as a dtáinig méadú ar a gcostas táirgthe, agus mar sin tá an cumas ag an ngabháltas beo ligean don earnáil Chladaigh toradh níos mó a ghiniúint óna ngabháil, rud a chuidíonn leis an méadú seo ar chostais a dhiúltú.
Tabharfaidh an modúl seo an t-eolas atá de dhíth ar iascairí Cladaigh chun sliogéisc a choinneáil beo ionas gur féidir leo toradh níos fearr a ghiniúint óna ngabhálacha. Soláthróidh an modúl sonraí ar na córais gabháltas beo atá ar fáil, conas aire a thabhairt don ghabháil agus conas is fearr iad a imscaradh. Díreoidh an cúrsa rannpháirtithe freisin go dtí na háiteanna ar féidir leo a thuilleadh cabhrach agus tacaíochta a fháil, lena n-áirítear áit ar féidir leo teacht ar mhaoiniú cúnaimh deontais ábhartha chun tacú lena ngnóthaí agus iad a éagsúlú.
Tá go leor saincheisteanna mar gheall ar an earnáil Chladaigh mar gheall ar Brexit, rud a d’fhág méadú ar a gcostas. Ar cheann de na chéad réimsí ar féidir le gnólachtaí breathnú air agus iad ag tabhairt aghaidh ar chostais táirgthe mhéadaithe ná áit ar féidir leo teacht ar éifeachtúlachtaí ina ngnólachtaí agus inar féidir leo a bhfeidhmíocht a bharrfheabhsú chun cabhrú lena gcostais oibriúcháin a laghdú agus a mbrabúsacht a mhéadú. San earnáil Chladaigh, is minic gurb é breosla ceann de na costais oibriúcháin is mó agus d’fhéadfadh laghdú ar úsáid breosla trí fheidhmíocht árthaigh agus innill feabhas suntasach a chur ar bhunlíne gnó.
Tabharfaidh an modúl seo eolas d’iascairí Cladaigh ar conas a gcostais oibriúcháin a laghdú, go háirithe maidir lena n-úsáid breosla agus feabhas a chur ar fheidhmíocht a gcuid soithí. Díreoidh an cúrsa rannpháirtithe freisin chuig na háiteanna ar féidir leo tuilleadh cabhrach agus tacaíochta a fháil, lena n-áirítear cá háit ar féidir leo teacht ar mhaoiniú cúnaimh deontais ábhartha.
Is dhá speiceas tábhachtacha iad ribí róibéis agus luaineacháin don earnáil Chladaigh, áfach, is féidir iad a bheith deacair a láimhseáil i gceart, rud a d’fhéadfadh básmhaireacht agus praghas margaidh laghdaithe a bheith mar thoradh ar an táirgeoir. Le méadú ar chostais Brexit don earnáil Chladaigh, is bealach tábhachtach é caillteanais mhéadaithe a laghdú agus torthaí a uasmhéadú.
Cuirfidh an modúl seo an t-eolas ar fáil d’iascairí Cladaigh chun aire cheart a thabhairt dá ngabháil, ag laghdú caillteanais agus ag méadú luach an méid a ghlacann siad le fócas ar leith ar ribí róibéis agus luaineacháin. Díreoidh an cúrsa rannpháirtithe freisin chuig na háiteanna ar féidir leo tuilleadh cabhrach agus tacaíochta a fháil, lena n-áirítear cá háit ar féidir leo teacht ar mhaoiniú cúnaimh deontais ábhartha.