Ó An Roinn Talmhaíochta, Bia agus Mara
Foilsithe
An t-eolas is déanaí
Tá cuireadh á thabhairt do pháirtithe leasmhara aighneachtaí a dhéanamh ar an dréacht-Chlár Forbartha Bia Mara 2021-27 - clár na hÉireann faoin gCiste Eorpach Muirí, Iascaigh agus Dobharshaothraithe (CEMID).
Tacaíonn an CEMID le Comhbheartas Iascaireachta an AE (CBI), le Beartas Muirí an AE agus le clár oibre an AE um rialachas idirnáisiúnta aigéin. Ag cur leis an gCiste Eorpach Muirí agus Iascaigh (CEMI) 2014-2022, cuireann sé tacaíochtaí ar fáil chun slándáil bia a bhaint amach trí tháirgí bia mara a sholáthar, trí fhás geilleagair ghorm inbhuanaithe agus trí fharraigí agus aigéin atá sláintiúil, sábháilte agus arna mbainistiú go hinbhuanaithe.
Infheistíodh €240 milliún i gClár CEMI 2014-2020 in earnáil bia mara na hÉireann, i bpobail chósta agus i dtimpeallacht na mara. Tá sé beartaithe le Clár nua Forbartha Bia Mara CEMID, a bheidh ar siúl suas go dtí 2027, méadú ar mhaoiniú suas le €258.4 milliún, lena n-áirítear ranníocaíocht AE de €134 milliún agus ranníocaíocht Rialtas na hÉireann de €116 milliún.
Agus an Comhairliúchán Poiblí á sheoladh aige, dúirt an tAire Talmhaíochta, Bia agus Mara, Charlie McConalogue TD:
“Tá áthas orm comhairliúchán a sheoladh ar an dréacht-Chlár Forbartha Bia Mara CEMID a shamhlaíonn maoiniú suntasach dár n-earnáil bia mara agus dár bpobail chósta. Thug na pobail seo aghaidh ar dhúshláin neamhghnácha le tamall anuas, go háirithe mar gheall ar Brexit agus an Comhaontú Trádála agus Comhair. I 2021, bhunaigh mé an Tascfhórsa Bia Mara chun moltaí a dhéanamh chun aghaidh a thabhairt ar na dúshláin a d’eascair as na himeachtaí seo agus d’fhógair mé ó shin i leith roinnt tacaíochtaí a úsáideann an Cúlchiste Coigeartaithe Brexit. Soláthraíonn an clár nua seo do thacaíochtaí níos fadtéarmaí chun cur ar chumas ár n-earnáil bia mara dul i mbun athraithe bunathraithe agus chun go mbeidh rath ar ár bpobail cois cósta.”
Ar a fhaomhadh ag an Rialtas agus ar é a ghlacadh ag an gCoimisiún Eorpach, tá sé mar aidhm ag an gClár tacú le raon éagsúil gníomhaíochtaí laistigh den limistéar muirí. I gcás iascaigh, tacóidh an Clár le hinfheistíocht chaipitiúil ar bord, le hinfheistíocht chaipitiúil ar tír a bhaineann leis an oibleagáid gabhálacha a thabhairt i dtír, nuálaíocht i bhfeisteas agus modhanna iascaireachta, comhairle theicniúil don chabhlach, éadáil céad árthaigh ag iascairí óga, tacaí don chabhlach cladaigh, oiliúint agus margaíochta.
Maidir le dobharshaothrú, tacóidh an Clár le cur i bhfeidhm an Phlean Straitéisigh Náisiúnta don Dobharshaothrú. Áireofar leis sin go háirithe tacaíocht d’infheistíocht chaipitil i láithreáin dobharshaothraithe, tacaíochtaí don nuálaíocht agus don taighde chun teicneolaíocht a fhorbairt agus chun eolas, seirbhísí comhairleacha, oiliúint agus margaíocht a fheabhsú.
Maidir le próiseáil, tacóidh an Clár le hinfheistíocht chaipitiúil i bhfiontair phróiseála bia mara go háirithe chun luach a chur leis an amhábhar, feabhas a chur ar éifeachtúlacht fuinnimh, astaíochtaí CO2 a laghdú, agus iomaíochas a fheabhsú. Tacóidh sé freisin le nuálaíocht chun táirgí nua, seirbhísí comhairleacha, margaíocht agus oiliúint a fhorbairt.
Tacóidh an Clár le forbairt shocheacnamaíoch agus le héagsúlú pobal cósta trí na seacht nGrúpa Gníomhaíochta Áitiúla Iascaigh. Leanfaidh sé seo ar aghaidh ó Scéim Forbartha Fiontraíochta an Gheilleagair Ghoirm Brexit, a cuireadh i bhfeidhm trí na GÁGIanna thar 2022/23, ach beidh sainchúram níos leithne aige freisin chun tacú le tionscadail de chineál pobail.
