Preasráitis
Gríosaíonn an rialtas daoine leas a bhaint as raon tacaí, agus geimhreadh deacair romhainn
Ó An Roinn Comhshaoil, Aeráide agus Cumarsáide
Foilsithe
An t-eolas is déanaí
Ó An Roinn Comhshaoil, Aeráide agus Cumarsáide
Foilsithe
An t-eolas is déanaí
Ghríosaigh an rialtas sealbhóirí tí agus gnólachtaí inniu a chinntiú go mbíonn siad ag baint leas as na tacaí atá i bhfeidhm chun cabhrú linn go léir an geimhreadh dúshlánach seo a shárú. I gcomhar le comhpháirtithe tábhachtacha amhail an Coimisiún um Rialáil Fóntais (CRF), an tSeirbhís Buiséadaithe agus Comhairle Airgid (MABS), ALONE agus Údarás Fuinnimh Inmharthana na hÉireann (SEAI), tá an rialtas ag iarraidh ar dhaoine coinneáil te agus folláin an geimhreadh seo agus a bheith ar an eolas go mbeidh cabhair ar fáil dóibh má bhíonn sí ag teastáil uathu thar na seachtainí agus na míonna atá romhainn.
Is é sin an phríomhtheachtaireacht sa chéim nua geimhridh seo den fheachtas 'Úsáid Níos Lú', rud a fógraíodh ag oifigí ALONE i mBaile Átha Cliath inniu. Tugtar leis an leathanach Úsáid Níos Lú agus an haischlib #ÚsáidNíosLú méar eolais chuig foinsí sonracha úsáideacha atá ar fáil faoi láthair chun cabhrú le daoine tacaí cuí a shainaithint chun freastal ar a riachtanais thar an tréimhse geimhridh atá romhainn.
Is é is 'Úsáid Níos Lú' ann ná feachtas trasrialtais faisnéise poiblí a tosaíodh i mí Aibreáin 2022.
Reáchtálfar an feachtas náisiúnta fud fad an tséasúir téimh agus oiriúnófar de réir mar is gá é do riachtanais athraitheacha faisnéise agus d’ábhair imní an phobail. Tá an chéim nua seo den fheachtas bunaithe ar thaighde ina léirítear go bhfuil imní ar fhormhór na ndaoine faoin staid fuinnimh, go háirithe toisc nach eol dóibh cad atá i ndán dóibh ina leith sin. Léirítear sa taighde freisin, áfach, go mbíonn daoine ar lorg soiléire ar cén áit ar féidir leo cabhair agus tacaíocht a fháil agus ar cad is féidir leo a dhéanamh chun an difear is mó a dhéanamh dá mbillí fuinnimh.
Mar chuid den fheachtas ilmheán, seachadfar chuig gach teach sa tír freisin bileog faisnéise ina mionsonrófar conas is féidir teacht ar thacaí agus comhairle rialtais maidir le haird níos fearr a thabhairt ar úsáid fuinnimh.
Dúirt Eamon Ryan, an tAire Comhshaoil, Aeráide agus Cumarsáide:
"Léirítear go soiléir sa taighde a rinneamar go mbraitheann gach duine go ndéanann an ghéarchéim fuinnimh difear dóibh. Is mó difear a dhéanann sí do ghrúpaí áirithe inár sochaí ná do ghrúpaí eile, áfach. Áirítear leo sin, mar shampla, daoine scothaosta, daoine ar ísealioncam, agus daoine a bhfuil teaghlach óg acu. Is maith is eol don rialtas na deacrachtaí atá roimh dhaoine.
"Is é an phríomhaidhm atá leis an gcéim nua seo den fheachtas 'Úsáid Níos Lú' ná faisnéis shoiléir a thabhairt do dhaoine faoi na tacaí, faoin gcabhair agus faoin gcomhairle atá ar fáil ón Rialtas ar dtús agus ansin ó shainghrúpaí amhail MABS agus ALONE, mar shampla.
"Tá teaghlaigh agus gnólachtaí á spreagadh againn freisin airgead a choigilt trí fhuinneamh a úsáid ar shlí éifeachtúil, nuair is sábháilte déanamh amhlaidh. Tá sé tábhachtach go bhfanfadh gach duine te agus folláin."
Imríonn an Coimisiún um Rialáil Fóntais (CRF) ról tábhachtach maidir le tomhaltóirí fuinnimh a chosaint. Leagann sé amach i Lámhleabhair do Sholáthraithe an cód iompair ar dá réir nach mór do gach soláthraí fuinnimh caitheamh lena gcustaiméirí. Déanann sé faireachán ar an margadh, agus é ag dul i dteagmháil le soláthraithe agus le hionadaithe ó ghrúpaí náisiúnta tacaíochta araon. Tá bearta breise cosanta custaiméirí i bhfeidhm don gheimhreadh seo, lena n-áirítear an fadú ar mhoratóirí ar dhícheangail, an fadú ar thréimhsí aisíocaíochta do chustaiméirí a bhfuil fiachas orthu, agus an laghdú in ualaí fiachais ar chustaiméirí 'Íoc-mar-a-Úsáidtear'.
I dteannta na gcosaintí sin, tugtar leis an gCód Energy Engage, atá faoi stiúir ag soláthraithe, suaimhneas intinne d’úsáideoirí leictreachais agus gáis baile. Tugtar leis an gcód spreagadh do theaghlaigh a mbíonn deacrachtaí acu le billí a íoc dul i dteagmháil lena soláthraithe chun fiachas a bhainistiú. Ag gníomhú dóibh faoin gcód, ní dhéanfaidh soláthraithe aon duine atá i dteagmháil leo a dhícheangal agus tairgfidh siad raon roghanna íocaíochta dó/di (amhail plean aisíocaíochta fiachais d’aon duine atá chun deiridh lena b(h)ille).
Soláthraíonn an Fhoireann um Chúram Custaiméirí sa CRF seirbhís faisnéise saor in aisce agus seirbhís réitigh díospóide saor in aisce do thomhaltóirí agus do chustaiméirí leictreachais/gáis. Tá tuilleadh faisnéise faoi na cosaintí sin ar fáil ar a suíomh gréasáin.
Dúirt Aoife MacEvilly, cathaoirleach an CRF:
"Cé go mbeidh an geimhreadh seo dúshlánach mar gheall ar an méadú i gcostais fuinnimh, tá sé tábhachtach go mbeadh a fhios ag gach custaiméir fuinnimh go bhfuil raon leathan beart sonrach i bhfeidhm chun iad a chosaint. Tá an CRF ag díriú go príomha le cúpla mí anuas ar na custaiméirí sin a d’fhéadfadh a bheith sa trioblóid is mó, lena n-áirítear custaiméirí soghonta, custaiméirí a bhféadfadh fiachas teacht orthu agus custaiméirí a bhfuil méadar réamhíocaíochta cruatain airgeadais acu. A bhuí leis na bearta feabhsaithe nua cosanta custaiméirí a fógraíodh i mí Lúnasa, tabharfar ciseal breise athdhearbhaithe do na custaiméirí sin thar an gcéad chúpla mí eile. Leanfaidh an CRF air ag obair le soláthraithe, lenár nGrúpa Geallsealbhóirí is Custaiméirí agus leis an Roinn chun na bearta sin a chur chun feidhme an geimhreadh seo."
Údarás náisiúnta fuinnimh inmharthana na hÉireann is ea SEAI (Údarás Fuinnimh Inmharthana na hÉireann). Oibríonn SEAI i gcomhar le sealbhóirí tí, le gnólachtaí, le pobail agus leis an Rialtas.
Ag labhairt dó ag ócáid an lae inniu, dúirt William Walsh, Príomhoifigeach Feidhmiúcháin SEAI:
"Bímid ag obair i gcomhpháirt an-dlúth leis an Roinn Comhshaoil, Aeráide agus Cumarsáide chun cabhrú le gach duine a n-úsáid fuinnimh a laghdú san am i láthair agus san am atá romhainn. Is é atá i gceist leis sin ar dtús ná comhairle a thabhairt do shealbhóirí tí agus do ghnólachtaí maidir le conas is féidir leo a mbillí fuinnimh a laghdú trína nósanna a athrú, trí chloí le cleachtas níos fearr agus trí threoir chiallmhar a leanúint maidir le téamh agus leictreachas. Tá lúcháir orainn freisin a fheiceáil go bhfuil spéis ollmhór ann sna deontais rialtaschistithe atá ar fáil uainn le haghaidh uasghráduithe fuinnimh tí, lena gcabhraítear le húinéirí tí feabhas a chur ar chompord a dtí agus laghdú a dhéanamh ar a mbillí fuinnimh agus ar astaíochtaí dochracha CO2 ag an am céanna. Soláthraítear leis na scéimeanna sin roghanna agus réitigh atá oiriúnach do gach buiséad agus do gach leibhéal uaillmhéine."