Tacóidh an Clár le hoibleagáidí comhshaoil na hÉireann trí leanúint ar aghaidh le Scéim Bithéagsúlachta Muirí CEMI. Maoineoidh sé seo measúnú iomchuí ar ghníomhaíochtaí iascaigh agus dobharshaothraithe, tuairisciú ar Chreat-Treoir na Straitéise Muirí, tionscadail chun tacú leis an CBI, agus athchóiriú speiceas agus gnáthóg.
Tacóidh an Clár le cur le heolas na hÉireann ar a timpeallacht mhuirí, go háirithe i dtéarmaí cur le heolas ar thionchair an athraithe aeráide ar stoic éisc, ar ghnáthóga agus ar speicis.
Ar deireadh, maoineoidh an Clár comhlíonadh na hÉireann lena hoibleagáidí faoin CBI, go háirithe maidir le cosaint iascaigh agus eolaíocht bainistithe iascaigh. Dúirt an tAire McConalogue freisin:
“Forbraíodh an Clár i gcomhar le raon leathan páirtithe leasmhara chun a chinntiú gur féidir linn cabhrú leis an earnáil bia mara agus le pobail chósta a n-acmhainneacht a uasmhéadú agus ár dtimpeallachtaí mara agus a bhithéagsúlacht shaibhir á chosaint againn. Tá tuairimí na bpáirtithe leasmhara agus an phobail tábhachtach chun comhfhís a fhorbairt maidir leis an gcaoi a mbainfear é seo amach.”
Tá an dréacht-Chlár agus an Tuarascáil Timpeallachta um Measúnú Straitéiseach Comhshaoil agus an Ráiteas Tionchair Natura a théann leis ar fáil ar shuíomh Gréasáin gov.ie mar aon le sonraí ar conas aighneacht a dhéanamh. Is é an 26 Lúnasa 2022 an dáta deiridh le haghaidh aighneachtaí.
Bunaíodh an Ciste Eorpach Muirí agus Iascaigh (CEMI) 2014-2020 le rialachán AE (508/2014). Glacadh le Clár CEMI na hÉireann i 2015 agus bhí sé cómhaoinithe ag an Aontas Eorpach agus Rialtas na hÉireann. Tríd an gcomhmhaoiniú seo leithdháileadh €240 milliún don chlár.
Tagann an Ciste Eorpach Muirí, Iascaigh agus Dobharshaothraithe (CEMID) 2021-2027 i gcomharbacht ar CEMI agus forbraíodh clár nua chun a chuspóirí a chomhlíonadh i gcomhthéacs na hÉireann. Tá Rialtas na hÉireann tiomanta arís don chlár a chómhaoiniú, ar é a ghlacadh, agus mhéadaigh sé a ranníocaíocht go dtí €116m chun ciste Cláir de €258.4 milliún a sheachadadh.
I 2021, bhunaigh an tAire Talmhaíochta, Bia agus Mara Charlie McConalogue TD an Tascfhórsa Bia Mara chun scrúdú a dhéanamh ar thionchair an Chomhaontaithe Trádála agus Comhair ar an earnáil iascaigh agus pobail chósta agus chun tionscnaimh a bhreithniú chun aghaidh a thabhairt ar na tionchair sin. D’fhoilsigh an Tascfhórsa a thuarascáil i mí Dheireadh Fómhair 2021 agus tá go leor de na moltaí sa tuarascáil sin curtha i bhfeidhm ag baint úsáide as maoinitheoir faoin gCúlchiste Coigeartaithe Brexit.
Cuireadh forbairt chlár na hÉireann faoin CEMID ar sos le linn don Tascfhórsa a thuarascáil a fhorbairt chun a chinntiú go seachadtar tacaíochtaí don earnáil bia mara agus do phobail chósta ar bhealach comhordaithe agus ionas go bhféadfaí aon mholtaí níos fadtéarmaí a rinne an clár a chomhtháthú an Tascfhórsa.
Tá an clár dréachtaithe anois sa chomhthéacs seo agus tá sé á scaoileadh ar feadh tréimhse sé seachtaine comhairliúcháin phoiblí.
Iarrtar ar pháirtithe leasmhara aighneachtaí scríofa a fháil roimh an dáta deiridh, 4i.n, Dé hAoine 26 Lúnasa 2022 ag 4i.n.
Is féidir aighneachtaí scríofa a sheoladh trí ríomhphost chuig emfaf@agriculture.gov.ie