Seirbhís státchistithe Buiséadaithe agus Comhairle Airgid is ea MABS. Le 30 bliain anuas, tá MABS ag tacú le daoine a bhfuil fiachas fadhbach orthu trí chomhairle airgid agus seirbhís buiséadaithe a sholáthar dóibh. Is seirbhís rúnda, neamhspleách agus neamhbhreithiunach atá ar fáil saor in aisce é MABS.
Beidh MABS ar fáil duit más rud é go bhfuil tú ag streachailt le fiachas (billí fóntais san áireamh) nó go bhfuil tú i mbaol fiachais agus go dteastaíonn cabhair uait. Is féidir leat comhairle neamhchlaon a fháil ó MABS chun cabhrú leat d’airgead a bhainistiú agus smacht a fháil ar d’airgeadas. Tairgeann MABS tacaíocht ar na modhanna seo a leanas:
Is í an Roinn Coimirce Sóisialaí a chistíonn MABS agus a thacaíonn leis, tríd an mBord um Fhaisnéis do Shaoránaigh.
Dúirt Karl Cronin, Urlabhraí Náisiúnta, MABS:
"Tá lúcháir ar MABS obair i gcomhar leis an rialtas ar an bhfeachtas seo. Is iad costais leictreachais agus téimh na speansais tosaíochta do gach teaghlach agus ba cheart buiséadú dóibh ar an mbonn sin. Nuair is féidir, ba cheart íocaíochtaí seachtainiúla a dhéanamh i dtreo costais leictreachais agus téimh chun iad a choinneáil faoi smacht agus chun aon riaráistí fadhbacha amach anseo a sheachaint. Tá roinnt tacaí ar fáil do theaghlaigh atá ag streachailt leis na costais sin a íoc. Tá comhairle agus faisnéis faoi na nithe sin ar fáil ó Líne Chabhrach MABS agus ónár líonra oifigí. Níor cheart aon duine a bheith gan solas ná teas an geimhreadh seo – tá MABS ar fáil chun cabhair a thabhairt."
Eagraíocht náisiúnta a chumasaíonn do dhaoine scothaosta dul in aois ina dteach féin is ea ALONE. Oibríonn sé thar ceann gach duine scothaosta agus féachann sé le folláine fhisiciúil, mhothúchánach agus mheabhrach a fheabhsú. Aon duine scothaosta a bhfuil imní air/uirthi faoi chostais fuinnimh, airgeadas, sláinte, tithíocht nó folláine an geimhreadh seo, is féidir leis/léi glao a chur ar Líne Náisiúnta Tacaíochta agus Atreoraithe ALONE ar 0818-222-024 ó 8r.n. go 8i.n., seacht lá den tseachtain, chun rochtain a fháil ar sheirbhísí, ar chomhairle agus ar fhaisnéis.
Dúirt Seán Moynihan, Príomhoifigeach Feidhmiúcháin ALONE:
"Bunaithe ar theagmháil leis na daoine scothaosta a n-oibrímid leo, is eol dúinn go bhfuil an-imní ar chuid mhór díobh faoina gcostais fuinnimh an geimhreadh seo agus go bhfuil na costais mhéadaitheacha ag déanamh difear dóibh le tamall maith anuas. Is cúis áthais dúinn obair i gcomhar leis an Rialtas ar an bhfeachtas 'Úsáid Níos Lú' chun a chur in iúl go soiléir nár cheart do dhaoine scothaosta srian a chur lena n-úsáid fuinnimh ar bhealaí a d’fhéadfadh tionchar a imirt ar a sláinte an geimhreadh seo. Ní saincheist compoird amháin é coinneáil te agus folláin. Is saincheist sláinte é freisin. Tá baill foirne agus oibrithe deonacha ALONE i bhfeidhm ar fud na tíre chun tacaíocht phraiticiúil a thairiscint agus chun comhordú a dhéanamh ar sheirbhísí do dhaoine scothaosta, agus i gcomhar le daoine scothaosta, chun gur féidir leo aghaidh a thabhairt ar a riachtanais fuinnimh an geimhreadh seo, cibé acu a bhaineann sé sin le tacaíocht a fháil chun bille a íoc, le comhairle a fháil maidir le conas costais fuinnimh a íoslaghdú agus coinneáil folláin ag an am céanna, le hiad a nascadh le tacaí praiticiúla iomchuí, nó leis an imní atá orthu faoin ngeimhreadh atá le teacht."
Chun teacht ar fhaisnéis faoi na tacaí atá ar fáil agus ar chomhairle coigilte fuinnimh, téigh chuig an leathanach gréasáin Úsáid Níos Lú nó lean an haischlib #ÚsáidNíosLú
CRÍOCH
I mBuiséad 2023, d’fhógair an rialtas sraith beart atá ceaptha chun tacú le daoine déileáil leis an méadú sa chostas maireachtála. Áirítear iad seo a leanas leo sin:
Tosófar ar na híocaíochtaí sin a dhéanamh an 14 Samhain.
Ciallaíonn sé sin, mar shampla, go bhfaighidh teaghlach atá ag fáil Liúntas Breosla an geimhreadh seo sochar iomlán is fiú beagnach €2,000, rud a bheidh comhdhéanta de na nithe seo a leanas:
I dteannta na mbeart costais maireachtála a fógraíodh mar chuid de Bhuiséad 2023, is féidir go mbeidh custaiméirí incháilithe do thacaí eile freisin, lena n-áirítear iad seo a leanas:
Oibríonn an Roinn Comhshaoil, Aeráide agus Cumarsáide go dlúth leis an gCoimisiún um Rialáil Fóntais (CRF) chun a chinntiú go bhfuil daoine ar an eolas faoi na cosaintí atá ar fáil do thomhaltóirí (má tá siad ag streachailt lena mbillí leictreachais agus gáis a íoc). Is féidir le daoine mionsonraí a fháil ar [external-link https://www.crf.ie/need-assistance/ | shuíomh gréasáin an CRF. ]
D’fhógair an CRF cosaintí níos láidre do thomhaltóirí le déanaí. Áirítear iad seo a leanas leo sin:
Sa chomhairle coigilte fuinnimh atá ar fáil d’úinéirí tí ó SEAI, dírítear ar na trí phríomhúsáideoir fuinnimh i do theach:
I gcás gnólachtaí:
Tairgeann SEAI trí bhealach i dtreo uasghrádú fuinnimh tí a fháil, agus iad oiriúnach d’imthosca difriúla agus do bhuiséid dhifriúla:
Chuir an rialtas in iúl go láidir roinnt mhaith uaireanta nár cheart d’aon duine bheith fuair nó déanamh gan leictreachas ná cumhacht riachtanach an geimhreadh seo. Bhuail an tAire Ryan le CRU agus le soláthraithe chun plé a dhéanamh ar choimircí agus ar bhealaí praiticiúla inar féidir custaiméirí 'íoc-mar-a-úsáidtear' a chosaint.
Tá tacaí ar fáil ó sholáthraithe leictreachais. Féadfaidh custaiméirí 'íoc-mar-a-úsáidtear' a gcistí cruatain a rochtain ar an tslí chéanna a bhféadfaidh custaiméirí billeáilte iad a rochtain. Tá soláthraithe leictreachais ag obair i gcomhar le MABS agus le Cumann Naomh Uinseann de Pól ina leith sin.
Tá an Roinn Comhshaoil, Aeráide agus Cumarsáide ag bualadh le MABS, le Cumann Naomh Uinseann de Pól, le ALONE agus le heagraíochtaí neamhrialtasacha eile chun a chinntiú go bhfuil daoine ar an eolas go hiomlán faoi na bearta atá ar fáil agus faoi conas iad a rochtain. Leanfar, ar fud an Rialtais, leis an obair sin fud fad an gheimhridh chun go sainaithneofar teaghlaigh shoghonta agus chun go soláthrófar na tacaí riachtanacha do na daoine óna dteastaíonn iad.
Tá soláthraithe leictreachais ag déileáil go gníomhach le ceisteanna ó chustaiméirí, agus iad ag cur lena soláthar foirne agus lena n-acmhainní i réimse na seirbhíse do chustaiméirí ag an am céanna.